Thursday, January 31, 2008

Seven Questions: Martin Feldstein on the “R” Word

By Foreign Policy

Interview with Martin Feldstein*

Is the global economy headed for a rough patch? With the world’s stock markets in turmoil, FP spoke with distinguished Harvard economist Martin Feldstein on what a U.S. recession would mean for America and the world.

Foreign Policy: Everyone is anxiously discussing the possibility that the U.S. economy is in a recession or that it will be soon. You wrote in December that the probability of a recession in 2008 has now reached 50 percent. Where do you stand now?

Martin Feldstein: Well, I think it’s higher. The negative evidence continues to accumulate, so I think there’s a greater than 50 percent chance that we are in recession now. It is not a sure thing, and it depends on what happens in both monetary and fiscal policy, but at this point there’s unfortunately a better than even chance that we will see the economy contract.

FP: And how bad do you think it could get?

MF: It could get worse than the typical recession because the usual channels for turning something like this around through monetary policy are going to be less effective now due to the problems of the credit markets. The housing decline is really very serious this time. You put those two together, and I think we could end up with something that’s deeper and longer than has traditionally been true. But it depends on the Fed, the White House, and Congress doing something to either prevent or dampen the magnitude of a downturn.

FP: Federal Reserve Chairman Ben Bernanke has come under a lot of fire for being slow to understand the scale of the subprime mortgage crisis. Even as late as May 2007, he said that he thought “the effect of the troubles in the subprime sector on the broader housing market will likely be limited.” Do you think he’s been fairly criticized for missing the boat?

MF: Well, he wasn’t the only one who didn’t see the magnitude of this or who came to it late. Remember, even as recently as December, the survey of private-sector forecasters done by the Wall Street Journal predicted an average growth rate of 2 percent from the end of 2007 to the end of 2008. And the average of these forecasters’ probability of a decline was something like 40 percent, up from 25 percent in the early summer or late spring. So, the Fed wasn’t very different from where the private forecasters were in underestimating the magnitude of what was happening both in the subprime market and more generally in the financial markets.

Bernanke’s speech on the 11th certainly indicates that he’s now made this his No. 1 priority. And when he came out subsequently and said the Fed needs help, that we need to have a large fiscal stimulus as well, that is an indication of how concerned he is about the inability of monetary policy alone to deal with what could be a very serious problem.


FP:
Oil prices are still hovering in the $90 to $100 per barrel range, and yet everyone’s still talking about subprime mortgages. If I had told you a year ago that oil prices would hit the $100 mark, wouldn’t you have thought that was enough to trigger a recession all on its own?

MF: In the post-World War II period, recessions have been preceded by a combination of increased oil prices and high interest rates. And we certainly got a dose of both of those this time. The Fed raised the federal funds rate from 1 percent to 6 percent, and oil prices tripled. So yes, I would have been worried that that combination alone, driven by the high oil prices, could have turned us down. In fact, I wrote a piece in the Wall Street Journal a couple of years ago, asking: Why did the jump in oil prices (that we had then observed—from roughly $20 to $60 a barrel) not push the economy into recession? And I answered that by saying: because there was this surge in home-equity borrowing that allowed individuals to increase their consumption faster than their incomes. I concluded by saying that if energy prices continue to increase, we cannot count on that kind of offset from higher consumer spending financed by mortgage borrowing.

FP: U.S. President George W. Bush has proposed a roughly $140 billion stimulus package that centers on one-time tax rebates. But George Mason University economist Russell Roberts says the very idea of an economic stimulus package is “like taking a bucket of water from the deep end of a pool and dumping it into the shallow end.” As he put it, “If you can make the economy grow, why wait for bad times?” So, is the idea of a stimulus package just political theater, or do you expect it to really help?

...συνεχίζεται στη σελίδα 2

*Martin Feldstein is professor of economics at Harvard University and president and CEO of the National Bureau of Economic Research. He was chairman of the Council of Economic Advisers under U.S. President Ronald Reagan.

31 comments:

  1. «φταρνίζονται οι ΗΠΑ και αρρωσταίνει ο υπόλοιπος κόσμος;».

    Η ώρα της αλήθειας από τη Ναταλία Δαφνή ΗΜΕΡΗΣΙΑ On Line

    Πέντε ισχυρά πρόσωπα της παγκόσμιας οικονομικής σκακιέρας μιλούν για την κρίση: Ρόουτς, Στίγκλιτς, Σάμερς, Ισντέλ, Ντάιμον

    Στίβεν Ρόουτς (φωτο): Morgan Stanley
    «Η παγκόσμια οικονομία δεν θα γλιτώσει την ύφεση επειδή τροφοδοτείται από τον Αμερικανό καταναλωτή, που δαπανεί ετησίως 9,5 τρισ. δολάρια. Ανησυχώ γι αυτό που έκανε η Fed, επειδή θα μας πάει από τη μια φούσκα στην άλλη».

