Tuesday, December 27, 2011
The Precariat - The New Dangerous Class
Thursday, December 22, 2011
Europeans migrate south as continent drifts deeper into crisis
The Guardian, 21/12/2011
Tens of thousands of Irish, Greek and Portuguese people leave in search of a new life as the eurozone's woes worsen.
Since its conception, the European Union has been a haven for those seeking refuge from war, persecution and poverty in other parts of the world. But as the EU faces what Angela Merkel has called its toughest hour since the second world war, the tables appear to be turning. A new stream of migrants is leaving the continent. It threatens to become a torrent if the debt crisis continues to worsen.
Tens of thousands of Portuguese, Greek and Irish people have left their homelands this year, many heading for the southern hemisphere. Anecdotal evidence points to the same happening in Spain and Italy.
Read the full story in the Guardian.
Wednesday, December 7, 2011
The case for an EU Financial Transaction Tax
For too long we have entrusted financial markets as engines of growth and prosperity, ignoring the fact that a huge part of financial activity is speculative, unrestrained and based on flawed projections of the world. The myth of credit-based growth has gone bust, with 1.6 trillion euros of taxpayer’s money washing down the sink of bank bailouts. But yet, what makes common sense for citizens – taxing financial transactions – does not appeal to all political leaders in Europe.
Read the full article in the Social Europe Journal.
*Dimitris Gouglas is a research associate at Policy Cures in the UK and a founding Member of G700.
Monday, December 5, 2011
Εν μεγάλη Ελληνική αποικία, 200 π.Χ.
Tuesday, November 29, 2011
Το Μανιφέστο της Αισιοδοξίας
24/11/2011
Υπάρχει μια άλλη Ελλάδα. Που δημιουργεί, που παράγει, που φτιάχνει πράγματα, που δουλεύει και θέλει να ζήσει απ’ τη δουλειά της. Μια Ελλάδα που δεν εξαντλεί την ύπαρξή της στα τηλεπαράθυρα, μια Ελλάδα που δεν ονειρεύεται να πάρει πρόωρη σύνταξη, αλλά να δημιουργήσει. Αυτή η άλλη Ελλάδα είναι η ελπίδα μας για να κάνουμε τα πράγματα όχι πάλι όπως ήταν πριν, αλλά καλύτερα, πιο ώριμα. Πιο πλούσια σε περιεχόμενο και όχι σε πλαστικά σύμβολα μιας ψεύτικης επιτυχίας.
Αυτή η άλλη Ελλάδα είναι που μας κάνει περήφανους. Ο πατριωτισμός δεν είναι οι κάθε είδους παρελάσεις, αλλά η υπεράσπιση της κοινωνίας μας. Η υπεράσπιση της δημοκρατικής δυνατότητας για μια ειρηνική, πολύχρωμη συμβίωση που αφήνει ελεύθερους τους πολίτες να εργαστούν και να δημιουργήσουν. Αυτή η άλλη Ελλάδα που μιλάει, προς το παρόν, σιγανά, είναι η αυριανή κοινωνία που θα ξεπεράσει την κρίση με νέες λύσεις. Όσο πιο ευδιάκριτη ακούμε τη φωνή της, τόσο πιο κοντά είμαστε στο τέλος των «χαμένων χρόνων». Όσο πιο καθαρή γίνεται η φωνή της, τόσο ο θόρυβος και η παραπλάνηση θα υποχωρούν. Είμαστε ό,τι κάνουμε, όχι ό,τι λέμε. Τα έργα μας, η δική μας δράση θα αλλάξει τα πράγματα. Θα ξαναβρούμε τους φίλους μας, θα ξανακερδίσουμε την πόλη μας, θα ξαναφτιάξουμε τη ζωή μας όπως τη θέλουμε. Θα επιτύχουμε γιατί το θέλουμε. Γιατί μπορούμε.
Δεν θα μας αφήσουν, αν τους επιτρέψουμε να μη μας αφήσουν. Αν αφήσουμε την παραπλάνηση, τη δημαγωγία, τη μιζέρια να μας πείσουν ότι έτσι είναι η Ελλάδα, δεν αλλάζει, είναι μια χώρα στα μέτρα τους, μια χώρα που βασιλεύει η μετριότητα. Σύμφωνοι. Τα κάναμε μούσκεμα. Κατηγορήσαμε γι’ αυτό τους πάντες και τους εαυτούς μας. Τώρα φτάσαμε όμως στον πάτο. Δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια ούτε για αυτοοικτιρμούς ούτε για αναζήτηση κι άλλων βολικών εχθρών να τους επιρρίψουμε τις ευθύνες. Τώρα πρέπει εμείς να βρούμε τη δύναμη και να ξεκινήσουμε την αντίστροφη πορεία. Αυτή που θα μας βγάλει από τα προβλήματα και θα μας ξανακάνει μια κοινωνία δεμένη και δημιουργική. Στους εαυτούς μας πρέπει να βρούμε αυτές τις δυνάμεις. Γιατί υπάρχουν, η Ελλάδα δεν είναι μόνο αυτή η αυτοκρατορία των μετρίων που μονοπωλούν τη δημόσια ζωή. Είναι μια χώρα όμορφη, ζεστή, φιλική, με δημιουργικούς ανθρώπους, με νέους που ασφυκτιούν εξοστρακισμένοι και λαχταράνε να μπουν στο γήπεδο να παίξουν το δικό τους παιχνίδι.
Το Μανιφέστο της αισιοδοξίας δεν μπορεί να είναι μεγάλα λόγια, γκρίνια, κλάμα, κατηγόρια. Παρά μόνο πράξεις, ατομική ευθύνη, η δράση του καθενός, η δημιουργία της παρέας, της ομάδας. Θα υποστηρίξουμε κάθε φωνή, κάθε ενέργεια, καθέναν που δουλεύει και δημιουργεί σ’ αυτή τη χώρα, θα σώσουμε ό,τι πρέπει να σωθεί. Ζούμε στην πιο όμορφη χώρα, δεν έχουμε ως κοινωνία ούτε καν δείξει τις δυνατότητές μας. Τώρα είναι η ώρα να αποδείξουμε ότι μπορούμε να κάνουμε ό,τι πρέπει. Θέλουμε καλύτερα χρόνια απ’ αυτά που ζούμε, εμείς θα τα κάνουμε να γίνουν έτσι.
