Διαβάσαμε το άρθρο του Κωνσταντίνου Ζούλα στην Καθημερινή με τίτλο "Μαμά τι να ψηφίσω", σύμφωνα με το οποίο η καθιέρωση της ψήφου στα 18 το 1981 αποδείχτηκε αριστερός ψευτοπροοδευτισμός. Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο τα δεκαοχτάχρονα παιδιά πρέπει να γνωρίσουν έστω για 2-3 χρόνια τη ζωή έξω από το σχολείο για να ψηφίζουν συνειδητά. Ως παράδειγμα που στοιχειοθετεί το επιχείρημά του αναφέρεται η αδυναμία της πρώτης σε βαθμούς στις πανελλήνιες εξετάσεις, Όλγας Κ., να επιλέξει κόμμα και υποψήφιο, καθότι ήταν βυθισμένη στο ρυθμό των αρχαίων και των λατινικών ως ισχυρίζεται η ίδια. Κατά συνέπεια ρώτησε την μητέρα της και τον πατέρα της τι να κάνει.
Βρισκόμαστε εδώ αντιμέτωποι, όχι απλά με μια συντηρητική άποψη, ως φοβάται ότι θα του καταλογισθεί ο συγγραφέας. Πρόκειται για μια γεροντοκρατική, βαθιά αντιδημοκρατική ψευτο-ελιτίστικη άποψη ντυμένη με τα ρούχα της υπευθυνότητας. Να συρρικνωθεί το εκλογικό σώμα με ηλικιακά κριτήρια ώστε να το φέρουν κάποιοι στα μέτρα που τους ταιριάζει. Ποια είναι αυτά; Η συνειδητή αστική ψήφος. Γιατί να το κάνουμε; Διότι κάποιοι φοβούνται τη ριζοσπαστικοποίηση της νέας γενιάς.
Η άποψή μας είναι η ακριβώς αντίθετη.
Καταρχάς, εάν σήμερα υπάρχει ζήτημα ριζοσπαστικοποίησης των νέων αυτό δεν έχει καμία σχέση να κάνει με το επίπεδο υπευθυνότητας ή ευσυνειδησίας τους, αλλά με το γεγονός ότι οι ηλικιακές ομάδες 18-24 και ακόμα πιο πολύ οι μεγαλύτεροι των 25-34 βιώνουν με πολύ πιο επώδυνο τρόπο την κρίση σε σχέση με τους νοικοκυραίους. Μια κρίση που ξεκίνησε γι’ αυτούς πριν το κραχ χρέους με τη «γενιά των 700 ευρώ» (εργασιακή επισφάλεια, υποαπασχόληση, χαμηλές αμοιβές, έλλειμμα προοπτικής), σήμερα εξελίσσεται σε μια απόλυτη καταστροφή με έναν στους δύο νέους να είναι άνεργοι, με δεκάδες χιλιάδες να έχουν πάρει αναγκαστικά και όχι από επιλογή τον δρόμο του εξωτερικού, και όλους να αισθάνονται ότι αποτελούν πλέον μια χαμένη γενιά που κλήθηκε να θυσιαστεί σ’ έναν οικονομικό πόλεμο για να σωθεί η χώρα.
Δεύτερον, εάν κάτι είναι προβληματικό στην εκλογική συμπεριφορά των νέων σήμερα, αυτό είναι η ροπή τους προς την αδιαφορία για τα κοινά και συνεπώς τα μεγάλα ποσοστά αποχής. Όταν η γενιά των 700 ψηφίζει φραπέ, αυτό είναι το μείζον πρόβλημα για τη δημοκρατία και τους θεσμούς.
