Tuesday, June 29, 2010

Απαλλαγή απ’ το Μνημόνιο;

Έχοντας ακούσει και τις δύο “συνεδριακές” ομιλίες του Αντώνη Σαμαρά, καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας από εδώ και στο εξής θα χτίσει την αντιπολιτευτική στρατηγική του στον καμβά του Μνημονίου και συγκεκριμένα στην ανάγκη η χώρα να απαλλαγεί απ’ αυτό. “Όσοι ψήφισαν το Μνημόνιο, το Σεπτέμβριο δε θα μπορούν να κυκλοφορήσουν στο δρόμο”, είπε χαρακτηριστικά ο Πρόεδρος.

Πρόκειται καταρχάς για αντιπολιτευτικό κόλπο, δεδομένου ότι η θέση αυτή της Νέας Δημοκρατίας βρίθει από αντιφάσεις. Πώς είναι δυνατόν να οικοδομηθεί μια στρατηγική απαλλαγής από το Μνημόνιο τη στιγμή που ο ίδιος ο πρόεδρος διαβεβαιώνει τους πάντες ότι η συντηρητική παράταξη “θα τηρήσει τα συμφωνηθέντα”, ή τη στιγμή που ο ίδιος έχει δηλώσει ότι δεν είναι δυνατόν να γίνει μονομερής διακοπή του Μνημονίου;

Δεύτερον και πιο σημαντικά, πρόκειται για μη ρεαλιστική εναλλακτική επιλογή για ένα κόμμα εξουσίας όπως η ΝΔ. Δεν χωράει καμία αμφιβολία ότι θα μπορούσαμε να είχαμε αποφύγει την ένταξη στο Μηχανισμό Στήριξης, όχι όμως εάν ήταν καλύτεροι οι κυβερνητικοί χειρισμοί το Φθινόπωρο, αλλά εάν κι εφόσον όλα τα προηγούμενα χρόνια από την είσοδό μας στο ευρώ και μετά, είχαμε βάλει μπρος τη μηχανή των μεταρρυθμίσεων. Αφού δεν το κάναμε, υπερχρεωθήκαμε και απωλέσαμε και το τελευταίο ίχνος ανταγωνιστικότητας. Έτσι, ως τοξική οικονομία που ήμασταν, πραγματική δουλοπαροικία του χρέους, ήταν επόμενο να περάσουμε δύσκολα με το ξέσπασμα της διεθνούς οικονομικής κρίσης και να χρειαστούμε τεχνητή υποστήριξη σε βάθος χρόνου.

Σήμερα, από τη στιγμή που α) η διάσωση της Ελλάδας δια του μηχανισμού στήριξης αποτελεί στοίχημα για τη Ζώνη του Ευρώ (γεωπολιτική επένδυση των ισχυρών Ευρωπαϊκών δυνάμεων), και β) δεν μπορούμε να πιστολάρουμε το χρέος γιατί το πρωτογενές έλλειμμα, όσα δηλαδή χρωστάμε πάνω από τα έσοδα του Προϋπολογισμού για μισθούς, συντάξεις και άλλες δαπάνες του κράτους είναι μεγαλύτερο απ' ότι δίνουμε για τους ετήσιους τόκους, δεν υπάρχει νόημα να συζητάμε για απαλλαγή από το Μνημόνιο.