*Δημοσιεύτηκε απ΄την Athens Voice στις 24-11-2011
Wednesday, November 23, 2011
G700@PES Progressive Convention
Sunday, November 13, 2011
A lesson from Greece in the value of democracy
Friday, November 4, 2011
Εθνικό Στριπτίζ με αφορμή την πρόταση για Δημοψήφισμα
Μέσω των εκλογών ο πολιτικός κόσμος θα αναγκαζόταν να αντιληφθεί και να εκθέσει τα υπέρ και τα κατά της κάθε επιλογής στο λαό. Ο λαός θα έπαιρνε επιτέλους κι αυτός, την ευθύνη της ενημέρωσής του! Τα νέα, απαλλαγμένα από βαρίδια και ιδεολογήματα της προ-κρίσης εποχής, κόμματα εξουσίας θα ήσαν οι μόνοι φορείς που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια νέα πολιτική και κοινωνική σταθερότητα απαραίτητη για να πάμε παρακάτω. Θα υπήρχε η δυνατότητα για έναν πολιτικό μετασχηματισμό.
Ειδικά για την πιθανότητα δημοψηφίσματος, είχαμε μιλήσει με σκληρά λόγια. Λέγαμε τότε, ότι οι παραπάνω αποφάσεις δεν μπορεί να ληφθούν μέσα από το υπεραπλουστευτικό δίλημμα ενός δημοψηφίσματος.
Έκτοτε μεσολάβησαν:
- ένας κυβερνητικός ανασχηματισμός που βραχυπρόθεσμα αύξησε την ικανότητα πολιτικής διαχείρισης της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΠΑΣΟΚ, όμως πλέον εξάντλησε κι αυτός τη δυναμική του
- η απόφαση της 21ης Ιουλίου, που αρχικά κρίθηκε θετική και λυτρωτική, όμως μέχρι το Σεπτέμβριο είχε πλέον απαξιωθεί διεθνώς ως ελλιπής στο σκέλος του χρέους, τόσο από τις αγορές, όσο και τους ευρωπαίους εταίρους
- η αποτυχημένη απόπειρα Βενιζέλου να χαλαρώσει τους δημοσιονομικούς στόχους του Μνημονίου επικαλούμενος την ύφεση με αποτέλεσμα την φυγή της Τρόικα και την απαξίωση της Ελλάδας στο εξωτερικό
- η ακόλουθη μάχη Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου για την έκτη δόση, η οποία κλιμακώθηκε στην πρόσφατη ψήφιση νέων σκληρών μέτρων λιτότητας σε φόντο έντονης και μαζικής κοινωνικής αντίδρασης και σκληρής αντιπολίτευσης
- το βάθεμα της διάρρηξη της εμπιστοσύνης των πολιτών στους πολιτικούς και τους θεσμούς, όπως αυτή εκφράστηκε στις κοινωνικές αντιδράσεις με αφορμή την παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου.
Με απλά λόγια, αν εξαιρέσει κανείς τον μήνα Αύγουστο, από τα τέλη Ιουνίου μέχρι σήμερα οι πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες παρέμειναν εξίσου τρικυμιώδεις και ασταθείς, ενώ παράλληλα ενισχύθηκε στη χώρα η τάση αποσύνθεσης της κοινωνικής συνοχής.
Με μία μόνο διαφορά. Την ευρωπαϊκή απόφαση κορυφής της 27ης Οκτωβρίου 2011.
Πρόκειται για μια ιστορική ευρωπαϊκή απόφαση, η οποία προδιαγράφει τη διαδρομή της Ελλάδας τα επόμενα δέκα χρόνια:
- προβλέπει την ελάφρυνση του χρέους προς ιδιώτες κατά 100 δις ευρώ, χωρίς τις συνέπειες μιας ανεξέλεγκτης χρεοκοπίας
- διασφαλίζει τη χρηματοδότηση της οικονομίας χωρίς ανάγκη προσφυγής στις αγορές
- δεσμεύει τη χώρα σ’ ένα πολυετές πρόγραμμα παραγωγικής αναδιάρθρωσης, επίπονο που οδηγεί σε εσωτερική ανακατανομή οικονομικής και κατά συνέπεια πολιτικής ισχύος
- σφίγγει την ευρωπαϊκή επιτήρηση πάνω από το πολιτικό σύστημα
- αναδιαρθρώνει βίαια το τραπεζικό σύστημα, οδηγώντας σε διάρρηξη των παραδοσιακών δεσμών του με τους πάσης φύσεως ευνοημένους του ελληνικού παρεοκρατικού καπιταλισμού
- συναρτά το βιοτικό επίπεδο από παραγωγικές δραστηριότητες του ιδιωτικού τομέα κι όχι από την προσφιλή μεταπολιτευτικά προσοδοθηρία
Μία τέτοια απόφαση, όμως, που δεσμεύει τη χώρα σ’ έναν σαφή δύσκολο και ανηφορικό δρόμο για τα επόμενα δέκα χρόνια, απαιτεί ευρεία πολιτική και κοινωνική νομιμοποίηση. Η ανάγκη ν’ απαντηθεί με ειλικρίνεια το ερώτημα που θέλουμε να πάει η χώρα και να στοιχηθούνε όλοι πίσω απ’ την όποια επιλογή, είναι σήμερα αναγκαία όσο ποτέ. Επιθυμούμε την υλοποίηση αυτής της ευρωπαϊκής συμφωνίας; Ή δεν τη θέλουμε, με υπαρκτή όμως συνέπεια να οδηγηθούμε εκτός ευρωζώνης, αφού άλλη λύση δεν έχει προσφερθεί;
Ως μηχανισμό αποκάλυψης των κυρίαρχων προτιμήσεων στη χώρα, αλλά και νομιμοποίησης της απόφασης αυτής, ο Πρωθυπουργός αποφάσισε να προτείνει Δημοψήφισμα.