    Γιόζεφ Στίγκλιτς: Νομπελίστας οικονομολόγος
    «Η Fed κινήθηκε πολύ αργά. Με τις διαρθρωτικές δυνάμεις στην αγορά κατοικιών και με το χρηματοοικονομικό σύστημα να οδηγούν σε ύφεση, η κίνηση της τράπεζας κάθε άλλο παρά αποτελεσματική μπορεί να χαρακτηριστεί».

    Λόρενς Σάμερς: πρ. υπουργός Οικονομικών ΗΠΑ
    «Είναι δύσκολο να βάλουμε καλό βαθμό στις κεντρικές τράπεζες όσον αφορά τη διάγνωση επικείμενης φούσκας ή για τις ενέργειές τους να την αντιμετωπίσουν. Το τελευταίο εξάμηνο έχασαν τον έλεγχο».

    Νέβιλ Ισντέλ: δ/νων σύμβουλος της Coca-Cola
    «Νομίζω ότι οι πιθανότητες οι ΗΠΑ να κατευθύνονται σε ύφεση είναι μεγαλύτερες του 50%. Δεν νομίζω όμως ότι οδεύουμε προς παγκόσμια ύφεση».

    Τζέιμι Ντάιμον: δ/νων σύμβ. της JP Morgan Chase
    «Οι ΗΠΑ διαθέτουν μια κεντρική τράπεζα που αναλαμβάνει τη δέσμευση να αντιμετωπίζει τις απειλές στην οικονομία».

    «Η παγκόσμια οικονομία δεν μπορεί να αποσυνδεθεί και μια κακή προσγείωση της αμερικανικής οικονομίας θα την επηρεάσει», σχολίασε ο Νουριέλ Ρουμπίνι, καθηγητής του πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.

    ReplyDelete
  2. Pou pige o Greenspan re paidia?

    ReplyDelete
  3. «φταρνίζονται οι ΗΠΑ και αρρωσταίνει ο υπόλοιπος κόσμος;».

    Oταν οι ΗΠΑ φταρνίζονται:
    -απειλείται η παγκόσμια Ασφάλεια,
    -κλωνίζεται η φιλελεύθερη Δημοκρατία,
    -συρρικνώνεται η Δύση,
    -χάνει η Ελλάδα.

    ReplyDelete
  4. Ο ΣΚΑΙ ήταν ο μοναδικός τηλεοπτικός σταθμός που δεν μετέδιδε ολημερίς και ολονυκτίς "ζωντανά" τη νεκρώσιμη ακολουθία.Ευχαριστούμαι ΣΚΑΙ.Εκανες λιγότερη τη ντροπή μας.

    ReplyDelete
  5. Στίβεν Ρόουτς (φωτο): Morgan Stanley
    «Η παγκόσμια οικονομία δεν θα γλιτώσει την ύφεση επειδή τροφοδοτείται από τον Αμερικανό καταναλωτή, που δαπανεί ετησίως 9,5 τρισ. δολάρια. Ανησυχώ γι αυτό που έκανε η Fed, επειδή θα μας πάει από τη μια φούσκα στην άλλη».

    ΣΥΜΦΩΝΩ ΑΠΟΛΥΤΩΣ, ΜΑ ΑΠΟΛΥΤΩΣ. Αυτό το STIMULUS PACKAGE των 140 δισεκατομμυρίων δολλαρίων ΔΕΝ είναι κάτι άλλο από
    1. "ΕΛΙΞΗΡΙΟΝ" ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΦΟΥΣΚΑΣ
    2. ΠΡΟΕΚΛΟΓΙΚΟ ΤΕΧΝΑΣΜΑ των Ρεπουμπλικάνων.
    3. Αιτία για περαιτέρω ΑΥΞΗΣΗ του ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΡΕΟΥΣ των ΗΠΑ από 660 δισ. σε 800 δις!!!! δλδ περίπου 22%!
    4. ΔΑΝΕΙΣΜΟ από την ΥΠΕΡΑΞΙΑ και τον ΜΕΛΛΟΝΤΑ ΠΛΟΥΤΟΝ των ΝΕΩΝ.

    Η ερώτηση που γίνεται σωστά στο δεύτερο τμήμα του κυρίως άρθρου στον κύριο Feldstein είναι εάν και κατά πόσο η ενέργεια αυτή μοιάζει με
    γέμισμα ενός κουβά με νερό από τα βαθειά μιάς πισίνας και άδειασμά του στα ρηχά της. Το παράδειγμα αυτό είναι υπερβολικό διότι παραπέμπει σε ΜΗΔΕΝΙΚΟ αποτέλεσμα (zero net effect).

