Thursday, April 30, 2009

Το ευρωπαϊκό Πρεκαριάτο

Του Πασχάλη Αγανίδη*
Metropolis Weekend, 30-4-2009

Το ευρωπαϊκό “πρεκαριάτο” (ή η επισφαλής νέα γενιά) είναι μία νέα κοινωνική τάξη μη προνομιούχων πολιτών που αναδύεται στον ευρωπαϊκό χώρο. Σε αντίθεση με τις παραδοσιακές ταξικές διαιρέσεις (προλεταριάτο), τα κεντρικά προσδιοριστικά στοιχεία του “πρεκαριάτου” είναι η ηλικία και η εργασιακή επισφάλεια.

Επιγραμματικά, το “πρεκαριάτο” συγκροτείται από νέους και νέες ηλικίας 19 έως 34 ετών, συχνά με επαρκή τυπικά προσόντα, οι οποίοι στα πρώτα βήματα του εργασιακού/κοινωνικού τους βίου βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα αντινεανικό εργασιακό status quo. Όταν αποφεύγουν την ανεργία, είναι -κατά κανόνα- αναγκασμένοι να αντιμετωπίσουν μία εχθρική αγορά εργασίας, όπου κυριαρχούν οι χαμηλές αμοιβές, η υπερεργασία, η πολυαπασχόληση, η προσωρινότητα, η ανομία και η άναρχη ευελιξία. Επιπρόσθετα, επιβαρύνονται με πολιτικές και θεσμικές αστοχίες (διαρθρωτικά προβλήματα), όπως οι αναποτελεσματικοί μηχανισμοί κοινωνικής κινητικότητας, τα τεράστια φορολογικά και ασφαλιστικά βάρη, τα υποβαθμισμένα συλλογικά αγαθά.

Το αντινεανικό κοινωνικοοικονομικό status quo που βιώνει το πρεκαριάτο είναι αποτέλεσμα διαχρονικών θεσμικών και πολιτικών αστοχιών. Η μυωπική λογική των δημόσιων πολιτικών και η επιμονή στα βραχυχρόνια αποτελέσματα, η αδυναμία προσαρμογής των κοινωνικών κρατών στα σύγχρονα κοινωνικά δεδομένα (δημογραφική γήρανση), οι πολιτικώς βολικές μεταρρυθμίσεις και η διαιώνιση κρίσιμων διαρθρωτικών αδυναμιών, σε συνδυασμό με την πολιτική - θεσμική περιθωριοποίηση των νέων και την υπο-εκπροσώπησή τους στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, έχουν επισωρεύσει τεράστια “κοινωνικά βάρη” (δημόσιο χρέος, ασφαλιστικό χρέος, οικολογικό έλλειμμα), που τα πολιτικά συστήματα επιλέγουν να φορτώνουν στη νέα γενιά και στις μελλοντικές γενιές.

Παρά την επίσημη πολιτική ρητορεία και τις δεοντολογικές παραινέσεις για την αποτελεσματική αξιοποίηση του νεανικού ανθρώπινου δυναμικού και τη δίκαιη κατανομή των κοινωνικών βαρών μεταξύ των γενεών, στο πλαίσιο της εφαρμοσμένης πολιτικής (δημόσιες πολιτικές) παρατηρείται αδράνεια και μεταρρυθμιστικό αδιέξοδο. Οι διαγενεακές ανισότητες διογκώνονται και οι πολιτικά-εκλογικά μη ελκυστικές μεταρρυθμίσεις αναβάλλονται διαρκώς. Έτσι, αναδεικνύεται ένα ευρωπαϊκό παράδοξο: σε συνθήκες δημογραφικής γήρανσης, όπου οι νέοι αποτελούν πόρο σε σπανιότητα (scarce resource), σε πολλές ευρωπαϊκές κοινωνίες η νέα γενιά παραμένει στο πολιτικό, θεσμικό και οικονομικό περιθώριο.

Πώς, όμως, μπορούν να αναδειχθούν τα προβλήματα του πρεκαριάτου και να διατυπωθούν επίσημα στην δημόσια πολιτική συζήτηση; Συχνά, την απροθυμία και το κενό της επίσημης πολιτικής έρχονται να καλύψουν οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Νεανικές οργανώσεις, ευρωπαϊκά δίκτυα, εναλλακτικά συνδικάτα, «δεξαμενές σκέψεις» και Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις επιχειρούν αφενός, να τοποθετήσουν με δυναμικό τρόπο στη δημόσια πολιτική agenda το ζήτημα της διαγενεακής δικαιοσύνης και τα προβλήματα του πρεκαριάτου και αφετέρου, να ασκήσουν αποτελεσματική επιρροή στα συστήματα λήψης αποφάσεων, ώστε να ενσωματωθεί το διαγενεακό κριτήριο στις δημόσιες πολιτικές και να θεσμοποιηθεί η έννοια της διαγενεακής δικαιοσύνης.

Μία χαρακτηριστική περίπτωση οργάνωσης της κοινωνίας των πολιτών, είναι το γερμανικό Ίδρυμα για τα Δικαιώματα των Νέων Γενεών (Foundation for the Rights of Future Generations). Κεντρικός στόχος του FRFG είναι η προώθηση των ιδεών της διαγενεακής δικαιοσύνης και της διατηρήσιμης ανάπτυξης στο δημόσιο διάλογο και στην πολιτική διαδικασία. Με ένα εκτεταμένο δημοσιευμένο έργο, συχνές καμπάνιες, εκδηλώσεις και επιστημονικές ημερίδες το FRFG επιδιώκει την επιστημονική- πολιτική τεκμηρίωση και προβολή θεμάτων σχετικών με τη διαγενεακή δικαιοσύνη και τα δικαιώματα της νέας γενιάς (και των μελλοντικών γενεών), όπως η διαχείριση του δημοσίου χρέους, η μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος και της αγοράς εργασίας, η κοινωνική προστασία των νέων εργαζομένων, η προστασία του περιβάλλοντος και η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Εκτός από το ενημερωτικό και επιστημονικό του έργο, το γερμανικό think tank ασκεί αποτελεσματική επιρροή (lobbying) στην πολιτική διαδικασία. Για παράδειγμα, χάρη στις δράσεις και την πολιτική του πίεση έπεισε 100 μέλη της γερμανικής Bundestag να υιοθετήσουν μία πρόταση για την συμπερίληψη της έννοιας της διαγενεακής δικαιοσύνης στο γερμανικό σύνταγμα. Γενικώς, η ανάδειξη του έργου και των δράσεων του FRFG πραγματοποιείται μέσω της επικοινωνίας με τα media, της δικτύωσης με άλλες οργανώσεις που έχουν παρόμοιους σκοπούς και της άσκησης πολιτικής επιρροής.

Στο πλαίσιο του κοινωνικού ακτιβισμού, υπάρχει στη Γαλλία μία από τις πιο μαχητικές οργανώσεις για την προώθηση της διαγενεακής δικαιοσύνης. Είναι η «Generation Precaire», μία οργάνωση νέων που επικεντρώνει το ενδιαφέρον και τις δράσεις της στη γαλλική αγορά εργασίας και, ειδικότερα, στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι εργαζόμενοι που απασχολούνται στην ευέλικτη βαθμίδα της και σε επισφαλείς θέσεις εργασίας (κυρίως σε stage).

Κεντρικός στόχος της οργάνωσης είναι η βελτίωση των συνθηκών εργασίας του «πρεκαριάτου» και η ενίσχυση της προσβασιμότητάς του σε ποιοτικότερες και καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Ειδικότερα, επιδιώκει την αύξηση της κοινωνικής προστασίας για τους νέους εργαζόμενους και την αποτελεσματική αντιμετώπιση της εργοδοτικής αυθαιρεσίας/ εργασιακής ανομίας. Στις δράσεις της Generation Precaire περιλαμβάνονται δημοσιεύσεις άρθρων και βιβλίων, κινηματογράφηση και προβολή ακτιβιστικών ενεργειών, προτάσεις για νομοθετικές πρωτοβουλίες (π.χ νομική θωράκιση των εργαζομένων σε θέσεις stage),δημόσιες εκδηλώσεις και διαμαρτυρίες. Ο συντονισμός των δράσεων και η οργάνωση των εκδηλώσεων στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στις δυνατότητες του διαδικτύου. Στα επιτεύγματα της οργάνωσης, ανήκει και μια σημαντική δικαστική επιτυχία: η ανάδειξη ενός θέματος εργασιακής εκμετάλλευσης νέων εργαζομένων se stage οδήγησε σε δικαστική διερεύνηση και τελική καταδίκη του εργοδότη σε 6 μήνες φυλάκιση και πρόστιμο 25.000ευρώ, τα οποία μοιράστηκαν ισότιμα στα θύματα της εκμετάλλευσης.

Οργανώσεις στο πρότυπο της γαλλικής Generation Precaire υπάρχουν σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Στη Γερμανία δραστηριοποιείται η νεανική οργάνωση Students at Work, ενώ στην Αυστρία έχει δημιουργηθεί η οργάνωση Generation Praktikum. Στην Ιταλία υπάρχουν οι Milleuristi (Γενιά των 1000 ευρώ) και στην Ισπανία οι -κατά το ιταλικό πρότυπο- Μileuristas. Στην Αγγλία έχει δημιουργηθεί αντίστοιχη οργάνωση υπό τον ευρηματικό τίτλο Generation Ipod (insecure, pressurised, overtaxed and debt ridden). Στην Ελλάδα, η εναλλακτική κίνηση πολιτών «Η Γενιά των 700ευρω» (G700), με την εκτεταμένη αρθρογραφία της και τις δημόσιες παρεμβάσεις της έχει τοποθετήσει δυναμικά στη δημόσια συζήτηση τα θέματα της εργασιακής επισφάλειας και της διαγενεακής δικαιοσύνης, ενώ ταυτόχρονα αναπτύσσει εθελοντικές υπηρεσίες προς τους νέους εργαζόμενους (βλ. Συνήγορος του Εργαζομένου), καθώς και ακτιβιστικές ενέργειες για τη βελτίωση της αστικής καθημερινότητας των πολιτών (βλ. επέκταση του ωραρίου του μετρό). Επίσης, στο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα, έχει δημιουργηθεί μία οργάνωση εργαζομένων σε προγράμματα stage του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (stagiere association), με σκοπό τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας τους και την καλύτερη θεσμική-πολιτική θωράκιση των εργασιακών τους δικαιωμάτων.

Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών των διαφόρων χωρών αναδεικνύουν τα προβλήματα των νέων εργαζομένων και ασκούν πίεση στο επίπεδο των εθνικών κυβερνήσεων. Ωστόσο, η μεταξύ τους δικτύωση και οι συνέργειες που αναπτύσσονται διαμορφώνουν και ένα πανευρωπαϊκό πλαίσιο δράσης. Σημαντικό ρόλο στη δικτύωσή τους και στην προώθηση πρωτοβουλιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο διαδραματίζει η ευρωπαϊκή οργάνωση Generation P, που λειτουργεί ως οργάνωση-ομπρέλα για τις υπόλοιπες εθνικές οργανώσεις. Ενδεικτικά, σε συνεργασία της Generation P με εθνικές οργανώσεις πραγματοποιήθηκε μία κοινή απεργία στο Παρίσι, το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες την 1η Απριλίου 2006. Επίσης, διαμορφώνονται και υπογράφονται αιτήματα προς τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα για την προώθηση νομοθετικών πρωτοβουλιών για την προστασία των νέων εργαζομένων και τη νομική θωράκιση των εργασιακών τους δικαιωμάτων.

Η δραστηριοποίηση της κοινωνίας των πολιτών συνιστά μία αποτελεσματική έκφραση των προβλημάτων του πρεκαριάτου και διατύπωση της αναγκαιότητας για την ενσωμάτωση της διαγενεακής δικαιοσύνης στα εθνικά πολιτικά συστήματα, τόσο ως γενικού πολιτικού στόχου (θεσμοποίηση) όσο και ως κριτηρίου διαμόρφωσης των εθνικών πολιτικών. Αναμφίβολα, η καλύτερη οργάνωση, η μαζικοποίηση και η αποτελεσματικότερη δικτύωση του ευρωπαϊκού πρεκαριάτου συνιστούν κρίσιμους παράγοντες για την ανάπτυξη και εξέλιξη αυτού του νέου κοινωνικού κινήματος.

Χρήσιμες συνδέσεις

FRFG: (http://www.intergenerationaljustice.org)
Generation Precaire: (www.generation-precaire.org)
Students at Work: (www.dgb-jugend.de/studium)
Generation Praktikum: (www.generation-praktikum.at)
Milleuristi: (www.generazione1000.com)
Μileuristas: (www.mileuristas.com)
Stagiere association: (www.epstage.eu)
Generation P: (www.generation-p.org)

*Ο Πασχάλης Αγανίδης είναι πολιτικός επιστήμονας, blogger (e-homosapiens) και μέλος της G700. Το άρθρο του δημοσιεύτηκε την Πέμπτη 30 Απριλίου στο Ένθετο του Free Press της Καθημερινής, Metropolis Weekend, με τίτλο Υπόθεση Εργασία. Το ένθετο έχει συνταχθεί σε συνεργασία με τη G700.

Tuesday, April 28, 2009

Διαγενεακή Δικαιοσύνη; Μα τι λέτε. Εγώ στο γιο μου συνέχεια δίνω.

Το κείμενο που ακολουθεί είναι η εισήγηση του επικεφαλής της G700, Δημήτρη Γκούγκλα, στη συνέντευξη Τύπου που έδωσαν από κοινού σήμερα στις 13:00 το μεσημέρι οι οργανώσεις "50και Ελλάς" και "Γενιά των 700 ευρώ - G700" με αφορμή την 1η Ημέρα Διαγενεακής Αλληλεγγύης και Συνεργασίας την Τετάρτη 29 Απριλίου. Αργότερα θα προστεθούν links προς τις εισηγήσεις των Τζούντη Τριανταφύλλου, ιδρυτικού μέλους της 50και Ελλάς, Μυρτώς Ράγγα, επιστημονικής συνεργάτη της 50και Ελλάς και Περικλή Λιακάκη, Προέδρου του Σωματείου Εργαζομένων STAGE IKA.

Μ.Ράγγα, Δ.Γκούγκλας,Τ.Τριανταφύλλου,Π.Λιακάκης


Καλησπέρα κι από εμένα.


Λέγομαι Δημήτρης Γκούγκλας και είμαι επικεφαλής της διαδικτυακής κίνησης πολιτών «Η γενιά των 700 ευρώ». Της G700.

Θα σας περιγράψω ένα περιστατικό που μου συνέβη πριν από δύο εβδομάδες για να μπορέσω να εξηγήσω όσο το δυνατόν πιο απλά τι σημαίνει διαγενεακή δικαιοσύνη και αλληλεγγύη, εστιάζοντας στην περίπτωση των νέων που είναι η δική μας ομάδα στόχος.

Ήμουν καλεσμένος πριν από δυο βδομάδες μ’ ένα άλλο φίλο και μέλος της G700 σε ομιλία με θέμα τη νεανική επιχειρηματικότητα. Αφού τελείωσε η συγκεκριμένη Ημερίδα καθίσαμε ακριβώς έξω από την αίθουσα και χαιρετούσαμε τον κόσμο που αποχωρούσε. Έρχεται λοιπόν ένας κύριος, λίγο αγριεμένος, και μας λέει το εξής:

-Καλά βρε παιδιά ωραία η ομιλία, μπράβο, αλλά αυτό το «διαγενεακή δικαιοσύνη» στο φυλλάδιο που μοιράζετε δεν το καταλαβαίνω. Τι πάει να πει αυτό; Εγώ του γιου μου όλη μέρα του δίνω. Πάρε και λεφτά, νοίκιασε και σπίτι, πάρε και το αυτοκίνητο, να και για διακοπές. Τι διαγενεακή δικαιοσύνη μου λες και πράσινα άλογα; Όλο ζητάει και όλο δίνω.

Του εξηγήσαμε λοιπόν περίπου αυτά για τα οποία θα σας μιλήσω σήμερα.

Μέσες άκρες, η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων γονέων αισθάνεται σαν αυτόν τον κύριο. Αντιλαμβάνεται τις γενεακές σχέσεις σαν σχέσεις γονέα και παιδιού, όπου ο γονιός δίνει στο παιδί και το παιδί παίρνει στο πλαίσιο του αλτρουισμού που διέπει τις οικογενειακές σχέσεις.

Προσπάθησα λοιπόν να του εξηγήσω ότι, πέρα από το ότι το δώσε - δώσε δεν είναι η καλύτερη τακτική γιατί προωθεί την παρασιτική εξάρτηση των νέων από το γονικό επίδομα, όταν εμείς ως G700 αναφερόμαστε στην έννοια διαγενεακή δικαιοσύνη και αλληλεγγύη ΔΕΝ εννοούμε τις σχέσεις ανάμεσα σε γονείς και παιδιά στο πλαίσιο της οικογένειας. Δεν εννοούμε δηλαδή τις μεταβιβάσεις σε χρόνο, χρήμα και φροντίδα που λαμβάνουν χώρα στο σπίτι του καθενός από εμάς.

