Friday, October 30, 2009

Διαγενεακός Προϋπολογισμός

Το υπουργείο Οικονομικών και η Τράπεζα της Ελλάδος αποφάσισαν χτες να συστήσουν κοινή ανεξάρτητη επιτροπή προκειμένου να καταγράψουν με ακρίβεια την πραγματική κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, κυρίως το ακριβές ύψος του ελλείμματος το οποίο σε πρώτη φάση ανακοινώθηκε από την κυβέρνηση στο 12,5% του ΑΕΠ.

Είναι απόλυτα θεμιτό και σωστό, η κυβέρνηση να επιδιώκει τη διαφάνεια και τη συνεργασία με την Τράπεζα της Ελλάδος προκειμένου να μπορέσει να καταγράψει με σαφήνεια το δημοσιονομικό τοπίο, και κατ’ επέκταση να καταρτίσει τον ετήσιο προϋπολογισμό, αλλά και να σχεδιάσει στη συνέχεια το τριετές σχέδιο σταθερότητας και ανάπτυξης που υποχρεούται να υποβάλει στην ΕΕ.

Θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμο, αν η καταγραφή αυτή δεν στρέφονταν αποκλειστικά στην αποτύπωση της δημοσιονομικής τρύπας με παραδοσιακούς λογιστικούς όρους, αλλά στην εμφάνιση των μεσομακροπρόθεσμων οικονομικών υποχρεώσεων του κράτους έναντι των πολιτών. Τι δηλαδή πρέπει να ξοδέψει το δημόσιο σε βάθος δεκαετίας ή ακόμα καλύτερα σε βάθος εικοσαετίας α) για επενδύσεις, β) μισθούς γ) συντάξεις και δ) δαπάνες του κοινωνικού κράτους, και τι σημαίνει αυτό για τη φορολογία και το δημόσιο δανεισμό; Θα ήταν δηλαδή σοφό και εξαιρετικά χρήσιμο, εάν μετρούσαμε το πραγματικό δημοσιονομικό βάρος (fiscal burden) σε βάθος χρόνου, και όχι ένα υπομέγεθος αυτού που είναι το έλλειμμα και το χρέος.

Μιλάμε εδώ για τη χρήση της λεγόμενης γενεακής λογιστικής (generational accounting) και την κατάρτιση ενός διαγενεακού προϋπολογισμού, όπου θα καταδεικνύεται με σαφήνεια το πλήρες εύρος των μελλοντικών υποχρεώσεων του κράτους και οι πόροι που απαιτούνται για να εξυπηρετηθούν.

Εάν η κυβέρνηση υιοθετούσε αυτή την αντίληψη, έστω θεσμοθετώντας έναν άτυπο διαγενεακό γνωμοδοτικό προϋπολογισμό προς συμπλήρωση του τακτικού, θα έκανε αναμφισβήτητα μια μεγάλη επανάσταση στον τρόπο καταγραφής και αντίληψης των δημόσιων οικονομικών.

Θα ήμαστε τότε πράγματι σε θέση να δούμε, ότι οι μεγαλύτερες οικονομικές πιέσεις για τη δημοσιονομική θέση της χώρας, δεν προέρχονται από τα ψιλά πλην όμως εξόχως συμβολικά ζητήματα πχ κρατικά αυτοκίνητα, αστυνομικοί οικιακές βοηθοί κοκ (ορθώς κόβονται όλα αυτά), αλλά από το ασφαλιστικό σύστημα και τις πιέσεις που ασκεί στα δημόσια οικονομικά η διαδικασία πληθυσμιακής γήρανσης. Θα εντοπίζαμε επίσης ως σοβαρότατο πρόβλημα το χαμηλό λόγο κόστους – παραγόμενου αποτελέσματος του δημόσιου τομέα.

Έχοντας αντιληφθεί αυτά τα δύο στοιχεία. Έχοντας δηλαδή αποτυπώσει τους θεμελιώδεις παράγοντες που καθιστούν τη χώρα δουλοπαροικία του χρέους, θα αναγκαζόμασταν να αντικρίσουμε με ειλικρίνεια την πραγματικότητα. Ότι χωρίς μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού, αλλά και χωρίς ένα κράτος που παράγει υψηλή προστιθέμενη δημόσια και κοινωνική αξία, η μακροπρόθεσμη δημοσιονομική θέση της χώρας δεν είναι βιώσιμη. Ο διαγενεακός προϋπολογισμός πολύ απλά θα μας ανάγκαζε να αντιληφθούμε τι σημαίνει η έννοια μέτρα μόνιμου διαρθρωτικού χαρακτήρα και ποιες οι συνέπειες αν δεν τα υιοθετήσουμε.

Monday, October 26, 2009

STAGE: Ώρα να τιμωρήσουμε την αυθαιρεσία

Μια απλή επισκόπηση των όσων λέγονται και γράφονται για το θέμα των stage τις τελευταίες μέρες αρκεί για να επισημάνει κανείς μια θεμελιώδη και πολύ ουσιαστική αντίφαση: οι απασχολούμενοι στα προγράμματα αυτά παρουσιάζονται από τη μια ως θύματα, ως σύγχρονοι σκλάβοι, ως άνθρωποι που εξαπατήθηκαν και έπεσαν θύματα εκμετάλλευσης και την ίδια στιγμή ως παιδιά που είχαν μέσο, που χάρη σε κάποιον «μπάρμπα στην Κορώνη» κατάφεραν να καπαρώσουν τις πολυπόθητες θέσεις αφήνοντας έξω χιλιάδες άλλους που δεν είχαν τις ανάλογες διασυνδέσεις.

Είναι προφανές πως δε μπορούν να ισχύουν ταυτόχρονα και τα δύο. Πώς θα ήταν ποτέ δυνατό να μοιράζονται ως δείγμα εύνοιας από τα βουλευτικά γραφεία εισιτήρια για τις γαλέρες της καταναγκαστικής εργασίας; Πιστεύουμε πως μια απλή παράθεση γεγονότων είναι σε θέση να δώσει απάντηση στο αίνιγμα και να θέσει επιτέλους το ζήτημα στις πραγματικές του διαστάσεις.

Τα προγράμματα stage έχουν ιστορία πάνω από 10 χρόνων στην Ελλάδα. Και κατά τη διάρκεια της μακράς αυτής περιόδου δεν υπήρξε σε καμία περίπτωση έλλειψη ενδιαφερομένων για την άμεση πλήρωση των δεκάδων χιλιάδων θέσεων που άνοιξαν σε διάφορους φορείς. Η εξασφάλιση θέσης σε ένα stage ήταν ένα προνόμιο για το οποίο μέχρι χθες «σφάζονταν» οι ενδιαφερόμενοι και επιστρατεύονταν κάθε είδους γνωριμίες.

Τα προγράμματα stage ξεκίνησαν τη δεκαετία του ’90 ως μη ανανεούμενα προγράμματα μαθητείας 6μηνης διάρκειας και τα τελευταία χρόνια φτάσαμε να μιλάμε για ανανεούμενα 18μηνα. Σε όλη αυτήν την πορεία δεν είδαμε πουθενά την άρνηση των «γαλεριτών» να συμπράξουν στη διαιώνιση του μαρτυρίου τους. Όχι απλώς δεν αποχώρησαν απαυδισμένοι από τους επαχθείς όρους υπό τους οποίους «εργάζονταν», αλλά πίεζαν όσο το δυνατόν περισσότερο για την ανανέωση των συμβάσεών τους, πράγμα ούτως ή άλλως παράνομο και τυπικά ανεπίτρεπτο.

Δεν χωράει αμφιβολία πως η αγορά εργασίας στην Ελλάδα, ειδικά για τους νέους, είναι πάρα πολύ δύσκολη. Η ανεργία και η έλλειψη διεξόδων εύλογα θα μπορούσαν να οδηγήσουν κάποιους ακόμη και να επιθυμούν τα ανασφάλιστα 430€ μηνιαίως ενός stage. Σε κάθε περίπτωση όμως αυτοί που κατάφεραν να πάρουν τις θέσεις δεν ήταν ούτε οι καλύτεροι ούτε εκείνοι που είχαν τη μεγαλύτερη ανάγκη. Ήταν στην πλειοψηφία τους εκείνοι που είχαν μέσον. Τόσο απλά.

Και για να προχωρήσουμε ένα ακόμη βήμα παραπέρα καλό θα ήταν να συλλογιστούμε πως όσο καλύτερο το μέσον, τόσο καλύτεροι και οι όροι «εργασίας». Όχι βέβαια από άποψη αποδοχών ή ασφάλισης. Αυτά ήταν δεδομένα και κοινά για όλους. Αλλά μόνο αυτά. Από εκεί και πέρα οι ανισότητες μεταξύ των stagers ήταν τεράστιες: ενώ η «πλέμπα» αφέθηκε βορά στα χέρια των παλιών και μόνιμων υπαλλήλων να βγάζει όλη τη δουλειά σε κάποιες υπηρεσίες, σαφώς πέρα από τις υποχρεώσεις της, η «αφρόκρεμα» κατάφερε να εξασφαλίσει θέσεις χωρίς πρακτικά καμία υποχρέωση μαθητείας ή εργασίας. Δεν είναι καθόλου λίγοι οι stagers που το μόνο που κάνουν είναι να εμφανίζονται στην υπηρεσία τους για 3-4 ώρες ημερησίως, διάστημα το οποίο αφιερώνουν κατά κύριο λόγο για να πιουν το καφεδάκι τους και να κάνουν τα τηλεφωνήματά τους με έξοδα του ελληνικού δημοσίου.