    Πολύ σωστά, λοιπόν, του λέει ο k. Feldstein ότι θα έχει κάποια δράση - και πράγματι θα αυξήσει σε ένα μικρό βαθμό την ΖΗΤΗΣΗ (αθροιστική), αλλά πως ΤΕΤΟΙΟΥ είδους ΜΕΤΡΑ θα ήσαν αποτελεσματικά και θα είχαν ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΜΟΝΟ εάν υπήρχε ΜΕΓΑΛΗ ΑΝΕΡΓΙΑ και εάν δεν είχαμε την τρέχουσα ΑΥΞΗΣΗ του ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ στο 3.5%.

    Τούτων δοθέντων και της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης βρισκόμενης σε ΤΕΛΕΙΩΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ, η ΕΝΕΡΓΕΙΑ του Bush θα είναι ΑΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ.

    ο Bush ΔΕΝ είναι τίποτ' άλλο από ένας "ΣΤΙΓΜΙΑΙΟΣ ΤΣΟΒΟΛΑΣ"

    ReplyDelete
  6. Kai episis eyxaristoume SKAI pou exeis aytin tin kouklara tin Kosioni sto kentriko deltio. Therma sygxaritiria.

    ReplyDelete
  7. πάντως απ' ότι φαίνεται συμφώνησαν και οι Δημοκρατικοί στα 140 χωρίς ισχυρές επιφυλάξεις

    ReplyDelete
  8. Η δυνατότητα των αναπτυσσόμενων χωρών να διατηρήσουν τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και να κρατήσουν τον παγκόσμιο δείκτη μακριά από τον κίνδυνο παγκόσμιας ύφεσης θα αποδείξει ότι η παγκοσμιοποίηση έχει αυξήσει την αλληλεξάρτηση οικονομιών ανά τον κόσμο, έχει όμως επίσης μειώσει σημαντικά την εξάρτηση οικονομιών ανά τον κόσμο, και της παγκόσμιας οικονομίας γενικότερα, στην πορεία της οικονομίας των ΗΠΑ.

    Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, οι αναπτυσσόμενες χώρες με πρωτοπόρους την Κίνα και την Ινδία, έχουν ιδιαίτερα ισχυρή εγχώρια ζήτηση, καλά δομημένα και πειθαρχημένα πλαίσια μακροοικονομικής πολιτικής, ενώ στην περίπτωση των τομέων εξαγωγής προϊόντων, περισσότερο φαίνεται να προσπαθούν να αντιμετωπίσουν ενδεχόμενα υπερθέρμανσης των οικονομιών τους από τις αυξήσεις στις τιμές φαγητού και ενέργειας.

    Οι χρηματοοικονομικές αγορές των αναπτυσσόμενων χωρών φαίνονται ανθεκτικές και ακόμα διατηρούν θετικούς δείκτες στην εισροή κεφαλαίων. Μεγάλο πρόβλημα αντιμετωπίζουν ήδη οι αναδυόμενες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, οι οποίες βασίστηκαν τα τελευταία χρόνια σε πολύ μεγάλο βαθμό σε εξωτερική χρηματοδότηση για να υποστηρίξουν την εγχώρια ανάπτυξη τους. Η επίπτωση ντόμινο θα είναι εμφανής σε τέτοιες περιπτώσεις, ίσως όχι όμως στο σύνολο της παγκόσμιας οικονομίας.

    ReplyDelete
  9. Χθες πάντως η Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα (FED) μείωσε εκ νέου το βασικό δανειστικό επιτόκιό της κατά μισή εκατοστιαία μονάδα, στο 3%.

    ReplyDelete
  10. Είναι προφανές ότι στο όλο και περισσότερο παγκοσμιοποιημένο, αλληλεξαρτώμενο οικονομικό περιβάλλον, μεμονωμένες προσπάθειες κι ενέργειες εθνικών κεντρικών τραπεζών και κυβερνήσεων θα είναι όλο και λιγότερο αποτελεσματικές.

    Απαιτείται σύγκλιση πρακτικών και εργαλείων μεταξύ κεντρικών τραπεζών και κυβερνήσεων σε παγκόσμιο επίπεδο, απαιτούνται συντονισμένες δράσεις.

    ReplyDelete
  11. G700 said...
    Χθες πάντως η Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα (FED) μείωσε εκ νέου το βασικό δανειστικό επιτόκιό της κατά μισή εκατοστιαία μονάδα, στο 3%.

    January 31, 2008 4:57 PM

    Η ειρωνεία είναι πως πάιρνουν ΟΛΑ αυτά τα μέτρα για να ΣΥΝΤΗΡΗΣΟΥΝ την ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΦΟΥΣΚΑ.

    Τα πολύ χαμηλά επιτόκια ΟΥΔΕΝ κάνουν από το να δημιουργούν στον ΛΑΟΥΤΖΙΚΟ ένα ψευδές αίσθημα χρηματικής (όχι οικονομικής) ΕΥΕΞΙΑΣ (προφανώς αδικαιολόγητο αφού στερείται ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΣ από τις οικονομικές "παραμέτρους" κάθε οικογένειας) και η νοοτροπία του "ξόδευε ξόδευε ξόδευε" ΠΕΡΑΝ και ΑΝΩ του ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΥ εισοδήματος, ΔΕΝ βλέπω να ΑΛΛΑΖΕΙ.