Τρίτον, σε συνθήκες πληθυσμιακής γήρανσης, όπου το εκλογικό σώμα κυριαρχείται αριθμητικά από μεγαλύτερες ηλικίες, αλλά και σε μια περίοδο της ανθρώπινης ιστορίας όπου οι νέοι ωριμάζουν πολύ πιο γρήγορα και μορφώνονται πολύ καλύτερα, είναι απαραίτητο να υπάρξει περαιτέρω διεύρυνση του εκλογικού σώματος με ηλικιακά κριτήρια προς τα κάτω. Όχι συρρίκνωση. Εδώ και χρόνια οι θεσμοί έχουν μείνει πίσω από τις ανάγκες και γι’ αυτό ακριβώς παράγεται κρίση εκπροσώπησης και συνεπώς νομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος. Η γενιά των baby boomers κυριαρχεί στο εκλογικό σώμα.
Η ακραία δημογραφική τάση ενίσχυσης των μεσηλίκων που εξαρτώνται οικονομικά από το κράτος (Δημόσιοι Υπάλληλοι ή κρατικοδίαιτοι επιχειρηματίες) ή εκείνων που βγαίνουν από την αγορά εργασίας και συνταξιοδοτούνται, ευνοεί πολιτικές επέκτασης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων μέσω της χρηματοδότησης των χρεωκοπημένων ασφαλιστικών συστημάτων και ένα μοντέλο κατασπατάλησης των φυσικών πόρων του πλανήτη. Φέρει βαριά ευθύνη αυτή η ηλικιακή ομάδα για τη σημερινή κρίση.
Για όλους αυτούς τους λόγους έχουμε δημόσια υποστηρίξει την ανάγκη για καθιέρωση ψήφου στα 16. Μάλιστα με σταθμισμένη, ενισχυμένη λογική.
Η άποψή μας έχει κι ένα βιωματικό στοιχείο. Το 1996, όταν η συντροφιά της G700 ήταν μόλις 16 ετών, η Ελλάδα μαστιζόταν από οξεία πολιτική κρίση και ακυβερνησία, έχοντας έναν βαθιά άρρωστο πατερούλη Πρωθυπουργό, τον Ανδρέα Παπανδρέου, ως βασικό δελφίνο στο ΠΑΣΟΚ τον Άκη Τσοχατζόπουλο, και από την άλλη πλευρά, ως εναλλακτική λύση στο τιμόνι της αντιπολίτευσης έναν λαϊκιστή ηγέτη της Δεξιάς παράταξης, τον Μιλτιάδη Έβερτ. Ήταν μια τραγωδία. Τότε, είχαμε ήδη πολύ καλά διαμορφωμένη άποψη για τα πολιτικά πράγματα. Δεν ρωτήσαμε ούτε τη μάνα μας, ούτε τον πατέρα να μας πει πώς να σκεφτούμε.
Βρισκόμαστε εδώ αντιμέτωποι, όχι απλά με μια συντηρητική άποψη, ως φοβάται ότι θα του καταλογισθεί ο συγγραφέας. Πρόκειται για μια γεροντοκρατική, βαθιά αντιδημοκρατική ψευτο-ελιτίστικη άποψη ντυμένη με τα ρούχα της υπευθυνότητας. Να συρρικνωθεί το εκλογικό σώμα με ηλικιακά κριτήρια ώστε να το φέρουν κάποιοι στα μέτρα που τους ταιριάζει. Ποια είναι αυτά; Η συνειδητή αστική ψήφος. Γιατί να το κάνουμε; Διότι κάποιοι φοβούνται τη ριζοσπαστικοποίηση της νέας γενιάς.
Η άποψή μας είναι η ακριβώς αντίθετη.