Και ερχόμαστε τώρα στο δια ταύτα. Γιατί να μπει κανείς στον κόπο να επιζητά μια θέση που του προσφέρει τόσα λίγα, όταν είναι σε θέση να διεκδικήσει (το μέσον είναι αποδεδειγμένα διαθέσιμο, ας μην το ξεχνάμε) κάτι καλύτερο; Μα ακριβώς γιατί η θέση σε ένα stage προσφέρει μακροπρόθεσμα ό,τι καλύτερο: μια θέση στο δημόσιο! Αυτό βέβαια δε γράφεται πουθενά. Το αντίθετο μάλιστα. Στα χαρτιά οι θέσεις αυτές δεν μπορούν να στοιχειοθετήσουν καμία τέτοια αξίωση. Εδώ όμως μιλάμε για ανθρώπους που ξέρουν καλά ότι ο αποφασιστικός παράγων για την επαγγελματική τους εξέλιξη δεν είναι ο νόμος, η αξία, τα προσόντα, αλλά το μέσον. Κι αυτό μπορεί να καταφέρει τα πάντα. Όπως ανανέωσαν παράνομα τις συμβάσεις τους, έτσι θα τους διορίσουν κιόλας. Τόσο απλά.

Δεν είναι συνεπώς τυχαίο πως στο επίκεντρο της όλης συζήτησης που έχει ξεκινήσει για την κατάργηση των stage βρίσκεται το ύψος της μοριοδότησης των απασχολούμενων σε αυτά. Και όχι για παράδειγμα η αναγνώριση των χρόνων ασφάλισης πέρα της διετίας με ταυτόχρονη καταβολή των εισφορών στο ΙΚΑ, όπως εμείς πιστεύουμε θα ήταν κοινωνικά δίκαιο να συμβεί.

Αυτή τη στιγμή η κυβέρνηση φαίνεται αποφασισμένη να περικόψει τη λεγόμενη πριμοδότηση του 50%, το επιπλέον δηλαδή ποσοστό των μορίων που «δικαιούται» ένας stager έναντι οποιουδήποτε άλλου είχε τον ίδιο χρόνο προϋπηρεσίας σε μια θέση πραγματικής απασχόλησης του ιδιωτικού τομέα για διάστημα μεγαλύτερο των 24 μηνών. Με τις νομοθετικές ρυθμίσεις της προηγούμενης διακυβέρνησης οι stagers είχαν καταφέρει να αποκτήσουν ένα εντελώς παράλογο προνόμιο έναντι των ανταγωνιστών τους, που τους έδινε σαφές προβάδισμα διορισμού. Οι «μαθητευόμενοι» μοριοδοτούνταν κατά πολύ περισσότερο από τους πραγματικά εργαζόμενους! Δε σημαίνει άραγε αυτό ότι οι διορισμοί βρίσκονταν ήδη σε πλήρη εξέλιξη, χωρίς καμία αντίδραση από την κοινωνία και με υποτιθέμενη συμμόρφωση στις διαδικασίες του ΑΣΕΠ;

Ας είμαστε ξεκάθαροι. Τα stage όπως εφαρμόστηκαν δεν είχαν καμία σχέση με αυτό που τυπικά θα έπρεπε να είναι. Πρόκειται για ένα τεράστιο σκάνδαλο. Μια διαδικασία που καταπάτησε παράφορα τις επιταγές του Συντάγματος και τους νόμους. Η γενιά των 700€ υπήρξε θύμα αυτού του φαινομένου. Γιατί η γενιά των 700€ είναι αντίθετη και δεν καταδέχθηκε ποτέ να μπει στη λογική του ρουσφετιού και της φαυλοκρατίας. Η γενιά των 700€ απαιτεί να τηρηθούν οι νόμοι και το Σύνταγμα και να εισακουστεί αυτό που πραγματικά λέει το ΑΣΕΠ:

Καμία πριμοδότηση και μοριοδότηση σε εκείνους που συνέπραξαν στο τελευταίο επεισόδιο της φάρσας των ρουσφετολογικών διορισμών.

Καμία παραχώρηση σε όσους επέτρεψαν την ανομία όταν τους βόλευε και τώρα επιχειρούν να χρησιμοποιήσουν τα παράνομα αυτά κεκτημένα για να μονιμοποιηθούν στο δημόσιο.

Όπως έχει επισήμως εισηγηθεί το ΑΣΕΠ στις ετήσιες εκθέσεις του καμία απολύτως μοριοδότηση για προγράμματα που δεν ήταν προγράμματα απασχόλησης.

Άμεση αναζήτηση ποινικών και πειθαρχικών ευθυνών για όσους ευθύνονται για την ανανέωση των συμβάσεων και την μετατροπή τους από συμβάσεις μαθητείας σε συμβάσεις απασχόλησης.

Τα stage είναι ένα ακόμη παράδειγμα καταστρατήγησης των νόμων και δημιουργίας τετελεσμένων που χρησιμοποιούνται για τον εκβιασμό της κοινωνίας και την άλωση των δημόσιων πόρων. Όπως τα αυθαίρετα κτίσματα έτσι και οι αυθαίρετοι αυτοί εργαζόμενοι απαιτούν τη νομιμοποίηση και μονιμοποίησή τους επειδή, χωρίς τη θέληση ή τη συγκατάθεση της κοινωνίας, κατάφεραν να καταλάβουν μία θέση και να επιβάλλουν την παρουσία τους σε έναν ρόλο που ουδέποτε τους ανατέθηκε. Κάποτε θα πρέπει να δείξουμε έμπρακτα πως δεν ανεχόμαστε νέες γενιές αυθαιρέτων.

Σημείωση:
Εξυπακούεται πως η γενιά των 700€ θεωρεί το θεσμό των stage, όπως αυτός εφαρμόζεται στην υπόλοιπη Ευρώπη, ως ιδιαίτερα θετικό και χρήσιμο. Η παραπάνω κριτική μας απευθύνεται αποκλειστικά στη νεοελληνική, τριτοκοσμική εκδοχή του θεσμού. Έχουμε άλλωστε δημόσια εκφράσει τη θέση πως υπέρ των προγραμμάτων stage εφόσον αυτά χαρακτηρίζονται από:
1. περιορισμένη διάρκεια και απαγόρευση των αυτόματων ανανεώσεων.
2. υποχρεωτική ασφάλιση.
3. υπαγωγή στις διατάξεις-συλλογικές συμβάσεις περί κατώτατων αμοιβών.
4. Και φυσικά υπάρχει δεν περιλαμβάνουν θέσεις του δημόσιου τομέα

Saturday, October 24, 2009

Stage: Μια πρόταση από τον Αντιπρόεδρο του Νέου ΙΝΚΑ


Ακολουθεί επιστολή του Δημήτρη Καραμήτσα, Αντιπροέδρου του Νέου ΙΝΚΑ

"Το πρόβλημα των εργαζόμενων με το πρόγραμμα STAGE στο Δημόσιο είναι πολυσύνθετο, αλλά ζητεί μια δίκαιη λύση.

Σε αυτή την λύση θα επιχειρήσω να συμβάλλω με την πρότασή μου.

Α. Πρώτα από όλα θα πρέπει να επισημανθεί ότι η κατάργηση των προγραμμάτων STAGE, των προγραμμάτων της αθλιότητας, της εξάρτησης, της ομηρίας και της δουλείας, είναι μια απόλυτα ορθή και γενναία απόφαση της κυβέρνησης. Να καταργηθούν και να μην επανέλθουν ποτέ τα Stage και αντίστοιχοι «θεσμοί», σύγχρονης εργασιακής δουλείας.

Όμως παρά την κατάργησή των Stage, το πρόβλημα παραμένει, είναι πρόβλημα ουσίας, πρόβλημα κοινωνικό, που αφορά χιλιάδες νέους ανθρώπους, είτε αυτοί εργάστηκαν με το πρόγραμμα Stage, είτε όχι.

Β. Ας ξεκαθαρίσουμε όμως τα πράγματα για το πρόγραμμα STAGE και όσους εργάστηκαν με αυτό, χωρίς να αποκρύπτουμε, να σκεπάζουμε ή να «στρογγυλεύουμε» τις αλήθειες με λέξεις.

Ποιες είναι οι αλήθειες:

1. Το πρόγραμμα Stage, αποτέλεσε ένα πρόγραμμα σύγχρονης δουλείας και όχι πρόγραμμα μαθησιακής πρακτικής εξάσκησης. Οι εργαζόμενοι με το Stage, εργάζονταν καλύπτοντας μόνιμες οργανικές ανάγκες του Δημοσίου, ως κανονικοί δημόσιοι υπάλληλοι, με αστεία, δουλική αμοιβή και χωρίς καν ασφάλιση.

2. Στον αντίποδα, οι εργαζόμενοι με το πρόγραμμα Stage, γνώριζαν εκ των προτέρων τις συνθήκες και τους όρους εργασίας και, κυρίως, η επιλογή τους στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, έγινε με κομματικά κριτήρια και με βάση κομματικές γνωριμίες. «Ρουσφέτια» ήταν τα Stage και να μην κρυβόμαστε από την αλήθεια.