Αυτό που έχει νόημα να συζητήσουμε, και φυσικά μια τέτοια συζήτηση αφορά πρωτίστως την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, είναι:
  • η διαχείριση του μνημονίου με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης. Για παράδειγμα καλύτερα να έκλεινε ο ΟΣΕ που χρωστάει 10 δις ευρώ και να έμεναν μερικές χιλιάδες χρυσοπληρωμένοι υπάλληλοι στο δρόμο, παρά να πετσοκόβονται οι συντάξεις και οι μισθοί των μικρών σε όλο το φάσμα του Δημόσιου Τομέα.
  • η ανάπτυξη και η στήριξη της εργασίας. Πώς θα αναπτυχθούμε; Ποια αναπτυξιακή πολιτική έχουμε; Τι προτείνει η Αξιωματική Αντιπολίτευση; Πόσο γρήγορα θα έχουμε αποτελέσματα; Σε ποιους τομείς; Σε τι διεθνές οικονομικό περιβάλλον; Με τι κεφάλαια; Με τι μυαλά; Με ποιες επιχειρήσεις, τι μεγέθους και τι χρηματοδοτική νοοτροπία; Και φυσικά με τι κράτος και ποια Δημόσια Διοίκηση;
  • η επίσπευση των διαρθρωτικών αλλαγών σε ότι αφορά τη λειτουργία της αγοράς. Βλέπε ακρίβεια. Είμαστε 10% ακριβότεροι στο καλάθι της νοικοκυράς σε σχέση με τον κοινοτικό μέσο όρο σύμφωνα με πρόσφατη Έκθεση της eurostat.
  • η αναδιοργάνωση του κράτους και της Δημόσιας Διοίκησης με όρους παροχής καλύτερων και με χαμηλότερο κόστος υπηρεσιών
  • η απαλλαγή από το τοκογλυφικό κομμάτι του δημόσιου χρέους με κάποιου τύπου συμφωνημένη αναδιάρθρωση σε μεταγενέστερο χρονικό διάστημα
  • η άσκηση πίεσης προς την Ευρώπη για υιοθέτηση μιας πιο κεϋνσιανής λογικής αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης σε κοινοτικό και παγκόσμιο επίπεδο και μακροπρόθεσμα η δημιουργία μιας δημοσιονομικής ομοσπονδίας στην ΕΕ
  • το ΜΕΤΑ το Μνημόνιο. Τι χώρα θα επιλέξουμε να φτιάξουμε μετά τη σταθεροποίηση των δημόσιων οικονομικών; Θα την εκσυγχρονίσουμε με όρους σύγχρονης παραγωγικής και κοινωνικά δίκαιης οικονομίας ή θα επιτρέψουμε να τεθούν και πάλι σε λειτουργία οι ελληνικές ιδιαιτερότητες; Η λογική δηλαδή των καιροσκόπων και των ραντιέριδων που βολεύονται με το πελατειακό κράτος και τον παρεοκρατικό ελληνικό καπιταλισμό;
Αντί για απαλλαγή απ’ το Μνημόνιο λοιπόν, στο οποίο όλοι ανεξαιρέτως ασφυκτιούμε, καλό θα ήταν ο Πρόεδρος της ΝΔ να σκεφτεί πως φτάσαμε ως εδώ (με τέτοιες λαϊκιστικές κορώνες), ποια είναι η πρόκληση για την ελληνική οικονομία σήμερα, και ακολούθως ν’ αφήσει τα συνθήματα - κόλπα και να χαράξει μια εναλλακτική πολιτική πρόταση απαντώντας πρακτικά σε δυο τρία βασικά ερωτήματα. Άλλωστε, όποιος αναζητεί εξωσυστημικές λύσεις, μπορεί να τις βρει στην αυθεντικότερη και πιο γνήσια αριστερή άποψη.

Monday, June 28, 2010

That 30's feeling

By Paul Krugman*
New York Times, 17 June 2010

Suddenly, creating jobs is out, inflicting pain is in. Condemning deficits and refusing to help a still-struggling economy has become the new fashion everywhere, including the United States, where 52 senators voted against extending aid to the unemployed despite the highest rate of long-term joblessness since the 1930s.

Many economists, myself included, regard this turn to austerity as a huge mistake. It raises memories of 1937, when F.D.R.’s premature attempt to balance the budget helped plunge a recovering economy back into severe recession. And here in Germany, a few scholars see parallels to the policies of Heinrich Brόning, the chancellor from 1930 to 1932, whose devotion to financial orthodoxy ended up sealing the doom of the Weimar Republic.

But despite these warnings, the deficit hawks are prevailing in most places — and nowhere more than here, where the government has pledged 80 billion euros, almost $100 billion, in tax increases and spending cuts even though the economy continues to operate far below capacity.

What’s the economic logic behind the government’s moves? The answer, as far as I can tell, is that there isn’t any. Press German officials to explain why they need to impose austerity on a depressed economy, and you get rationales that don’t add up. Point this out, and they come up with different rationales, which also don’t add up. Arguing with German deficit hawks feels more than a bit like arguing with U.S. Iraq hawks back in 2002: They know what they want to do, and every time you refute one argument, they just come up with another.

Here’s roughly how the typical conversation goes (this is based both on my own experience and that of other American economists):

German hawk: “We must cut deficits immediately, because we have to deal with the fiscal burden of an aging population.”

Ugly American: “But that doesn’t make sense. Even if you manage to save 80 billion euros — which you won’t, because the budget cuts will hurt your economy and reduce revenues — the interest payments on that much debt would be less than a tenth of a percent of your G.D.P. So the austerity you’re pursuing will threaten economic recovery while doing next to nothing to improve your long-run budget position.”

German hawk: “I won’t try to argue the arithmetic. You have to take into account the market reaction.”

Ugly American: “But how do you know how the market will react? And anyway, why should the market be moved by policies that have almost no impact on the long-run fiscal position?”

German hawk: “You just don’t understand our situation.”

The key point is that while the advocates of austerity pose as hardheaded realists, doing what has to be done, they can’t and won’t justify their stance with actual numbers — because the numbers do not, in fact, support their position. Nor can they claim that markets are demanding austerity. On the contrary, the German government remains able to borrow at rock-bottom interest rates.