Όχι ότι αυτές δεν αποτελούν μέρος των σχέσεων ανάμεσα στις γενιές.

Σαφώς και ΝΑΙ.

Όμως, η διαγενεακή αλληλεγγύη και συνεργασία δεν έχει να κάνει με τον αλτρουισμό που αναπτύσσεται στο πλαίσιο μιας οικογένειας, αλλά αφορά στη δίκαιη διευθέτηση των σχέσεων ανάμεσα στις γενιές στο δημόσιο χώρο. Κυρίως στο ασφαλιστικό, το δημοσιονομικό, το οικολογικό, το εργασιακό, τα συλλογικά αγαθά.

Για παράδειγμα, διαγενεακή ανισότητα είναι ο ηλικιωμένος συνταξιούχος να παίρνει σύνταξη πείνας των 400 ευρώ. Ο 55ρης να μην έχει δουλειά σε μια κρίσιμη φάση όπου έχει υψηλές οικογενειακές υποχρεώσεις, ο νέος να δουλεύει πέντε χρόνια με stage χωρίς ασφάλιση, και η γυναίκα υπάλληλος του δημοσίου ασφαλισμένη του ‘80 να βγαίνει πρόωρα στη σύνταξη, κι αυτό να θεωρείται κοινωνική πολιτική!!!

Ας το εξηγήσω όμως λίγο διαφορετικά, θέτοντας με μερικά ερωτήματα.

1.Έχουμε ένα κοινωνικά δίκαιο και βιώσιμο σε βάθος χρόνου ασφαλιστικό σύστημα, που μπορεί να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του έναντι των νέων εργαζόμενων όταν έρθει η ώρα ή έχουμε ένα σύστημα που ευνοεί τους σήμερα σε βάρος των αύριο;

Κατά την άποψή μας: με 44% του εργατικού κόστους μέσο ύψος εισφορών ΙΚΑ, με συνεχή επιδείνωση των όρων ασφάλισης για τους νέους, με το μεγαλύτερο ποσοστό φτωχών συνταξιούχων στην Ευρώπη (25%) και ένα αναλογιστικό ασφαλιστικό έλλειμμα στο 4,4% του ΑΕΠ μόνο για τα τέσσερα μεγάλα ασφαλιστικά ταμεία για φέτος, ΠΡΟΦΑΝΩΣ συμβαίνει το δεύτερο.

Και συνεχίζω

2. Είναι η δημοσιονομική θέση της Ελλάδας βιώσιμη ή κάποιοι έφαγαν με χρυσά κουτάλια και έστειλαν το λογαριασμό στους επόμενους;

Η ιστορία δείχνει το δεύτερο. Όπως βλέπουμε από την εκτίναξη των χρεών μεταπολιτευτικά αλλά και τώρα με την αύξηση του κόστους δανεισμού και τη νέα επιτήρηση που έρχεται από την ΕΕ, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι η οικονομική πολιτική της Ελλάδας είναι διαγενεακά δίκαιη ή αλληλέγγυα. Μάλιστα είναι τόσο αποτυχημένη που ενίοτε επιχειρείται να πληρώσει το μάρμαρο η νύφη με τον πλέον χυδαίο τρόπο. Όπως έγινε με τη φορολόγηση των μισθωτών με το μπλοκάκι. Φτάσαμε στο σημείο σήμερα ΞΑΝΑ να μην έχουμε να πληρώσουμε μισθούς και συντάξεις, πόσο μάλλον να χρησιμοποιήσουμε τις δημόσιες επενδύσεις για να τονώσουμε την οικονομία.

3.Τρίτον: Υπάρχει οικολογική ισορροπία ή έχουμε οικολογικό έλλειμμα;

Η απάντηση είναι κι εδώ απλή. Το δεύτερο. Για κάθε μονάδα ΑΕΠ η Ελλάδα παράγει 41% περισσότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με την ΕΕ-15, με τον κάθε Έλληνα να παράγει σχεδόν 12,5 τόνους κάθε χρόνο, δηλαδή 12% περισσοτέρους από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο. Χώρια το γεγονός ότι έχουμε τη μεγαλύτερη εξάρτηση από πετρέλαιο σε όλη την Ευρώπη των 25.

Άρα μιλάμε για κόστος προσαρμογής που νέοι και κυρίως οι μελλοντικοί πολίτες αυτής της χώρας καλούνται να πληρώσουν για να αποκατασταθεί η βιωσιμότητα.

4. Τέταρτον, έχουμε βελτίωση των όρων εργασίας για τους νέους ή όχι;

Μάλλον ΟΧΙ.

Τα νέα κοινωνικά κινήματα ανά την Ευρώπη: οι milleuristas στην Ισπανία, η γενιά των 1000 ευρώ στην Ιταλία, η γενιά της Πρακτικής Άσκησης σε Γερμανία και Αυστρία, η γενιά της επισφάλειας στη Γαλλία, δείχνουν ότι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα νέο φαινόμενο.

Την εμφάνιση του ΠΡΕΚΑΡΙΑΤΟΥ.

Μια στρατιά νέων επισφαλών εργαζόμενων. Εδώ είναι ο Περικλής για να μας μιλήσει στη συνέχεια για το φαινόμενο των stage και της κατάχρησής τους από το ίδιο το κράτος, φαινόμενο που αποτελεί πηγή διαγενεακής και κοινωνικής αδικίας.

Εγώ θα σας δώσω πολύ σύντομα την εικόνα του Πρεκαριάτου στην Ελλάδα:

- Σύμφωνα με διαχρονικά στοιχεία του ΟΟΣΑ και της Eurostat η ανεργία στους Έλληνες νέους ηλικίας 19-24 ουδέποτε έπεσε κάτω του 22% από τις αρχές του 80. Σήμερα είναι στο 25% .

-Αντίστοιχα για τις ηλικίες 24-35 ουδέποτε έπεσε κάτω του 10%. Σήμερα η Έρευνα Εργατικού Δυναμικού της ΕΣΥΕ δείχνει: 12%.

- Μισθολογικά τα πράγματα είναι ακόμα πιο ανησυχητικά. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΣΥΕ το 56% των νέων μέχρι 30 ετών πληρώνονται μέχρι 700 ευρώ.

- Σύμφωνα με έρευνα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου: δύο στους τρεις 25 χρονους (64,4% το ακριβές ποσοστό) δηλώνουν ότι έχουν καθαρές μηνιαίες αποδοχές έως 750 ευρώ.

- Ταυτόχρονα, σύμφωνα με την ίδια έρευνα το 46% των νέων δηλώνουν προσωρινά απασχολούμενοι, δηλαδή υπό το καθεστώς του συμβασιούχου ή του καταρτιζόμενου.

- επίσης ένας στους δύο 25χρονους ετερεοπασχολείται αναγκαστικά: δηλαδή ΔΕΝ εργάζεται στο επάγγελμα που είχε επιλέξει και αυτό το θεωρεί πρόβλημα.

- τέλος να προσθέτω επίσης ότι το ποσοστό των ενοικιαζόμενων εργαζόμενων στην Ελλάδα αυξήθηκε από 0,2% το 2005 σε 2% το 2007. Πλέον, υπολογίζεται ότι συνολικά στην Ελλάδα οι ενοικιαζόμενοι εργαζόμενοι ξεπερνούν τις 25.000. Μέχρι σήμερα αυτοί ήταν εργαζόμενοι περιορισμένων δικαιωμάτων.

Υπ’ αυτή την έννοια η νέα γενιά, παρά την επίπλαστη ευημερία που τη χαρακτηρίζει, αντιμετωπίζει πιο επώδυνα από κάθε προηγούμενη γενιά τόσο την υποβάθμιση της αξίας της εργασίας όσο και το φάσμα της διαγενεακής ανισότητας στο δημόσιο χώρο. Είμαστε η λεγόμενη γενιά της οικονομικής και κοινωνικής καθόδου.

Για εμάς τα πράγματα είναι σαφή.

Δε θέλουμε οικογενειακό χαρτζιλίκι θέλουμε πολλές και καλές δουλειές. Θέλουμε να δουλέψουμε να γίνουμε ελεύθερα και ανεξάρτητα άτομα.

Δε θέλουμε να αναπτυχθεί ο κανιβαλισμός ανάμεσα στις γενιές. Θέλουμε να είμαστε σε θέση, να έχουμε την οικονομική δυνατότητα να αναλάβουμε τις ευθύνες που μας αναλογούν στη βοήθεια των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας. Αυτό σημαίνει ότι δε θα καταστούν οι νέοι μια γενιά Ιφιγένεια, η οποία θα αναλάβει εξ’ ολοκλήρου το κόστος της προσαρμογής σε όλα τα μεγάλα δημόσια ζητήματα που προανέφερα.

Υπ’ αυτή τη έννοια λοιπόν, όπως δήλωσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κύριος Κάρολος Παπούλιας κατά τη συνάντηση που είχαμε μαζί του τον περασμένο Δεκέμβριο με αφορμή τις ταραχές στο κέντρο της Αθήνας, η διαγενεακή δικαιοσύνη αποτελεί βασική συνιστώσα της κοινωνικής δικαιοσύνης.

Γι’ αυτό αγωνιζόμαστε εδώ και δύο χρόνια. Γι’ αυτό αγωνιζόμαστε και κάνουμε αυτή την εκδήλωση σήμερα.

Κλείνοντας, και πριν δώσω το λόγο στον Περικλή που θα μας μιλήσει για το θέμα των stage θέλω να τονίσω το εξής:

«Η γενιά των 700 ευρώ», η G700, υπήρξε ευθύς εξαρχής ένα project Διαγενεακής Αλληλεγγύης και Συνεργασίας.

Ένα Project που χρησιμοποιώντας τον όρο γενιά των 700 ευρώ στόχο δεν ήθελε να διαμαρτυρηθεί απλώς για τους χαμηλούς μισθούς, αλλά να μιλήσει για μια νέου είδους φτώχεια που αφορά στους νέους και που σχετίζεται με τη διεύρυνση της διαγενεακής ανισότητας στο δημόσιο χώρο.

Monday, April 27, 2009

Η γενιά των 700 ευρώ συναντάει τους 50και. Γραπτή Δήλωση για το Διαγενεακό Ζήτημα

Γραπτή Δήλωση των οργανώσεων «Γενιά των 700 ευρώ - G700» και «50και Ελλάς» για την 1η Ευρωπαϊκή Ημέρα Διαγενεακής Αλληλεγγύης*




Η δημογραφική πρόκληση, σε συνδυασμό με το οικολογικό έλλειμμα και την απουσία επαρκών θέσεων εργασίας για τη νέα γενιά αποτελούν μερικές από τις κυριότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα οι ευρωπαϊκές κοινωνίες.

  • Καθώς οι Ευρωπαϊκές χώρες γερνούν με γρήγορους ρυθμούς, τα ισχύοντα κοινωνικά και ασφαλιστικά συστήματα τίθενται υπό αφόρητη οικονομική πίεση με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να καλύψουν τις αυξανόμενες ανάγκες και υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει για συντάξεις και κοινωνική προστασία.
  • Με τη διεύρυνση του οικολογικού ελλείμματος, το δικαίωμα των παιδιών και των μελλοντικών γενεών να ζήσουν ως ενήλικες σε ένα ισόρροπο φυσικό και δομημένο περιβάλλον τίθεται υπό αμφισβήτηση.
  • Όσο οι νέοι δεν έχουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας, διατρέχοντας το σοβαρό κίνδυνο να μετατραπούν σε μια γενιά κοινωνικής στασιμότητας και καθόδου, αναπτύσσουν εχθρότητα έναντι της ΕΕ και βλέπουν με καχυποψία το ρόλο των προηγούμενων γενεών στην αγορά εργασίας, τροφοδοτώντας έτσι την κοινωνική προκατάληψη σχετικά με την απασχολησιμότητα και την παραγωγικότητα των εργαζόμενων μεγαλύτερης ηλικίας.
  • Συγχρόνως η απουσία πληροφόρησης των μεγαλύτερων ηλικιακά ομάδων ως προς τα αίτια της δημογραφικής γήρανσης αλλά και τις συνέπειες αυτής στα ασφαλιστικά και κοινωνικά συστήματα δημιουργεί καχυποψία απέναντι στους πολιτικούς της ΕΕ και στα προτεινόμενα μέτρα αντιμετώπισης (π.χ. αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης, μείωση/σταθεροποίηση των συντάξεων κλπ) μιας και έρχεται σε σύγκρουση με τον προσωπικό προγραμματισμό ζωής.

Δυστυχώς, σε όλα αυτά τα μέτωπα η Ελλάδα δίνει ανόρεχτες μάχες οπισθοφυλακής, με αποτέλεσμα να αναδεικνύεται σε «αρνητικό πρωταγωνιστή» της Ε.Ε. σε όλους τους αντίστοιχους τομείς. Η χώρα μας «διακρίνεται» μεταξύ των ευρωπαίων εταίρων της για:

  • έναν από τους υψηλότερους λόγους ηλικιωμένων προς νέους: 114 ηλικιωμένοι αντιστοιχούν σε 100 νέους.
  • έναν από τους μεγαλύτερους λόγους εξαρτώμενων ατόμων ηλικίας άνω των 64 ετών: 28% σήμερα, με πρόβλεψη να πλησιάσει το 30% μέχρι το 2010
  • μια από τις πρώτες θέσεις στην Ευρώπη στον αριθμό παχύσαρκων ατόμων (57,1%) (όλων των ηλικιών) και στην κατανάλωση φαρμάκων, η οποία αυξάνεται ασταμάτητα τα τελευταία χρόνια. Μόνο το 3% περίπου των κονδυλίων για την υγεία προορίζονται για την πρόληψη και την προαγωγή της υγείας, ενώ το υπόλοιπο 97% για θεραπεία και νοσηλεία. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι η αύξηση του προσδόκιμου ζωής σήμερα έχει δύο προεκτάσεις. Από τη μία τα πρόσθετα χρόνια ζωής στην ζωή των ατόμων, από την άλλη μια μεγαλύτερη περίοδο ζωής (8,9 χρόνια για τις γυναίκες, 6,5 χρόνια για τους άνδρες) με πιθανές γεροντικές ασθένειες. Γι’αυτό το λόγο η πρόληψη και προστασία της υγείας σε συνδυασμό με την υιοθέτηση ενός υγιούς τρόπου διαβίωσης από μικρή ηλικία και κατά τη διάρκεια της ζωής του κάθε ατόμου, είναι πολύ μεγάλης σημασίας και απαιτούν συγκεκριμένες πολιτικές.
  • ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά απασχόλησης των ατόμων ηλικίας 55-64, μόλις 39,5% και το υψηλότερο ποσοστό ελεύθερων επαγγελματιών σε αυτήν την ηλικία 42% (τα οποία βασίζονται κατά μεγάλο ποσοστό στην απουσία κατάρτισης των μεγαλύτερων σε ηλικία ατόμων καθώς και την αδυναμία πολλών να βρούν κάποια θέση εργασίας σε αυτή την ηλικία). Το χαμηλό επίπεδο απασχόλησης στην ηλικία των 50και οφείλεται σε μια σειρά από λόγους. Πρώτον, το υπάρχον συνταξιοδοτικό σύστημα ωθεί εργαζόμενους να αποχωρήσουν νωρίτερα από την εργασία. Δεύτερον, οι ίδιοι οι εργοδότες θεωρούν ασύμφορη μισθολογικά τη διατήρηση θέσεων εργασίας για άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Τρίτον, πολλοί εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν από νωρίς προβλήματα υγείας. Τέταρτον, αρκετοί επιδιώκουν να συνεχίζουν να εργάζονται στη μαύρη εργασία έχοντας εξασφαλίσει την κρατική σύνταξη.
  • ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας νέων ηλικίας 19-24, 25%. Η παρουσία ενός ικανού αριθμού εργατών γνώσης σε μια οικονομία με στενή παραγωγική βάση και μια αγορά εργασίας που χαρακτηρίζεται από εκτεταμένη επιχειρηματικότητα ανάγκης στον ιδιωτικό τομέα, αλλά και ένα δημόσιο τομέα που έχει εξαντλήσει τα όριά του, σε συνδυασμό με το έλλειμμα τεχνικών δεξιοτήτων αλλά και τη συνεχιζόμενη απουσία έστω και στοιχειώδους κατάρτισης σε ένα μεγάλο κομμάτι του νεανικού πληθυσμού, σημαίνει επαγγελματικό αδιέξοδο και εργασιακή επισφάλεια για μια μεγάλη μερίδα νέων.
  • το πανευρωπαϊκό ρεκόρ εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα: για κάθε μονάδα ΑΕΠ η Ελλάδα παράγει 41% περισσότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με την ΕΕ-15, με τον κάθε Έλληνα να παράγει σχεδόν 12,4 τόνους κάθε χρόνο, δηλαδή 12% περισσοτέρους από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο. Χώρια το γεγονός ότι έχουμε τη μεγαλύτερη εξάρτηση από πετρέλαιο σε όλη την Ευρώπη των 25.