Γ. Όλα αυτά δεν θα αποτελούσαν τόσο μεγάλο ουσιαστικό πρόβλημα, εάν απέναντι στους “Stagers”, στους εργαζόμενους με το πρόγραμμα Stage, δεν υπήρχε μια στρατιά χιλιάδων νέων, η «γενιά των 700 Ευρώ» που, είτε δεν είχαν «μπάρμπα στην Κορώνη», είτε από καθαρή περιφάνεια και με απόλυτη τήρηση της νομιμότητας και της αξιοκρατίας δεν θέλησαν να μπουν από τα κομματικά παράθυρα στα προγράμματα Stage, αλλά αγωνιζόντουσαν είτε στους διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ, είτε αλλού, να βρουν εργασία.

Αυτούς δεν μπορούμε να τους αδικήσουμε απέναντι σε όσους εργάστηκαν με το Stage, πριμοδοτώντας τους τελευταίους με «μόρια» στους διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ.

Θα ήταν λοιπόν ένα ακόμα έγκλημα, ένα ακόμα ανοσιούργημα, να πριμοδοτηθούν οι εργασθέντες με το Stage, έναντι των υπόλοιπων νέων.

Δ. Η λύση φαντάζει δύσκολη και το πρόβλημα μοιάζει αδιέξοδο, όμως υπάρχουν λύσεις που αποδίδουν δικαιοσύνη και συνθέτουν την «χρυσή τομή».

Η μία λύση είναι να μην μετρήσει καθόλου η εργασιακή εμπειρία, ούτε το Stage, ούτε τίποτε άλλο, στους διαγωνισμούς του Α.Σ.Ε.Π. Σολομώντεια, απλή και δίκαιη. Η λύση όμως αυτή αδικεί όσους προσπάθησαν, όσους εργάστηκαν έναντι όσων παρέμεναν αδρανείς άνεργοι.

Η άλλη λύση, (η προτιμότερη, ορθότερη και δικαιότερη) κατά την γνώμη μου, είναι να μετρήσει ίσα και χωρίς καμία ειδική εύνοια ή πριμοδότηση, η προϋπηρεσία των υποψηφίων για το Δημόσιο, είτε πρόκειται για Stage είτε για εργασία εκτός Stage, ακόμα και σε άσχετο εργασιακό αντικείμενο (γιατί χιλιάδες νέοι αναγκάζονται να εργαστούν και σε άλλο αντικείμενο από αυτό της ειδίκευσής τους για να επιβιώσουν).

Με τον τρόπο αυτό, ούτε οι “Stagers” θα αδικηθούν, αλλά ούτε και τα παιδιά εκείνα, που παρά τις αντιξοότητες δεν επισκέφτηκαν το κομματικό γραφείο, αλλά προσπάθησαν με την αξία τους να εργαστούν σε οποιαδήποτε εργασία, για να επιβιώσουν.

Αυτή την γενιά, την γενιά των «700 Ευρώ» δεν μπορούμε να την αγνοήσουμε και να την θέσουμε στην γωνία, αλλά θα πρέπει να στηρίξουμε την ανάγκη της και να επιβραβεύσουμε το θάρρος της, την εργατικότητα και τη νομιμότητά της (για να αποτελέσει και παράδειγμα για το μέλλον, ακόμα και για όσους χρησιμοποιούν μη νόμιμα μέσα για να εξεύρουν εργασία στο Δημόσιο).

Θα πρότεινα, μάλιστα, τελειώνοντας την πρότασή μου και επειδή ο ιδιωτικός τομέας είναι άγριος και ζοφερός, για τους υποψήφιους αυτής της κατηγορίας (G700) να αναγνωριστεί ως πλασματικός χρόνος εργασίας, ο χρόνος κατά τον οποίο λάμβαναν επίδομα ανεργίας και οι 9 μήνες εργασίας να λογιστούν ως ολόκληρο έτος. Αυτό ισορροπεί το προνόμιο των «Stagers», οι οποίοι με τις γνωστές ανανεώσεις συμβάσεων εργάζονταν διαρκώς. (Αλλωστε οι φτωχότερες οικογένειες δεν μπορούσαν να στηρίξουν ένα νέο για να εργάζεται με τον μισθό του Stage …).

Αυτή είναι η πρότασή μου και θαρρώ ότι είναι η δικαιότερη δυνατή λύση για όλους."

Με τους θερμότερους χαιρετισμούς
Δημ. Καραμήτσας
Δικηγόρος, Αντ/δρος Ν. ΙΝΚΑ

Thursday, October 22, 2009

Νέα εθνική προσπάθεια : πιάνοντας το νήμα από την αρχή

Του Πασχάλη Αγανίδη *

Η απροσδόκητη (;) δημοσιονομική κατάσταση (διπλάσιο έλλειμμα από το αναμενόμενο) και η έντονη δυσαρέσκεια - οργή των ευρωπαίων εταίρων στο Εcofin και στο Eurogroup για την αναξιοπιστία των οικονομικών στοιχείων αποτυπώνουν ένα εκρηκτικό «διπλό έλλειμμα»: δημοσιονομικό έλλειμμα και έλλειμμα εμπιστοσύνης.

Το διπλό έλλειμμα διαμορφώνει μία εξόχως κρίσιμη κατάσταση, ώστε να μπορεί να διατυπώνεται πλέον βάσιμα (και μάλλον όχι υπερβολικά) ο ισχυρισμός ότι διακυβεύεται η θέση της χώρας στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση. Δεν είναι τόσο το εύρος του δημοσιονομικού ελλείμματος που προσδίδει στοιχεία εγκυρότητας και ισχύος σ' αυτόν τον ισχυρισμό (άλλωστε ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός παρατηρείται και σε άλλα κράτη-μέλη), όσο κυρίως η επίμονη αναξιοπιστία και ανευθυνότητα έναντι των ευρωπαίων εταίρων και η εμμονή στην αποφυγή προώθησης διαρθρωτικών μέτρων και παρεμβάσεων που θα βελτιώσουν μεσο-μακροπρόθεσμα τα δημόσια οικονομικά.

Οι θεσμικές και διαρθρωτικές παρεμβάσεις πρέπει να είναι άμεσες και τολμηρές για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης με την Ε.Ε αλλά -κυρίως- για τη διόρθωση των μακροοικονομικών ανισορροπιών και τη διαμόρφωση προϋποθέσεων για οικονομική ανάκαμψη. Άλλωστε, η εφικτότητα της πολιτικής δέσμευσης σε μία δέσμη μεταρρυθμιστικών πρωτοβουλιών είναι περισσότερο ισχυρή από άλλοτε, διότι σ' αυτή την άσχημη οικονομική συγκυρία το κόστος της αδράνειας και της διατήρησης του status quo είναι πολύ μεγαλύτερο από το κόστος της μεταρρύθμισης και της ανατροπής του. Επιπρόσθετα, η πολιτική συγκυρία και το υψηλό απόθεμα πολιτικού κεφαλαίου και εμπιστοσύνης του ΠΑ.ΣΟ.Κ διευθύνουν τα περιθώρια για μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες. Ωστόσο, το ποιες μεταρρυθμίσεις και γιατί, το πότε και το πώς των μεταρρυθμίσεων παραμένουν τα μεγάλα ζητούμενα.

Η τραγική οικονομική κατάσταση και η πρωτοφανής έλλειψη αξιοπιστίας της χώρας θέτουν άμεσα στη δημόσια πολιτική agenda ορισμένα εξαιρετικά κρίσιμα θέματα, όπως η αποδέσμευση της στατιστικής υπηρεσίας από τον πολιτικό έλεγχο (ανεξαρτητοποίηση), ή άμεση εφαρμογή ενός νέου δημόσιου μάνατζμεντ για την κατάρτιση και τον έλεγχο του προϋπολογισμού στη βάση της αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας των δαπανών και της ανακατεύθυνσής τους από την κατανάλωση στην επένδυση, η ανασυγκρότηση των φοροεισπρακτικών μηχανισμών και η είσπραξη των ληξιπρόθεσμων χρεών, η μείωση της σπατάλης του Δημοσίου κ.α.

Ωστόσο, ένα σοβαρό, φιλόδοξο και αποτελεσματικό πλαίσιο διαρθρωτικών αλλαγών και πρωτοβουλιών για την αποκατάσταση της δημοσιονομικής ισορροπίας πρέπει να εστιάσει στον μεγάλο δημοσιονομικό βραχνά: στο αναποτελεσματικό, άδικο και διάτρητο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Οι κακές οικονομικές επιδόσεις, οι πιέσεις του διεθνούς ανταγωνισμού, η παραγωγική στασιμότητα και η αναιμική αύξηση των πραγματικών μισθών, το τραγικά χαμηλό ποσοστό απασχόλησης και η υψηλή ανεργία, οι αλλαγές στη δομή της απασχόλησης, τα διαφορετικά οικογενειακά πρότυπα και η δημογραφική γήρανση επιβεβαιώνουν ότι οι βασικοί πυλώνες στήριξης του παραδοσιακού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης (PAYGΟ) έχουν καταρρεύσει. Επίσης, τα υψηλά ποσοστά φτώχειας και οι μεγάλες ανισότητες μεταξύ των ηλικιωμένων, το υψηλό μη μισθολογικό κόστος και οι χαμηλές συντάξεις, η εξόφθαλμη προνομιακή μεταχείριση ορισμένων κοινωνικών ομάδων εις βάρος άλλων και η διαχρονική μετάθεση των κοινωνικοασφαλιστικών βαρών στις επερχόμενες γενιές δηλώνουν την αναποτελεσματικότητα και τις αδικίες του υπάρχοντος συστήματος, καθώς και την αναγκαιότητα της μεταρρύθμισής του.