So the real motivations for their obsession with austerity lie somewhere else.

In America, many self-described deficit hawks are hypocrites, pure and simple: They’re eager to slash benefits for those in need, but their concerns about red ink vanish when it comes to tax breaks for the wealthy. Thus, Senator Ben Nelson, who sanctimoniously declared that we can’t afford $77 billion in aid to the unemployed, was instrumental in passing the first Bush tax cut, which cost a cool $1.3 trillion.

German deficit hawkery seems more sincere. But it still has nothing to do with fiscal realism. Instead, it’s about moralizing and posturing. Germans tend to think of running deficits as being morally wrong, while balancing budgets is considered virtuous, never mind the circumstances or economic logic. “The last few hours were a singular show of strength,” declared Angela Merkel, the German chancellor, after a special cabinet meeting agreed on the austerity plan. And showing strength — or what is perceived as strength — is what it’s all about.

There will, of course, be a price for this posturing. Only part of that price will fall on Germany: German austerity will worsen the crisis in the euro area, making it that much harder for Spain and other troubled economies to recover. Europe’s troubles are also leading to a weak euro, which perversely helps German manufacturing, but also exports the consequences of German austerity to the rest of the world, including the United States.

But German politicians seem determined to prove their strength by imposing suffering — and politicians around the world are following their lead.

How bad will it be? Will it really be 1937 all over again? I don’t know. What I do know is that economic policy around the world has taken a major wrong turn, and that the odds of a prolonged slump are rising by the day.

*Winner of the 2008 Nobel Prize in Economics and New York op-ed columnist.

Sunday, June 27, 2010

Τέσσερις Ερωτήσεις - Απάντησεις για ένα πρόβλημα με...μέλλον

Του Πλάτωνος Τήνιου*
Μεταρρύθμιση, 2-6-2010

Το ασφαλιστικό, είναι ίσως το παλιότερο από τα άλυτα ζητήματα στις αποσκευές που μια γενιά αφήνει στην επόμενη. Ισχυρές συντεχνίες, η ΓΣΕΕ, ο ΣΕΒ, οι γιατροί και οι δικηγόροι, αντέδρασαν σφόδρα όταν ο Παναγής Βουρλούμης, συνεργάτης του Βενιζέλου, κατέθεσε νόμο που τους ενσωμάτωνε στο ΙΚΑ.

Αποτέλεσμα: μέσα σε τρία χρόνια, δύο κεντροαριστερές κυβερνήσεις έπεσαν, για να συμβιβαστεί τελικά η Δεξιά και να υλοποιήσει μια ιδέα στην οποία η ίδια δεν πίστευε. Χρόνια μετά, και πάνω από την υπογραφή «Παπαντωνίου» και «Πανάρετος», βρίσκουμε τη διατύπωση: «υπάρχει πλήρης ανισότητα προστασίας, ώστε η συνταγματική αρχή περί ισότητας των πολιτών να έχει τελείως λησμονηθεί».

Και παρακάτω, «υπάρχει ανάγκη συστήματος που να συνδυάζει το αναγκαίο με το εφικτό και απαλλαγμένο από την απαράδεκτη εντύπωση ότι σκοπός του είναι να εξασφαλίζει προνόμια σε βάρος των πολλών, θα χρησιμοποιήσει τα υπάρχοντα μέσα για την αντιμετώπιση της ανάγκης»… «Χρειάζεται μελέτη μη πιεζόμενη από σπουδή και θόρυβο, πρόγραμμα ενέργειας μακράς πνοής. Προ παντός, χρειάζεται εξασφάλιση υπερκομματικού χαρακτήρα».

Παναγής Βουρλούμης, Υπουργός Ε. Βενιζέλου, παππούς του Διοικητή του ΟΤΕ, εισήγαγε τον πρώτο νόμο περί ΙΚΑ το 1929 .

Ευαγγελία Παπαντωνίου, οικονομολόγος, στέλεχος του ΙΚΑ, μετέπειτα Υποδιοικήτρια στην κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου, μητέρα του Γιάννου Παπαντωνίου, υπέγραψε έκθεση το 1958 που κυκλοφόρησε από το Υπουργείο Συντονισμού, που χαρακτήριζε τότε την αναμόρφωση του ασφαλιστικού που περιμένουμε ακόμη, «εξαιρετικά επείγουσα».

Η αλληλεγγύη των γενεών στην Ελλάδα, εφαρμόζεται όταν μέλη των ιδίων οικογενειών μεταφέρουν το πρόβλημα από παππού σε εγγονό και από μητέρα σε γιό, χωρίς να λύνεται τίποτε.