Υπ’ αυτές τις συνθήκες, ο αλτρουισμός και η αλληλεγγύη των γενεών, όπως αυτές πρέπει να αποτυπώνονται σε κρίσιμα δημόσια ζητήματα όπως το ασφαλιστικό, το δημοσιονομικό, το οικολογικό και το εργασιακό, τίθενται σήμερα σε ευθεία αμφισβήτηση, θέτοντας σε κίνδυνο την κοινωνική συνοχή.

Γιατί ένας πενηντάρης να θελήσει να μείνει στην εργασία, όταν στη χώρο δουλειάς αντιμετωπίζει την προκατάληψη ενώ ταυτόχρονα διαθέτει τη θεσμική δυνατότητα να βγει πρόωρα στη σύνταξη;

Γιατί ένας νέος να ενδιαφερθεί για έναν μεγαλύτερο σε ηλικία συμπολίτη, όταν είναι μακροχρόνια άνεργος ή εργασιακά επισφαλής για πολλά χρόνια;

Γιατί να μη συνεχίσουμε την εύκολη, αλλά περιβαλλοντικά καταστροφική, οικονομική ανάπτυξη;

Γιατί να μη συνεχίσουμε την πολιτική υπερχρέωσης, διαβιώνοντας καλά στο παρόν και στέλνοντας το λογαριασμό στο μέλλον;

Τα παραπάνω ερωτήματα συνθέτουν διαφορετικές πτυχές του διαγενεακού ζητήματος. Του πως διευθετούμε δίκαια και αλληλέγγυα τις σχέσεις ανάμεσα στις γενιές που σήμερα βρίσκονται εν ζωή, αλλά και ανάμεσα στους σημερινούς και τους μελλοντικούς πολίτες. Πώς αποκτούμε βιώσιμες στο χρόνο πολιτικές.

Υπό το πρίσμα των νέων προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε, είναι επιτακτική η ανάγκη να δράσουμε άμεσα, με σκοπό να ενδυναμώσουμε την αλληλεγγύη και τη συνεργασία ανάμεσα στις γενιές, να απορρίψουμε τις διακρίσεις βάσει ηλικίας και να προωθήσουμε διαγενεακά δίκαιες και γι’ αυτό βιώσιμες στο χρόνο πολιτικές. Η δημογραφική πραγματικότητα θα πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν ευκαιρία, η οποία χρειάζεται μια νέα εκτίμηση και προσαρμογή αρκετών οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών μέσα στην κοινωνία και όχι σαν πρόβλημα, το οποίο φέρει αποκλειστικά αρνητικές συνέπειες σε όλους.

Ως εκ τούτου, και έχοντας υπόψη τη δήλωση του Προέδρου της Δημοκρατίας, κ. Κάρολου Παπούλια το Δεκέμβριο του 2008, ότι «η διαγενεακή δικαιοσύνη αποτελεί βασική συνιστώσα της κοινωνικής δικαιοσύνης», καλούμε την ελληνική πολιτεία:

1. Να κατοχυρώσει την αρχή της διαγενεακής δικαιοσύνης στο Ελληνικό Σύνταγμα

2. Να επενδύσει στην πρόληψη και στην προαγωγή της υγείας καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής των πολιτών.

3. Να αναπτύξει μια ολοκληρωμένη στρατηγική «Ενεργούς Γήρανσης» με στόχο την αύξηση της απασχόλησης, της Δια Βίου Μάθησης αλλά και του εθελοντισμού των ατόμων ηλικίας άνω των 50. Η έμφαση πρέπει να δοθεί στην άρση των θεσμικών ρυθμίσεων, των εργοδοτικών εμποδίων και των κοινωνικών αντιλήψεων και προκαταλήψεων που οδηγούν τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας σε έξοδο από την εργασία περιορίζοντας την απασχόληση τους. Επίσης στην ανάπτυξη προγραμμάτων κατάρτισης και Δια Βίου Μάθησης γενικά, μεγαλύτερων σε ηλικία ατόμων αλλά και την στήριξη των ηλικιωμένων ατόμων και του δυναμικού γνώσης και εμπειρίας τους για την προσφορά τους στο κοινωνικό σύνολο με τη δημιουργία δομών για την ανάπτυξη του εθελοντισμού στις μεγαλύτερες ηλικίες.

4. Να προωθήσει μια στοχευμένη πολιτική ενσωμάτωσης των νέων σε βασικούς κοινωνικούς και οικονομικούς θεσμούς, ειδικά την αγορά εργασίας. Η έμφαση πρέπει να δοθεί στη δημιουργία ενός «Συμβολαίου Αυτονόμησης» των νέων, με στόχο την αύξηση της απασχόλησης των εργαζόμενων ηλικίας 19 έως 34 και την ανεξαρτητοποίησή τους από το πατρικό σπίτι.

5. Να δημιουργήσει μια ουσιαστική κοινωνική και οικογενειακή πολιτική, που να στηρίζει την δημιουργία οικογένειας στους νεότερους, και να δώσει τη δυνατότητα εργασίας και απασχόλησης των γυναικών με στόχο την αύξηση του εργατικού δυναμικού δημιουργώντας όμως δομές τέτοιες που να επιτρέπουν παράλληλα την δημιουργία οικογένειας (μερική απασχόληση, δωρεάν κέντρα φροντίδας παιδιών, κλπ).

6. Να δημιουργήσει έναν Συνήγορο των Γενεών με αντικείμενο τη διαρκή και συστηματική γνωμοδότηση σχετικά με τις περιβαλλοντικές και δημοσιονομικές επιπτώσεις των επιλογών της σημερινής κοινωνίας και των αποφάσεων των πολιτικών στους μελλοντικούς πολίτες.

Ταυτόχρονα, έχοντας υπόψη τη δήλωση της UNESCO (1997) σχετικά με τις ευθύνες των σημερινών έναντι των μελλοντικών γενεών, και αναγνωρίζοντας ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη να εκπροσωπηθούν αποτελεσματικά τα δικαιώματα και συμφέροντα των μελλοντικών γενεών, ζητάμε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο της ΕΕ να διερευνήσουν τις πιθανότητες σύστασης μίας θεσμικής εκπροσώπησης για τις μελλοντικές γενεές στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία θα συμπεριλαμβάνει:

α) την ενσωμάτωση της προστασίας των συμφερόντων των επόμενων γενεών στις
αρμοδιότητες του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή,

β) την ανάθεση των αρμοδιοτήτων για τη διασφάλιση του σεβασμού των συμφερόντων των μελλοντικών γενεών σε έναν από τους Επιτρόπους (Απασχόλησης και Περιβάλλοντος),

γ) την ενσωμάτωση της διασφάλισης του σεβασμού των συμφερόντων των μελλοντικών γενεών στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων·

Τέλος καλούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ζητήσει από όλα τα θεσμικά όργανα και οργανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης να συμπεριλάβουν σε όλους τους τομείς δραστηριοτήτων τους την αρχή της διαγενεακής αλληλεγγύης και συνεργασίας και τα συμφέροντα των μελλοντικών γενεών.


*Την Τρίτη 28 Απριλίου, ώρα 13:00, θα διεξαχθεί κοινή συνέντευξη Τύπου των οργανώσεων G700 και 50και Ελλάς στο πνευματικό κέντρο του Δήμου Αθηναίων (Ακαδημίας 40), στο αμφιθέατρο Αντώνης Τρίτσης. Σχετικά με την 1η Ευρωπαϊκή Ημέρα Διαγενεακής Αλληλεγγύης.

Sunday, April 26, 2009

Η γενιά των 700 ευρώ συναντάει τους 50και: Συνέντευξη Τύπου για την 1η Ευρωπαϊκή Ημέρα Διαγενεακής Αλληλεγγύης


Συνέντευξη Τύπου των οργανώσεων
«Γενιά των 700 ευρώ - G700» και «50και Ελλάς»
για την 1η Ευρωπαϊκή Ημέρα Διαγενεακής Αλληλεγγύης


"Η γενιά των 700 ευρώ συναντάει τους 50και"

Την Τρίτη 28 Απριλίου, ώρα 13.00, στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων (Ακαδημίας 50) στο αμφιθέατρο «Αντώνης Τρίτσης», η διαδικτυακή οργάνωση νέων «Η Γενιά των 700 Ευρώ – G700» και η εκπρόσωπος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Ατόμων Μεγαλύτερης Ηλικίας (Age Platform) στην Ελλάδα, «50και Ελλάς», δίνουν κοινή συνέντευξη τύπου για το διαγενεακό ζήτημα με αφορμή την 1η Ευρωπαϊκή Ημέρα Διαγενεακής Αλληλεγγύης και Συνεργασίας, όπως αυτή ορίστηκε στις 29 Απριλίου κάθε έτους από τη Σλοβενική Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης τον Απρίλιο του 2008.

Κατά τη συνέντευξη Τύπου θα παρουσιαστεί κοινή γραπτή δήλωση – πρόταση για την προώθηση της διαγενεακής αλληλεγγύης σε Ελλάδα και Ευρώπη. Η γραπτή δήλωση θα κατατεθεί στο Ελληνικό Κοινοβούλιο και τα κόμματα, το Συμβούλιο Υπουργών της ΕΕ, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Η συνέντευξη Τύπου έχει καταχωρηθεί στην ΕΕ σαν επίσημη ελληνική δράση για τον εορτασμό της 1ης Ευρωπαϊκής Ημέρας Διαγενεακής Αλληλεγγύης.

Saturday, April 25, 2009

Πειρατεία μεσαζόντων

Ψηφίστηκε χθες από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για επέκταση του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας ως προς τα μουσικά κομμάτια από τα 50 στα 70 χρόνια.

Η επέκταση αφορά τόσο τα δικαιώματα των καλλιτεχνών όσο και της μουσικής βιομηχανίας, ενώ προβλέπει επιπλέον τη διάθεση στα ταμεία των καλλιτεχνών του 20% των ακαθάριστων εσόδων της βιομηχανίας, τα οποία θα προκύψουν από την επέκταση των δικαιωμάτων.

Ωστόσο, η πρόταση φαίνεται να ευνοεί σε πολύ μεγάλο βαθμό τη βιομηχανία επιχειρώντας να βρει ηθικό έρεισμα στην μερική ενίσχυση των καλλιτεχνών. Οι τελευταίοι ευνοούνται σε κάποιο βαθμό από την επέκταση των δικών τους δικαιωμάτων. Πρέπει, όμως, να ληφθεί υπόψη ότι σχεδόν όλοι οι καλλιτέχνες –εκτός αυτών που έχουν «όνομα» και μπορούν να διαπραγματευτούν συμβόλαια με πληρωμές διαρκείας- υπογράφουν με τις εταιρείες συμβάσεις παραχώρησης του έργου τους με εφάπαξ αμοιβή. Συνεπώς, η επέκταση ως προς τους καλλιτέχνες αφορά κατά κύριο λόγο τις δευτερεύουσες αμοιβές που λαμβάνουν από τα ταμεία συλλογικής διαχείρισης των εσόδων που προέρχονται από την ραδιοτηλεοπτική εκμετάλλευση των έργων τους. Από την άλλη, ως προς το «δόλωμα» του 20% των εσόδων της βιομηχανίας, σειρά πανεπιστημιακών ιδρυμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, όπως το Max Planck του Μονάχου και το ίδρυμα πνευματικών δικαιωμάτων του πανεπιστημίου Cambridge, υπολογίζουν ότι το όφελος για κάθε καλλιτέχνη θα φτάσει το πολύ στα 50 Ευρώ το χρόνο.

Αυτό, συνεπώς, που βλέπουμε είναι μία προσπάθεια να κλειδώσουν τα μουσικά κομμάτια για επιπλέον 20 χρόνια αποδίδοντας σχεδόν ολόκληρο το όφελος στη μουσική βιομηχανία χωρίς την πρόβλεψη δικλείδων ότι ένα κομμάτι τουλάχιστον από τα επιπλέον αυτά έσοδα θα επανεπενδύεται στη ανάδειξη των ταλέντων, στη μουσική και στον πολιτισμό.

Επιπλέον, μέσα στον επόμενο μήνα αναμένεται επανακατάθεση στη γαλλική εθνοσυνέλευση του νομοσχεδίου που απορρίφθηκε πριν δύο εβδομάδες, το οποίο προβλέπει σε περίπτωση παράνομου downloading από τους χρήστες, διακοπή της παροχής internet.

Βλέπουμε, δηλαδή, ότι απέναντι στο πρόβλημα της πειρατείας, αντιτάσσονται μέτρα ανισοβαρή και δυσανάλογα, τα οποία καταλήγουν στην προσβολή των θεμελιωδών δικαιωμάτων των πολιτών. Η χρονική επέκταση της προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων, στην πρώτη περίπτωση, καταλήγει σε προσπάθεια αναπλήρωσης των χαμένων εσόδων της μουσικής βιομηχανίας. Από την άλλη, η διακοπή της πρόσβασης στο internet βρίσκεται στον πυρήνα της συζήτησης κατά πόσο η πρόσβαση μπορεί να θεωρηθεί θεμελιώδες δικαίωμα (βλ. Έκθεση Λαμπρινίδη που πρόσφατα υπερψηφίστηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο).

Αναλογικό μέτρο θα ήταν να επανατοποθετηθεί η προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων στη σωστή διάσταση. Στην προστασία του δημιουργού, δηλαδή, και όχι σε προσπάθεια διάσωσης μίας βιομηχανίας που τίθεται στο περιθώριο από την τεχνολογία στο μέτρο που κερδίζει πουλώντας το κεκτημένο της διανομής.

Τέλος, η διακοπή από το internet των χρηστών που κάνουν παράνομο downloading είναι προσβολή των δημοκρατικών δικαιωμάτων των πολιτών. Διότι, τόσο ο δημόσιος διάλογος όσο και η διακίνηση των πληροφοριών στηρίζονται πια κυρίως στο –ελεύθερο για την ώρα- διαδίκτυο. Κάθε πρόβλημα έχει και την ανάλογη λύση και κάθε λύση πρέπει να ανταποκρίνεται στη διάσταση του προβλήματος. Για τη ώρα, βλέπουμε τις κυβερνήσεις να προσπαθούν, με πρόφαση την πειρατεία των πνευματικών δικαιωμάτων, να ευνοούν μία βιομηχανία μεσαζόντων επιβάλλοντας περιορισμούς στο δικαίωμα πρόσβασης στην ενημέρωση και την ανάπτυξη του πνεύματος. Και αυτό είναι μία οπισθοχώρηση για τη δημοκρατία.

Wednesday, April 22, 2009

Νεανική Επιχειρηματικότητα και Τουρισμός

Το κείμενο που ακολουθεί είναι η ομιλία εκπροσώπου της G700 στην Ημερίδα "Νεανική Επιχειρηματικότητα και Τουρισμός" που διοργάνωσε ο Σύλλογος Ζακυνθινών Φοιτητών την Τρίτη 22 Απριλίου 2009. Πληροφορίες για τους ομιλητές και το πρόγραμμα της εκδήλωσης μπορείτε να βρείτε εδώ.

Καλησπέρα, λέγομαι Γιώργος Κουρέλης και είμαι ιδρυτικό μέλος της διαδικτυακής κίνησης πολιτών η "γενιά των 700 ευρώ", της G700 όπως είναι αλλιώς γνωστή.

Καταρχάς, θέλω να σας ευχαριστήσω για την ευκαιρία που μου δίνετε να μιλήσω για τη νεανική επιχειρηματικότητα στο χώρο του τουρισμού, σ' ένα όμορφο και κατεξοχήν τουριστικό τόπο όπως η Ζάκυνθος.

Είμαι 29 ετών, απόφοιτος της Σχολής Τουριστικών Επαγγελμάτων Ανάβυσσου  και δουλεύω στο χώρο του τουρισμού από τα 15. Τα τελευταία 7 χρόνια είμαι νέος επιχειρηματίας, έχω όμως και 7 περίπου χρόνια εμπειρίας σαν εποχικός υπάλληλος σε τουριστικές επιχειρήσεις κατά την διάρκεια της εφηβείας, των σπουδών και στα πρώτα βήματα μετά τις σπουδές.

Έχοντας γνωρίσει από πρώτο χέρι τι σημαίνει να είσαι νέος στη αγορά εργασίας στην Ελλάδα, κυρίως σαν μισθωτός υπάλληλος, και συγκρίνοντας με την επταετή πλέον εμπειρία από το ελεύθερο επάγγελμα, έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το επιχειρείν είναι μια πολύ ουσιαστική διέξοδος για τους νέους. Για να μη γίνουν γενιά των 700 ευρώ, για να μη γίνουν επισφαλείς. Εφόσον κάποιος δε φοβάται, είναι διατεθειμένος να αναλάβει ρίσκα, αρχικά να φάει τα μούτρα του, να μάθει και στη συνέχεια να αξιοποιήσει τη γνώση του για να προχωρήσει, αργά ή γρήγορα είμαι βέβαιος ότι θα τα καταφέρει.