Όσο κι αν θεωρούμε ότι καλύτερα να είχαν γίνει εκλογές πολύ πιο νωρίς, άπαξ και προτάθηκε το δημοψήφισμα θα συμμετείχαμε με σκληρή ευρωπαϊκή γραμμή υπέρ του ευρωπαϊκού προγράμματος. Ακόμα και με τον υπεραπλουστευτικό αυτό τρόπο, ήταν μια μεγάλη ευκαιρία για πραγματική άσκηση λαϊκής κυριαρχίας. Για ειλικρινή τοποθέτηση των πάντων πάνω στο ερώτημα προς τα που θέλει να πάει η χώρα. Για δημιουργία πολιτικού πλαισίου διαχείρισης της κρίσης στο πλαίσιο της όποιας επιλογής. Δεν θα υπεκφεύγαμε με επιχειρήματα επί της διαδικασίας, που άλλωστε υπάρχουν.
Τελικά, δημοψήφισμα δεν πρόκειται να γίνει. Απ’ ότι φαίνεται η ακύρωσή του ανταλλάχθηκε με το ναι του προέδρου της αξιωματικής αντιπολίτευσης στη Συμφωνία. Η πρότασή του όμως λειτούργησε αποκαλυπτικά, κυρίως ως προς το δημόσιο ξεγύμνωμα των σκοπιμοτήτων και της πραγματικής πολιτικής αφετηρίας των πάντων, συμπεριλαμβανομένου και του ΠΘ που το πρότεινε.
Των δελφίνων του ΠΑΣΟΚ με τις προσωπικές ατζέντες, οι οποίοι αφού πρώτα απέτυχαν να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν σειρά κομβικών μεταρρυθμίσεων, τώρα καραδοκούν με θλιβερούς τακτικισμούς την αρχηγεία, αδιαφορώντας πλήρως για τους δημοκρατικούς θεσμούς.
Των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ που «ποινή εκτίουν» και ψάχνουν τρόπο να τη σκαπουλάρουν.
Της Νέας Δημοκρατίας, η οποία αφού για δυο χρόνια πούλησε πατριωτισμό, ανάπτυξη και επαναδιαπραγμάτευση του Μνημονίου, έκανε χτες τη δική της κωλοτούμπα, περνώντας απ’ το δικό της κατ’ αντιστοιχία «λεφτά υπάρχουν», τη δήθεν επαναδιαπραγμάτευση των όρων της Συμφωνίας, στη γραμμή στήριξης του προγράμματος. Έδειξε έτσι ότι το μόνο που την ενδιαφέρει τελικά είναι να πάει σ’ εκλογές για να ξαναγίνει κυβέρνηση.
Των κομμάτων της αντιπολίτευσης που πολλάκις στο παρελθόν είχαν ζητήσει δημοψήφισμα για μία σειρά ήσσονος σημασίας θεμάτων, και τώρα όμως βρίσκουν τη διαδικασία άστοχη, άτοπη και επικίνδυνη. Υπενθυμίζουμε τις ταυτότητες από τη ΝΔ, το όνομα των Σκοπίων από το ΛΑΟΣ, το ασφαλιστικό, το μνημόνιο και το σύμφωνο ανταγωνιστικότητας από τον ΣΥΡΙΖΑ.
Των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης που προσχηματικά τώρα κόπτονται για την παραμονή της χώρας στο ευρώ, όταν επί μήνες συστηματικά υπονομεύουν οποιαδήποτε προσπάθεια ουσιαστικής μεταρρύθμισης της οικονομίας, κολακεύοντας και δίνοντας βήμα σε κάθε αντιδραστική δύναμη. Τώρα επιχειρούν ως φαίνεται να βγάλουν τη δική τους τραπεζική μεταβατική κυβέρνηση, δήθεν εθνικής ενότητας, μπας και γλιτώσουν οι φίλοι τους κανά ευρώ από την αναδιάρθρωση του χρέους. Μα τι ξεφτίλες…
Και φυσικά απ’ το εθνικό αυτό στριπτίζ δεν έλειψε ο ίδιος ο λαός. Οι πολίτες που στις έρευνες είναι αντίθετοι με τη συμφωνία και τώρα έχουν πάθει υστερία, τους έχει καταβάλει ο φόβος, μη και βγούμε από το ευρώ. Όμως «ελληνικό ευρώ», και με την πίτα ολόκληρη και με τον σκύλο χορτάτο, δεν μπορεί να υπάρξει.
Εθνικό στριπτίζ λοιπόν. Ας κοιταχτούμε όλοι στον καθρέφτη. Αυτοί είμαστε.
Monday, October 31, 2011
Στο αμήν...(pt2)
Τώρα λοιπόν πρέπει να ζήσουμε με λιγότερα - πολύ λιγότερα για όσους είναι στα πιο αδύναμα στρώματα της κοινωνίας. Να ζήσουμε χωρίς κοινωνικούς πόρους για τους αδυνάτους, γιατί τα τρώγαμε με άνεση, την εποχή των παχέων αγελάδων - χωρίς να σιγουρέψουμε αυτά που έπρεπε. Να μεταναστεύσουμε. Να εγκαταλείψουμε νεοπλουτισμούς και καταναλωτισμό. Να αλλάξουμε δουλειές. Να αποδεχτούμε οτι δεν μπορούμε να αξιοποιήσουμε περιουσίες ή να πουλήσουμε - εκτός αν “σκοτώσουμε” την τιμή. Να δουλέψουμε πολύ σκληρά για να αλλάξουμε δομές και νοοτροπίες. Να εγκαταστήσουμε νέους κανόνες και νέα ήθη.
Θα τα καταφέρουμε; ...
*Ο Π. Δούκας είναι δημοσιογράφος. Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο στο ιστολόγιό του.
Tuesday, October 25, 2011
Πραγματικό στοίχημα η βιωσιμότητα της ευημερίας στην Ευρώπη
Η Γερμανία εξ αρχής είχε υποτιμήσει την κρίση. Σύρθηκε στη συζήτηση απρόθυμα και ανόρεκτα χωρίς να δείχνει διάθεση να αναλάβει τις οικονομικές και γεωπολιτικές ευθύνες που συνεπάγεται η βαρύτητά της. Μία κρίση κυρίως αξιοπιστίας της Ελλάδας –βέβαια, όσο παιρνούσε ο καιρός, η αλήθεια βάθαινε και τα ελληνικά νούμερα αποδείχθηκαν ιλλιγιώδη- που πιθανόν να είχε λυθεί με κόστος μερικά δις και την παροχή εξ αρχής απόλυτων εγγυήσεων, εξελίχθηκε σε παγκόσμιο σεισμό. Η Ελλάδα έβαλε φωτιά στον αχυρώνα της ευρωζώνης και του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος.