Άρα, απλά πράγματα: Τέσσερα ερωτήματα απαιτούν απάντηση, με λίγα λόγια και χωρίς υπεκφυγές:

1. Τι είναι το ασφαλιστικό;

2. Αν και πώς λύνεται;

3. Πώς δεν λύνεται;

4. Τι πρέπει να κάνουμε;


1. Τι είναι το ασφαλιστικό;

Το ασφαλιστικό που τώρα αντιμετωπίζουμε, αποτελείται από τρία διακριτά τμήματα. Η αναβλητικότητα σε οτιδήποτε «μυρίζει συντάξεις», είχε σαν αποτέλεσμα να συσσωρευτούν και τα τρία, με αποτέλεσμα να χρειάζεται να επιλυθούν όλα μαζί τώρα:

α. Το παρελθόν. Ένα πρόβλημα ισονομίας και ίσης αντιμετώπισης μεταξύ κλάδων και ομάδων στην κοινωνία. Από τότε που νομοθετήθηκε το ΙΚΑ, το 1934, μάταια προσπαθεί η Ελληνική κοινωνία να κατοχυρώσει ίσους και δίκαιους κανόνες.

β. Το μέλλον. Η γήρανση του πληθυσμού και οι μικρές οικογένειες, θέτουν περιορισμούς στο μέλλον, αφού λιγότεροι εργαζόμενοι θα πρέπει να στηρίζουν περισσότερους συνταξιούχους. Αυτό το ασφαλιστικό, επιδεινώνεται γρήγορα μετά το 2015 και γίνεται δραματικό το 2030.

γ. Η συγκυρία. Η συνταξιοδότηση φαντάζει ασφαλές αγκυροβόλιο σε συνθήκες κρίσης, ενώ η εξοικονόμηση ασφαλιστικών εισφορών είναι η φτηνότερη πηγή κεφαλαίων. Το ασφαλιστικό σύστημα εκπέμπει το μήνυμα στην κοινωνία ότι τη λύση για το προσωπικό πρόβλημα του καθενός, την έχει το Κράτος, μέσω του ασφαλιστικού συστήματος.

Τα τρία ασφαλιστικά συμπλέκονται, η δε κυβέρνηση επικαλείται το τρίτο για να διευκολύνει την ανάληψη κάποιων μέτρων για τα άλλα δύο. Ποιών μέτρων, όμως;

2. Πώς και γιατί δεν λύνεται το ασφαλιστικό.

Η έλλειψη συζήτησης για το ασφαλιστικό, σημαίνει ότι η «εργαλειοθήκη λύσεων» δεν έχει ανανεωθεί. Στη φαρέτρα των μεταρρυθμίσεων -στην καλύτερη περίπτωση- υπάρχουν μόνο λύσεις αναπαλαίωσης ή αναστύλωσης του παλαιού συστήματος. Δεν υπάρχει παρά ελάχιστος προβληματισμός για το πώς θα αντιμετωπιστούν τα προβλήματα του δικού μας αιώνα και όχι αυτού των πατεράδων μας.

Σαν αποτέλεσμα, λύσεις «από μέσα από το σύστημα», αποτελούν μερεμέτια που ίσως διορθώνουν ορισμένα κακώς κείμενα, αλλά δεν αρκούν για να αναστρέψουν τον γρήγορο κατήφορο ανυποληψίας στον οποίο βρίσκεται σήμερα το σύστημα. Αυτές οι «παραμετρικές» λύσεις που κρατούν την παλιά φιλοσοφία και προσπαθούν να την ανανεώσουν, έχουν το «πλεονέκτημα» (;) ότι διατηρούν τις παλαιές, γνωστές δομές. Όμως:

• Αν έπρεπε να λυθεί το πρόβλημα καθ’ ολοκληρία, οι απαιτούμενες αλλαγές θα ήταν τόσο μεγάλες, ώστε το σύστημα δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει καθόλου. Ως αποτέλεσμα, προκρίνονται συστηματικά οι τμηματικές «μεταρρυθμίσεις με δόσεις», οι οποίες όμως δεν πείθουν γιατί -όσοι ξέρουν- βλέπουν ήδη το αδιέξοδο.

• Οι δομές του παλαιού συστήματος είναι προσαρμοσμένες σε συνθήκες όπου ο εργαζόμενος- οικογενειάρχης δούλευε όλη του την ζωή στην ίδια δουλειά, ενώ η γυναίκα του έμενε στο σπίτι με τα παιδιά ως «επιμελητεία». Το σύστημα δεν προσφέρει βοήθεια στις αλλαγές εργασίας, ούτε στην εργαζόμενη γυναίκα, ενώ προσφέρει επίπλαστη ασφάλεια μόνο έξω από την απασχόληση.