Για μένα όλα άρχισαν με την ολοκλήρωση των σπουδών, όταν στην ηλικία των 22-23 ετών αποφάσισα μαζί με τον κατά ένα έτος μεγαλύτερο αδελφό μου να νοικιάσουμε και να διαχειριστούμε μια μικρή νεόκτιστη ξενοδοχειακή μονάδα στη λίμνη Πλαστήρα.

Το εγχείρημα ήταν εξαρχής δύσκολο. Μια περιπέτεια. Η μονάδα είχε ακόμα κτιριακές εκκρεμότητες, ήταν καινούρια - κανείς δεν την ήξερε- και ήταν τοποθετημένη σε μια πολύ όμορφη, όμως ερημική περιοχή, εκτός του μεγάλου χωριού όπου υπάρχει κίνηση.

Δεν πτοηθήκαμε. Είπαμε πάμε. Ας το κάνουμε. Όχι τόσο γιατί αποβλέπαμε ότι θα βγάζαμε τα τρελά κέρδη από μια τέτοια ιστορία, αλλά γιατί πιστεύαμε ότι αν το τολμούσαμε η συγκεκριμένη εμπειρία θα ήταν καλύτερη κι από το καλύτερο business school.

Κι έτσι έγινε. Στα πέντε χρόνια που δουλέψαμε τη μονάδα τα "είδαμε" όλα:

-Πως φτιάχνεις μια εταιρεία και τι γραφειοκρατία συνεπάγεται αυτό το πράγμα.

-Τι ποσά απαιτούνται για να αγοράσεις τον απαραίτητο εξοπλισμό.

-Τι ρόλο παίζουν οι τράπεζες.

-Πως δανείζεσαι. Είναι εύκολο;

-Τι ρόλο παίζει ένας ιδιοκτήτης του κτιρίου, αναξιόπιστος που παλαντζάρει στα όρια λαμόγιας και νομοτυπίας.

-Τι εχθρότητες, ανταγωνισμοί έως και μικρότητες αναπτύσσονται ανάμεσα στους ξενοδόχους της περιοχής. Χαρακτηριστικά αναφέρω ότι στις παρυφές του βουνού, την πινακίδα που είχαμε βάλει προς το ξενοδοχείο, μας την άλλαζαν συνέχεια και την τοποθετούσαν να δείχνει προς την αντίθετη κατεύθυνση. Σκέτο Φαρ Ουέστ.

-Ποιος ο ρόλος και ποια η ποιότητα των τοπικών αρχών και συγκεκριμένα της νομαρχίας. Έρχεται να ανοίξει το δρόμο από το χιόνι ή μένεις αποκλεισμένος μια βδομάδα; Επισκευάζει το οδικό δίκτυο; Φροντίζει οι πινακίδες να είναι σωστά τοποθετημένες και ευκρινείς. Κάνει διαφημιστική καμπάνια για την περιοχή;

Γευτήκαμε όμως και τα καλά. Κυρίως την ικανοποίηση του να έχουμε τη δική μας δουλειά, με τους δικούς μας όρους, μια δουλειά η οποία, όταν πήγαινε καλά, μας έκανε τρισευτυχησμένους.

Στο τέλος όμως, οφείλω να ομολογήσω ότι πέσαμε έξω. Στα πέντε χρόνια είδαμε ότι δεν έβγαινε η όλη ιστορία και αποσυρθήκαμε.

Προσωπικά, εκ των υστέρων χαίρομαι που έγινε αυτό. Διότι επιχειρηματίας δε γίνεσαι αν δε δεις από που μπορεί να σου 'ρθει η κατραπακιά. Από ποιο κράτος, ποιον ανταγωνιστή, ποια τράπεζα. Αν δε μάθεις από πρώτο χέρι τι δυνάμεις λειτουργούν για να σε καταστρέψουν ή να μη σ' αφήσουν να αναπτυχθείς όπως θες.

Έχοντας λοιπόν αποτύχει στο πρώτο μου επιχειρηματικό εγχείρημα, περιπλανήθηκα στη συνέχεια σε κάποιες εποχικές δουλειές σε μεγάλα city tour ξενοδοχεία και τελικά αποφάσισα να γυρίσω στην πόλη της Καλαμπάκας, στα Μετέωρα, απ' όπου κατάγομαι, και να ασχοληθώ ενεργά με το ξενοδοχείο του πατέρα μου, το οποίο μόλις πρόσφατα είχε ανακαινιστεί.

Αρχικά δεν πίστευα ότι αυτή ήταν μια καλή επιλογή.

Πρώτον, αισθανόμουνα ότι αυτή δεν είναι δική μου δουλειά. Δεν την άρχισα εγώ.

Δεύτερον, ποιος θέλει να έχει τον πατέρα του μέσα στα πόδια του όλη μέρα.

Τρίτον, με προβλημάτιζε το χάσμα αντιλήψεων που επικρατούσε ανάμεσά μας για το πως πρέπει να αναπτυχθεί και να λειτουργήσει το ξενοδοχείο επικοινωνιακά και διαφημιστικά. Σε ποια αγορά πρέπει να απευθυνθούμε.

Επέλεξα να μείνω για δύο λόγους. Πρώτον, διότι ομολογουμένως ξεκινούσα με ένα μαξιλάρι ασφαλείας, είχα δηλαδή μια δουλειά g700 έστω, και κυρίως ένα χώρο να σκεφτώ τις επόμενες κινήσεις μου. Δεύτερον, έβλεπα αυτή τη φορά μια ΕΥΚΑΙΡΙΑ για επιχειρηματική ανάπτυξη.

Τα Μετέωρα είναι μια ώριμη τουριστική αγορά, που υποδέχεται επισκέπτες, όλων των ηλικιών και των εισοδηματικών τάξεων, απ' όλο τον πλανήτη. Αλλά κυρίως όλο τον χρόνο. Η σεζόν κρατάει όλο το χρόνο.

Έχει, όμως, ως επί το πλείστον παλαίας κοπής επιχειρηματίες, μεγάλους σε ηλικία με παραδοσιακές επιχειρηματικές αντιλήψεις. . Έβλεπα ότι οι περισσότεροι επιχιερηματίες συμπεροφέρονταν σαν ψαράδες που βγαίνουν στο βαθύ πέλαγος με καθετή τη στιγμή που στον ανοιχτό ωκεανό θες δίχτυα.Την ίδια στιγμή η πόλη μας στερούνταν, όταν πήγα, ορισμένων βασικότατων υποδομών όπως το γρήγορο internet. Που όμως ήταν θέμα χρόνου να γίνουν πραγματικότητα

Όλα αυτά τα δεδομένα μου έλεγαν ότι εδώ υπάρχει μια επιχειρηματική ευκαιρία μπροστά στα μάτια μου που δεν πρέπει να την αφήσω να πάει χαμένη.

Κι έτσι μπήκα στο χορό. Κατέβαλα μια τεράστια προσπάθεια να πείσω για την αναγκαιότητα εκσυγχρονισμού των κομπιούτερ, να μπει internet και όλος ο απαραίτητος εξοπλισμός, και όταν η περιοχή έγινε broadband εκεί έγινε πραγματικά μια μικρή επανάσταση.

Και μ' αυτό θέλω σήμερα να κλείσω την ομιλία μου.

Οι εφαρμογές και οι δυνατότητες των νέων τεχνολογιών, αλλάζουν συθέμελα τους όρους του παιχνιδιού, ειδικά της προώθησης και των πωλήσεων.

Το να είσαι νέος επιχειρηματίας χωρίς την εμπειρία να κινηθείς στο αφιλόξενο ελληνικό οικονομικό περιβάλλον, από μειονέκτημα μετατράπηκε σε συντριπτικό στρατηγικό πλεονέκτημα, κυρίως έναντι εκείνων των επιχειρήσεων που διοικούνται από άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και παλιάς νοοτροπίας. Που είναι φοβικές και μη εξοικειωμένες με τις νέες τεχνολογίες.

Πλέον οι παραδοσιακοί tour operators με τις τεράστιες προμήθειες, τις καθυστερημένες καταβολές των οφειλών και τον λόγο στην τιμολογιακή πολιτική αποτελούν παρελθόν. Η άμεση επαφή μας με τους πελάτες μας η πραγματοποίηση άμεσων και εγγυημένων κρατήσεων είναι γεγονός.

Με ένα κλίκ όμορφα και απλά.

Καταρχάς, μέσα από το διαδίκτυο είμαστε σε θέση να απευθυνθούμε σ' ένα τεράστιο κομμάτι της πλανητικής αγοράς που κανένας tour operator δεν μπορεί να σε φέρει σ' επαφή μαζί του.

Κατά δεύτερον, υπάρχει λειοτυργικότητα και αμεσότητα. Αλλάζουμε τις τιμές, σταματάμε τις πωλήσεις όταν γεμίζουμε, αλλάζουμε τους όρους των κρατήσεων ανά πάσα στιγμή, εισπράττουμε αμέσως με την αναχώρηση του πελάτη έχουμε πλήρη εικόνα στατιστικών και μετρήσεων.

Τρίτον, υπάρχει αξιολόγηση. Οι πελάτες μας βαθμολογούν συνεχώς με ratings, και έτσι γίνονται ταυτόχρονα η καλύτεροι πρεσβευτές μας ή κίνητρο να διορθώσουμε τις όποιες αδυναμίες μας και να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί.

Τέταρτον, η διαφήμιση από ακριβή και άστοχη που είναι στην έντυπη μορφή της, έγινε φτηνή και αποδοτική. Μεγάλα παγκόσμια forums για των τουρισμό όπως το wikitravel και το trip advisor μας διαφημίζουν εντελώς δωρεάν.

Οι καμπάνιες μας μέσω των google adwards προβάλλονται δίπλα από αυτές των μεγαλύτερων εταιρειών online κρατήσεων παγκοσμίως όπως η www.booking.com και η www.expedia.com απευθύνονται μόνο σε υποψήφιους πελάτες, οι οποίοι είναι εξαιρετικά πιθανό να πραγματοποιήσουν κρατήσεις, μεγιστοποιώντας έτσι την απόδοση της επένδυσής.

Η συνταγή εδώ είναι απλή.

Από τη μία καταχωρούμε μεν το ξενοδοχείο μας στις leader εταιρίες online κρατήσεων, γιατί μέσο αυτών επιτυγχάνουμε τεράστια προβολή παράλληλα όμως, μεριμνούμε η ιστοσελίδα μας να είναι επαγγελματική, να παρέχει τη δυνατότητα άμεσης κράτησης, να έχει την ποιο ανταγωνιστική τιμή και να είναι στις πρώτες θέσεις των μηχανών αναζήτησης (με την χρήση των google ad ward pay per click) έτσι ώστε οι πελάτες που ψάχνουν την ποιο ανταγωνιστική τιμή να είναι εύκολο να μας βρουν και να κλείσουν απευθείας σε εμάς γλιτώνοντας τις τεράστιες προμήθειες σε τρίτους.

Έχω δύο χρόνια που δουλεύω σαν ελεύθερος επαγγελματίας πλέον στα Μετέωρα, ακόμα δε βγάζω κάποιο μεγάλο εισόδημα, όμως έχω ξεφύγει από τα στενά μισθολογικά όρια της γενιάς των 700 ευρώ.

Θέλω να κλείσω λέγοντας ότι τίποτα απ' όλα τα παραπάνω δεν είναι αυτονόητο. Ούτε ότι κάποιος νέος θα επιλέξει το ελεύθερο επάγγελμα είναι αυτονόητο, ούτε ότι αν βρει μια οικογενειακή επιχείρηση θα θελήσει να την αναλάβει ή ότι θα την αναλάβει επιτυχώς είναι αυτονόητο.

Έχω πάμπολλα παράδειγμα νέων ανθρώπων με παλιά μυαλά στο κεφάλι μου που θα μπορούσαν να αποτελέσουν το case study μιας αντίστροφης από τη σημερινή ομιλίας.

Αυτό που θέλω να πως είναι ότι οι νέοι σήμερα έχουμε διεξόδους. Οι δυσκολίες και τα εμπόδια φυσικά είναι πάρα πολλά. Όπως είπα με το παράδειγμα της λίμνης Πλαστήρα μερικές περιοχές είναι πραγματικό φαρ ουέστ. Το επιχειρηματικό περιβάλλον δεν είναι ό,τι καλύτερο. Επίσης, τώρα έχουμε και την οικονομική κρίση η οποία θα τσακίσει μέρος της τουριστικής κίνησης, ωστόσο δεν πρέπει να πτοηθούμε. Πρέπει να κυνηγάμε τις όποιες ευκαιρίες να τις εντοπίζουμε και να τις αρπάζουμε.

Ας μη φοβόμαστε τέλος την αποτυχία. Αν αρχικά αποτύχουμε, ας ξέρουμε ότι εφόσον μπορούμε να μάθουμε από τα λάθη μας, είμαστε σε θέση να τα διορθώνουμε και να αξιοποιήσουμε την όποια εμπειρία αποκτήσαμε από τη πρώτη καταπρακιά, ουσιαστικά έχουμε βάλει τις βάσεις για να πετύχουμε στο επόμενο επιχειρηματικό μας εγχείρημα.

Σας ευχαριστώ.

* Ο Γιώργος είναι ιδρυτής του Visit Meteora, ενός καινοτόμου επιχειρηματικού εγχειρήματος στο χώρο του τοπικού τουρισμού της περιοχής των Τρικάλων.

Sunday, April 19, 2009

Διάλογος για την παιδεία. To video της συζήτησης με τον Φ.Περλικό.

Οι Βασίλης Αλεβιζάκος και Δημήτρης Γκούγκλας, ιδρυτικά μέλη της G700, κουβεντιάζουν με τον Πρόεδρο της Φιλελεύθερης Συμμαχίας, κ. Φώτη Περλικό, για την παιδεία (συνολική διάρκεια videos 40')*.


G700 - Φ. Περλικός Μέρος 1ο


G700 - Φ.Περλικός Μέρος 2ο



G700 - Φ. Περλικός Μέρος 3ο




*Διάλογος για την Παιδεία





(όπως απεστάλη σε όλα τα κόμματα)

Thursday, April 16, 2009

Μελέτες έχουμε. Η ασφαλιστική πολιτική μας λείπει.

Δεν υπάρχει πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο από το να ξοδεύεις χρήματα που δεν έχεις. Ή μήπως υπάρχει; Ω, ναι! Να μοιράζεις υποσχέσεις για χρήματα που θα μοιράσεις στο μέλλον, όμως δε σε νοιάζει, γιατί όταν έρθει η ώρα της λυπητερής, ούτε θα τα έχεις, ούτε θα είσαι εσύ παρόν για να τα πληρώσεις. Περί τίνος πρόκειται; Μα για το ασφαλιστικό φυσικά, και τις μεγαλοστομίες που εκστομίζουν συνήθως διάφοροι πολιτικοί και κυβερνητικοί παράγοντες για να αποφύγουν να έρθουν αντιμέτωποι με τη σκληρή πραγματικότητα των αυξανόμενων ασφαλιστικών ελλειμμάτων.

Συγκεκριμένα αναφερόμαστε στην αντίδραση της υπουργού Απασχόλησης, κας Πετραλιά, στο άκουσμα του πορίσματος της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής (ΕΑΑ) σχετικά με τη βιωσιμότητα του εθνικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης (ΣΚΑ). Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου, εάν θα ενταχθούν όλοι οι εργαζόμενοι στο ΙΚΑ και θα συνταξιοδοτούνται στα 65 όπως προτείνει η ΕΑΑ, έτσι ώστε να καταστεί το σύστημα βιώσιμο, η Υπουργός ανέφερε ότι «οι μελέτες της αναλογιστικής αρχής είναι μελέτες. Την πολιτική την χαράζει και την εφαρμόζει η κυβέρνηση». Μάλιστα. Τώρα μπορούμε να κοιμόμαστε ήσυχοι.

Δυστυχώς, μελέτες έχουμε, ασφαλιστική πολιτική δεν έχουμε. Προχωράμε βλέποντας και κάνοντας.

Σύμφωνα με Έκθεση της ΕΑΑ, που είδε το φως της δημοσιότητας πριν από μερικές μέρες, οι αλλαγές που έκανε η κυβέρνηση στο ασφαλιστικό δεν διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα του συστήματος μακροπρόθεσμα. Για την ακρίβεια, πριν από τη "μεταρρύθμιση" Μαγγίνα το έλλειμμα του ΙΚΑ θα ανέρχονταν στο 9% του ΑΕΠ το 2050 (τόσο περίπου το υπολογίζει και το Διεθνές Γραφείο Εργασίας στην αναλογιστική του 2007 που είχε παραγγείλει η ίδια η κυβέρνηση), μετά τη μεταρρύθμιση θα μειωθεί στο 8% το 2060. Φέξε μου και γλίστρησα δηλαδή.