    AND THIS IS BOTH TRAGIC and DANGEROUS !!!!!

    ReplyDelete
  12. Τα μαθήματα που έχουμε να πάρουμε από την ακόμα σε εξέλιξη χρηματοοικονομική κρίση, τουλάχιστον μέχρι αυτή τη στιγμή αφορούν βραχυπρόθεσμες αναταράξεις και τη μακροπρόθεσμη χρηματοοικονομική σταθερότητα. Σίγουρα τα μαθήματα δεν είναι τελικά, καθώς τέλος στην κρίση ακόμα δεν έχει απέλθει.

    Επανάκτηση εμπιστοσύνης, χρηματοοικονομική επάρκεια οργανισμών και άρα άμβλυνση προβλημάτων ρευστότητας είναι στόχοι που πρέπει να επιτευχθούν βραχυπρόθεσμα. Οι ενέσεις ρευστότητας από κεντρικές τράπεζες στις χρηματοοικονομικές αγορές είναι αναγκαίο κακό για την ελαχιστοποίηση των συνεπειών στην πραγματική οικονομία. Απαιτείται όμως η αξιοποίηση περισσότερων κοινών πρωτοβουλιών, όπως πχ το Term Auction Facility που ανακοινώθηκε το Δεκέμβριο από τη FED, την ΕΚΤ και την Ελβετική Εθνική Τράπεζα.

    Μακροπρόθεσμα, απαιτείται σίγουρα μεγάλη βελτίωση στις μεθοδολογίες των credit rating agencies ΚΑΙ περισσότερη ρύθμιση στους «unregulated» χρηματοοικονομικούς οργανισμούς που δίνουν mortgages και προϊόντα consumer credit, με βάση τις ρυθμίσεις και τις προϋποθέσεις για την προστασία του καταναλωτή που διέπουν τους κλασικούς «regulated» χρηματοοικονομικούς θεσμούς. Απαιτείται πάνω απ’ όλα συντονισμένη δράση και σύγκλιση εργαλείων για τη διαχείριση της ρευστότητας από εθνικές κεντρικές τράπεζες.

    ReplyDelete
  13. ΓΙΑ ΤΟΥ ΜΗ ΕΠΑΪΟΝΤΕΣ (ας με συγχωρήσουν οι άλλοι)

    Ο κ. Feldstein μιλάει για MONETARY (ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ) και FISCAL POLICIES (ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ).

    Αυτές ισχύουν σε ΟΛΕΣ τις χώρες, εκτός από τα μέλη της ΕΕ που είναι ΕΙΣΗΓΜΕΝΑ στην ΟΝΕ, για τα όποία η νομισματική πολιτική χαράσσεται από την Κεnτρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα.

    Την ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ πολιτική [αυξομειώσεις επιτοκίων, αγορά συναλλάγματος προς έλεγχο της συναλλαγματικής τιμής/αξίας εθνικού νομίσματος έναντι ξένου νομίσματος/δείκτου (ιστορικά του δολλαρίου) κλπ] , των χωρών ασκούν οι κεντρικές τράπεζες. Στην Ελλάδα είχαμε την ΤΡΑΠΕΖΑ της ΕΛΛΑΔΟΣ, ενώ την ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ (δλδ κρατικό δανεισμό, φορολογία, δημόσιες επενδύσεις κλπ) ασκούσε και ασκεί η εκάστοτε ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ.

    Η Τράπεζα της Ελλάδος, και η κεντρική τράπεζα χώρας μέλους με ευρώ ως νόμισμα, παίζει πλέον ένα ΕΠΟΠΤΙΚΟ ρόλο και ΔΕΝ χαράσσει νομισματική πολιτική.
    Ηλίου φαεινότερο ότι την Οικονομική Κατάσταση μιάς χώρας την επηρεάζουν μεγάλως ΚΑΙ η ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ και η ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ.

    ReplyDelete
  14. For the record η ΕΕ είναι μια νομισματική ένωση (currency union), όμως δεν αποτελεί και μία δημοσιονομική ένωση.

    Ωστόσο έχει ορισμένα χαρακτηριστικά δημοσιονομικής ομοσπονδίας (Σύμφωνο Σταθερότητας, ανοιχτό σύστημα συντονισμού των εθνικών δημοσιονομικών πολιτικών + κανόνες περιορισμού των ελλειμμάτων), τα οποία περιορίζουν κατά πολύ τη δυνατότητα εξάντλησης όλων των δημοσιονομικών εργαλείων από πλευράς εθνικού κράτους.