Πολλοί διαμαρτύρονται ότι η λύση είναι γερμανική, κομμένη και ραμμένη στα μέτρα των νέων ηγεμόνων της Ευρώπης. Μάλιστα, παραδοσιακά μεγάλη και έγκριτη ελληνική εφημερίδα, για του λόγου του αληθές, ξέθαψε μία «προφητική» ομιλία του Ανδρέα ενόψει της υπερψήφισης της Συνθήκης του Μάαστριχ το 1992 στην ελληνική βουλή.
Αν ήθελαν να είναι πιο προσαρμοσμένοι στην Ελλάδα του ευρώ, αντί να τυμβωρηχούν στα πρακτικά της βουλής, θα μπουρούσαν να επικαλεστούν τον βρετανικό Economist που βάλλει κατά της λύσης της «γερμανικής ευρώπης». Για ποιο λόγο, όμως, ανησυχούν οι Βρετανοί;
Γιατί, η «Ευρώπη της κοινής αγοράς» μας τελείωσε. Το σχέδιο επίλυσης προωθεί βαθιά ενίσχυση των ευρωπαϊκών θεσμών ιδιαίτερα στο επίπεδο του πυρήνα της ΕΕ, δηλαδή της ευρωζώνης. Τα συμπεράσματα της συνόδου της Κυριακής κάνουν για περιορισμένη αλλαγή συνθήκης, αλλά είναι πιθανόν να μην χρειαστεί καν αυτή για να προωθηθούν οι μεγάλες αλλαγές σε θεσμικό επίπεδο, όπως η δημιουργία του θεσμού του επιτρόπου υπεύθυνου για την παρακολούθηση του εθνικού προϋπολογισμού των κρατών μελών.
Αυτό είναι παράλογη παραχώρηση εθνικής κυριαρχίας θα ισχυριστούν πολλοί στην Ευρώπη και την Ελλάδα. Ενώ η ενίσχυση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού που διεκδικούμε ειδικά εμείς ως μικρές χώρες δεν είναι; Ή ακριβέστερα, ήταν άσκηση εθνικής κυριαρχίας η έκρηξη των ελλειμμάτων της τελευταίας δεκαετίας και ειδικά των τελευταίων πέντε ετών;
Η πονηρή συζήτηση για την εθνική κυριαρχία, όμως, ειδικά σε ελληνικό επίπεδο πυρπολείται από εκείνο το τραστ των παραδοσιακών οικονομικών δυνάμεων που έχουν μάθει να ζουν κρατικοδίαιτα και απεχθάνονται κάθε συζήτηση για το πώς θα αναπτυχθούμε.
Γιατί αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα πάνω απ’ όλα της Ελλάδας, πολλών χωρών της ευρωζώνης και των περισσότερων ανεπτυγμένων χωρών. Το μοντέλο ανάπτυξης έπαψε να είναι βιώσιμο τόσο σε χρόνο βραχύ όσο και μακρύ. Έπαψε να παράγει όσα χρειαζόμασταν για να ζήσουμε, και αρχίσαμε να στηριζόμαστε στο δανεισμό. Στη δική μας περίπτωση, μάλλον δεν σταματήσαμε ποτέ να στηριζόμαστε στο δανεισμό.
Το ποστοστό δημόσιου χρέους της ευρωζώνης σήμερα υπερβαίνει το 85% του ΑΕΠ και των ΗΠΑ ισοδυναμεί με ολόκληρο το ΑΕΠ. Στις 31 Οκτωβρίου, ο ΟΗΕ θα ανακοινώσει το όνομα του νεογέννητου με το οποίο ο πληθυσμός του πλανήτη θα φτάσει τα 7 δις. Οι αναπτυσσόμενοι πληθύνονται, αναπτύσσονται και αποταμιεύουν, όσο οι πόροι του πλανήτη ακόμη και σε απλά υλικά όπως ο χαλκός περιορίζονται δραματικά, όσο εμείς γερνάμε και ξοδεύουμε παράγοντας λιγότερο για να διατηρούμε την ευημερία της γενιάς του πάρτυ.
Τα συνταξιοδοτικά συστήματα της Ευρώπης και η ευημερία των ΗΠΑ δεν μπορούν πια να στηρίζονται στη δημιουργία φουσκών. Από την οικονομία του δανεισμού, πρέπει να περασούμε στην οικονομία της παραγωγής. Και αυτό δεν συγκινεί πολλούς στη Βρετανία και δεν συγκινεί πάρα πολλούς στην Ελλάδα.
Γι’ αυτό, αντί να μιλήσουμε για βιωσιμότητα, μιλάμε για μπούρδες. Οι gatekeepers του συστήματος βάζουν ψηλά στην ατζέντα την εθνική κυραρχία, αλλά δυστυχώς γι’ αυτούς, πατριωτισμός είναι να ξαναδυναμώσουμε μία χώρα που χρεωκόπησε εξαιτίας του ξέφρενου πάρτυ τους.
Το στοίχημα είναι η βιωσιμότητα. Ή καλύτερα, η βιώσιμη ευημερία.
Γι' αυτό εκτός από εκθέσεις βιωσιμότητας του χρέους, οφείλει η διεθνής κοινότητα να ξεκινήσει εκθέσεις βιωσιμότητας της ανάπτυξης. Για όλους.
Κάθε δημόσιο ευρώ που επενδύεται, με ποιο τρόπο θα αποδίδει περισσότερο τόσο για τους ανθρώπους που έχουν συνταξιοδοτηθεί όσο και γι’ αυτούς που εργάζονται ή θα εργαστούν σε 10, 20 ή 30 χρόνια. Πρέπει να καταλήξουμε σε μία κοινωνική συμφωνία, διεθνή συμφωνία, που θα ισχύει υπό τη ρήτρα της βιωσιμότητας. Πρέπει να επινοήσουμε τρόπους ή να βρούμε το θάρρος να εφαρμόσουμε λύσεις που παράγουν πλούτο για τους πολλούς και όχι μόνο για το παρασιτικό σύστημα των παραδοσιακών οικονομικών δυνάμεων που ξεφτίλησε τη χώρα και την ευρωπαϊκή ήπειρο.