Συνολικά από το 4,35% του ΑΕΠ που είναι σήμερα τα ελλείμματα των τριών μεγαλύτερων ταμείων (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ και ΟΓΑ) και του Δημοσίου, το 2050 εκτιμάται ότι θα ανέλθουν στο 13,84%. Βασικός λόγος γι' αυτό είναι η πλήρης αντιστροφή της ασφαλιστικής σχέσης, του λόγου δηλαδή συνταξιούχων προς εργαζόμενους, από 1 προς 3,74 σε 1 προς 1,7.

Υπ' αυτές τις συνθήκες, είναι επόμενο, αλλά και κοινωνικά επιτακτικό να αναζητούνται και να προτείνονται λύσεις από τώρα. Λύσεις, οι οποίες επιχειρούν να δημιουργήσουν ένα ΣΚΑ που να πληροί τα κριτήρια της βιωσιμότητας, της κοινωνικής επάρκειας, της προσαρμοστικότητας και της σύγχρονης διοίκησης. Ένα ΣΚΑ που να μπορεί να εκπληρώσει τις υποσχέσεις του απέναντι σε όλους τους ασφαλισμένους τόσο σήμερα όσο και στο μέλλον. Να είναι σε θέση δηλαδή να χρημοτοδοτήσει τις ανειλλημένες του υποχρεώσεις, χωρίς να καταφεύγει σε μπαλώματα ή συνεχή χειροτέρευση των όρων ασφάλισης των νέων και των μελλοντικών εργαζόμενων.

Προς την κατεύθυνση αυτή εμείς έχουμε μιλήσει επανειλημένα για το Μικτό Ασφαλιστικό Σύστημα, όπου στον πυρήνα του θα συνυπάρχουν ο αναδιανεμητικός πυλώνας Βασικής Σύνταξης με ένα Κοινωνικό Ταμείο για όλους τους Έλληνες, μαζί με τον πυλώνα προσωπικής αποταμίευσης κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα με όχημα τη δημιουργία επαγγελματικών ταμείων και σκοπό την παροχή συντάξεων διαβίωσης ανάλογα με τη συνεισφορά του καθενός κατά τη διάρκεια του εργασιακού του βίου.

Το πρόβλημα βέβαια είναι ότι εκτός του ότι εμείς δεν είμαστε πάνσοφοι, δε διαμορφώνουμε και τις εξελίξεις. Απλά προτείνουμε και προσπαθούμε να δώσουμε σε κάθε θέμα την προσοχή που του πρέπει, σπρώχνοντάς το όσο μπορούμε στο κέντρο της δημόσιας ατζέντας. Οι πολιτικοί, όμως, που έχουν το μαχαίρι, έχουν και το πεπόνι, δυστυχώς, απαξιώνουν τις μελέτες και κρύβονται πίσω από την "πολιτική".

Wednesday, April 15, 2009

Ανεργία Rising

Για μία ακόμη φορά επιβεβαιώθηκε από τα επίσημα στατιστικά στοιχεία που δημοσίευσε η ΕΣΥΕ ότι η ομάδα που πλήττεται περισσότερο από την ανεργία είναι οι νέοι. Στην ηλικιακή ομάδα 19-24 έφτασε στο 25%, το οποίο συνιστά αύξηση 2,5 ποσοστιαίων μονάδων μέσα σε ένα μόλις τρίμηνο.

Τι συμβαίνει; Η οικονομική κρίση είναι βέβαιο ότι μετακυλύεται στην πραγματική οικονομία ανισομερώς χτυπώντας κοινωνικές κατηγορίες στις οποίες υπήρχε ήδη πρόβλημα. Ωστόσο, δεν είναι η οικονομική κρίση που γέννησε τη διαγενεακή ανισότητα. Το προηγούμενο επίπεδο του 22,5% ήταν ήδη πολύ μεγάλο και είχε εμφανιστεί πολύ πριν την κρίση. Εάν εξετάσουμε, μάλιστα, διαχρονικά τα στοιχεία για την ανεργία των νέων, δεν έχει πέσει κάτω το κρίσιμο όριο του 20% τα τελευταία 25 τουλάχιστον χρόνια. Βασικός παράγοντας επισφάλειας, η υψηλή ανεργία των νέων έχει αποτελέσει διαχρονικά ένα από τα βασικά συστατικά χαρακτηριστικά του πρεκαριάτου σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Και το ερώτημα που τίθεται είναι τι κάνουμε; Στην Ευρώπη πολλά είναι τα προγράμματα, τα σχήματα και τα μοντέλα που έχουν επιχειρηθεί και εφαρμοστεί τα τελευταία χρόνια. Στην ημερίδα όπου συμμετείχαμε στις Βρυξέλλες πριν από δύο εβδομάδες, η εκπρόσωπος των εργοδοτών στην ΟΚΕ, κα. Πάρη, ισχυρίστηκε ότι το βασικό πρόβλημα είναι η ασυμφωνία δεξιοτήτων και προσφερόμενων θέσεων εργασίας. Ως ένα βαθμό δεν έχει άδικο, όμως μακάρι να ήταν τόσο απλό το θέμα.

Διαχρονικά κάποιες χώρες επιχείρησαν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, δίνοντας βάση στην ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, χωρίς να τους ενδιαφέρει ιδιαίτερα η ποιότητα των δημιουργούμενων θέσεων εργασίας. Έτσι όμως, αύξησαν μαζικά την επισφάλεια εντός της απασχόλησης για τις ευπαθείς ομάδες και ειδικά τις γυναίκες.

Άλλες πάλι, για παράδειγμα οι μεσογειακές, δεν έκαναν ως συνήθως τίποτα. Μάλλον, σχεδόν τίποτα, διότι επιχείρησαν αντιγράφοντας και με δυστοκία να εισάγουν κάποιους νέους εργασιακούς θεσμούς. Ουσιαστικά αποδέχτηκαν σιωπηρά το παραδοσιακό πρότυπο: ότι ο νέος πρέπει να μπει στη σειρά (επετήριδα, queuing up system) και να περιμένει μέχρι τα 30 φεύγα ή ακόμα και τα 40 για να μπει κι αυτός σε ένα καθεστώς προστατευμένης εργασίας, όπως αυτή των γονιών του.

Κάποιες τρίτες χώρες, κυρίως οι σκανδιναβικές, φρόντισαν να επενδύσουν στους εργάτες γνώσης και την υψηλή εξειδίκευση δημιουργώντας παραγωγικές οικονομίες με πλανητικό προσανατολισμό καθώς και ένα ισχυρό και αποδοτικό κράτος που στηρίζει τους εργαζόμενους και την επιχειρηματικότητα. Δημιουργώντας, δηλ., μία ανταγωνιστική οικονομία υπό καθεστώς flexicurity με ποιοτικές θέσεις εργασίας, ευελιξία, επιχειρηματικότητα, εργατικά δικαιώματα και υψηλή απασχόληση.

Δεν ισχυριζόμαστε ότι οι λύσεις είναι εύκολες και κυρίως ότι μπορεί να είναι εισαγόμενες. Είναι ο συνηθισμένος τρόπος για τις χώρες του ευρωπαϊκού νότου που κρύβουν τα προβλήματα κάτω από το χαλί. Τη ίδια στιγμή είναι η σίγουρη συνταγή για την οικονομική αποτυχία και τη θεσμική ανομία. Ωστόσο, το μάθημα από τη συγκριτική ευρωπαϊκή εμπειρία ως προς την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων είναι κατά την άποψή μας πολύ απλό. Επίσης πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί. Πως αποκτάμε ένα ισχυρό κράτος (ποιοτικά συλλογικά αγαθά και αποτελεσματική διοίκηση) σε συνδυασμό με μια παραγωγική, καινοτομική ιδιωτική οικονομία, ικανή να δημιουργήσει πολλές και καλές θέσεις εργασίας; Μπορούμε ή είμαστε καταδικασμένοι απλώς να αναπαράγουμε το υπάρχον μεσογειακό μοντέλο σε ανακαινισμένες ή απλώς φτιασιδωμένες εκδοχές; Γιατί μέχρι στιγμής αυτό κάνουμε. Από το 1983, τελευταίο έτος για το οποίο βρήκαμε στοιχεία, η ανεργία των νέων ουδέποτε έπεσε κάτω του 22%.

Monday, April 13, 2009

Γραπτή Δήλωση Ευρωβουλευτών για το Πρεκαριάτο

Το «πρεκαριάτο», δηλαδή το ζήτημα των επισφαλών εργαζόμενων νέων της γενιάς των 700 ευρώ, των milleuristi, των milleuristas, της generation precaire, της generation P., της γενιάς ipod, μαζί με τη σχετική ατζέντα αρχίζει να αποκτά σταδιακά ευρωπαϊκή απήχηση και υπόσταση. Μετά από πρωτοβουλία 5 ευρωβουλευτών, συγκεκριμένα της ευρωβουλευτού του ΠΑΣΟΚ κ. Μ. Ματσούκα, του Αντιπροέδρου της Επιτροπής Απασχόλησης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κ. Antonio Panzieri, του συντονιστή των Σοσιαλιστών για θέματα απασχόλησης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, κ. Stephen Hughes, του Έλληνα ευρωβουλευτή κ. Δημήτρη Παπαδημούλη που ανήκει στην Ομάδα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, και της Γερμανίδας ευρωβουλευτού κ. Elisabeth Schroeder, από την Ομάδα των Πρασίνων, κατατέθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Γραπτή Δήλωση, που ζητά την ανάληψη δράσεων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αντιμετώπιση του προβλήματος του “Πρεκαριάτου”.

Η Γραπτή Δήλωση, η οποία αν συγκεντρώσει τις υπογραφές της πλειοψηφίας των 785 μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θα αναγκάσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να κινήσει διαδικασίες για να προχωρήσει σε περαιτέρω δράση, είναι η ακόλουθη:

Γραπτή δήλωση σχετικά με την ανάγκη αντιμετώπισης της εργασιακής ανασφάλειας, της φτώχειας και της ανεργίας των εργαζόμενων νέων

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
- έχοντας υπόψη το άρθρο 116 του Κανονισμού του,
- έχοντας υπόψη την «Ατζέντα για την προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας για όλους» και Δήλωση σχετικά με την «Κοινωνική Δικαιοσύνη για μια Δίκαιη Παγκοσμιοποίηση» του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας (ILO),
- έχοντας υπόψη το Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε.,
-
Α. επισημαίνοντας ότι προ της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, υπήρχε ήδη στην Ε.Ε. μια κοινωνική ομάδα μη προνομιούχων πολιτών, το λεγόμενο «Πρεκαριάτο», αποτελούμενη από νέους και νέες ηλικίας 19 έως 34 ετών, οι οποίοι βρίσκονται αντιμέτωποι με ποσοστά ανεργίας πολύ υψηλότερα του ευρωπαϊκού μέσου όρου καθώς επίσης και μια εχθρική αγορά εργασίας με χαμηλές αμοιβές, υπερεργασία, πολυαπασχόληση και προσωρινότητα,

Β. αναγνωρίζοντας ότι η σημερινή παγκόσμια οικονομική κρίση θα διευρύνει την κοινωνική και διαγενεακή ανισότητα σε βάρος των νέων, ανισότητα η οποία ούτως ή άλλως επιδεινώνεται λόγω της σταδιακής καταρράκωσης του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου αλλά και των δημογραφικών και κοινωνικών αλλαγών των τελευταίων 20 χρόνων,

1. καλεί την Επιτροπή να αναλάβει πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση των εργασιακών προβλημάτων των νέων εργαζόμενων ώστε από γενιά της επισφάλειας να καταστεί μια δυναμική, δημιουργική και αισιόδοξη γενιά,

2. ζητά από την Επιτροπή να προωθήσει δράσεις για την απαγόρευση των διακρίσεων στον εργασιακό τομέα με επίκεντρο την ενίσχυση της απασχόλησης και του εισοδήματος των νέων μέσα από τη δημιουργία πολλών και καλών θέσεων εργασίας, ώστε να επανακτήσουν την εμπιστοσύνη τους στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα

3. ενθαρρύνει την Επιτροπή να εξετάσει τις καταχρήσεις εκ μέρους της εργοδοσίας σε βάρος των νέων, φοιτητών ή μη, που εργάζονται στο πλαίσιο των προγραμμάτων stage,

4. ζητά από την Επιτροπή να καταστρώσει στρατηγική για την καταπολέμηση της ανεργίας, της εργασιακής επισφάλειας και της φτώχειας των νέων εργαζόμενων και να καλέσει τα κράτη μέλη να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν,

5. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει την παρούσα δήλωση, συνοδευόμενη από τα ονόματα των υπογραφόντων, στο Συμβούλιο και την Επιτροπή.

Η παραπάνω Γραπτή Δήλωση, σίγουρα δεν ανατρέπει την υφιστάμενη διαγενεακή ανισορροπία στην ΕΕ, ούτε αντιμετωπίζει άμεσα κάποιο σημαντικό οικονομικό πρόβλημα. Παρόλα αυτά αποτελεί θετική εξέλιξη, διότι αναγνωρίζει την ύπαρξη ενός «πρεκαριάτου» στην Ευρώπη, δηλαδή μιας διακριτής ηλικιακά προσδιορισμένης ομάδας επισφαλών εργαζόμενων, και καλεί την ΕΕ να αναλάβει πρωτοβουλία για την αντιμετώπισή της νέας αυτής πρόκλησης σε κεντρικό επίπεδο.

Σαν G700 έχουμε ακόμα ένα λόγο να είμαστε ικανοποιημένοι με τη συγκεκριμένη εξέλιξη. Στη διαμόρφωση της δήλωσης ελήφθησαν υπόψη οι παρατηρήσεις που κάναμε για το «πρεκαριάτο» και τη «διαγενεακή ανισότητα» κατά τη διάρκεια Ημερίδας με θέμα την οικονομική κρίση και την εργασιακή επισφάλεια των νέων (30-3-2009), την οποία διοργάνωσαν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, κα Μαίρη Ματσούκα και ο Ιταλός ευρωβουλευτής κ. Antonio Panzieri.

Στην Ημερίδα, όπου ανταλλάξαμε απόψεις με την Ιταλική Οργάνωση Νέων Precari Creativi, την Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, εκπρόσωπο της Ομάδας των Εργοδοτών, κα Ειρήνη Πάρη, τον εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Συνδικάτων (ETUC), κο Marco Cilento, το Συντονιστής των Σοσιαλιστών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επί θεμάτων Απασχόλησης, κ. Stephen Hughes, την εκπρόσωπο του Ιταλικού Δημοκρατικού κόμματος, κα Silvia Grada, και τον Head of Talent and Music του MTV Ιταλίας κ. Luca de Gennaro, διαπιστώσαμε για μία ακόμη φορά ότι το ΕΚ μπορεί να αποτελέσει προνομιακό χώρο συνάντησης και όσμωσης ιδεών, αλλά και προώθησης πολιτικών, οι οποίες διαφορετικά θα έμεναν στα ψιλά γράμματα της ευρωπαϊκής ατζέντας.

Σε ό,τι μας αφορά, από σήμερα ξεκινάμε εκστρατεία ενημέρωσης όλων των ευρωβουλευτών του ΕΚ με σκοπό τη θετική κατάληξη της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας. Νέοι Εργαζόμενοι: προτεραιότητα στην κεντρική ευρωπαϊκή ατζέντα, όχι υποσημείωση στις Εκθέσεις της ΕΕ.

Sunday, April 12, 2009

Τι μπορεί να κάνει η νέα γενιά για τον εαυτό της

Του Μελέτη Μελετόπουλου*

Είναι βέβαιο ότι η νέα γενιά δεν έχει να περιμένει απολύτως τίποτε από τα σημερινά κόμματα εξουσίας. Αυτά αντιμετωπίζουν τους νέους ως χρήσιμους αφισσοκολητές, χειροκροτητές και ψηφοφόρους, με αντάλλαγμα μία ευτελή και αναξιοπρεπή σύμβαση εξαμηνιαίας διάρκειας στο δημόσιο. Η οποία, για να ανανεωθεί, απαιτεί συνεχή πολιτική υποτέλεια, που πρέπει να ανανεώνεται σε κάθε εκλογική αναμέτρηση. Ώστε μαζί της να ανανεώνεται και η σύμβαση.

Αυτή η αναξιοπρεπής πελατειακή σχέση σίγουρα δεν ταιριάζει στους ΄Ελληνες νέους. Εξ άλλου, η ιδιότητα του "συμβασιούχου" δεν επιλύει το βιοποριστικό πρόβλημα. Ο μισθός του ισοδυναμεί με ένα χαρτζηλίκι, που συμπληρώνεται από κάποιο οικογενειακό επίδομα και ασφαλώς την οικογενειακή στέγη, τροφή και συναισθηματική ασφάλεια. Αυτά όλα οδηγούν σε μία συνολική υποβάθμιση της αυτονομίας και της αυτάρκειας ενός νέου ανθρώπου. Φυσικά,η εναλλακτική λύση την οποία έχει να προσφέρει στους ΄Ελληνες νέους το σημερινό πολιτικό σύστημα είναι η ανεργία ή η αυτο-εξορία.