    ReplyDelete
  15. Sia Kosioni Oe-Oe-Oe

    ReplyDelete
  16. Ένα ενδιαφέρον αρθράκι του δημοσιογράφου του Guardian Τζορτζ Μονμπιό

    Αρκετά με την ανάπτυξη! Ήρθε η ώρα να καλοδεχτούμε λίγη ύφεση

    ReplyDelete
  17. Δεν είναι τυχαίο πρόσφατο άρθρο στους New York Times το οποίο τιτλοφορείται "Αποχαιρετώντας την παγκόσμια ηγεμονία".

    Τελικά αυτήν η προεδρία του Μπους κατάφερε να κάνει το αδιανόητο...

    ReplyDelete
  18. Α βεβαια

    Φαντάσου, δίπλα στον Μπους

    η Φώφη φαντάζει ως Madame Curie

    ReplyDelete
  19. και ο

    τσοχατζόπουλος

    Albert Einstein

    ReplyDelete
  20. kai ο βρωμοπόδαρος λαλιώτης

    Armand Jean du Plessis de RICHELIEU

    ReplyDelete
  21. Ζε βου ρεμερσί ενφινιμάν

    ReplyDelete
  22. Το νταραβέρι και η Σπάρτη

    SportDay / Πανούτσος Αντώνης

    31/01/2008

    «Τύχη αγαθή ικανότης ένεκα και ήθους αμέμπτου και καλής παιδείας άμα». Πόσες φορές πρέπει να διάβασε ο Κουκοδήμος στα κύπελλα για να την αποστηθίσει; Πόσο θλιβερό είναι να εξυμνείς με μια λακωνική φράση ο ίδιος το ήθος σου, επειδή δεν βρίσκεις κάποιον από την κυβέρνηση για να το εξυμνήσει;

    Το αρχικό bravado του Κώστα Κουκοδήμου, που απειλούσε με αγωγές όποιον τολμούσε να τον εμπλέξει στην υπόθεση Ζαχόπουλου, έδωσε τη θέση του σε ready made τσιτάτα από τα κύπελλα και την έκφραση θλίψης για τον θάνατο του αρχιεπισκόπου. Η υπόθεση όμως συνεχίζεται. Οι κρίσιμες ερωτήσεις δεν απευθύνονται στον Κουκοδήμο, που τώρα θα καταλαβαίνει ότι κριτήριο στην επιλογή των φίλων δεν είναι η δύναμη, αλλά η μπέσα. Απευθύνονται στην κυβέρνηση που οφείλει να απαντήσει σε μερικές σαφείς ερωτήσεις. Κατ’ αρχάς σε σχέση με την επίσκεψη του Κουκοδήμου στο σπίτι του Μάκη Τριανταφυλλόπουλου.

    Η σύνδεση του Κουκοδήμου με τον Τριανταφυλλόπουλο είναι εύκολο να τεκμηριωθεί. Ο αρχισυντάκτης της «Ζούγκλας», Σωκράτης Γκιόλιας, είναι ρεπόρτερ του στίβου από την εποχή που ο Κουκοδήμος ήταν αθλητής. Η σχέση του Κουκοδήμου με τον Σπύρο Κλαδά, προϊστάμενο του ΣΔΟΕ, είναι επίσης σαφής. Ο Κουκοδήμος συνεργαζόταν με τον Κλαδά, όταν ο δεύτερος ήταν υπεύθυνος των Ολυμπιακών Ακινήτων. Επίσης από τη θητεία και των δύο στο Υφυπουργείο Αθλητισμού είναι προφανής και η σχέση τους με τον Ζαχόπουλο. Το ερώτημα, όμως, αν ο Κουκοδήμος πήγε στο σπίτι του Τριανταφυλλόπουλου κατόπιν εντολής του Κλαδά ή άλλου; Είναι διαφορετικό να διαπραγματεύτηκε έπειτα από εντολή υπουργού ή πρωθυπουργού και είναι διαφορετικό να πήγε έπειτα από κουβέντα του φίλου του, του Σπύρου του Κλαδά: «Ρε Κώστα, πριν πηδήξει ο Ζαχόπουλος μου είχε στείλει την γκόμενα να της βρω δουλειά στα Ακίνητα. Επειδή έχεις την άκρη με τον άλλο που δουλεύει στη "Ζούγκλα", μπορείς να πας και να πεις στον Μάκη να μη με μπλέξουνε στην εκπομπή ή την εφημερίδα και εγώ θα κοιτάξω η υπόθεση με τα πέντε εκατομμύρια του Θέμου να πέσει στα μαλακά;». Ομολογώ ότι αν έγινε έτσι, δεν σοκάρομαι και αν κάποιος σοκάρεται, ελπίζω να ανανεώσει σύντομα την άδεια παραμονής του στην όμορφη χώρα μας.