Το σημείο είναι κομβικό και η κατάσταση εξαιρετικά κρίσιμη. Η νέα εθνική προσπάθεια για οικονομική ανάκαμψη και διασφάλιση των «κοινοτικών κεκτημένων» περνά μέσα από μεγάλες αλλαγές στο θεσμικό και κοινωνικοοικονομικό σύστημα. Χρειάζονται νέες, καινοτόμες μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες για τη βελτίωση των δημοσιονομικών μεγεθών, την οικονομική ανάπτυξη και τη διασφάλιση των στόχων της κοινωνικής και διαγενεακής δικαιοσύνης.

* Ο Πασχάλης Αγανίδης είναι μέλος της G700, και διαχειριστής του: e-homosapiens.blogspot.com

Monday, October 19, 2009

Στοχευμένη φορολόγηση

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, με αφορμή τον πόλεμο που εξήγγειλαν τα δύο μεγάλα κόμματα ενάντια στη φοροδιαφυγή, είχαμε επισημάνει το γεγονός ότι το φορολογικό μας σύστημα για να γίνει αποτελεσματικό και δίκαιο χρειάζεται ριζική επισκευή και πέταμα. Στις προτάσεις που καταθέσαμε τότε, προσθέτουμε σήμερα την ανάγκη για εμπλουτισμό του φορολογικού μας συστήματος με θεσμούς στοχευμένης φορολόγησης.

Κατά την άποψή μας η κατεύθυνση των φόρων προς έναν κεντρικό "χύμα" λογαριασμό, αποτελούμενο από διάφορους γενικούς και ειδικούς κωδικούς μέσα από τους οποίους το κράτος αντλεί πόρους και χρηματοδοτεί τελικά τις δαπάνες του, είναι ένας υπερβολικά συγκεντρωτικός και αδιαφανής τρόπος φορολόγησης. Απαιτείται μια εναλλακτική ατζέντα φορολογικής μεταρρύθμισης έτσι ώστε να είναι ορατή η σύνδεση των καταβαλόμενων φόρων με τις παραγόμενες υπηρεσίες και τον τελικό ειδικό κοινωνικό στόχο, για να μπορέσουμε έτσι να καταλάβουμε ως πολίτες ότι έχουμε κυριαρχία επί των χρημάτων μας.

Το τελευταίο χρονικό διάστημα συζητιέται όλο και πιο έντονα ανά την Ευρώπη η εισαγωγή ενός ειδικού πράσινου φόρου κατανάλωσης (carbon emissions tax) τα έσοδα από τον οποίο θα τα διαχειρίζεται ένα ειδικό ταμείο (trust fund) με στόχο την ενίσχυση της πράσινης ανάπτυξης και της προστασίας του περιβάλλοντος. Ανάλογες προτάσεις έχουν γίνει κατά το παρελθόν για την εκπαίδευση και την εργασία (έγκαιρο ξεκίνημα) και την απεξάρτηση των ανεπτυγμένων οικονομιών από το πετρέλαιο. Τα παραπάνω αποτελούν μερικά από τα άπειρα παραδείγματα στοχευμένης φορολόγησης, υπό την έννοια ότι συνδέονται με μια συγκεκριμένη τελική χρήση της δημόσιας δαπάνης, αποτελούν δηλαδή έναν φόρο για ειδικό σκοπό.

Στην παρούσα προσπάθεια της νέας κυβέρνησης για δημοσιονομική εξυγίανση και δημιουργία αποτελεσματικού και δίκαιου φορολογικού πλαισίου, ίσως αποτελεί μοναδική ευκαιρία για το επιτελείο του νεοσύστατου Υπουργείου Οικονομικών να επανεξετάσει τη διάρθρωση, το ρόλο και τη διαφάνεια του φορολογικού συστήματος και των αντίστοιχων κρατικών δαπανών, ανάμεσα σε άλλα, βάσει μιας στοχευμένης φορολογικής πολιτικής που θα αντανακλά ξεκάθαρα τις προτιμήσεις των Ελλήνων ψηφοφόρων πάνω σε συγκεκριμένα ζητήματα. Προς αυτή την κατεύθυνση θα μπορούσε να θεσμοθετήσει ένα ειδικό ταμείο για βοήθεια των νέων στο εργασιακό τους ξεκίνημα, ένας πράσινος φόρος με στόχο την ενίσχυση της πράσινης ανάπτυξης και ένας φόρος στα καύσιμα με στόχο τη σταδιακή απεξάρτηση της χώρας από το πετρέλαιο.

Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η εισαγωγή μιας διαφοροποιημένης φορολογικής βάσης στη λογική της στόχευσης, αυξάνει την ικανοποίηση των πολιτών και μειώνει τη φοροδιαφυγή. Οι στοχευμένοι φόροι ενημερώνουν τους φορολογούμενους για τα κόστη των κρατικών υπηρεσιών και διαλύουν τις πάσης φύσεως δημοσιονομικές αυταπάτες. Από τη μία οι φόροι αυτοί ενθαρρύνουν τους πολίτες να πληρώσουν για καλύτερες υπηρεσίες (όπως η υγεία, το περιβάλλον και η εκπαίδευση). Από την άλλη οι φόροι αυτοί επιδεικνύουν στους πολίτες το κόστος των κρατικών υπηρεσιών και προωθούν την απόσυρση τους από υπερβολικές και αχρείαστες κρατικές δαπάνες.

Σε τελική ανάλυση, η στοχευμένη φορολόγηση καταπολεμάει το δημοκρατικό έλλειμμα που διαμορφώθηκε σιωπηλά αλλά σταθερά τα τελευταία χρόνια, με τη γιγάντωση του αδιαφανούς, πελατειακού και διαπλεκόμενου κράτους. Η στοχευμένη φορολόγηση υποστηρίζει την ενημερωμένη επιλογή και τη δημοκρατία.

Πληρώνουμε που πληρώνουμε, καιρός δεν είναι να γνωρίζουμε πού πάνε και πώς αποδίδουνε τα χρήματα μας;
 
 

Saturday, October 17, 2009

ΟΛΠ, όπως ΟΤΕ, όπως ΟΑ, όπως ΟΣΕ…

Οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών στο «μέτωπο του λιμανιού» δε μας εξέπληξαν. Στην πραγματικότητα πρόκειται για την κορύφωση της σύγκρουσης που μαίνεται τα τελευταία χρόνια ανάμεσα στη συντεχνία των λιμενεργατών και την ελληνική Πολιτεία.

Αν καταφέρει κανείς να δει τα πράγματα από μια στοιχειώδη απόσταση το όλο ζήτημα αποδεικνύεται αρκετά απλό. Οι λιμενεργάτες του ΟΛΠ αρνούνται πεισματικά να αποδεχθούν την είσοδο ενός δεύτερου παίκτη στο λιμάνι του Πειραιά. Δεν έχει καμία σημασία αν πρόκειται για κινέζους. Το ίδιο θα ίσχυε ακόμη κι αν μία προβλήτα παραχορούνταν σε ιδιωτικά ελληνικά ελληνικά κεφάλαια, το ίδιο κι αν προέρχονταν από την Κούβα του Κάστρο ή τη Βενεζουέλα του Τσάβες. Ούτε και το κείμενο της συμφωνίας φαίνεται να αποτελεί το μεγάλο πρόβλημα. Μάλλον προσχηματικά χρησιμοποιούνται οι όροι της σύμβασης ως άλλοθι για μια σκληρή απεργία που θα γινόταν έτσι κι αλλιώς.

Γιατί το πραγματικό ζήτημα είναι τα τεράστια προνόμια και ο ρόλος ρυθμιστή των εξελίξεων που έχουν καταφέρει να εξασφαλίσουν οι λιμενεργάτες, εκβιάζοντας εδώ και δεκαετίες την εκάστοτε κυβέρνηση με αυτό ακριβώς το όπλο που χρησιμοποιούν και σήμερα: τη δυνατότητά τους να απειλούν την ελληνική αγορά και την ελληνική κοινωνία με ασφυξία. Τόσα χρόνια μας έχουν στο χέρι. Και το εκμεταλλεύονται. Έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν μια κλειστή «αριστοκρατία του λιμανιού» η οποία, οχυρωμένη πίσω από τον υπεράνω πάσης υποψίας τίτλο του λιμενεργάτη, έχει καταφέρει να επιβάλλει εξωφρενικούς όρους. Δεν είναι μόνο οι υψηλές αμοιβές από τις εικονικές υπερωρίες. Εδώ φτάσαμε στο σημείο να μιλάμε για ιδιότυπο κληρονομικό δικαίωμα. Όταν ένας λιμενεργάτης αποχωρεί κληροδοτεί τη θέση στο γιό του. Πραγματικό κλειστό κλαμπ.