Και αυτή η επιλογή πρέπει να γίνει και πρέπει να σταματήσει να κρύβεται πίσω από δίκαιες κραυγές, αλλά και πονηρούς αφορισμούς.
Monday, October 24, 2011
Δημόσιο: απ’ τις πολλές ταχύτητες στην ισοπέδωση. H ανάγκη για ποιοτική αναδιοργάνωση του κράτους
Όμως, η πολυπόθητη ενιαιοποίηση των απολαβών στο δημόσιο ήρθε μ’ ένα βαρύ κόστος. Αυτό της απόλυτης εξίσωσης και συνεπώς ισοπέδωσης. Η αδυναμία του πολιτικού συστήματος να προβεί έγκαιρα σε απολύσεις πλεονάζοντος προσωπικού, αναδιάρθρωση υπηρεσιών και κλείσιμο οργανισμών του ευρύτερου δημόσιου τομέα, σε συνδυασμό με την αφόρητη πίεση των τελευταίων δύο μηνών από την Τρόικα για κάλυψη του ελλείμματος, οδήγησε τελικά σε μία απόλυτα εξισωτική πρακτική με αποτέλεσμα οι εργάτες γνώσης και τα παραγωγικά στελέχη, πλέον, να μην έχουν λόγο και κίνητρο παραμονής στη δημόσια διοίκηση και συγκεκριμένα την κεντρική διοίκηση, η οποία αποτελεί και τη ραχοκοκαλιά του κράτους.
Ταυτόχρονα, το νέο βαθμολόγιο παρότι βάζει φρένο στην κατάχρηση ανέλιξης του προσωπικού σε θέσεις ευθύνης (δεν μπορεί να υπάρχουν περισσότεροι τμηματάρχες απ’ ότι υπάλληλοι), διατηρεί απόλυτα την ηλικιακή επετηρίδα ως κυρίαρχης οδού επαγγελματικής ανέλιξης, χωρίς να φροντίζει παράλληλα να αντιμετωπίσει στη ρίζα του ένα βασικό πρόβλημα: μια διοίκηση με το πιο γηρασμένο και ταχέως γηράσκον εργατικό δυναμικό στα κράτη του ΟΟΣΑ.
Μα, η εφεδρεία; Θα αναρωτηθεί κανείς. Κι η εφεδρεία λειτουργεί ισοπεδωτικά με βάση αντικειμενικά, όχι όμως αξιοκρατικά και λειτουργικά κριτήρια. Γιατί είναι πλεονάζον προσωπικό ένας 50+ με 33 χρόνια υπηρεσίας;
Έτσι, μια μεταρρύθμιση η οποία θα έπρεπε να στοχεύσει στο διαχειριστικό και διοικητικό εκσυγχρονισμό του κράτους, είναι στα πρόθυρα του να οδηγήσει σε πλήρη παράλυση του διοικητικού συστήματος οξύνοντας την αδιαφορία και προκαλώντας τάσεις απόσυρσης των στελεχών, καθώς και διακοπή της παραγωγής οποιωνδήποτε υπηρεσιών προς τους πολίτες.
Τι μπορεί να γίνει; Μεσοπρόθεσμα πλέον, αναδιοργάνωση του κράτους με ποιοτικά κριτήρια και στη συνέχεια επανεξέταση διατάξεων του νομοσχεδίου με νέο μάτι.
Ήδη στο ίδιο το πολυνομοσχέδιο για το νέο μισθολόγιο / βαθμολόγιο και την εφεδρεία προβλέπεται η περαιτέρω αναδιοργάνωση του Δημόσιου τομέα εντός του 2012, μέσα από την καταγραφή των θέσεων δουλειάς και την ακόλουθη μεταρρύθμιση της οργανωτικής δομής των υπηρεσιών.
Η συγκεκριμένη πρόβλεψη, αν και εξαιρετικά σημαντική καθότι δίνει το στίγμα μιας συνεχιζόμενης και σε βάθος μεταρρύθμισης, δεν πείθει ότι θα οδηγήσει απαραίτητα στον ποιοτικό εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης στη βάση των αρχών του νέου δημόσιου μάνατζμεντ. Μάλιστα, διαβάζοντας τις συγκεκριμένες προβλέψεις δεν μπορεί παρά να αναρωτηθεί κανείς, εάν και κατά πόσο ο νομοθέτης έχει επαφή με το άλλο Σχέδιο, που με πρωτοβουλία της ;ίδιας Κυβέρνησης βρίσκεται σε εξέλιξη, ήδη από τον περασμένο Ιανουάριο, για την «Αναμόρφωση του Κράτους: Προς ένα Επιτελικό Κράτος». Πρόκειται για ένα σχέδιο με τριετή ορίζοντα υλοποίησης, το οποίο διευθύνει ο πρόσφατα βραβευθείς στις ΗΠΑ καθηγητής δημόσιας διοίκησης κ. Καρκατσούλης με τη συμμετοχή στελεχών της διοίκησης και την επιστημονική επιμέλεια του ΟΟΣΑ.
Κατά την άποψή μας, η σωστή και έγκαιρη υλοποίηση του σχεδίου αυτού είναι το μεγάλο στοίχημα, καθότι σ’ αυτό το πρόγραμμα εντοπίζονται με σωστό και ακριβή τρόπο οι βασικές παθογένειες της κρατικής μηχανής και ειδικά της κεντρικής διοίκησης:
- η έλλειψη κουλτούρας, γνώσης και εργαλείων για το σχεδιασμό πολιτικών
- η απουσία συντονισμού και δυνατότητας στρατηγικού σχεδιασμού στην κεντρική κυβέρνηση
- ο υπερβολικός νομικισμός (legal formalism) που οδηγεί σε μεταρρυθμιστικές αποτυχίες
- η απουσία στατιστικής διακυβέρνησης γεγονός που επισημαίνει απουσία στοιχείων και δεικτών για την άσκηση πολιτικών
- η υπανάπτυκτη φιλοσοφία της Άσκησης Πολιτικής με Στοιχεία (evidence based policy making)
- η κατάτμηση των υπηρεσιών σε κομμάτια και κομματάκια
- η παρουσία πληθώρας στρωμάτων διοικητικής ιεραρχίας (administrative layers)
- η απουσία κινήτρων και επιβραβεύσεων για τα παραγωγικά στελέχη
- η απουσία συστήματος μέτρησης και αξιολόγησης της απόδοσης των υπηρεσιών
Ουσιαστικά, σε μια σειρά κρίσιμων τομέων όπως η γενική οργάνωση της διοίκησης, η διαχείριση ανθρώπινων πόρων, η διαχείριση των οικονομικών και η ανάπτυξη και υλοποίηση μεταρρυθμιστικών πολιτικών υπάρχουν τεράστιες δομικές προκλήσεις που αναζητούν απάντηση.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή έκβαση του εγχειρήματος για αναμόρφωση του κράτους είναι η δημιουργία συμμαχιών συμφερόντων υπέρ των μεταρρυθμίσεων, γεγονός που σημαίνει ότι μέσα στη διοίκηση πρέπει να ηγεμονεύσουν οι εκσυγχρονιστικές ιδέες. Το πολυνομοσχέδιο, δυστυχώς, δεν βοηθάει σ’ αυτή την κατεύθυνση καθώς λογίζεται ως προϊόν καθαρά δημοσιονομικών στοχεύσεων, αποξενώνοντας ακόμα και τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της μεταρρύθμισης.