• Οι λύσεις-μερεμέτια με τους ακροβατισμούς, τους συμβιβασμούς, τις μεταβατικές περιόδους και την παντελή έλλειψη πεποίθησης ότι το προτεινόμενο είναι προτιμότερο από το προς εγκατάλειψη, περιπλέκουν το σύστημα και πολλαπλασιάζουν τις αδικίες. Το καθιστούν, τέλος, ακόμη πιο απεχθές στους νέους ασφαλισμένους.

Από το 1990, όταν νομοθετήθηκε η «πρώτη δόση» του νόμου Σουφλιά (Ν.1902/90), αναζητείται η δεύτερη δόση που να εγκαινιάζει το νέο σύστημα. Σύμφωνα με τον Τ. Γιαννίτση (Το ασφαλιστικό ως ορφανό πολιτικής, εκδόσεις Πόλις 2007), η αποτυχημένη απόπειρα του 2001 ήταν η τελευταία ευκαιρία παραμετρικών αλλαγών – δηλαδή διατήρησης της παλαιάς δομής του ασφαλιστικού. Η αποτυχία του 2008, απέδειξε ότι είχε δίκιο. Το 2010;

3. Πώς λύνεται το ασφαλιστικό;

Κατ’ αρχάς, όχι με ασφαλιστικά νομοσχέδια. Τουλάχιστον όχι αποκλειστικά.

Αν συγκρίνουμε την Ελλάδα με άλλες χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα γήρανσης του πληθυσμού, όπως η Γερμανία, η Ελλάδα έχει μια σειρά από κρίσιμα πλεονεκτήματα:

α. Ένα τεράστιο αναξιοποίητο απόθεμα εργασίας, κυρίως γυναικών. Έχουμε έτσι οργανώσει τη ζωή μας, που οι Ελληνίδες απασχολούνται λιγότερο. Αν, ως δια μαγείας, άρχιζαν να εργάζονται όσο οι Δανέζες, αυτό θα ισοδυναμούσε με πρόσθεση 950 χιλιάδων ασφαλισμένων (δηλαδή ίσοι με τα 2/3 του ΙΚΑ, ή όσο περίπου όλοι οι μετανάστες).

Ο τελικός κριτής δεν είναι οι ειδικοί που διαπληκτίζονται στα τηλεοπτικά παράθυρα, ούτε και οι χιλιάδες διαδηλωτές. Είναι ο μέσος ασφαλισμένος που καλείται να δεχτεί ή να απορρίψει τις ρυθμίσεις στην εφαρμογή τους.

β. Μεγάλα περιθώρια ανακατανομής δαπανών. Στο ασφαλιστικό, η σταδιακή περικοπή προνομίων προωθεί την οικονομική αποτελεσματικότητα ταυτόχρονα με την κοινωνική δικαιοσύνη. Η κρατική συνδρομή είναι κατά πολύ μεγαλύτερη σε έναν υπάλληλο της Τραπέζης της Ελλάδος, ή κάποιας ΔΕΚΟ, από ότι στο ΕΚΑΣ του χαμηλοσυνταξιούχου. Ένα νέο σύστημα, που επιτρέπει την αφαίρεση δημόσιων πόρων από τους πλούσιους για να τους κατευθύνει στους φτωχούς, εξοικονομεί δαπάνες και προωθεί τη δικαιοσύνη.

γ. Ασυμμετρίες του παρελθόντος επιτρέπουν την ανακατανομή εισφορών. Οι εισφορές είναι υψηλές εκεί που πρέπει να είναι χαμηλές (εξαγωγές, παραγωγικοί κλάδοι) και χαμηλές εκεί όπου πρέπει να είναι υψηλές (Δημόσιο, Ελεύθεροι επαγγελματίες). Ταυτόχρονα, επιβάλλουν τεράστιο κόστος συμμόρφωσης στις επιχειρήσεις και στρεβλώνουν τις συναλλαγές.

Τα πλεονεκτήματα αυτά διευκολύνουν την αντιμετώπιση του ασφαλιστικού, αλλά δεν προσφέρουν τη λύση του. Το ασφαλιστικό θα λυθεί μόνο αν δουλεύουν όλοι περισσότερο και με μεγαλύτερη παραγωγικότητα. Συστήματα συντάξεων που αντιμετωπίζουν όλους ως οιονεί δημόσιους υπαλλήλους, κάνουν το αντίθετο από αυτό που χρειάζεται. Απαιτούνται συστήματα συντάξεων, όπως αυτό που υιοθετήθηκε στην Ιταλία, στη Σουηδία, στην Πολωνία και αλλού, που δεν κρύβουν τις πραγματικές κοινωνικές επιλογές από τον εργαζόμενο, αλλά του θέτουν το πραγματικό δίλημμα: Αν θέλει υψηλότερη σύνταξη, πρέπει να δουλέψει περισσότερο.