Είναι σαφές πως εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με μια απλή ομάδα εργαζομένων. Αδυνατούμε να βρούμε κάποιο κοινό σημείο ανάμεσα στις επιδιώξεις των συνδικαλιστών του Πειραιά και τις αγωνίες της γενιάς των 700 Ευρώ. Οι νέοι αγωνίζονται αντιμέτωποι με την καθημερινή ανασφάλεια που προκαλεί το τραγικό οικονομικό περιβάλλον μιας αγοράς σε βαθιά ύφεση. Και αναγκάζονται να κάνουν κάθε είδους παραχωρήσεις αποδεχόμενοι περικοπές μισθών ή απλήρωτες υπερωρίες προκειμένου να κινηθεί η αγορά και να σώσουν τις δουλειές τους. Και στο λιμάνι κάποιοι έχουν στρογγυλοκαθήσει στα προνόμιά τους, πνίγουν την αγορά και μας δίνουν τη χαριστική βολή.

Το έχουμε ξεκαθαρίσει από παλιά: είμαστε εναντίον των μονοπωλίων, γιατί πιστεύουμε πως σε κάθε περίπτωση δημιουργούν στρεβλώσεις και υποθάλπουν απαράδεκτα προνόμια. Όταν μιλάμε για την αγορά και ιδιωτικές επιχειρήσεις τα προνόμια ανήκουν στα αφεντικά και τα καρτέλ. Στο δημόσιο τομέα όμως τα προνόμια τα καρπώνονται οι συνδικαλιστές και οι υψηλά ιστάμενοι που έχουν τις κατάλληλες άκρες.

Για να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας ο ΟΛΠ είναι ο νέος ΟΤΕ, η συνέχεια της Ολυμπιακής. Και εκεί οι οργανωμένες συντεχνίες είχαν καταφέρει με πίεση δεκαετιών και την αγαστή συνεργασία του κράτους να συσσωρεύσουν προνόμια. Να λειτουργούν ως ραντιέριδες. Και όταν ήρθε η ώρα να ανοίξει το παιχνίδι και να εξυγιανθεί ο χώρος τον οποίο για χρόνια λυμαίνονταν, κατόρθωσαν να πουλήσουν πολύ ακριβά τη συναίνεσή τους στην οποιαδήποτε αλλαγή. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τις χρυσοφόρες εθελούσιες εξόδου και όλους τους προνομιακούς όρους που τις συνόδευαν;

Και δυστυχώς όλοι θυμόμαστε ότι η σημερινή κυβέρνηση δεν τόλμησε σε καμία από τις παραπάνω περιπτώσεις να πει –ως αντιπολίτευση τότε- τα πράγματα με το όνομά τους. Το πολιτικό κόστος (κατά φαντασία κόστος κατά την άποψή μας) κρινόταν κάθε φορά πιο πολύτιμο από τα συμφέροντα της μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτών. Και τώρα που ήρθε η ώρα να πάρει η ίδια την κατάσταση στα χέρια της το πρόβλημα αντιμετωπίζει το προφανές: η πραγματικότητα σε αρκετούς κλάδους της οικονομίας απαιτεί αποφάσεις εντελώς διαφορετικές από τη μέχρι σήμερα ρητορεία.

Επομένως θα αναγκαστεί να αρνηθεί είτε την πραγματικότητα που σήμερα καλείται να αντιμετωπίσει είτε τα στρογγυλά λόγια που τη συνόδευαν μέχρι χθες. Δεν ξέρουμε τι θα αποφασίσει τελικά η αρμόδια Υπουργός. Εμείς πάντως, πολύ θα θέλαμε να τη δούμε να λαμβάνει ταχεία, τολμηρή και αποφασιστική δράση στο θέμα του ΟΛΠ, όπως άλλωστε επιτάσσει η στοιχειώδης πολιτική σύνεση, που θέλει το κράτος να έχει συνέχεια και συνέπεια και να τιμά τις διεθνείς συμφωνίες που υπογράφει.

Σε κάθε περίπτωση, και ανεξάρτητα από την έκβαση της συγκεκριμένης μάχης, ο πόλεμος της Πολιτείας με τους ραντιέριδες τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα δεν πρόκειται να τελειώσει εδώ. Και γι’ αυτό έχει τεράστια σημασία αυτό το πρώτο δείγμα γραφής. Μπορεί η κυβέρνηση στο σύνολό της να ξεκίνησε καλά, δίνοντας ένα εντελώς διαφορετικό στίγμα σε σχέση με πριν, όμως οφείλει να δώσει βάση στα μεγάλα ζητήματα που απασχολούν την αγορά και κατ' επέκταση την ανάπτυξη. Με βάση τα δείγματα γραφής που θα δώσει στην "πιάτσα" θα διαμορφωθεί το σκηνικό και θα καθοριστεί η ένταση και κατά ένα μεγάλο μέρος και η έκβαση των αντίστοιχων συγκρούσεων που θα λάβουν χώρα κατά τη διάρκεια του πολιτικού κύκλου που μόλις ξεκίνησε. Σύντομα το σκηνικό θα επαναληφθεί με πρωταγωνιστή τον ΟΣΕ ή κάποιο ισχυρό καρτέλ του ιδιωτικού τομέα. Και τότε θα έχει τεράστια σημασία με τι απόθεμα ισχύος θα μπει η κάθε πλευρά σε εκείνη τη διαπραγμάτευση…

Wednesday, October 14, 2009

Η συζήτηση που δεν γίνεται στη ΝΔ

Στις 4 Οκτωβρίου, η ΝΔ υπέστη μια συντριπτική, χωρίς ιστορικό προηγούμενο εκλογική ήττα από το ΠΑΣΟΚ. Οι πολίτες, ακόμα και ένα μεγάλο τμήμα των παραδοσιακών ψηφοφόρων της συντηρητικής παράταξης της γύρισαν κυριολεκτικά την πλάτη. Γιατί;

Σίγουρα όχι για τους λόγους τους οποίους υπαινίσσονται τα στελέχη της, μικρά και μεγάλα, τα οποία ξημεροβραδιάζονται στις τηλεοράσεις, βγάζοντας τα εσωψυχά τους για το αν το εκλεκτορικό σώμα θα είναι η βάση ή το έκτακτο συνέδριο, αν ο Καραμανλής θα μείνει να εγγυηθεί τη διαδοχή ή όχι, και αν τα πρόσωπα που χρεώνονται σε προσωπικό πολιτικό επίπεδο τον τιτανικό, πχ Παυλόπουλος, θα μείνουν ή θα φύγουν.

Καλό και χρήσιμο για όλους θα ήταν, αντί τα στελέχη να αυτομαστιγώνονται, να κάτσουν κάτω και να κάνουν μια σοβαρή πολιτική συζήτηση τόσο σε επίπεδο ιδεολογίας όσο και πολιτικών, αλλά και να αξιολογήσουν με θάρρος την κυβερνητική νοοτροπία των παρελθόντων ετών. Εάν το κάνουν θα αντιληφθούν τα εξής δομικά προβλήματα που οδήγησαν στην ήττα.

Πρώτον, η Νέα Δημοκρατία, ως κυβέρνηση, μεταλλάχτηκε ιδεολογικά σε μία κεντρώα σούπα, αποχωρώντας τόσο από το συντηρητικό της πυρήνα, όσο και από το χώρο της φιλελεύθερης κεντροδεξιάς. Ο μεσαίος χώρος έγινε το ιδεολογικό περιτύλιγμα και η καραμέλα του στρογγυλού πολυσυλλεκτικού κυβερνητικού λόγου θέτοντας και τη βάση για αδράνεια σε όλα τα μεγάλα ζητήματα.

Δεύτερον, οι πολιτικές που ακολουθήθηκαν υπήρξαν αποτυχημένες.

Σε ό,τι αφορά τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται στην παιδεία, το ασφαλιστικό και την υγεία, ήταν όλες παραμετρικού τύπου, δηλαδή μικρομερεμέτια και φτιασιδώματα εντός του υπάρχοντος status quo. Όταν το αναλογιστικό έλλειμμα των ταμείων ανέρχεται στο 360 δις ευρώ, η κοινωνία σου λέει κάνε κάτι, κι εσύ ασχολείσαι με αλλαγές ήσσονος σημασίας που δε σου εξοικονομούν παρά 11 δις σε βάθος χρόνου, ε τότε είσαι άξιος της μοίρας σου.

Στο θέμα της νέας γενιάς, πολύ απλά δεν υπήρξαν πολιτικές, παρά μόνο κάποιες διάσπαρτες επικοινωνιακές αναφορές στη γενιά των 700 ευρώ.

Σε ότι αφορά το μίγμα της οικονομικής πολιτικής, ενώ ακολουθήθηκε με θρησκευτική ευλάβεια μια νεοφιλελεύθερη λογική στο φορολογικό, η οποία τσάκισε τους μικρούς χωρίς σημαντικά επενδυτικά αποτελέσματα, στο δημοσιονομικό κομμάτι επικράτησε ένας λαϊκισμός του τύπου «Τσοβόλα δώστα όλα», μόνο που αυτή τη φορά καλύφτηκε με μαεστρία κάτω από το δόγμα της ήπιας προσαρμογής. Το αποτέλεσμα; Πλήρης δημοσιονομική εκτροπή.