    Νταραβέρια γίνονται στην Ελλάδα και η ιστορία, αν δεν υπήρχε η διένεξη Μάκη – Θέμου, θα περνούσε στα ψιλά, όπως και δεν είχε καταγγελθεί αμέσως μετά την επίσκεψη του Κουκοδήμου. Αυτό όμως που σοκάρει είναι η υποκρισία. Εκανες το νταραβέρι, αγόρι μου, «Κούκο»; Πες το straight, να πούνε ότι φέρθηκες σαν άντρας ή αν δεν θέλεις να ομολογήσεις, πες ένα «Ουδέν σχόλιον» και άφησέ το έτσι. Να χρησιμοποιείς όμως τον λόγο ενός λαού που πέρασε στην ιστορία για την ευθύτητά του για να υπεκφεύγεις είναι ύβρις. Κουκοδήμος και Κλαδάς είναι πολιτικά τελειωμένοι, αλλά για ένα νταραβέρι με τον Μάκη μην ξεφτιλίσουμε και τη Σπάρτη.


    Τη φράση «Εχω τέσσερα αδέλφια, αλλά με τον θάνατο του Χριστόδουλου ένιωσα να χάνω έναν αδελφό», δεν μπορώ να την κριτικάρω. Παρ’ όλο που αν ήμουν αδελφός αυτού που έκανε τη δήλωση στην τηλεόραση θα ένιωθα ότι με έχει λίγο γραμμένο, το συναίσθημα, όπως και ο πόνος, είναι προσωπική υπόθεση και δεν υπάρχει μέτρο για να τα κρίνεις. Ομως, το «Ηταν ο μεγαλύτερος Ελληνας που υπήρξε» και ακόμα περισσότερο το «Ηταν ο μεγαλύτερος Ελληνας που υπήρξε και ο μεγαλύτερος που θα υπάρξει», σηκώνουν κριτική.

    Το «Ηταν ο μεγαλύτερος Ελληνας που υπήρξε», αν αφορά την ιερατική δραστηριότητα του εκλιπόντος, είναι βλάσφημο. Πρώτον, διότι βάζει σε δεύτερη μοίρα άλλους Ελληνες ιερωμένους που είτε η εκκλησία αναγνώρισε ως αγίους είτε ήταν κατά πολύ σημαντικότεροι στην Ιστορία. Ο τελευταίος άγιος που αναγνώρισε η εκκλησία, ο Αγιος Νεκτάριος, όχι μόνο διέπρεψε ως διευθυντής της Ριζάρειου Σχολής, αλλά όταν δεν μπορούσε πλέον να διδάξει αποσύρθηκε στην Αίγινα για να μονάσει. Πέθανε το 1920 στη νοσοκομειακή πτέρυγα των απόρων.

    Σε πολιτική δράση ο Μακάριος ήταν από τους πρωτεργάτες του κινήματος για την κυπριακή ανεξαρτησία, εξορίστηκε από τους Αγγλους στις Σεϊχέλες και διαφύλαξε την κυπριακή ανεξαρτησία ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας μέχρι να ανατραπεί από τον Σαμψών με καταστροφικά αποτελέσματα. Κι αν οι Κύπριοι δεν μετράνε για τον τίτλο του μεγαλύτερου Ελληνα ιεράρχη, ας μου επιτραπεί να πιστεύω ότι ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών Δαμασκηνός, που το 1945 πήρε τη θέση του αντιβασιλέως μέχρι να γίνει το δημοψήφισμα για την παλινόρθωση της βασιλείας, είχε πολύ σημαντικότερη θέση στην ελληνική πολιτική ιστορία από τον Χριστόδουλο.

    Ο οποίος θα περάσει στην ελληνική ιστορία ως τι; Ως ο ιεράρχης που έφερε την εκκλησία κοντά στη νεολαία; Εχετε πάει ποτέ σε εκκλησία; Εχετε δει πολλούς νέους ανάμεσα στα 18 και τα 25 να παρακολουθούν τη λειτουργία; Τις σπάνιες φορές που έχω πάει, η πλειονότητα αυτών που παρακολουθούν τη λειτουργία είναι συνταξιούχοι και οι ελάχιστοι νέοι που πηγαίνουν στην εκκλησία είναι αυτοί που μπαίνουν για να ανάψουν ένα κεράκι και βγαίνουν. Κάτι ανάλογο με την ελληνική συνήθεια του σταυρώματος έξω από τις εκκλησίες. Μια κίνηση πρόληψης, της λογικής «να μας φυλάει ο Θεός», αντίστοιχη της κίνησης να φοράς τη ζώνη όταν μπαίνεις σε αυτοκίνητο και να κλειδώνεις δύο φορές την πόρτα όταν βγαίνεις «για να μην μπουν οι Αλβανοί». Εκτός αν το «κοντά στη νεολαία» σημαίνει την απαγγελία δύο μέτριων ανεκδότων σε μπαγλαρωμένα σε μια τάξη παιδάκια που θα γέλαγαν με ό,τι να τους πεις.