Υπάρχει όμως και κάτι ευρύτερο:το σημερινό πολιτικό σύστημα δεν προσφέρει στους Έλληνες νέους ΟΡΑΜΑ. Ούτε καμμία προοπτική και ελπίδα. Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα δεν πείθουν. Άλλωστε ο πολιτικός λόγος των γνωστών κομμάτων εξουσίας είναι συμβατικός, ξύλινος, ψευδο-τεχνοκρατικός, ουδέτερος.

Η προοπτική των νέων περνά μέσα από την προοπτική συνολικά της κοινωνίας. Η δημιουργία όμως μίας προοπτικής για την κοινωνία μας εξαρτάται από την δράση των πολιτών. Τελικά, όλα συνδέονται με την πολιτική,όπως είχαν πρώτοι επισημάνει οι Αρχαίοι Έλληνες.

Η νέα γενιά δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποφύγει την τεράστια ευθύνη της.΄Εχει την δύναμη να αλλάξει την Ελλάδα, όσο κι αν δεν το συνειδητοποιεί. Οι "μεγάλοι" της έχουν υποβάλει έλλειψη αυτοπεποίθησης, ώστε να διαιωνίσουν την χρεωκοπημένη γεροντοκρατία τους. Όμως, όλες οι μεγάλες αλλαγές στην Ιστορία έγιναν με την πρωταγωνιστική συμμετοχή των νέων.

Εάν οι νέοι απαιτήσουν την αλλαγή της εθνικής μας πορείας, μπορούν να την επιβάλουν. Μπορούν να επιβάλουν:

α) μία ριζική πολιτική μεταρρύθμιση, που θα οδηγήσει στην εξουσία μία νέα ιθύνουσα τάξη, ηθική και ικανή,

β) ένα σχέδιο "πράσινης" οικονομικής ανάπτυξης της χώρας,που θα δημιουργήσει χιλιάδες θέσεις εργασίας σε ποικίλους τομείς (παραγωγή αγροτικών προϊόντων, πιστοποίηση, μεταφορές, εξαγωγικό εμπόριο, διαφήμιση, διοίκηση κλπ),

γ) την μετατροπή της Ελλάδας σε παγκόσμιο κέντρο τουρισμού και παροχής εκπαίδευσης υψηλού επιπέδου, που επίσης θα δημιουργήσει χιλιάδες θέσεις εργασίες και θα φέρει στην Ελλάδα συνάλλαγμα,

δ) ένα κράτος που θα προσλαμβάνει και θα αξιοποιεί τα καλύτερα στελέχη της Ελληνικής κοινωνίας.

Όλα αυτά προϋποθέτουν φυσικά ριζικές μεταρρυθμίσεις. Και αυτές με την σειρά τους μία γενναία απόφαση όλων μας, και προπαντός των νέων, να απεγκλωβιστούν από τα φαντασιακά δεσμά της σημερινής πολιτικής πραγματικότητας, την οποία φαντάζονται αιώνια. Αλλά η γέννηση μιάς νέας εποχής είναι ζήτημα απλώς και μόνον μίας συνειδητής πολιτικής απόφασης.

Μελέτης Η. Μελετόπουλος είναι Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Γενεύης και Πρόεδρος των Δημοκρατικών.

Friday, April 10, 2009

Πολιτική Παχυδερμία

Του Γιάννη Βούλγαρη*

Όταν η πολιτική παχυδερμία δεν σου επιτρέπει να καταλάβεις πώς πρέπει να φερθείς ως υπουργός Παιδείας το βράδυ της 6ης Δεκεμβρίου 2008, γιατί θα σου επιτρέψει να σεβαστείς ως υπουργός Μεταφορών την ελπίδα πέντε εκατομμυρίων Αθηναίων για καλύτερο συγκοινωνιακό σύστημα; Το πρόβλημα όμως δεν είναι ο χυδαίος πολιτικαντισμός ενός περαστικού υπουργού. Το ζήτημα είναι γιατί εμείς δεχόμαστε το «δικαίωμά» του να φτύνει την καθημερινότητά μας για λίγες κομματικές ψήφους που είναι αμφίβολο αν θα τις πάρει. Την καθημερινότητα των χιλιάδων Αθηναίων που θέλουμε να χρησιμοποιούμε τα μέσα μαζικής μεταφοράς ελπίζοντας σε μια λειτουργική και καθαρότερη πόλη. Ζητάμε από τα κόμματα της αντιπολίτευσης να καταδικάσουν απερίφραστα το πολιτικάντικο μέτρο της σιωπηρής κατάργησης των λεωφορειολωρίδων. Ζητάμε από το ΠΑΣΟΚ να δηλώσει ευθαρσώς ότι ως κυβέρνηση θα ακυρώσει το «μέτρο». Εκτός αν νομίζουν ακόμα ότι ο κόσμος διαμορφώνει πολιτική άποψη μέσα στα ταξί. Θα ήταν μια θλιβερή αυταπάτη ανθρώπων που κυκλοφορούν με κρατικό αυτοκίνητο και οδηγό-αστυνομικό.

Γιάννης Βούλγαρης είναι καθηγητής στο Tμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Το σχόλιό του δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Τα Νέα στις 9 Απριλίου.


Συνυπογράφουμε τη Δήλωση Βούλγαρη και θα επανέλθουμε δυναμικά στο σχετικό θέμα.

Thursday, April 9, 2009

Όμορφη Ευρώπη, όμορφα βυθίζεται 

Η παγκόσμια ανάπτυξη φέτος θα κινηθεί με αρνητικούς ρυθμούς κατά 1,5% σύμφωνα με τις προβλέψεις των διεθνών οργανισμών. Η πτώση θα είναι ακόμη μεγαλύτερη στις χώρες της Ευρώπης σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τη Γερμανία να φτάνει στο -2,3%, τη Γαλλία στο - 1,8%, τη Βρετανία στο -2,8% και την Ιρλανδία στο -5%. Η πτώση αυτή είναι σημάδι της μεταφοράς της κρίσης από το χρηματοπιστωτικό σύστημα στην πραγματική οικονομία και μεταφράζεται σε απώλεια εκατομμυρίων θέσεων εργασίας.

Η ένταση της κρίσης και κυρίως η διάρκεια και η διάχυσή της στην πραγματική οικονομία και κατά κύριο λόγο στους αδύνατους κρίκους του συστήματος έχει αναδείξει ένα καθαρό πολιτικό αίτημα: ρύθμιση με κανόνες, διεθνής συνεννόηση με συνεργασία και επενδύσεις σε ένα νέο ενεργειακό μοντέλο.

Οι αποφάσεις του G20, που κινούνται σε αυτή την κατεύθυνση, είχαν αρνητικό πρωταγωνιστή τις ηγεσίες της Ευρώπης. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες χωρίς ένστικτο και αναπτύσσοντας πρωτοβουλίες εσωτερικής κατανάλωσης τόνισαν ακόμη περισσότερο την γνωστή πολιτική υστέρηση της Ευρώπης. Η στάση αυτή έρχεται και συνδυάζεται με την αδράνεια του αποτυχημένου και άχρωμου συντηρητικού προέδρου της Κομισιόν Μπαρόζο. Και τα δύο μαζί συνδυάζονται με τη μειωμένη δημοσιονομική ανεξαρτησία της Ένωσης, η οποία έχει γίνει πια κομμάτι της θεσμικής της δυσλειτουργίας. Ο ίδιος ο Ζακ Ντελόρ έφτασε στο σημείο να δηλώσει σε συνέντευξή του πριν 20 ημέρες στη γερμανική επιθεώρηση Capital ότι η αντίδραση της ΕΕ είναι τόσο λειψή που θεωρεί ότι κινδυνεύει η «πολιτική του κληρονομιά».

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ δεν ξεπερνά το 0,89% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ. Ισοδυναμεί με τις συνολικές δαπάνες της Αυστρίας, τις μισές της Ολλανδίας και το 1/10 των δαπανών της Γερμανίας. Το γεγονός αυτό έχει οδηγήσει στην ισχνή συμμετοχή της Ένωσης στο ίδιο το ευρωπαϊκό σχέδιο ανάκαμψης της οικονομίας, στο οποίο περιλαμβάνονται μόλις 30 δισ. Ευρώ από ευρωπαϊκούς πόρους με τα υπόλοιπα 170 δισ. σε σύνολο 200 δισ. Ευρώ να αντλούνται από εθνικούς πόρους. Με λίγα λόγια, ευρωπαϊκή απάντηση στην κρίση ακόμη δεν υπάρχει πέρα από εθνικά σχέδια των χωρών μελών που αποκλίνουν και συχνά αλληλοαναιρούνται. Ως αποτέλεσμα, η αξιοπιστία και η σταθερότητα του Ευρώ απειλείται, με την παλιά Ευρώπη να βυθίζεται σε ύφεση και την νέα να καταρρέει.

Η κρίση μπορεί να μεταβληθεί από απειλή σε ευκαιρία για φρέσκες ιδέες και πολιτικές αλλαγές. Είναι η ευκαιρία της γενιάς μας να αλλάξει το σύστημα. Η G700 έχει τονίσει πολλές φορές την ανάγκη για οικονομική διακυβέρνηση της Ευρώπης. Οι σημερινοί ευρωπαϊκοί θεσμοί οικονομικής διακυβέρνησης είτε πάσχουν από έλλειψη πολιτικής νομιμοποίησης (βλ. ΕΚΤ), είτε από έλλειψη αντανακλαστικών, ευελιξίας και αποτελεσματικότητας (βλ. ECOFIN και Eurogroup). Αυτή τη χαλαρή αδράνεια, τη διαπιστώσαμε άλλωστε άμεσα στην επίσκεψη μας πριν μία εβδομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατά τη συμμετοχή της G700 σε ημερίδα με ιταλικές συνδικαλιστικές οργανώσεις και οργανώσεις νέων.

Η Συνθήκη της Λισαβόνας προβλέπει τη σύσταση του θεσμού του Ευρωπαίου «υπουργού εξωτερικών». Αργά ή γρήγορα και μάλλον ταχύτατα πρέπει να αποκτήσουμε Ευρωπαίο υπουργό οικονομίας με ενισχυμένο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Ως πρώτο βήμα, η Ευρώπη πρέπει να προχωρήσει σε μία και ενιαία εκπροσώπησή της στους διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς (ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα), όπως πρότεινε προχθές στις Βρυξέλλες ο επίτροπος Αλμούνια.

Άλλο τόσο σημαντικό είναι βέβαια να εξασφαλιστούν τα δημοσιονομικά εργαλεία για τη χάραξη της ευρωπαϊκής πολιτικής. Η απευθείας φορολόγηση (π.χ. μέσω της φορολογίας εισοδήματος) θα ενισχύσει και θα κάνει πιο άμεση και υπεύθυνη στο πλαίσιο της πολιτικής λογοδοσίας τη σχέση των Ευρωπαίων πολιτών με την Ένωση. Η απάντηση στην κρίση και ταυτόχρονα η πολιτική ενίσχυση της Ευρώπης περνάει μέσα από την ενδυνάμωση ενιαίων θεσμών διακυβέρνησης, από τους θεσμούς χάραξης πολιτικής και λήψης αποφάσεων μέχρι τους μηχανισμούς φορολόγησης. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αντί να συναγωνίζονται μεταξύ τους σαν φύλαρχοι της ζούγκλας του Αμαζονίου, καλό είναι να θυμούνται ότι την ισχύ των χωρών τους δεν την αντλούν από την μπόλικη ευρωπαϊκή ιστορία και παράδοση αλλά από τη δυναμική που αναπτύσσουν οι ενιαίοι ευρωπαϊκοί θεσμοί.

Wednesday, April 8, 2009

Το Ευρωδικαστήριο απαιτεί εξομοίωση Δημοσίου - ΙΚΑ

Του Πλάτωνα Tήνιου*
Καθημερινή, 5 Απριλίλου 2009

Το Ευρωδικαστήριο δεν έχει δικαίωμα να υποχρεώσει άνδρες και γυναίκες να συνταξιοδοτούνται στην ίδια ηλικία. Ούτε και είπε τίποτε τέτοιο. Η κοινωνική πολιτική είναι δικό μας θέμα και ουδείς την αμφισβήτησε ποτέ.

Τι είπε, λοιπόν, το Ευρωδικαστήριο;

Το Ευρωδικαστήριο δεν έκρινε αν πρέπει οι γυναίκες να συνταξιοδοτούνται ενωρίτερα. Αυτό είναι θέμα κοινωνικής πολιτικής στην οποία η Ευρώπη δεν έχει λόγο. Αντίθετα, το δικαστήριο αμφισβήτησε ότι μπορεί να θεωρείται κοινωνική πολιτική κάτι που ισχύει για κάποιες γυναίκες και όχι για κάποιες άλλες γυναίκες. Αν πιστεύουμε στην Ελλάδα ότι η γυναίκα πρέπει να ανταμείβεται με ενωρίτερη συνταξιοδότηση (ή, κατά μερικούς, να τιμωρείται με το ίδιο), δεν μας εμποδίζει κανείς να το κάνουμε - αρκεί να ισχύει για όλες τις γυναίκες. Διότι αν δεν προσφέρεται το δικαίωμα σε όλες, τότε δεν μπορεί να είναι κοινωνική πολιτική. Ή μάλλον μπορεί να είναι κοινωνική πολιτική μόνο σε χώρες όπου μερικές γυναίκες είναι περισσότερο ίσες από άλλες γυναίκες. Και μια τέτοια χώρα δεν δικαιούται να είναι στην Ευρώπη.

Άρα, η Ελλάδα καταδικάστηκε επειδή θεωρούμε φυσιολογικό και νόμιμο ότι η γυναίκα που δουλεύει για το κράτος, έχει δικαιώματα που δεν έχει η εργάτρια. Θεωρούμε ότι η κοινωνική πολιτική μπορεί να εφαρμόζεται επιλεκτικά ανάλογα με την ταυτότητα του εργοδότη και όχι σύμφωνα με τις ανάγκες του εργαζόμενου. Κάτι τέτοιο -λέει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο- δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι κοινωνικό δικαίωμα: Είναι επαγγελματική παροχή - μια αναβληθείσα αποζημίωση της εργασίας στο Δημόσιο. Βάσει της αρχής της ίσης αμοιβής για ίση εργασία, δεν επιτρέπεται να συνταξιοδοτούνται οι άνδρες αργότερα από τις γυναίκες στο Δημόσιο, αφού αυτό ισοδυναμεί με μικρότερη αμοιβή για ίση εργασία. Αντιθέτως, το ΙΚΑ μπορεί χωρίς πρόβλημα να διατηρεί διαφορετικά όρια συνταξιοδότησης ανδρών και γυναικών, αφού εκεί το δικαίωμα είναι γενικό. Ενα γενικό δικαίωμα μπορεί να είναι κοινωνική πολιτική. Ενα ειδικό δικαίωμα -δηλαδή ένα πελατειακό προνόμιο- όχι.

Συνεπώς, το Ευρωδικαστήριο δεν αμφισβήτησε τις διαφοροποιήσεις ανδρών και γυναικών στη συνταξιοδότηση. Αμφισβήτησε ότι μπορεί να έχουμε μια κοινωνική πολιτική για τους Δημοσίους Υπαλλήλους και μια άλλη κοινωνική πολιτική για τους υπόλοιπους. Κάτι που ισχύει για κάποιες και όχι για όλες δεν μπορεί να είναι κοινωνική πολιτική.

Επιγραμματικά, το Ευρωδικαστήριο δεν απαιτεί την εξομοίωση ανδρών και γυναικών στις συντάξεις. Απαιτεί κάτι πολύ πιο ριζοσπαστικό: Την εξομοίωση του Δημοσίου με το ΙΚΑ.

Η απόφαση του δικαστηρίου έρχεται ως η τελευταία σε μια σειρά ευρωπαϊκών αποφάσεων που αδυνατούν να κατανοήσουν ότι μια χώρα της Ευρώπης προσφέρει δικαιώματα πολλαπλών ταχυτήτων στους πολίτες της.

Και ότι, επιπλέον, υπερασπίζεται σθεναρά τις θεσμοθετημένες αδικίες και ανισότητες σαν να επρόκειτο για κοινωνικά δικαιώματα, αρνούμενη τόσο την εξάλειψη των προνομίων όσο και τη δικαιότερη κατανομή του κόστους χορήγησής τους. (Αν και δεν το είπε το Δικαστήριο, η Ευρώπη δεν μπορεί να κατανοήσει για ποιο λόγο δαπανώνται πόροι του κοινωνικού συνόλου - που αντλούνται με μεγάλο κόστος για την οικονομία, προκειμένου να διαιωνίζεται μια κοινωνική αδικία. Αλλά αυτό είναι άλλο θέμα.)