Και φυσικά η περιβόητη επανίδρυση του κράτους, εκτός του ότι κατέστη φαυλίδρυση με τα μπλε παιδιά να ψάχνουν είσοδο από την πίσω πόρτα στο Δημόσιο, επί της ουσίας έμεινε στα συρτάρια των υπαλλήλων του κράτους στους οποίους εμμέσως πλην σαφώς είχε σταλεί το μήνυμα να μην εφαρμόζουν τη Διοίκηση με Στόχους και τις αρχές του νέου δημόσιου μάνατζμεντ ως έχει ψηφιστεί από το 2003 και ως πρέπει για να εκσυγχρονιστεί η δημόσια διοίκηση.

Σε ότι αφορά τον τομέα της ασφάλειας, κομβικό ζήτημα και καθολικό αίτημα της ελληνικής κοινωνίας, τα γεγονότα μίλησαν από μόνα τους με τον πιο εντυπωσιακό τρόπο. Από τις φωτιές στην Πάρνηθα και την Ηλεία, στα Δεκεμβριανά και τέλος τις φωτιές μέσα στον αστικό ιστό της ΒΑ Αττικής. Πως λοιπόν να κερδίσει εκλογές ένα κόμμα που το μόνο που κατάφερε μέσα σε πέντε χρόνια είναι να αλλάξει το ανάγλυφο της Ελλάδας μετατρέποντας το χρώμα του σε γκρι σταχτί;

Τρίτον, η ΝΔ συνετρίβει ηθικά. Το κόμμα του σεμνά και ταπεινά έγινε το κόμμα του σεμνά και μετρητά. Έχοντας απωλέσει πλέον την ηθική της υπεροχή, ήταν θέμα χρόνου να βυθιστεί κάτω από το βάρος των συσσωρευμένων αδιεξόδων που η πολιτική της δημιούργησε στο κράτος και την οικονομία, και επέτεινε η παγκόσμια οικονομική κρίση.

Για όλα αυτά πρέπει να γίνει συζήτηση σε βάθος στη ΝΔ. Με θάρρος και ειλικρίνεια. Χωρίς να ψάχνουν αποδιοπομπαίους τράγους και χωρίς να κολλάει το πράμα στα οργανωτικά.

Tuesday, October 13, 2009

The Lost Generation

The continuing job crisis is hitting young people especially hard—damaging both their future and the economy

By Peter Coy*
BusinessWeek

Bright, eager—and unwanted. While unemployment is ravaging just about every part of the global workforce, the most enduring harm is being done to young people who can't grab onto the first rung of the career ladder.

Affected are a range of young people, from high school dropouts, to college grads, to newly minted lawyers and MBAs across the developed world from Britain to Japan. One indication: In the U.S., the unemployment rate for 16- to 24-year-olds has climbed to more than 18%, from 13% a year ago.

For people just starting their careers, the damage may be deep and long-lasting, potentially creating a kind of "lost generation." Studies suggest that an extended period of youthful joblessness can significantly depress lifetime income as people get stuck in jobs that are beneath their capabilities, or come to be seen by employers as damaged goods.

Equally important, employers are likely to suffer from the scarring of a generation. The freshness and vitality young people bring to the workplace is missing. Tomorrow's would-be star employees are on the sidelines, deprived of experience and losing motivation. In Japan, which has been down this road since the early 1990s, workers who started their careers a decade or more ago and are now in their 30s account for 6 in 10 reported cases of depression, stress, and work-related mental disabilities, according to the Japan Productivity Center for Socio-Economic Development.

When today's unemployed finally do get jobs in the recovery, many may be dissatisfied to be slotted below people who worked all along—especially if the newcomers spent their downtime getting more education, says Richard Thompson, vice-president for talent development at Adecco Group North America, which employs more than 300,000 people in temporary positions. Says Thompson: "You're going to have multiple generations fighting for the jobs that are going to come back in the recovery."

What's more, the baby boom generation is counting on a productive young workforce to help fund retirement and health care. Instead, young people risk getting tracked into jobs that don't pay as well, says Lisa B. Kahn of the Yale School of Management. That would mean lower tax payments for Social Security and Medicare.

Only 46% of people aged 16-24 had jobs in September, the lowest since the government began counting in 1948. The crisis is even hitting recent college graduates. "I've applied for a whole lot of restaurant jobs, but even those, nobody calls me back," says Dan Schmitz, 25, a University of Wisconsin graduate with a bachelor's degree in English who lives in Brooklyn, N.Y. "Every morning I wake up thinking today's going to be the day I get a job. I've not had a job for months, and it's getting really frustrating."

ANXIETY AND FEAR

The case for action is strong. Governments should act now before the damage gets even worse, argues David G. Blanchflower, an economist at Dartmouth College who recently served on the Monetary Policy Committee of the Bank of England. He's not sure what will work, but he favors trying everything from subsidizing education and training to cutting minimum wages for young people and trainees. "It has to be now," says Blanchflower. "It can't be in two years' time."

Most analyses of youth employment focus on people aged 16 to 24, which includes everyone from high school dropouts to wet-behind-the-ears college grads. But in this era of rising educational requirements, some people don't start their careers until their mid or late 20s—and these young college grads are taking it on the chin as well.

According to a BusinessWeek analysis, college graduates aged 22 to 27 have fared worse than their older educated peers during the downturn. Two years ago, 84.4% of young grads had jobs, only somewhat lower than the 86.8% figure for college graduates aged 28 to 50. Since then, the employment gap between the two groups has almost doubled.

Robert I. Sutton, author of The No Asshole Rule, a management book, says he's seeing "more anxiety and fear" among his students at Stanford University. At Northwestern University Law School, at least three-quarters of students who graduated in May had their employment deferred, in some cases up to a year, says Bill Chamberlain, head of the school's career center.

But the situation is most severe for job seekers who lack college diplomas and thus have fewer options. "My friends tell me: 'Go fill this out. Go do that,'" says Charlie Black, 26, of Manhattan, who was out one recent weekend shopping for a Halloween costume for his 2-year-old daughter, Bree. Black has been a union extra in several TV shows and movies, and for a year he worked the overnight shift at an Abercrombie & Fitch (ANF) store. Now, jobless for almost a year, he would be happy to work as a janitor. "But no jobs have been calling back," says Black.

It seems strange at first blush that young people are the biggest victims of the current economic slump. One could easily imagine that companies in a recession would prefer to hire young people, who are cheap, and slough off older workers, who are expensive. But both employers and older workers are sitting tight, taking as few risks as possible in an uncertain environment. With no openings, employers are refusing even to look at the résumés of those on the outside looking in.

The sense of stasis in many Western countries is reminiscent of Japan, where talk of a lost generation has been around since as long ago as 1995. Some 3.1 million Japanese aged 25 to 34 work as temps or contract employees—up from 2 million 10 years ago, according to the Ministry of Internal Affairs. Many Japanese blame the young people themselves, saying they are spoiled, alienated "freeters"—a term meaning job-hopping part-timers. But economist Souichi Ohta of Nagoya University argues that a big part of the problem is Japanese employers, who value long experience at their companies—which newcomers by definition don't have.

Europe offers different lessons about what to avoid. In Spain, employers generally put older workers on long-term contracts that are hard to break. When demand slumps, they get rid of the younger workers, notes Alfredo Pastor, an economist at Spain's IESE Business School and former Spanish Secretary of State for the Economy. That's one reason Spain's unemployment rate for 16- to 24-year-olds is a sky-high 39%. The rate is 24% in France and 19% in Britain.

Economists in several countries have studied the damage such high unemployment can cause. Kahn of Yale found that graduating from college in a bad economy has a long-lasting negative effect on wages. For each percentage-point rise in the unemployment rate, those who graduated during the recession earned 6% to 7% less in their first year of employment than their more fortunate counterparts. Even 15 years out of school, the recession graduates earned 2.5% less than those who began working in more prosperous times.

SUBMINIMUM WAGE?

What can be done? For one thing, companies should keep hiring young people even if they're doing layoffs. That's how General Electric (GE) operates, says Susan P. Peters, the company's vice-president for executive development. She says GE learned from the mistake of its aviation business, which froze hiring and training during a downturn years ago and found its talent pipeline dry when business recovered. "We tell our businesses, 'Tough, you have to hire,'" Peters says.

Free-market economists favor removing obstacles to employment of the young, such as high minimum wages. "The government in some ways is contributing to this problem," says Kristen Lopez Eastlick, senior research analyst for the employer-backed Employment Policies Institute. She points out that the 40% hike in the federal minimum wage over the past two years made it less appealing to hire young workers. One possibility: Some U.S. states and European countries have enacted subminimum wages just for young people or people enrolled in apprenticeships.

More job training would help as well. In April the British government guaranteed that starting next January, all people under age 25 who have been unemployed for more than a year will have a job offer, training, or a paid workplace experience.

The U.S. has been slower to beef up job programs for the young, partly because of massive budget deficits. The Obama Administration is again considering a plan proposed during the campaign to give $3,000 tax credits to employers for each new hire, although an Administration spokesman says talks with Congress are only preliminary. An argument in favor of action: The current generation of young people is larger than the one that follows. Dartmouth's Blanchflower points out that even if programs are left in place after the recession ends, they will serve fewer people and therefore become less costly.