    Είναι αλήθεια ότι ο Χριστόδουλος λατρεύτηκε από ένα κομμάτι του πληθυσμού. Από το κομμάτι που όνειρό του είναι μια θεοκρατική κοινωνία, με μεγαλύτερη εμπλοκή της εκκλησίας στην καθημερινή ζωή. Είναι οι άνθρωποι που θέλουν να λογοκρίνουν τις ταινίες και στήθηκαν έξω από τις κινηματογραφικές αίθουσες που έπαιζαν τη ζωή του Χριστού, το κομμάτι που κρατάει μόνιμα ένα κουτί σπίρτα στο χέρι για να κάψει τα βιβλία που δεν γουστάρει, έστω κι αν δεν το υποχρεώνει κανένας να διαβάσει, το κομμάτι που όνειρό του είναι να μας κυβερνήσει ένας Χομεϊνί με σταυρό.

    Σε καμία περίπτωση δεν θα πω ότι το κομμάτι που θαύμασε την προσπάθεια του Χριστόδουλου, να βάλει ξανά την εκκλησία στην πολιτική, είναι μικρό. Είναι όσοι οι ψηφοφόροι του Παναγιώτη Ψωμιάδη και βάλε. Πιθανότατα είναι πλειοψηφία. Μία πλειοψηφία όμως που μισεί τον τρόπο της ζωής της μειοψηφίας, που δεν έχει τα ίδια πιστεύω με την ίδια. Είναι οι άνθρωποι που όνειρό τους είναι να κάνουνε κουμάντο στη ζωή όλων, από τη στιγμή που γεννιούνται, όταν τους βαφτίζουν μέχρι και όταν πεθαίνουν που -τσαμπουκά- δεν τους αφήνουν να κάψουν το σώμα τους άμα γουστάρουν, αλλά θέλουν να τους θάβουν.

    Είναι οι «religioso fanatico» που είχε πει και ο Πάολο Σόουζα, όταν είχε συναντήσει τον Αγγελο Αναστασιάδη και κατάλαβε ότι η διατροφή μιας ποδοσφαιρικής ομάδας στην Ελλάδα μπορεί να εξαρτάται από τις θρησκευτικές επετείους. Οι άνθρωποι που επεμβαίνουν στην καθημερινή μας ζωή χωρίς καν να το αντιλαμβανόμαστε, επειδή με την καταπίεση χρόνων το έχουμε συνηθίσει.

    Στην Ελλάδα, αν ένα εκκλησάκι έχει χτιστεί πριν από 200 χρόνια σε μια περιοχή όπου έβοσκαν πρόβατα και σήμερα πρέπει να περάσει δρόμος, ο δρόμος θα κάνει ζιγκ ζαγκ για να περάσει γύρω από το εκκλησάκι. Εάν διαπιστωμένα το εκκλησάκι έχει χτιστεί πάνω από αρχαίο ναό, ακόμα και αν είναι μηδαμινής ιστορικής σημασίας και ο ναός μοναδικός, το εκκλησάκι θα νικήσει. Μία ιστορία που σύντομα την κατάλαβαν πονηροί… Αν πάτε στην Τήνο θα δείτε τριώροφα κτίρια με ένα πλυσταριό στην ταράτσα με σταυρό. Αυτό είναι το «ξωκλήσι» που κάποιοι επιτήδειοι έπαιρναν άδεια να χτίσουν, γνωρίζοντας ότι δεν μπορεί να κατεδαφιστεί ως αυθαίρετο. Ποιοι έδιναν την άδεια για το ξωκλήσι; Ιερείς.

    Δεν ανήκω σε αυτούς που πιστεύουν ότι η εκκλησία πρέπει να εκμοντερνιστεί. Το έκανε η αγγλικανική εκκλησία και δημιούργησε ένα εξάμβλωμα που για να ικανοποιήσει τις προοδευτικές τάσεις του κόσμου ο Θεός έγινε «το Θεός» ώστε να μη φωνάζουν οι φεμινίστριες και η μεγαλύτερη στιγμή κατάνυξης είναι στο σαββατιάτικο εκκλησιαστικό μπίνγκο. Είτε θέλεις να είσαι χριστιανός, είτε όχι και τελειώνεις. Λίγο χριστιανός είναι αντίστοιχο του λίγο έγκυος. Από την άλλη, τρομάζω στην παραχώρηση πολιτικής εξουσίας σε κάποιους που για νόμο έχουν τις εντολές μιας μεσανατολικής μεταφυσικής σέκτας στην ακμή της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Πιστεύοντας βαθύτατα στον ρωμαϊκό σεβασμό στον πολιτικό νόμο είμαι πρόθυμος να αγωνιστώ για την αρχή «Τα του Θεού τω Θεώ και τα του Καίσαρος τω Καίσαρι». «Τα του αρχιεπισκόπου τω αρχιεπισκόπω, τα της δημοκρατίας τω προέδρω ταύτης».