Σε κάθε περίπτωση, όσο διαρκεί η κρίση, το “παράθυρο ευκαιρίας” παραμένει ανοιχτό για ριζικές μεταρρυθμίσεις και όχι επιφανειακές ή δημοσιονομικού χαρακτήρα μόνον αλλαγές. Η κυβέρνηση εφόσον ακόμα διαθέτει πολιτικό χρόνο, εκεί ακριβώς είναι που πρέπει να εστιάσει την προσοχή της. Στην ποιοτική αναδιοργάνωση του κράτους. Θα πούνε μπράβο όλοι.
Wednesday, October 19, 2011
Ο γάμος του καπιταλισμού με τη δημοκρατία έχει τελειώσει
Δεν καταστρέφουμε τίποτε. Γινόμαστε μόνο μάρτυρες του τρόπου με τον οποίο το σύστημα καταστρέφει τον εαυτό του. Όλοι γνωρίζουμε την κλασική σκηνή από τα κινούμενα σχέδια. Η γάτα περνά τον γκρεμό και συνεχίζει να περπατά αγνοώντας το γεγονός ότι δεν πατάει πια στο έδαφος. Μόνο όταν κοιτάει κάτω και συνειδητοποιεί πού βρίσκεται αρχίζει να πέφτει. Αυτό συμβαίνει σήμερα. Λέμε στους τύπους της Γουόλ Στριτ “Ε, κοιτάξτε κάτω!”.
Sunday, October 9, 2011
Stay Hungry Stay Foolish!
Steve Jobs delivered a very moving and inspiring Commencement Address to the 2005 graduating class at Stanford University, despite having never graduated from college himself. He draws from moments of his own life, struggles and overcoming obstacles to help inspire the new generation to pursue the dreams no matter how bad things seem to get.
Monday, October 3, 2011
Ευρώ-κρίση: «σενάριο Ιφιγένεια»
Tuesday, September 20, 2011
"Παρακαλώ το νέο να μείνει". Ετοιμαστείτε να μπείτε οριστικά στην εφεδρεία και βλέπουμε.
Saturday, September 17, 2011
Το νούμερο Γεωργαντά δεν βγαίνει
Monday, September 12, 2011
Θα μείνουμε μόνο αν αποσυρθεί η γενιά σας απ' το δημόσιο βίο. Άμεσα.
Sunday, September 4, 2011
Η αγνοημένη προειδοποίηση
Monday, August 29, 2011
Απ' την κερκίδα στο τερέν!
Thursday, August 18, 2011
Αρκετά mr Ρέππass!
Συνήθως δεν στολίζουμε πολιτικούς ή άλλα δημόσια πρόσωπα από τη στήλη της G700, διότι πολύ απλά δεν μας ενδιαφέρουν τα πρόσωπα, παρά μόνο οι πολιτικές που επηρεάζουν τη γενιά μας και τις προοπτικές της. Συνεπώς είθισται να ασχολούμαστε πρωτίστως με το περιεχόμενο των πολιτικών και σπανιότερα με τα πρόσωπα που τις εκπροσωπούν. Αυτή τη φορά όμως αποφασίσαμε να κάνουμε μια εξαίρεση για τον Υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, κύριο Ρέππα. Αφορμή το γράμμα με τίτλο «διασφαλίζοντας την κοινωνική συνοχή» το οποίο ο Υπουργός έστειλε στην Καθημερινή στις 12 Αυγούστου , απαντώντας σε προηγούμενο άρθρο του Πάσχου Μανδραβέλη όπου εγκαλούνταν η ελληνική οικονομία για σοβιετισμό.
Πραγματικά, δεν είχαμε καμία όρεξη καλοκαιριάτικα να ποστάρουμε, όμως διαβάζοντας τις σοσιαδημοκρατικές θεωρητικολογίες του Υπουργού περί ελληνικής κρίσης: «η ρίζα της οποίας βρίσκεται στις ασύδοτες αγορές», «μην παραγνωρίζοντας (sic) τη δημοσιονομική κρίση», ή ότι πιστεύει σε «κανόνες που ρυθμίζουν τις αγορές και οργανώνουν την κοινωνία, απελευθερώνοντας δυνάμεις και προσφέροντας δυνατότητες και ευκαιρίες ισότιμα στους πολίτες, διασφαλίζοντας έτσι τη συνοχή», βγήκαμε από τα ρούχα μας.
Πρώτον, διότι μπορεί οι παραπάνω διαπιστώσεις να είναι γενικώς σωστές ωστόσο ούτε την Ελλάδα αφορούν ούτε έχουν σχέση με τα αποτελέσματα της πολιτικής Ρέππα όλα αυτά τα χρόνια.