One possible example for the U.S. to follow is Germany's apprenticeship program, which guides young people from high school into skilled blue-collar jobs. Young-adult unemployment in Germany has risen less than in most other developed countries.

Young people have figured out how to avoid horrid blanks on their résumés. Enrollments are breaking records at such schools as Cincinnati State Technical & Community College and LaGuardia Community College in New York. With no job in sight, Shireen Rahjou, 23, of Boca Raton, Fla., is working toward a master's degree in public relations. She recently landed a paid internship—O.K., not a job, but a foot in the door—at a PR firm in Miami.

With jobs scarce, Stanford's Sutton says some of his students plan to start their own businesses. Schools should encourage that instead of churning out "passive regurgitators," argues Kate McKeown, an adjunct professor of entrepreneurship at Fordham University's College of Business Administration.

Meanwhile, though, the tide of youth unemployment keeps rising. "We're seeing further deterioration," says Stefano Scarpetta, who heads the employment-analysis division of the Organization for Economic Cooperation & Development, a forum for rich countries.

The unemployment crisis among the young is not as dramatic as the financial crisis of a year ago. But it may turn out to have longer-lasting effects.

With Mark Scott in London, Ellen Gibson and Lindsey Gerdes in New York, Carol Matlack in Paris, and Kenji Hall in Tokyo

*Coy is BusinessWeek's Economics editor.

Saturday, October 10, 2009

Consultation in view of a possible designation of 2012 as European Year for Active Ageing and Intergenerational Solidarity.


Οι παρακάτω ερωταπαντήσεις αποτελούν την πρώτη συμμετοχή της Γενιάς των 700 ευρώ - G700, ως εγγεγραμμένης πλέον ομάδας πίεσης στο Μητρώο Εκπροσώπων Συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σε μία επίσημη ανοιχτή ευρωπαϊκή διαβούλευση.




EUROPEAN COMMISSION

Employment, Social Affairs and Equal Opportunities DG

Social Protection and Integration

Social and Demographic Analysis

D(2009) 8107

EU Consultation in view of a possible designation of 2012 as
European Year for Active Ageing and Intergenerational Solidarity


1. Threats and opportunities of ageing in relation to intergenerational solidarity.

EU: Please explain briefly how your organisation perceives the challenges and opportunities in relation to intergenerational solidarity in a context of accelerating demographic ageing.


G700: Greece is aging fast. Not only does the country have one of the lowest fertility rates in the whole of Europe, as well as a high rate of life expectancy. In addition, the old age dependency ratio, ie the population aged 65 years and older divided by the working age population, which in the EU27 currently stands at 25%, in Greece stands at 27.8%, and it is projected to increase to 57,1% in 2060 (Eurostat Population projections 2008).

So what is the problem?

1) Expansion of age related costs. According to a recent survey contacted by the IMF for advanced countries, the fiscal burden of the economic crisis will be about 10% of the ageing related costs in the not so distant future. Such costs relate to a) Pensions: in Greece they are projected to reach 13,2% of GDP in ten years time and 24% at 2050, b) Health Care: in Greece only pharmaceutical spending has risen by 209% since 2000, c) Contributions in kind: services such as the Greek Programme Help at Home aiming at elderly and frail people.

2) Potential economic stagnation or low growth. The OECD has estimated that over the next three decades the age related decline in the labour force could cut growth by a third compared to the previous three decades.

3) Lessened collective innovation and risk-taking potential.

4) Distribution of political power in favour of middle-aged and older voters. Greece has tradinionally been a gerontocracy, even at times of demographic boom. Now, due to population ageing and a series of structural problems, it faces the danger of a transition from a generation of baby boomers to a generation of baby losers.

What is the challenge?

Changing population age structures are compelling governments to create or revamp policies that affect many facets of life. From the way we fund pensions and health care, to the way generational tranfers take place within the family, to how individual choices are being made about consumption and savings.

From a historical perpsective population ageing represents a human success story. Therefore we must neither be alarmist, nor complacent about the phenomenon. One policy challenge is to recast ageing populations as a natural resource, rather than a societal drain, and to exploit opportunities to use these growing reservoirs of human capital. This is exactly where active ageing becomes of crucial importance.

The key issue though is to build institutions that safeguard, and develop policy that promotes intergenerational justice in the public sphere. Population ageing affects the young as much as it affects the old. Therefore, Europe must not just stick to intergeneratonal solidarity, that is generational altruism directed one way, from the young to the old. It must put forward an integenerational justice agenda. 2012 could be rennamed European Year of Intergenerational Justice.

2. Policy measures required to avert such threats or exploit the opportunities and hence promote intergenerational solidarity

EU: What policy measures would your organisation recommend to preserve or promote intergenerational solidarity? What obstacles need to be overcome to implement such policies; in particular, is there a lack of awareness and resistance to change?

G700:

1) Raise awareness through public campaigns about the process of population ageing. The great majority of people don't actually see the demographic transition taking place. But it is happening and it is affecting our lives.

2) Inform the public about the challenges of population ageing. "Ageing? So what?" The EU and all nation states need to give a clear answer on what does population ageing mean for the individual citizen (ie savings and consumer behaviour, early life and later life decisions that affect health and well being) as well as for generational relations and transfers within the family, the kinship network, and the public sphere (ie pensions and health).

3) Institutionalise intergenerational justice: a) establish a represantation for future generations at european and national level (ie Future Generation Ombudsman), b) constitutionalise intergenerational justice as a fundamental polity value where possible.

4) Promote pensions and health reform so that the expanding age related costs are met.

5) Develop policies that increase employment in age groups 19-24 and 25 to 34 by making work pay (ie setting up a negative tax for young workers up to the age of 25).

6) Increase employment at ages 55 to 64. Avoid early retirement at all costs. Promote active ageing as a viable alternative.

7) Develop welfare services for the elderly, ie the greek Help at Home programme which helps working families deal with the elderly and frail members of their family, could be extended to cover larger segments of the population.

Resistance to change is great, because a) short termism is dominant in political, social and individual behaviour, b) the status quo, in most cases, is perceived as favorable to people aged 50 and over, so it is easy for such a big social group to reproduce it through voting behaviour in the political arena, c) the young, being struck by low employment and high unemployment (in Greece 25% in the ages 19-24) are less inclined to think ahead. However, the young are great stakeholders in this. And a good strategy to promote change is to exploit the dynamism of a wide section of the young population and their organisations, so as to build a moral, political and economic narrative for change on the basis of intergenerational justice. An alliance between the "Precarious" generation and the baby boom generation is urgently needed.

3. Role of the EU in promoting the right policy responses

EU: Is there a specific role for the EU in relation to intergenerational solidarity? What measures could be taken at the level of the EU in addition to the existing EU policies? In particular, is a European Year an appropriate instrument?

G700: The impact of a European Year on Intergenerational Solidarity, though necessary, is by definition limited. First, as already mentioned above, intergenerational solidarity codifies generational altruism directed one way: from the young to the old. Given the fact that aging affects generational balance at large, the EU must start talking about intergenerational justice. Second, swift european policy response at the level of institutionalising intergenerational justice is mostly needed. Beginning with the establishment of a Future Generations Ombudsman in the premises of the EU Ombudsman, with the aim of promoting intergenerational justice in the EU is the most appropriate course.

4. Topics and activities for a European Year

EU: Given the limited resources available for a European Year, what topics and types of intervention should it focus on? How could it achieve the greatest possible mobilisation of stakeholders at all levels (EU, national, regional, local, company, sector) and thus maximise the impact of the European Year?

G700:

1) EU Council Resolution or Commission Paper adopting Interegenerational Justice as a fundamental value of the european polity

2) Establishment of a Future Generations Ombudsman. For this it is crucial to get the environmentalist movement involved because the FGO is at the same time a Green Ombudsman. Intergenerational justice is a social demand raised at the background of demographic transition as well as due to the process of climate change.

3) Media Events, Speeches, production of Documentaries

4) Public discussions and Presentations of the results of the Survey on Health, Ageing and Retirement in Europe (SHARE), and SHARElife.

5) Grants / calls for proposals / targeted at non profit sector bodies and Third Sector Organisations (TSO's) across Europe so as to support them in raising awareness about active ageing and intergenerational justice

5. Your organisation's contribution to a European Year

EU: How could your organisation contribute to the success of a European Year? What activities could it develop?

We are still considering this. Our thoughts so far.

a) A media event like the one organised on April 29 in central Athens for the European Day of Intergenerational Solidarity. (http://www.age-platform.org/EN/spip.php?article686)

b) Activation of our social media potential (facebook, youtube, twitter, blog etc ) for awareness raising within the greek community of internet users.

c) Public discussions and Presentations of the results of SHARE and SHARElife.

d) Activities with other NGOs active in the field of active ageing, like 50plus Hellas in Greece and Age Platform in Europe, as well as joint events with social actors in the field of youth, like the Greek ESYN and its local branches, or the Youth branch of the the Greek General Confederation of Trade Unions (GSEE).