Η απόφαση του Δικαστηρίου μπορεί με δύο τρόπους. Πρώτον, να αντιμετωπισθεί, όπως και οι προηγούμενες αποφάσεις: με μάχες οπισθοφυλακών που διατηρούν το μέγιστο της προτέρας κατάστασης και καθυστερούν την εφαρμογή της απόφασης. Που συμμορφώνονται με το γράμμα για να συνεχίζουν να παραβιάζουν την ουσία.

Υπάρχει όμως και ένας δεύτερος δρόμος. Μπορούμε να παραδεχτούμε ότι έχει δίκιο η Ευρώπη και να βάλουμε εμπρός κάτι που θα έπρεπε να είχε γίνει εξαρχής. Να φροντίσουμε να έχουμε Ελληνίδες μιας ταχύτητας μόνο, ασχέτως του τόπου εργασίας τους. Να παραδεχτούμε, επιτέλους, ότι πρέπει να μπει μια τάξη στις συντάξεις στο Δημόσιο.

Πώς να διατηρήσουμε την πριμοδότηση γυναικών στις συντάξεις του Δημοσίου; Μια προφανής λύση.

Μια ανακεφαλαίωση: Κάποιος εργοδότης επιθυμεί να αμείβει για την ίδια εργασία τις γυναίκες περισσότερο από τους άνδρες. Το Ευρωδικαστήριο επισημαίνει ότι αυτό αντιβαίνει στην αρχή της ίσης αμοιβής για ίση εργασία. Επισημαίνει επίσης ότι αν αυτή η διάκριση είναι επιθυμητή ως παροχή κοινωνικής πολιτικής, τότε για ποιο λόγο δεν χορηγείται αυτή η παροχή σε όλους;

Η κατεύθυνση που δείχνει το Ευρωδικαστήριο είναι σαφής: Αν ενσωματωθούν οι εργαζόμενοι του Δημοσίου στο ΙΚΑ, τότε μπορεί να ισχύει οποιαδήποτε διαφοροποίηση ανδρών/γυναικών κρίνουμε εμείς ότι θέλουμε (ή ότι πρέπει να θέλουμε). Συγκεκριμένα στο ΙΚΑ ισχύουν 5 χρόνια διαφοράς από τους άνδρες, ειδικές ρυθμίσεις για μητέρες ανηλίκων, πριμοδότηση τεκνοποιίας με επιπλέον έτη ασφάλισης, βαρέα και ανθυγιεινά και άλλα πολλά. Αφού οι εργαζόμενοι στο Δημόσιο ήδη πληρώνουν εισφορά για κύρια σύνταξη ίση με αυτή του ΙΚΑ, οι ίδιοι δεν πρόκειται να επιβαρυνθούν, ενώ το ΙΚΑ θα εισπράττει εισφορές εργαζομένου και εργοδότη, είναι δηλαδή πολύ πιθανόν να βγει κερδισμένο.

Αν υπάρχει κάποιο δικαίωμα των γυναικών στο Δημόσιο που κρίνεται πραγματικά σημαντικό και διατηρήσιμο, τότε, σίγουρα, θα αξίζει τον κόπο να εξετάσουμε την επέκτασή του σε όλες τις γυναίκες.

Η λύση ενσωμάτωσης στο ΙΚΑ δεν είναι χωρίς τεχνικά προβλήματα: Η σύνταξη των Δημοσίων Υπαλλήλων ως ποσοστό των τελευταίων αποδοχών είναι υψηλότερη από αυτήν του ΙΚΑ (80% αντί 70%, αλλά επί μικρότερων αποδοχών). Υπάρχει η έννοια της θεμελίωσης δικαιώματος σύνταξης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας κ.λπ. Η σύνταξη υπολογίζεται επί του τελευταίου μισθού και όχι του μέσου όρου 5ετίας όπως το ΙΚΑ. Και πολλά άλλα.

Όμως, αυτά τα τεχνικά προβλήματα μπορούν να αντιμετωπισθούν μέσω μιας εύκολης τεχνικά λύσης, η οποία έχει και το επιπρόσθετο προσόν της διαφάνειας: Οι διαφορές στις απολαβές μεταξύ του παλαιού καθεστώτος (αμιγώς Δημόσιο) και του νέου (ενσωμάτωσης στο ΙΚΑ για κύρια σύνταξη συν διόρθωση) μπορούν να καταβάλλονται από ένα νέο ταμείο συμπληρωματικής ασφάλισης Δημοσίων Υπαλλήλων. Το Ταμείο αυτό θα λαμβάνει ως δεδομένες τις συντάξεις του ΙΚΑ και θα αναπληρώνει τις αποδοχές του καθενός ενδιαφερομένου ως το σημερινό τους επίπεδο.

Ενα τέτοιο καθεστώς ισχύει σήμερα για τις τραπεζικές συντάξεις.

Αντίστοιχα ταμεία συμπληρωματικής ασφάλισης Δημοσίων Υπαλλήλων υπάρχουν και στην πλειοψηφία των κρατών-μελών της Ε.Ε.

Αυτή είναι και η κατεύθυνση που δίδουν τα ειδικά Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα για τον Δημόσιο Τομέα (IPSAS-25), τα οποία προκρίνουν λύσεις συμπληρωματικής ασφάλισης ως μέτρο διασφάλισης της χρηματοδότησης υπεσχημένων παροχών και ως μέτρο δημοσιονομικής διαφάνειας.

Πλεονεκτήματα των ρυθμίσεων: Η ισχυροποίηση του ΙΚΑ. Η χάραξη μιας σαφούς γραμμής μεταξύ κοινωνικής και επιχειρηματικής στρατηγικής. Μεγαλύτερη διαφάνεια και διασφάλιση για τους εργαζόμενους. Περισσότερα δικαιώματα για τη γυναίκα και τη μητέρα.

Μειονεκτήματα: μερικά από τα πλεονεκτήματα των «εντός» διαρρέουν και προς τους «εκτός».

Μια τάξη στις συντάξεις του Δημοσίου.

* Ο Πλάτων Τήνιος είναι οικονομολόγος, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιά. Αναδημοσιεύουμε το παρόν άρθρο ύστερα από άδεια του συγγραφέα.

Tuesday, April 7, 2009

Μείωση τέλους ταξινόμησης. Πως λέμε χάντρες για ιθαγενείς…

Είναι βολικό; Ναι.

Χρήσιμο; Αναμφισβήτητα.

Αναντικατάστατο; Σε καμία περίπτωση.

Ακριβό; Εκτός κι αν είσαι «έλληνας κροίσος με τρία γράμματα», θες σίγουρα δάνειο για να το αγοράσεις.

Ρυπογόνο; Αδιαμφισβήτητα.

Σε ποιον ανήκει; Στην Ελλάδα, οι περισσότεροι ενήλικες πολίτες έχουν από ένα.

Που το φτιάχνουν; Ιαπωνία, Κορέα, Γερμανία, Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Σουηδία, ΗΠΑ...

Είναι το ΙΧ αυτοκίνητο. Πλέον βασικό λαϊκό αγαθό που ερχέται απ’ έξω, εργαλείο δουλειάς και “family Μομπίλ”, αλλά και σύμβολο κοινωνικοοικονομικού στάτους του ελληνάρα. Ειδικά ως προς το τελευταίο απαραίτητη προϋπόθεση είναι να είναι μεγάλο, δίλητρο και γρήγορο.

Η εμπορία αυτοκινήτων τώρα τελευταία βέβαια έχει κάτσει. Από την εκρηκτική άνοδο στις πωλήσεις την τελευταία δεκαετία πήγαμε στην δραστική μείωση του κύκλου εργασιών κατά 41% μέσα σε μερικούς μήνες. Τα πρώτα κανόνια εμπόρων ΙΧ έσκασαν ήδη. Γνωστός έμπορος από την Κηφισιά, μπροστά στη χρεοκοπία, τα μάζεψε και έφυγε για χώρες εξωτικές, αφήνοντας πίσω του ένα χάος.

Θα έπρεπε αυτό να μας ενδιαφέρει; Ο πανικός που σπέρνουν πίσω τους τα λαμόγια στην προσπάθεια διάσωσής τους, σίγουρα ναι. Η μείωση στις πωλήσεις ΙΧ, όμως, καθόλου. Γιατί άραγε πρέπει να ενδιαφερθούμε για ένα προϊόν το οποίο δεν παράγουμε παρά αγοράζουμε σαν τρελοί από το εξωτερικό, εκτοξεύοντας στα ύψη το εμπορικό έλλειμμα; Γιατί θα έπρεπε να μας ενδιαφέρει αν φέτος στην Αθήνα θα προστεθούν στην κυκλοφορία ακόμα πόσες χιλιάδες ΙΧ αυτοκίνητα με αποτέλεσμα να αυξάνεται το μποτιλιάρισμα στους δρόμους; Γιατί πρέπει να μας ενδιαφέρει το συμβατικό αυτοκίνητο που ρυπαίνει το περιβάλλον και η βιομηχανία που το παράγει, την οποία μάλιστα δε διαθέτουμε; Γιατί πρέπει να κλάψουμε για τον καημένο τον έμπορο αυτοκινήτου της Κηφισιάς και όχι για μία παραγωγική βιομηχανία της βορείου Ελλάδος που πλήττεται από την οικονομική κρίση;

Μα, δεν πρέπει. Αντιθέτως πρέπει να εξοργιστούμε με την απόφαση της κυβέρνησης να μειώσει το τέλος ταξινόμησης με σκοπό να δώσει ανάσα στην αγορά εμπορίας ΙΧ. Τη στιγμή που κουβεντιάζουμε για πράσινη οικονομία, απολύσεις και ανεργία στην εγχώρια βιομηχανία, μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης, γενιά των 700 ευρώ και ευρωπαϊκό πρεκαριάτο, νέο μοντέλο ανάπτυξης, καθαρές τεχνολογίες, διαρθωτικές αλλαγές σε ασφαλιστικό και δημοσιονομικό, καταλήγουμε να επικεντρώνουμε στα εντελώς αντίθετα και βλαβερά. Με τη μείωση της φορολογίας στα ΙΧ η κυβέρνηση επέλεξε μια λύση, η οποία είναι κοινωνικά απαράδεκτη και οικονομικά επιζήμια. Ποια είναι αυτή; Να βάλει το χέρι στην τσέπη των καταναλωτών και του κρατικού κορβανά για να κόψει κονδύλι στους εμπόρους αυτοκινήτων και κατ’ επέκταση τις ευρωπαϊκές συμβατικές βιομηχανίες.

Όχι κύριοι. Δεν μας νοιάζει καθόλου αν έπεσαν οι πωλήσεις συμβατικών αυτοκινήτων. Όποιος δε βγαίνει οικονομικά ας βαρέσει πτώχευση. Έτσι κι αλλιώς έχουμε γίνει μια τεράστια μάντρα αυτοκινήτων σαν αυτές στο TEXAS που βλέπουμε στις ταινίες. Όχι μόνο δεν πρέπει να μειώσουμε τα κόστη των ΙΧ. Αντιθέτως, το συμβατικό αυτοκίνητο πρέπει κατά την άποψή μας να γίνει ακόμα πιο ακριβό: να φορολογείται υψηλά, τόσο κατά την αγορά όσο και κατά την κίνηση στο δρόμο. Εκτός λοιπόν κι αν έχουμε σκοπό να επενδύσουμε στην καθαρή τεχνολογία αυτοκίνησης δεν υπάρχει κανένας λόγος να μας πιάνει πρεμούρα με την αγορά ΙΧ στην Ελλάδα και συγκεκριμένα με το τι θα πάθουν δυο τρεις έμποροι στα οικονομικά τους λόγω της κρίσης. Εδώ ολόκληρες ΗΠΑ, με παράδοση στην αυτοκινητοβιομηχανία κι επιχειρούν εν μέσω κρίσης να προωθήσουν νέες τεχνολογίες (2,4 δις έδωσε ο Ομπάμα για ανάπτυξη ηλεκτρικών), εμείς θα υποστηρίξουμε τα εισαγόμενα «παλιά»;

Έλα όμως που η κυβέρνηση ξέρει τι κάνει. Μοιράζει χάντρες σε ιθαγενείς. Μαγεμένοι όλοι οι ελληνάρες, εκεί που «πεινούσαν» θα σπεύσουν τώρα να επωφεληθούν της προσφοράς για ένα καινούριο S3 δίλητρο.

Monday, April 6, 2009

Ξαφνικά θυμηθήκαμε την εξωτερική πολιτική

Είμαστε τελικά μεγάλοι υποκριτές. Κυβέρνηση, Μέσα, Κόμματα, και πολίτες, ύστερα από μία πενταετία απόλυτης χειμερίας νάρκης, θυμηθήκαμε ξαφνικά όλοι την εξωτερική πολιτική, το Αιγαίο και τα ελληνοτουρκικά. Πως κι έτσι; Διότι ο Ομπάμα επανέλαβε για πολλοστή φορά στο πλαίσιο μίας συνάντησης κορυφής του ΝΑΤΟ την πάγια θέση της χώρας του. Ότι η Τουρκία είναι ο πιο σημαντικός γεωστρατηγικός εταίρος των ΗΠΑ στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής. Εμάς αντίστοιχα μας παραμύθιασε με τα κλασσικά περί αρχαίου ελληνικού πολιτισμού απ' τον οποίο αντλούν τα ιδεώδη τους οι ΗΠΑ. Με απλά λόγια ο O’man είπε ότι η Ελλάδα "ήταν" και η Τουρκία "είναι". Τώρα, όχι πριν από 2000 χρόνια.

Έτσι λοιπόν άρχισαν τα όργανα. "Χωροφύλακα της περιοχής ανέδειξε ο Ομπάμα την Τουρκία" φωνάζουν οι γηγενείς συνωμότες, αντιαμερικανοί και εθνικιστές. Με "σεβασμό αντιμετώπισε τις θέσεις της Ελλάδας ο Αμερικανός Πρόεδρος" ισχυρίζοναι οι ρεαλιστές.

Η αλήθεια είναι ότι όσοι τώρα όψιμα ανακάλυψαν την εξωτερική πολιτική θα ωφελούσαν την Ελλάδα πολύ περισσότερο, αν από το 2004 και μετά είχαν συμβάλει να μην αδρανοποιηθεί πλήρως η θέση μας στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, να αποτραπεί η εγκατάλειψη του Ελσίνκι και να αναδιοργανωθεί η παραγωγική βάση της οικονομίας έτσι ώστε να συγκρατηθεί η εξάρτηση της «δανειοτρεφούς» μας χώρας από το εξωτερικό, γεγονός που υπονομεύει τόσο τη θέση της στο διεθνή καταμερισμό ισχύος όσο και την αμυντική της προσπάθεια.

Αντί λοιπόν να επιδεικνύουμε όψιμα επιφενειακό ενδιαφέρον για τα ελληνοτουρκικά και την εξωτερική πολιτική με αφορμή τις δηλώσεις Ομπάμα, ας σκεφτούμε ότι θα ήταν πολύ αξιοπρεπέστερο και γονιμότερο αν όλοι μας σφίγγαμε τα δόντια και αντλούσαμε ένα πικρό, αλλά ζωτικό διπλό συμπέρασμα: ότι η μετα-ολυμπιακή Ελλάδα αποτελεί μια παρακατιανή επαρχία στο πλαίσιο της διεθνούς κοινότητας, η οποία κατά μέγα μέρος από δική της υπαιτιότητα είναι όχι μόνο ανίσχυρη αλλά και ανυπόληπτη. Γι' αυτό στην όποια κρίση κινδυνεύει δυστυχώς να βρεθεί εντελώς μόνη. Γι’ αυτό πρέπει να δουλέψει συστηματικά όχι μόνο για να κερδίσει πίσω το χαμένο της διαπραγματευτικό και πολιτικό κεφάλαιο, αλλά να προχωρήσει κι ένα βήμα πιο πέρα. Να γίνει διαχρονικά ένας αξιόπιστος ισχυρός παίκτης στον ευρωπαϊκό καταμερισμό της ισχύος.

Sunday, April 5, 2009

Το Διαγενεακό Ζήτημα στο Alt+Ctrl+TV

Εν όψει της Ευρωπαϊκής Ημέρας Διαγενεακής Αλληλεγγύης στις 29 Απριλίου, ο Θανάσης Γκούγκλας, ιδρυτικό μέλος της G700, συζητάει με το δημοσιογράφο Γιάννη Ανδριτσόπουλο για το διαγενεακό ζήτημα, στο πλαίσιο της ραδιοφωνικής εκπομπής Alt+Ctrl+TV στον Alpha Radio.

Ακούστε εδώ,

http://www.g700.gr/audio/g700-27-03-09.mp3,

ολόκληρη τη συζήτηση (Διάρκεια 15').