    Στα αγγλικά υπάρχει η λέξη «bathos». Είναι η φτηνή εκδοχή του πάθους και συνήθως χρησιμοποιείται σε μπαλαφάρικες θεατρικές ερμηνείες «Ω Νταϊάνα, η ζωή μου είναι ένα έρεβος χωρίς την παρουσία σου». Αν η ανάγκη της ελληνικής δημοσιογραφίας ήταν το «bathos» με την κοίμηση του μακαρίστου, και δώσαμε, και πήξαμε. Επειδή η δημοσιογραφία δεν είναι επίδειξη σαβουάρ βιβρ στη γιορτή της θείας μου της Μαριάννας, καιρός δεν είναι να εγκαταλείψουμε την ανθρώπινη διάσταση του θανάτου του Χριστόδουλου και να κρίνουμε την πολιτική πλευρά τού αρχιεπισκόπου χωρίς πάθος και «bathos»;

    ReplyDelete
  23. «Τύχη αγαθή ΙΚΑΝΟΤΗΣ ένεκα και ήθους αμέμπτου και καλής παιδείας άμα».

    (τα κεφαλαία δικά μου)
    OUCH!!!!!!!!!!!!!!!!!

    Κύριε παπανούτσε,

    Αφήστε το αρχαίο και την ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑ για τον Κομφούκιο και την διαπρεπή μαμά του. Εκαστος στο είδος του .... και σεις στο "πετσί"......

    Kαι ακούστε, η Αγγλική λέξη
    "BATHOS" αναφέρεται κυρίως στην
    ΚΟΙΝΟΤΟΠΙΑ
    ΕΥΤΕΛΕΣ, ΛΑΪΚΙΣΤΙΚΟ (ΜΕΛΟ)ΔΡΑΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟ συναίσθημα
    Η στην ΕΥΤΕΛΗ ΕΠΙΚΛΗΣΗ σ' αυτό.

    Ενα πολύ επιτυχέστερο παράδειγμα από ΑΥΤΟ που δώσατε θα ήταν να ΠΕΙΤΕ,

    "Ο ΠΑΣΟΚΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ έχει BATHOS"
    δλδ είναι ευτελής, μελοδραματικός, κοινότοπος, ξύλινος, λαϊκιστικός και επικαλείται το συναίσθημα των χυδαίων και άξεστων ΜΑΖΩΝ - ΟΛΑ αυτά μαζί αποδίδουν σωστά την έννοια της ΩΡΑΙΟΤΑΤΗΣ ΑΥΤΗΣ ΛΕΞΗΣ.

    ReplyDelete
  24. k to mounaki sou georgia exei ba8os, o de prwktos agos!

    ReplyDelete
  25. Eν όψει της υποψηφιότητας του Honore' de BALZAC για την Academie Francaise, οι αντίπαλοί του οργίαζαν με χυδαίους χαρακτηρισμούς και βωμολοχίες.
    Πάνε και το λενε στον Balzac που δεν ίδρωσε, μήτε τσίμπησε, αλλά αποκρίθηκε,
    "Laissez pisser les moutons"
    ελληνιστί, κυριολεκτικά,
    "Αφήστε να κατουρούν (σσ όχι να ουρούν, να κατουρούν) τα πρόβατα"

    uriner = ουρείν
    pisser = κατουρείν

    ReplyDelete
  26. Aστους Γεωργία μου. Αλλωστε, αν δεν υπήρχε το ΠΑΣΟΚ, πώς θα ξεχώριζαν οι ΠΟΛΙΤΙΣΜΕΝΟΙ και ΕΝΤΙΜΟΙ άνθρωποι.

    ReplyDelete
  27. ΑΡΧΟΝΤΙΚΗ ΦΑΤΣΑ όμως αυτός ο ΚΛΑΔΑΣ έ παίδες;;;
    Aριστοκράτης με όλα του.

    Δίπλα του ο λαλιώτης φαντάζει ως

    COMTE de POLIGNAC

    και η Τάνα Αντωνίου ως

    COMTESSE de la ROCHEFOUCAULT

    ReplyDelete
  28. "Οι αντίπαλοί του οργίαζαν με χυδαίους χαρακτηρισμούς και βωμολοχίες". Όπως κι εσύ φυσικά κομφούκιε φιλαράκι. Κινείσαι οριακά μεταξύ χιούμορ και εμπάθειας για το ΠΑΣΟΚ.

    ReplyDelete
  29. "uriner = ουρείν
    pisser = κατουρείν"

    είναι και εκπαιδευτικό το μπλογκ... μπράβο, μπράβο, τίποτα καλύτερο δεν έχετε να πείτε;

    ReplyDelete
  30. This comment has been removed by a blog administrator.

    ReplyDelete