Ως άπαντες φίλοι των μεταρρυθμίσεων, της γενεακής και της κοινωνικής δικαιοσύνης γνωρίζουν, η ιστορία του συγκεκριμένου πολιτικού προσώπου βρίθει από ανεπιτυχείς μεταρρυθμίσεις: Νόμος Ρέππα για το ασφαλιστικό που πέρυσι ξαναμεταρρυθμίστηκε γιατί το είχε κάνει τόσο βιώσιμο και δίκαιο ο πρώην Υπουργός, άνοιγμα φορτηγών Δημόσιας Χρήσης που δεν έγινε ποτέ αναβαλλόμενη για το μέλλον και πρόσφατα η κληρονομιά που άφησε με το ψευτοάνοιγμα, ουσιαστικά ξανακλείσιμο του επαγγέλματος των ταξιτζήδων. Οι πολιτικές Ρέππα, πολιτικές που τον καθιστούν τον απόλυτο ενσαρκωτή κι εκπρόσωπο του πολιτικού καντενάτσιο στη σύγχρονη πολιτική ιστορία, όχι μόνο δεν έχουν απελευθερώσει δυνάμεις, όχι μόνο δεν έχουν προσφέρει δυνατότητες κι ευκαιρίες στους πολίτες, όχι μόνο δεν έχουν διασφαλίσει καμία συνοχή, αλλά αντιθέτως έχουν εκθρέψει και ενισχύσει περαιτέρω τα σάπια και θνησιγενή χαρακτηριστικά του εγχώριου πελατοκρατικού και προσοδοθηρικού κρατικοδίαιτου καπιταλισμού.
Δυστυχώς για τη σοσιαλδημοκρατία, στην ανάλυση της οποίας αναζητά άγκυρα η σκέψη του κύριου Υπουργού με σκοπό να ερμηνεύσει τα σημερινά τεκταινόμενα, η ελληνική κρίση είναι απόρροια του συστήματος που ο λαϊκισμός, η πελατοκρατία και η προσοδοθηρία εξέθρεψαν όλα αυτά τα χρόνια στο όνομα της προόδου και του σοσιαλισμού. Αυτή την κρίση ο ψευτο-μεταρρυθμισμός τύπου Ρέππα δεν μπόρεσε να εμποδίσει και τώρα δεν μπορεί να αναχαιτίσει, ούτε καν να μοιράσει τα βάρη της με κοινωνικά δίκαιο τρόπο. Σε βάρος της πλειοψηφίας ευνοήθηκαν παραδοσιακά οι οργανωμένες μειοψηφίες και τα εγωιστικά συμφέροντα που δούλεψαν μεθοδικά σαν αναδιανεμητικές συμμαχίες του δημόσιου πλούτου με σημαία την κοινωνική ευαισθησία και συνοχή. Τώρα, με τις κούφιες μεταρρυθμίσεις και τη γαϊδουρινή στάση των απανταχού στην Ελλάδα Ρεππών, καλούμαστε να διαιωνίσουμε αυτό το φαινόμενο υπό το μανδύα για μία ακόμη φορά της κοινωνικής συνοχής. Αρκετά Mr Ρέππass!
*Ο Θανάσης Κονδύλης είναι μέλος της G700.
Monday, August 8, 2011
Αποτάξου τα κλειστά; Απεταξάμην
Ο ανασχηματισμός πέρα από το γεγονός ότι πραγματοποιήθηκε κάτω από ανώμαλες πολιτικά συνθήκες, έφερε επίσημα στο προσκήνιο αυτό για το οποίο μήνες τώρα φωνάζαμε. Ότι τα περισσότερα μέλη της Κυβέρνησης, όχι μόνο αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στη σοβαρότητα των περιστάσεων, υπεβαίνοντας την πελατοκρατία, αλλά δημιουργούν νέα εμπόδια για την έξοδο από την θεσμική και οικονομική κρίση που βιώνουμε.
Χαρακτηριστικό όλων είναι, ότι πολλοί υπουργοί παρέδωσαν στους επόμενους ό,τι είχαν παραλάβει και αυτοί από τους προηγούμενους. Έτσι λοιπόν τα χαϊδέματα στις συντεχνίες συνεχίστηκαν, διαιωνίζοντας το στρεβλό περιβάλλον για τις δυνάμεις της κοινωνίας που ματώνουν καθημερινά στην μάχη της επιβίωσης αλλά και της στήριξης της χώρας για την έξοδο από την κρίση. Ο νόμος για το άνοιγμα των επαγγελμάτων ήταν μια τολμηρή προσπάθεια να αποτάξουμε χρόνιες στρεβλώσεις μιας πελατοκρατικής πολιτείας. Ο ίδιος ο νόμος, βάζει τα θεμέλια για να αλλάξουμε την κουλτούρα του επιχειρείν, όμως από μόνος του δεν είναι αρκετός για να αποκαταστήσει την δικαιοσύνη που απαιτείται για ένα ελεύθερο και ανταγωνιστικό περιβάλλον. Απόρροια των κενών του νόμου, ήταν το «κλείσιμο» των επαγγελματικών κλάδων, όπως των δικηγόρων, των συμβολαιογράφων, των φορτοεκφορτωτών και των ταξιτζήδων. Όμως, όσοι από τους υπουργούς δίστασαν να ξεριζώσουν τις παράγκες που τρέφονταν από τα μονοπώλια τους, δέχτηκαν το πιο ισχυρό χαστούκι από την όλο και πιο ώριμη Ελληνική κοινωνία.
Αυτές τις ημέρες που όλη η υφήλιος αποσταθεροποιείται οικονομικά από τα χρεωμένα κράτη και μόλις λίγες ημέρες μετά την απόφαση για διάσωση της καταχρεωμένης Ελληνικής οικονομίας από την Ευρώπη, κάποιοι στην Ελλάδα συνεχίζουν να δίνουν μάχες οπισθοφυλακής. Η ανθελληνική και αντικοινωνική στάση των ταξιτζήδων, με την εύνοια της Αντιπολίτευσης, αλλά και της γερασμένης πτέρυγας του ΠΑΣΟΚ, έθεσε σε όλους μας ένα βασικό ερώτημα: με ποιον είμαστε; Είμαστε με την Ελλάδα που αλλάζει και σώζει μια ολόκληρη γενιά ή με την Ελλάδα των παιδιών της Φρειδερίκης και των πρασινοφρουρών;
Εμείς, η γενιά που καλείται να δουλέψει όσο καμία άλλη για να πληρωθούν οι σαραντάρηδες συνταξιούχοι της Ολυμπιακής, της ΕΑΒ και οι φορτοεκφορτωτές στα λιμάνια και τις “πύλες εισόδου”, έχουμε ποντάρει στην κρίση, μια κρίση πρωτίστως θεσμική και πολιτική, για να αλλάξει επιτέλους ριζικά και δραστικά η νοοτροπία και η δομή κινήτρων σ' αυτή τη χώρα.