Saturday, April 4, 2009

Μιντιακός Λαϊκισμός

Του Πασχάλη Αγανίδη*
G700 feat. e-homosapiens

Για την οικονομία της συζήτησης ας υποθέσουμε ότι, με τον όρο "μιντιακός λαϊκισμός" νοείται η κολακεία του λαού από τα Μέσα μέσα από τη δημόσια τεκμηρίωση διαδεδομένων πλανών και την κατασκευή λογικοφανών ψευδαισθήσεων από όσους διαμεσολαβούν στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης (media, δημοσιολόγοι, πολιτικοί). Υπ' αυτή την έννοια, ο μιντιακός λαϊκισμός αφενός επιβεβαιώνει και αναπαράγει κοινωνικές συγχύσεις, παρανοήσεις και ιδεοληψίες και αφετέρου δημιουργεί νέους βολικούς μύθους, εύκολα αντιληπτούς και κατανοητούς από τους πολίτες.

Ο φαύλος κύκλος των παρερμηνειών, των παρανοήσεων και του ανορθολογισμού συνιστά το τυπικότερο γνώρισμα του δημόσιου διαλόγου που διεξάγεται στο χώρο των media∙ δημόσιος διάλογος που συνήθως εντυπώνει στο συλλογικό νου στρεβλές "κοινωνικές πραγματικότητες". Διόλου τυχαία βέβαια, ο ορθός λόγος και η επιστημονική εξειδίκευση έχουν -τις περισσότερες φορές- εκτοπιστεί από το δημόσιο διάλογο προς όφελος επαγγελματιών-ημιμαθών, δήθεν ευρυμαθών τηλεδημοσιολόγων και πολιτικών με πρωτόγονη ή καθόλου πολιτική σκέψη. Άλλωστε, σημασία δεν έχει το είδος και η ποιότητα του λόγου αλλά η εκφορά -ποιος λέει κάτι και με τι τρόπο- και η "εμπορευσιμότητά" του -αρκεί να πουλάει-.

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα προς συζήτηση. Π.χ ένα από μία προσωπική μου εμπειρία. Σε μία πρόσφατη και εξαιρετικά σύντομη τηλεοπτική μου εμφάνιση για τη γενιά των 700 ευρώ, μου έγινε μία ερώτηση για την ανεργία και τις χαμηλές αμοιβές των νέων, διατυπωμένη με τέτοιο τρόπο, ώστε να λειτουργεί ως παρότρυνση για την έκφραση απογοήτευσης, κακομοιριάς και αντίδρασης για την άδικη "κενωνία"... Η προσπάθεια εξήγησης μερικών κρίσιμων θεμάτων, όπως η θεσμική διάρθρωση της αγοράς εργασίας, το αντιπαραγωγικό πρότυπο του ελληνικού μικροκαπιταλισμού (επιχειρηματικότητα ανάγκης), τα διαρθρωτικά προβλήματα της οικονομίας, η ελλιπής επένδυση στην γνώση/καινοτομία και η αναποτελεσματικότητα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης "συγκίνησαν" πολύ λιγότερο το πάνελ από τις αιτιάσεις γνωστού πανελίστα βουλευτή για τα "κακά" της παγκοσμιοποίησης, του διεθνούς εμπορίου, των επιχειρηματιών, της αγοράς, της Ε.Ε και του ευρώ!

Να ήταν όμως αυτή μια εξαίρεση στον κανόνα θα το καταλάβαινα. Με αφορμή διάφορα θέματα που φέρνει στην επιφάνεια η επικαιρότητα, διάσημοι επαγγελματίες τηλεμαϊντανοί φωνασκούν καθημερινά για τις σύγχρονες "κατάρες" που μαστίζουν τη χώρα. Για παράδειγμα των μεταναστών όπου διατυπώνουν -βλακωδώς και σκοπίμως- την απόλυτη συσχέτιση εσωτερικών κοινωνικών προβλημάτων (βλ. ανεργία, εγκληματικότητα) με τη μετανάστευση. Ή, αντίστοιχα βλακωδώς, διατυπώνουν διαρκώς την ανάγκη ενίσχυσης της καταστολής ως τη μόνη αποτελεσματική θεραπεία για την εγκληματικότητα. Οι ίδιοι πάλι, ως αυτόκλητοι εργολάβοι υπερασπίσεως των λαϊκών κεκτημένων, από τη μία μιλάνε για την ανάγκη δημοσιονομικής προσαρμογής που επιβάλει η ΕΕ, χαϊδεύοντας έτσι τ' αυτιά των νοικοκυραίων και από την άλλη μοιράζουν σε μέσα σε δύο λεπτά της ώρας τον εθνικό πλούτο κολακεύοντας τις μάζες και αναπληρώνοντας την απουσία κοινωνικής δικαιοσύνης.

Υπάρχει δυστυχώς μία κυρίαρχη τάξη ημιμαθών τηλεδημοσιολόγων που βρίσκεται στην πρωτοπορία της δημόσιας αναπαράστασης της πραγματικότητας. Η συχνότητα επανάληψης και η ένταση των τηλεοπτικών μηνυμάτων τεκμηριώνουν τις διανοτητικές συχγύσεις και αστοχίες και εκπαιδεύουν την κοινή γνώμη στη "λογική" του συρμού. Κατά μία μαρξιανή ανάλυση, το μιντιακό σύστημα, ενταγμένο στο πλαίσιο ενός κακού ανταγωνισμού ποιότητας και ιδεολογικά προσανατολισμένο στον εύκολο και άκριτο λόγο, λειτουργεί ως μηχανισμός παραγωγής ανεστραμμένων ειδώλων της πραγματικότητας. Συχνά, η κατασκευασμένη απόκλιση της πραγματικότητας από την μιντιακή αναπαράστασή της είναι πολιτικώς βολική, εφόσον ευνοεί τη γενική δαιμονοποίηση (αποδιοπομπαίοι τράγοι), ώστε να αιτιολογούνται επαρκώς οι διαχρονικές εγχώριες αδυναμίες.

Η αντιμετώπιση του λαϊκισμού είναι δύσκολη. Απαιτεί μία ευρεία κοινωνική διεργασία ώστε να διαμορφωθούν νέα κεντρικά υποκείμενα δημόσιας κριτικής. Ο ρόλος των πνευματικών ανθρώπων (υπάρχουν πια?) είναι εξαιρετικά σημαντικός. Όπως ακόμα πιο σημαντικός είναι ο ρόλος των νέων μορφών επικοινωνίας και δημόσιου διαλόγου (π.χ blog) των νέων κοινωνικών κινημάτων και των εργατών γνώσης που δραστηριοποιούνται σ' αυτά.

*Ο Πασχάλης Αγανίδης είναι πολιτικός επιστήμονας, blogger και μέλος της G700. Η αυθεντική εκδοχή του άρθρου "Μιντιακός Λαϊκισμός" δημοσιεύτηκε στο blog e-homosapiens.

Friday, April 3, 2009

Διερευνήστε την επίθεση εναντίον συνδικαλίστριας

Της Διεθνούς Αμνηστίας*

Η Κωνσταντίνα Κούνεβα, μετανάστρια από τη Βουλγαρία και συνδικαλίστρια, δέχθηκε εκτεταμένα χτυπήματα όταν της επιτέθηκαν στις 22 Δεκεμβρίου 2008 στην Αθήνα. Η επίθεση πιθανώς συνδέεται με την συνδικαλιστική της δράση, την απαίτησή της για βασικά δικαιώματα για τις μετανάστριες και την επακόλουθη, σύμφωνα με μαρτυρίες, κλιμάκωση της έντασης μεταξύ της Κούνεβα και των εργοδοτών της.

Ως αποτέλεσμα της επίθεσης, στην οποία δύο άτομα έριξαν θειικό οξύ στο πρόσωπό της, η Κωνσταντίνα Κούνεβα έχασε ολοκληρωτικά την όρασή της στο ένα μάτι, και έμεινε με μερική όραση στο άλλο. Οι φωνητικές χορδές της επίσης υπέστησαν σοβαρή βλάβη. Παρέμεινε σε κωματώδη κατάσταση για αρκετές ημέρες και η νοσηλεία της συνεχίζεται ακόμα. Η Κωνσταντίνα Κούνεβα, που εργάστηκε ως ιστορικός στη Βουλγαρία, ήρθε στην Ελλάδα το 2001 για να μπορέσει να πληρώσει την ιατρική περίθαλψη του γιου της. Εργαζόμενη ως καθαρίστρια, συμμετείχε στις δραστηριότητες του συνδικάτου, απαιτώντας βασικά δικαιώματα για τους μετανάστες, καταφέρνοντας να γίνει τελικά Γενική Γραμματέας της Παννατικής Ένωσης Καθαριστριών και Οικιακού Προσωπικού.

Σε διάφορες περιπτώσεις, η Κωνσταντίνα Κούνεβα επέκρινε τις πρακτικές που σύμφωνα με πληροφορίες χρησιμοποιούνται από τους εργοδότες για να εκμεταλλεύονται τους εργαζομένους, συμπεριλαμβανομένων των καθυστερήσεων στην πληρωμή των μισθών και την έλλειψη πληρωμής της κοινωνικής ασφάλειας των εργαζομένων, πολλές από τις οποίες είναι μετανάστριες. Μετά την ανάληψη της θέσης ως Γενικής Γραμματέως, άρχισε να λαμβάνει ανώνυμα απειλητικά τηλεφωνήματα. Το συνδικάτο έχει αναφέρει ότι οι εργαζόμενοι που παλεύουν για τα δικαιώματά τους απειλούνται και μετατίθενται εκ νέου σε εργασίες υπό ακόμα πιο δυσμενείς όρους.

Η επίσημη έρευνα της αστυνομίας για εγκληματική ενέργεια είναι εν εξελίξει, αν και τα αρχικά συμπεράσματα της έρευνας δείχνουν ότι δεν είναι ούτε λεπτομερής ούτε αντικειμενική. Η Διεθνής Αμνηστία ανησυχεί για το γεγονός ότι η αρχική φάση της έρευνας εστίασε στις άσχετες λεπτομέρειες της προσωπικής ζωής της Κωνσταντίνας και απέτυχε να λάβει υπόψη τις δραστηριότητές της ως συνδικαλίστριας, ως πιθανό κίνητρο για την επίθεση.

Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να εξασφαλίσει ότι θα πραγματοποιηθεί μια λεπτομερής και αμερόληπτη έρευνα σχετικά με την επίθεση στην Κωνσταντίνα Κούνεβα.

Thursday, April 2, 2009

Νέοι: Το Πρεκαριάτο της Ευρώπης

Της G700 για το επετειακό τεύχος του Hellenic Nexus*

Στην Ιταλία είναι γνωστή ως γενιά των 1000 ευρώ (generazione 1000 euros), στη Γαλλία ως generation precaire, στην Αγγλία ως γενιά ipod (insecure, pressurised, overtaxed and debt ridden), στη Γερμανία και την Αυστρία ως generation Praktikum. Στην Ισπανία αντίστοιχα τους αποκαλούνε mileuristas. Στη χώρα μας, τα τελευταία δύο χρόνια έγινε γνωστή ως “γενιά των 700 ευρώ”.

Είναι το «Πρεκαριάτο» της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μια νέα «τάξη» μη προνομιούχων πολιτών, η οποία δεν προσδιορίζεται με βάση τις παλιές ταξικές διαχωριστικές γραμμές (προλεταριάτο), αλλά με ηλικιακά κριτήρια και όρους εργασιακής επισφάλειας. Είναι νέοι και νέες, ηλικίας 19 έως 34 ετών, οι οποίοι εάν κι εφόσον εργάζονται (17,4% είναι το ποσοστό ανεργίας των νέων στην ΕΕ), βρίσκονται αντιμέτωποι με μια εχθρική αγορά εργασίας, όπου κυριαρχούν οι χαμηλές αμοιβές, η υπερεργασία και η πολυαπασχόληση, η προσωρινότητα, οι μπλοκαρισμένοι μηχανισμοί κοινωνικής ανέλιξης και οικονομικής ανόδου, τα δυσθεώρητα ασφαλιστικά και φορολογικά βάρη.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ελλάδα:

* Δύο στους τρεις 25χρονους (64,4% το ακριβές ποσοστό) δηλώνουν ότι έχουν καθαρές μηνιαίες αποδοχές έως 750 ευρώ.
* Η ανεργία στις ηλικίες 15-24 βρίσκεται στο 22,3% και στους 25-34 στο 10,3% ενώ από το 1983 κα μετά ουδέποτε έπεσε κάτω του 22% και του 10% αντίστοιχα.
* Το 45,6% των νέων δηλώνουν προσωρινά απασχολούμενοι με έναν στους δύο 25χρονους να ετερεοπασχολείται αναγκαστικά δηλαδή να μην εργάζεται στο επάγγελμα που έχει επιλέξει.
* Το ποσοστό των ενοικιαζόμενων εργαζόμενων από 0,2% το 2005 έφτασε στο 2% το 2007. Υπολογίζεται ότι συνολικά στην Ελλάδα οι ενοικιαζόμενοι εργαζόμενοι ξεπερνούν τις 25.000.

Το πρόβλημα όμως των νέων, και κατ' επέκταση του Πρεκαριάτου, δεν περιορίζεται αποκλειστικά σε αμιγώς εργασιακά θέματα παρότι αυτά είναι τα πιο πιεστικά και άμεσα αντιληπτά. Στην έννοια «Πρεκαριάτο» συμπυκνώνεται ένα νέο είδος φτώχειας που αφορά σε μια σειρά από κρίσιμα για την μελλοντική προοπτική των νέων ζητήματα: ελλιπείς παραγωγικές δυνατότητες, έλλειμμα σε ποιοτικά συλλογικά αγαθά, οικολογικό έλλειμμα, υπερχρέωση των δημόσιων οικονομικών και του ασφαλιστικού είναι ορισμένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν πολλές οικονομίες, ειδικά στις χώρες της Νότιας Ευρώπης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ελλάδα κάθε νέος και μελλοντικός πολίτης της χώρας καλείται:

* Να επωμιστεί το κόστος του σημερινού ελλείμματος σε ποιοτικά συλλογικά αγαθά, ειδικά στην παιδεία,
* Να αποπληρώσει ως φορολογούμενος πολίτης ένα δημόσιο χρέος ίσο με ένα ΑΕΠ
* Να τροφοδοτήσει με πόρους ένα ασφαλιστικό σύστημα του οποίου το αναλογιστικό έλλειμμα ισοδυναμεί μακροπρόθεσμα μ' ένα ποσό ίσο με τρία ΑΕΠ
* Να επωμιστεί το κόστος της περιβαλλοντικής αναβάθμισης στις πόλεις και την ύπαιθρο, επειδή τα προηγούμενα 30 χρόνια η ανάπτυξη χαρακτηρίστηκε από πλήρη οικολογική αναισθησία.

Τα προβλήματα αυτά, σε συνδυασμό με το ζοφερό τοπίο της εργασίας, τροφοδοτούν την κοινωνική και διαγενεακή ανισότητα, οδηγώντας με αφανή και γι’ αυτό ύπουλο τρόπο σε μια άδικη κατανομή πόρων και βαρών, ανάμεσα στις γενιές. Έτσι συντελείται σταδιακά το πέρασμα από τη χρυσή γενιά των baby boomers, στην ελληνική περίπτωση της γενιάς του 114 και του Πολυτεχνείου, σε μια γενιά υποψήφιων baby losers.

Για να αποτραπεί αυτή η εξέλιξη, για να καταστεί η γενιά των 700 ευρώ γενιά της χιλιετίας, απαιτείται να έρθουμε σε ρήξη με το «σύστημα Ελλάδα» και ό,τι αυτό συνεπάγεται: τις εύκολες λύσεις, τον «ωχαδελφισμό», τη δημόσια υπερχρέωση και τα τεράστια ασφαλιστικά ελλείμματα, τις κοκαλωμένες ιεραρχίες και τις επετηρίδες στο δημόσιο πολιτικό και επιχειρηματικό βίο, το πλαδαρό και αναποτελεσματικό κράτος, την παρεοκρατική αγορά. Απαιτείται ένας νέος πατριωτισμός και νέες πρακτικές λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε: περιορισμό του δημόσιου χρέους, μετάβαση σε ένα μικτό ασφαλιστικό σύστημα, ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, αντιμετώπιση του οικολογικού ελλείμματος και επένδυση σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο, μια οικονομία υψηλής προστιθέμενης αξίας με όχημα την πράσινη ανάπτυξη και κοινωνική πρωτοπορία τους εργάτες γνώσης.

*Με αφορμή τα 5 χρόνια κυκλοφορίας του, το περιοδικό Hellenic NEXUS συμπεριλαμβάνει στο επετειακό του τεύχος (τ. 31, Απρίλιος - Μάιος 2009) ένα «Αφιέρωμα Άποψης για την Ελλάδα του 2009», με κείμενα-τοποθετήσεις προσωπικοτήτων και φορέων από τον χώρο της πολιτικής, του ακτιβισμού, του πολιτισμού και των MME.