4. Πώς δεν λύνεται το ασφαλιστικό; Τι πρέπει να κάνουμε;

Στο 2010, το ασφαλιστικό σύστημα βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Η απραξία δύο δεκαετιών και η δημοσιονομική αποχαύνωση μετά το 2004, είχαν το ίδιο αποτέλεσμα όπως και το 1990-92: Μπροστά στην αδήριτη ανάγκη να περιοριστούν τα ελλείμματα του Δημοσίου, η μόνη εφικτή λύση (ελλείψει διαρθρωτικών μέτρων) ήταν οι περικοπές συντάξεων των ήδη συνταξιούχων. Το 1990-92, η μείωση ήταν μεγαλύτερη, περί το 25%. Σήμερα, το ίδιο δίλημμα οδηγεί σε μικρότερη μείωση (10-15% ), αν και όχι λιγότερο άδικη.

Άρα, κατά τη στιγμή που οι συντάξεις είναι από τα μεγαλύτερα κονδύλια δαπανών, κάποια άμεσα μέτρα με δημοσιονομικό αντίκρισμα είναι σίγουρα αναπόφευκτα. Με το σκεπτικό αυτό, η Κυβέρνηση προσπαθεί να δικαιολογήσει το σύνολο των προτάσεων του νομοσχεδίου. Αξιοποιεί δηλαδή τη συγκυρία για να «περάσει» το σύνολο των 60+ σελίδων του νομοσχεδίου.

Είναι όμως έτσι;

• Αν η κομμωτική αποχαρακτηριστεί από Βαρύ Επάγγελμα, ένας νέος 20χρονος κομμωτής που αρχίζει την εργασία μετά τον Ιούλιο του 2011, θα είναι ο πρώτος που θα υποστεί την οδυνηρή περικοπή. Θα το καταλάβει το 2038…

• Οι εργαζόμενοι που άρχισαν να εργάζονται πριν από το 1992, δεν θα δουν να αλλάζει σχεδόν τίποτε στα όρια ηλικίας τους, αλλά ούτε και στο ύψος της σύνταξης.

• Αντίθετα, η προσαρμογή αρχίζει να φαίνεται δια γυμνού οφθαλμού μόνο μετά το 2030. Την πληρώνουν δηλαδή οι 30ρηδες και κάτω.

• Αναζητείται ακόμη η λογική, βάσει της οποίας, οι αμειβόμενοι με €4000 τον μήνα, χαίρουν διπλάσιας γενναιοδωρίας από αυτούς που εισπράττουν κάτω των €1000. (Ποσοστό αναπλήρωσης, δηλαδή ύψος σύνταξης σε σχέση με αποδοχές, 70% αντί 30%).

Το νομοσχέδιο δεν συνοδεύεται από κανενός είδους υπολογισμό ή ποσοτική επεξεργασία. (Αντίθετα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο επισημαίνει ότι δεν πρέπει να υιοθετηθεί, αν δεν προηγηθεί μελέτη.) Άρα, το πιο πιθανό είναι η δημοσιονομική επίπτωση των περικοπών συντάξεων να εξαντληθεί γύρω στο 2015, όταν θα αρχίζει η ανάκαμψη. Όμως τότε, θα έχουμε και τη δημογραφική επιδείνωση. Η επάνοδος, λοιπόν, των ασφαλιστικών ελλειμμάτων, θα συμπέσει με την ανάκαμψη – και πιθανόν να τη ναρκοθετήσει.

Ο τελικός κριτής του ασφαλιστικού, δεν είναι οι ειδικοί που διαπληκτίζονται στα τηλεοπτικά παράθυρα, ούτε και οι δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές που με βεβαιότητα κατακλύζουν τους δρόμους και τις πλατείες της χώρας. Για το Ν.2084/92 και οι δύο κατηγορίες ήταν απολύτως απορριπτικές. Όμως, εκείνος ο νόμος, στέριωσε και σήμερα αποτελεί σημείο αναφοράς. Ο τελικός κριτής των νόμων, είναι ο μέσος ασφαλισμένος, ο οποίος καλείται να δεχτεί ή να απορρίψει τις ρυθμίσεις στην εφαρμογή τους.

Πώς θα σκεφτεί, λοιπόν, ο μέσος ασφαλισμένος;

Για εκείνον, η ασφάλισή του -το δικαίωμα στην σύνταξη- είναι μαζί με το σπίτι του, το μεγαλύτερο περιουσιακό του στοιχείο. Αν η ασφάλισή του ήταν ένα τεσσάρι σπίτι καθόλα νόμιμο, η Κυβέρνηση έρχεται και του λέει ότι για το γενικό καλό, θα του γκρεμίσει ένα από τα τέσσερα δωμάτια. Και μάλιστα χωρίς αντάλλαγμα.