Tuesday, October 6, 2009

Καινοτολμήστε. Τι ζητάει η γενιά των 700 από τη νέα κυβέρνηση

Στις βουλευτικές εκλογές της 4ης Οκτωβρίου το ΠΑΣΟΚ και ο Γιώργος Παπανδρέου προσωπικά κατάφεραν μια συντριπτική ήττα στη ΝΔ και τον κ. Κ.Καραμανλή. Ο ελληνικός λαός τιμώρησε με ιστορικά χαμηλά ποσοστά τη χειρότερη κυβέρνηση της μεταπολιτευτικής περιόδου. Ταυτόχρονα, για πολλοστή φορά τα τελευταία 35 χρόνια, οι Έλληνες πολίτες προικοδότησαν μια νέα κυβέρνηση με ένα τεράστιο πολιτικό κεφάλαιο, μια καθαρή και ισχυρή εντολή για ριζικές αλλαγές στο οικονομικό και θεσμικό τοπίο.

Είναι αυτονόητο ότι η νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ πρέπει να απορρίψει κάθε δεύτερη σκέψη για θεωρίες καμένης γης και να προχωρήσει άμεσα και αποφασιστικά α) στην εύρεση κεφαλαίων για τόνωση της ανάπτυξης με ταυτόχρονη εξισορρόπηση του δημοσιονομικού, β) στην αλλαγή μοντέλου ανάπτυξης με όχημα την πράσινη οικονομία και έμφαση στην αξιοποίηση των εργατών γνώσης, γ) θεσμική αναδιάρθρωση για μεγαλύτερη διαφάνεια και περισσότερη αποκέντρωση, δ) εκσυγχρονισμό του δημόσιου τομέα για ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας του κράτους, ε) ενίσχυση της εσωτερικής ασφάλειας.

Παράλληλα, πρέπει να σκύψει με ειλικρίνεια και διάθεση επίτευξης χειροπιαστών αποτελεσμάτων στο μείζον ζήτημα της γενιάς των 700 ευρώ. Των νέων με τα κομμένα φτερά που βλέπουν τα παλιά δεδομένα της εργασιακής ανασφάλειας να επιστρέφουν -χαμηλές αμοιβές, υπερεργασία, πολυαπασχόληση, μαύρη εργασία-, τους μηχανισμούς κοινωνικής και οικονομικής ανόδου να έχουν φρακάρει, και τη διαγενεακή ανισότητα να αυξάνεται μέσα από τη δημόσια υπερχρέωση και τη διεύρυνση του οικολογικού ελλείμματος.

Σαν G700 θα θέλαμε να δούμε να συμβαίνουν τα εξής πράγματα από τη νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.

Στο επίπεδο των θεσμών:

1. Να ανοίξει τη διαδικασία διαβούλευσης εντάσσοντας σ' αυτή την Κοινωνία των Πολιτών: οργανώσεις, άτυπες ομάδες και κινήσεις πολιτών από τη γειτονιά και τον πολιτισμό μέχρι την εργασία, grassroot ή netroot διαδικτυακές ομάδες. Δεν μπορεί τα νομοσχέδια, τα σχέδια νόμου και οι προτάσεις νόμου που συζητιούνται στη Βουλή, να τα κουβεντιάζουν μόνο τα κόμματα, τα συνδικάτα και οι εκπρόσωποι της αγοράς, με την πλειοψηφία της κοινωνίας να μένει απέξω. Αμέτοχη, χωρίς φωνή πετώντας πέτρες από τα blogs ή το πεζοδρόμιο. Δεν μπορεί να μην επιτρέπεται στις οργανώσεις πολιτών να συμμετέχουν ενεργά στη διαβούλευση πάνω σε θέματα και κυβερνητικές πρωτοβουλίες που τους αφορούν. Στην κατεύθυνση αυτή, δηλαδή της θεσμικής κατοχύρωσης της συμμετοχής της ΚτΠ στη διαβούλευση, μπορεί να δημιουργηθεί Εθνικό Μητρώο Εκπροσώπων Συμφερόντων στα πρότυπα του Ευρωπαϊκού Μητρώου Εκπροσώπων Συμφερόντων με δυνατότητα των εγγεγραμμένων ομάδων ή φορέων να καταγράφουν την άποψή τους και υποχρέωση του κράτους να τη δημοσιεύει στο διαδίκτυο σε ειδική ιστοσελίδα μαζί με τις επίσημες απόψεις όλων των φορέων, αλλά και προαιρετική πρόσκληση των ομάδων αυτών σε ακρόαση από την αρμόδια κάθε φορά Επιτροπή της Βουλής.

2. Να κατοχυρωθεί θεσμικά η έννοια της διαγενεακής δικαιοσύνης. Να δημιουργηθεί καταρχάς Συνήγορος των μελλοντικών γενεών, υπό τη μορφή ανεξάρτητης αρχής ή ειδικής διακομματικής επιτροπής της Βουλής με κατοχυρωμένη όμως συμμετοχή και εκπροσώπων από την ΚτΠ, με αντικείμενο την αξιολόγηση των δημοσιονομικών και οικολογικών επιπτώσεων των πολιτικών της εκάστοτε κυβέρνησης. Δεύτερον, να κατοχυρωθεί η αρχή της διαγενεακής δικαιοσύνης στο Σύνταγμα.

3. Να δημιουργηθεί γνωμοδοτικός διαγενεακός προϋπολογισμός, όπου θα αποτυπώνονται οι υποχρεώσεις του κράτους έναντι των πολιτών σε βάθος τριανταετίας, τόσο στο ασφαλιστικό όσο και στους υπόλοιπους τομείς, και θα υπολογίζεται το καθαρό δημοσιονομικό βάρος (fiscal burden) που αφήνει η μία γενιά στην άλλη καθώς και το καθαρό ποσοστό του εισοδήματος που θα πρέπει η μία γενιά να πληρώσει κατά τη διάρκεια της ζωής της ως φόρο (life time net tax rate) ή ως χρέος για να καλύψει τις υποχρεώσεις αυτές.

Στο επίπεδο των πολιτικών:

3. Να προωθηθεί ένα New Deal για νέους. Το ΠΑΣΟΚ έχει δεσμευτεί για κατάργηση των stage από το Δημόσιο και επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών των νέων σαν κίνητρο για πιο εύκολη ένταξη στην αγορά εργασίας. Έχουμε προτείνει ένα πιο ολοκληρωμένο πακέτο στήριξης των νέων στα πρώτα τους εργασιακά βήματα. Με ένα πριμ απασχόλησης της τάξης των 30 λεπτών για κάθε ευρώ εισοδήματος πάνω από τα 300 και μέχρι τα 700 ευρώ και κίνητρα για αγορά πρώτης κατοικίας ή ενοικίασης κατοικίας. Το πακέτο θα αφορά σε νέους που διανύουν τα τρία πρώτα χρόνια του εργασιακού τους βίου.

4. Να ανοίξει η κουβέντα για το ασφαλιστικό στη λογική ότι πρέπει να μεταβούμε σ' ένα νέο κοινωνικά δίκαιο και οικονομικά βιώσιμο συνταξιοδοτικό σύστημα. Δεδομένων των πιέσεων που θέτει στο συνταξιοδοτικό μας σύστημα η διαδικασία πληθυσμιακής γήρανσης, πρέπει να βρούμε τρόπους να χρηματοδοτήσουμε τις μελλοντικές υποχρεώσεις χωρίς να ξεζουμίζουμε τους εργαζόμενους και ειδικά τους νέους και τις μελλοντικές γενιές. Προς αυτή την κατεύθυνση έχουμε προτείνει ένα μικτό ασφαλιστικό σύστημα με έναν πυλώνα βασικής σύνταξης αναδιανεμητικής λογικής (αλληλεγγύης των γενεών) και έναν πυλώνα προσωπικής αποταμίευσης κεφαλαιοποιητικής λογικής.

Η νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ καλείται να καινοτολμήσει. Με μία τόσο ευρεία νίκη, ένα τόσο μεγάλο πολιτικό κεφάλαιο, και δεδομένου του προφίλ του Γιώργου Παπανδρέου, δεν υπάρχουν δικαιολογίες για αμφιταλαντεύσεις, ναι μεν αλλά, ήξεις αφίξεις, τετριμμένα πράγματα, και στρογγυλό κυβερνητικό λόγο. Για τη γενιά των 700 ευρώ μια τολμηρή και καινοτόμα ταυτόχρονα κυβέρνηση θα είναι αυτή που θα σκύψει με ειλικρίνεια και αποφασιστικότητα στην αντιμετώπιση του διαγενεακού ζητήματος. Αν αδιαφορήσει, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ θα είναι μία απ' τα ίδια και η κατάληξή της θα είναι η αναμενόμενη. Γρήγορη παρακμή, κοινωνική γκρίνια και τελικά πτώση.

Saturday, October 3, 2009

Διαγενεακή Δικαιοσύνη: Η G700 ρωτάει τον ΓΑΠ



Δείτε εδώ Ολόκληρη τη συνέντευξη-ανοιχτή συζήτηση του Γιώργου Παπανδρέου σε bloggers απ' όλη την Ελλάδα. Πέρα από το θέμα της διαγενεακής δικαιοσύνης, ο κ. Παπανδρέου ανέπτυξε τις θέσεις του για το ίντερνετ και τα ΜΜΕ, τα μέτρα για την καταπολέμηση της διαφθοράς και την διαφάνεια. Τη συνέντευξη οργάνωσε το TVXS
και συντόνισε ο Στέλιος Κούλογλου.