Τώρα και όχι αύριο, εμείς και όχι οι επόμενοι, πρέπει να παλέψουμε με κάθε μέσο προκείμενου να στείλουμε στο χρονοντούλαπο της ιστορίας τα κοράκια που επενδύουν στον φόβο, στην τρομοκρατία και στην αναταραχή. Όσο και αν αντισταθούν, πτώμα δεν θα βρουν για να επιβιώσουν. Θα αναστηλώσουμε την Ελλάδα χωρίς δισταγμό και υπεκφυγές. Αποτάξου τα κλειστά; Απεταξάμην.
Wednesday, August 3, 2011
Η δημογραφική κρίση στο προσκήνιο
Friday, July 22, 2011
Θα ξεμπερδέψουμε με το χρέος, όταν ξεμπερδέψουμε με τις γενεακά άδικες πολιτικές.
Tuesday, July 19, 2011
The Clash of Generations
Wednesday, July 13, 2011
Οι ωδίνες του επόμενου βήματος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης
Πράγματι, η Γερμανία πείστηκε το 2009 να παράσχει μαζί με τα υπόλοιπα κράτη μέλη οικονομική βοήθεια, αρχικά προς την Ελλάδα και στη συνέχεια προς την Ιρλανδία και την Πορτογαλία. Η πολιτική αυτή, ανέτρεψε ολόκληρη την αντίληψη πάνω στην οποία οικοδομήθηκε το Μάαστριχτ και στη συνέχεια το Άμστερνταμ, σύμφωνα με την οποία απαγορεύονταν τόσο στην ΕΚΤ, όσο και στα κράτη μέλη να παρέχουν οικονομική βοήθεια σε δεύτερο κράτος μέλος σε περίπτωση κακής δημοσιονομικής κατάστασης του τελευταίου. Μέσα σε είκοσι μήνες η Ευρώπη άρχισε να κάνει μεγάλα βήματα προς τη δημιουργία ενός μόνιμου κεντρικού μηχανισμού διαχείρισης οικονομικών κρίσεων, βασικό στοιχείο οποιασδήποτε δημοσιονομικής ένωσης. Από τον άτυπο μηχανισμό στήριξης που φτιάχτηκε για την Ελλάδα, περάσαμε στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (EFSM) και στη συνέχεια στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF), ενώ προβλέφτηκε ακόμα και η δυνατότητα ενός κράτους να προχωρήσει σε ελεγχόμενη αναδιάρθρωση των χρεών του εντός του EFSF από το 2013.
Το όποιο βήμα, βέβαια, υπήρξε αργό και ελλιπές. Σήμερα που το μέλλον της ίδιας της ευρωζώνης τίθεται σε αμφιβολία, λόγω των επιθέσεων των αγορών και των οίκων αξιολόγησης στην Ιταλία και την Ισπανία, κινδυνεύει να μείνει και μετέωρο. Οι εθνικοί εγωισμοί σε συνδυασμό με την ιδεολογική και πολιτική μυωπία των ευρωπαίων συντηρητικών, έχουν φροντίσει να ρίξουν την Ευρώπη και τον κόσμο σε μια διαρκή κρίση χωρίς τελειωμό. Πλέον το ενδεχόμενο να διαλυθεί το μαγαζί αποτελεί μαθηματική πιθανότητα. Όμως, και παρά τις Κασσάνδρες που φέρνουν με αναλύσεις τους την καταστροφή, δεν πιστεύουμε ότι αυτό τελικά θα συμβεί.
Όπως στην περίπτωση της ελληνικής κρίσης χρέους, έτσι και στην περίπτωση της ιταλικής, η Ευρώπη θα βρεθεί για μία ακόμη φορά αντιμέτωπη με τις θεμελιώδεις αδυναμίες της αρχιτεκτονικής της.
Της οικονομικής: η σταθεροποιητική λειτουργία ενός κεντρικού προϋπολογισμού σε περίοδο κρίσης, δεν μπορεί να αντικατασταθεί από την ασυντόνιστη δράση πολλών δημοσιονομικών πολιτικών, ούτε βέβαια από μηχανισμούς στήριξης που ανταλλάσουν τη διάσωση με την τιμωρία.
Της πολιτικής: ο πόλεμος ενάντια στους οίκους αξιολόγησης και το διεθνές χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο και το σινάφι των καταστροφολόγων που πλέον κλονίζει οικονομίες με πολύ πιο σοβαρή διάρθρωση και παραγωγή από της Ελλάδας, δεν μπορεί να κερδηθεί με έκτακτα Συμβούλια Κορυφής και διακηρύξεις καλών προθέσεων.
Αντιλαμβανόμενη το αδιέξοδο στο οποίο έχει βρεθεί, η Ευρώπη θα κοιτάξει τον εαυτό της στον καθρέφτη και πολύ σύντομα θα οδηγηθεί στο αυτονόητο: την έκδοση ευρωομολόγου σε συνδυασμό με τη θεσμοθέτηση ενός πιο στιβαρού συστήματος οικονομικής διακυβέρνησης. Ήδη, με μισόλογα και διαρροές το έχουν προανακοινώσει. Η ουσία, όμως, είναι η δημιουργία μιας πραγματικής οικονομικής και πολιτικής ένωσης.
Στη συνέχεια, ωστόσο, η Ευρώπη θα πρέπει να απαντήσει άλλα δύο θεμελιώδη ζητήματα. Πρώτον, τι είδους δημοκρατία έχουμε στην Ευρώπη της δημοσιονομικής ένωσης όπου τα ιερατεία θα αποφασίζουν (στις χώρες του μνημονίου ήδη αποφασίζουν) για τις δαπάνες σε παιδεία και υγεία. Δεύτερον, ποιος θα κληθεί να πληρώσει τη φούσκα του πιστωτικού χρήματος που πέρασε από τους ισολογισμούς των χρεοκοπημένων τραπεζών στο δημόσιο χρέος, που στην περίπτωση των ανεπτυγμένων χωρών αναμένεται να φτάσει στο 100% του ΑΕΠ σχετικά άμεσα . Η πρόχειρη απάντηση που ήδη έχουμε είναι τα άγρια μέτρα λιτότητας που εφαρμόζονται σε όλη την ευρωζώνη.