Θα συναινέσει στην κατεδάφιση; Μάλλον όχι.

Εκτός και αν η Κυβέρνηση φέρει γνωματεύσεις έγκυρων μηχανικών ότι, για να μην γκρεμίσει όλο το σπίτι, απαιτείται να αφαιρεθεί ένα δωμάτιο. Θα δεχτεί, αν η Κυβέρνηση τον πείσει ότι η επιλογή που αντιμετωπίζει είναι η εξής: Από τη μια πλευρά ένα πολυτελές και ευρύχωρο ερείπιο, που ανά πάσα στιγμή μπορεί να καταρρεύσει, απειλώντας τον ίδιο και τους γείτονές του. Από την άλλη πλευρά, ένα μικρότερο σπίτι, αλλά με γερά θεμέλια, που μπορεί να αντέξει σε σεισμούς και σε πλημμύρες. (Και πιθανώς στο μέλλον να αντέξει ίσως και κάποιο «πανωσήκωμα»).

Τότε ο ασφαλισμένος θα συναινέσει στις αλλαγές, ακόμη και αν δεν το παραδεχτεί αμέσως.

Τι να κάνουμε; Να πειστούμε για να πείσουμε.

*Ο Πλάτων Τήνιος είναι Οικονομολόγος, επίκουρος καθηγητής στο Πάνεπιστήμιο Πειραιά. Το άρθρο του δημοσιεύτηκε στο Περιοδικό Μεταρρύθμιση.

Thursday, June 24, 2010

Το δίκιο του ακαµάτη

Του Μιχάλη Τσιντσίνη*
Τα Νέα

ΦΟΡΑΕΙ ΣΚΟΥΡΟ κοστούµι, ριγέ πουκάµισο και κόκκινη γραβάτα. Μόλις τελείωσε τις σπουδές του στην αγγλική φιλολογία. Εχει τώρα επιστρέψει στο πατρικό του, να ζήσει «χαραµοφάικα» µε τη µαµά και τον µπαµπά. Είναι 25 ετών και µπαινοβγαίνει στα υπουργικά γραφεία, προκειµένου να πείσει την κυβέρνηση να µην άρει το πλαφόν στα δίδακτρα των πανεπιστηµίων και κυρίως να µην αυξήσει τα επιτόκια στα φοιτητικά δάνεια.

Τον λένε Ααρον Πόρτερ και είναι ο πρόεδρος της Εθνικής Ενωσης Φοιτητών της Βρετανίας.

Δεν είναι άνεργος. Είναι συνδικαλιστής. Σαν τον Βάιο Γκανή των επιδοτήσεων, τον Σπύρο Παπασπύρο των επιδοµάτων, τον Σάββα τον Τσιµπόγλου, τον θαλασσοκράτορα. Αγωνίζεται κι αυτός να περισώσει ό,τι µπορεί από τη λαίλαπα της λιτότητας που πλήττει όλη την Ευρώπη, από τον Πειραιά µέχρι το Λίβερπουλ. Αγωνίζεται µε το στυλ του βουτυρογιάπη, του µικροµέγαλου που βιοπορίζεται χάρη στις γονικές παροχές. Δεν έχει την πολεµική πυγµή των βαλκάνιων οµολόγων του. Δεν έχει τη δύναµη να κλείσει δρόµους και λιµάνια, να πλακωθεί µε την αστυνοµία, να σπάσει και να κάψει. Θέλει, λέει, µόνο «να πείσει» – «to sufficiently make a case»...

Ο Πόρτερ είναι ντροπή για το κίνηµα. Αντί για ντεσιµπέλ και πάλεµα, ντουντούκες και καδρόνια, εκείνος επιστρατεύει µόνο επιχειρήµατα.

Δεν ξέρει το παιδί...

Δεν ξέρει ότι δουλειά του συνδικαλιστή είναι να µάχεται για τα προνόµιά του, αγνοώντας ακόµη και τις δικαστικές αποφάσεις. Δεν ξέρει ότι νόµος είναι µόνο τα «δίκια» της συντεχνίας. Δεν ξέρει ότι όταν η συντεχνία απειλείται, η κοινωνία πρέπει να τιµωρείται.