Καταρχάς, εάν σήμερα υπάρχει ζήτημα ριζοσπαστικοποίησης των νέων αυτό δεν έχει καμία σχέση να κάνει με το επίπεδο υπευθυνότητας ή ευσυνειδησίας τους, αλλά με το γεγονός ότι οι ηλικιακές ομάδες 18-24 και ακόμα πιο πολύ οι μεγαλύτεροι των 25-34 βιώνουν με πολύ πιο επώδυνο τρόπο την κρίση σε σχέση με τους νοικοκυραίους. Μια κρίση που ξεκίνησε γι’ αυτούς πριν το κραχ χρέους με τη «γενιά των 700 ευρώ» (εργασιακή επισφάλεια, υποαπασχόληση, χαμηλές αμοιβές, έλλειμμα προοπτικής), σήμερα εξελίσσεται σε μια απόλυτη καταστροφή με έναν στους δύο νέους να είναι άνεργοι, με δεκάδες χιλιάδες να έχουν πάρει αναγκαστικά και όχι από επιλογή τον δρόμο του εξωτερικού, και όλους να αισθάνονται ότι αποτελούν πλέον μια χαμένη γενιά που κλήθηκε να θυσιαστεί σ’ έναν οικονομικό πόλεμο για να σωθεί η χώρα.
Δεύτερον, εάν κάτι είναι προβληματικό στην εκλογική συμπεριφορά των νέων σήμερα, αυτό είναι η ροπή τους προς την αδιαφορία για τα κοινά και συνεπώς τα μεγάλα ποσοστά αποχής. Όταν η γενιά των 700 ψηφίζει φραπέ, αυτό είναι το μείζον πρόβλημα για τη δημοκρατία και τους θεσμούς.
Τρίτον, σε συνθήκες πληθυσμιακής γήρανσης, όπου το εκλογικό σώμα κυριαρχείται αριθμητικά από μεγαλύτερες ηλικίες, αλλά και σε μια περίοδο της ανθρώπινης ιστορίας όπου οι νέοι ωριμάζουν πολύ πιο γρήγορα και μορφώνονται πολύ καλύτερα, είναι απαραίτητο να υπάρξει περαιτέρω διεύρυνση του εκλογικού σώματος με ηλικιακά κριτήρια προς τα κάτω. Όχι συρρίκνωση. Εδώ και χρόνια οι θεσμοί έχουν μείνει πίσω από τις ανάγκες και γι’ αυτό ακριβώς παράγεται κρίση εκπροσώπησης και συνεπώς νομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος. Η γενιά των baby boomers κυριαρχεί στο εκλογικό σώμα.
Η ακραία δημογραφική τάση ενίσχυσης των μεσηλίκων που εξαρτώνται οικονομικά από το κράτος (Δημόσιοι Υπάλληλοι ή κρατικοδίαιτοι επιχειρηματίες) ή εκείνων που βγαίνουν από την αγορά εργασίας και συνταξιοδοτούνται, ευνοεί πολιτικές επέκτασης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων μέσω της χρηματοδότησης των χρεωκοπημένων ασφαλιστικών συστημάτων και ένα μοντέλο κατασπατάλησης των φυσικών πόρων του πλανήτη. Φέρει βαριά ευθύνη αυτή η ηλικιακή ομάδα για τη σημερινή κρίση.
Για όλους αυτούς τους λόγους έχουμε δημόσια υποστηρίξει την ανάγκη για καθιέρωση ψήφου στα 16. Μάλιστα με σταθμισμένη, ενισχυμένη λογική.
Η άποψή μας έχει κι ένα βιωματικό στοιχείο. Το 1996, όταν η συντροφιά της G700 ήταν μόλις 16 ετών, η Ελλάδα μαστιζόταν από οξεία πολιτική κρίση και ακυβερνησία, έχοντας έναν βαθιά άρρωστο πατερούλη Πρωθυπουργό, τον Ανδρέα Παπανδρέου, ως βασικό δελφίνο στο ΠΑΣΟΚ τον Άκη Τσοχατζόπουλο, και από την άλλη πλευρά, ως εναλλακτική λύση στο τιμόνι της αντιπολίτευσης έναν λαϊκιστή ηγέτη της Δεξιάς παράταξης, τον Μιλτιάδη Έβερτ. Ήταν μια τραγωδία. Τότε, είχαμε ήδη πολύ καλά διαμορφωμένη άποψη για τα πολιτικά πράγματα. Δεν ρωτήσαμε ούτε τη μάνα μας, ούτε τον πατέρα να μας πει πώς να σκεφτούμε.