Το παιδί, µε τη «θηλυπρεπή» του πολιτική ορθότητα, µε τον «ενδοτικό» ορθολογισµό του, δεν ξέρει πώς να επιβληθεί. Δεν έχει τρόπο να κόψει τον λώρο µε το πατρικό χαρτζιλίκι. Δεν βλέπει διέξοδο από την ανεργία. Βλέπει τα µεταπτυχιακά του στην κορνίζα. Βλέπει ότι θα πληρώνεται λιγότερο για να πληρώνει τη σύνταξη και την περίθαλψη των γονιών του. Βλέπει και µιλάει, αλλά δεν ακούγεται, γιατί η προηγούµενη γενιά είναι ακόµη στα πράγµατα, γαντζωµένη στα «κάγκελα», θυµωµένη στο πεζοδρόµιο και φωνάζει. Ο Πόρτερ του Λονδίνου, οι Πόρτερ της Αθήνας, βλέπουν και µιλάνε. Κάποτε, όταν οι ντουντούκες σιγήσουν, θα ακουστούν.

*Ο Μιχάλης Τσιντσίνης είναι δημοσιογράφος. Το άρθρο του δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Τα Νέα, στις 24 Ιουνίου 2010.

Wednesday, June 23, 2010

Διαγενεακή ισορροπία και ασφαλιστική αδιαλλαξία

Πώς διαβάζει η κοινή γνώμη το ασφαλιστικό;

Έρευνα Γνώμης του Σταύρου Πουπάκη*

Η άποψη της κοινής γνώμης για κρίσιμα θέματα όπως το ασφαλιστικό δεν είναι κάτι δεδομένο και μονολιθικό, αλλά είναι κάτι που διαμορφώνεται και μπορεί να επηρεαστεί από τα μηνύματα που λαμβάνει και την αντίληψη που διαθέτει. Το πώς αντιδρά η κοινή γνώμη είναι ένα κρίσιμο σημείο που απαιτεί διερεύνηση. Χρειάζεται λοιπόν να καταβληθεί προσπάθεια να δούμε από τι εξαρτάται η στάση της κοινής γνώμης και πως θα μπορούσε να μεταπειστεί.

Αυτή η έρευνα γνώμης που πραγματοποιήθηκε, σε ‘ανύποπτο χρόνο’ τον Ιούνιο του 2009 προσπαθεί να δώσει λύσεις στις παραπάνω απορίες. Το ερωτηματολόγιο τέθηκε στους ερωτώμενους τηλεφωνικά υπό μορφή CATI (Computer Assisted Telephone Interview) και συλλέχθηκαν 1000 ερωτηματολόγια πανελλαδικά με τυχαία δειγματοληψία με χρήση quotas.
Τα κυριότερα συμπεράσματα που προκύπτουν από την μελέτη των αποτελεσμάτων είναι τα εξής:

Το σύνολο της κοινής γνώμης είναι απογοητευμένο από τις προηγούμενες μεταρρυθμίσεις με τους νέους να μην παίρνουν θέση. Αυτό που αξίζει να σημειωθεί περισσότερο απ’ όλα είναι η τεράστια άγνοια των ερωτώμενων σχετικά με το πώς λειτουργεί το ελληνικό σύστημα συντάξεων, μιας και μόλις το 15% αντιλαμβάνεται τον τρόπο λειτουργίας του διανεμητικού συστήματος.

Το ότι η στάση της κοινής γνώμης απέναντι σε αλλαγές για το ασφαλιστικό είναι αρνητική είναι κάτι που το γνωρίζαμε και δεν χρειαζόταν να παρουσιαστεί κάποια δημοσκόπηση για να το επιβεβαιώσει. Αυτό που διερευνάται, όμως, είναι το παράθυρο συνεννόησης που αφήνει η κοινή γνώμη και τι διαστάσεις μπορεί αυτό να πάρει.

Συγκεκριμένα, οι νέοι εμφανίζονται πιο διαλλακτικοί και συζητήσιμοι ενώ οι μεγαλύτεροι είναι αρνητικοί σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό. Η διαλλακτικότητα είναι συνάρτηση της ηλικίας όχι μόνο στους ασφαλισμένους, αλλά και στους συνταξιούχους. Επίσης, σημαντική διαφορά παρουσιάζει η στάση στις θυσίες όταν οι αλλαγές είναι πιο γενικευμένες και δεν γίνεται ανά Ταμείο. Εδώ είναι εμφανής η στάση του καθενός να υπερασπιστεί το Ταμείο του, κάτι που εμφανίζεται και στους νέους. Η στάση όλων είναι πιο διαλλακτική, αν οι αλλαγές επηρεάζουν το σύνολο της γενιάς και δεν αφορούν συγκεκριμένους κλάδους και Ταμεία.

Καθοριστική για την στάση απέναντι στις αλλαγές στο ασφαλιστικό είναι η γνώση του τρόπου λειτουργίας του διανεμητικού συστήματος συντάξεων. Αυτοί που κατανοούν τον τρόπο λειτουργίας του είναι περισσότερο διατεθειμένοι να υποστούν κάποιες αλλαγές γιατί αφού μπορούν να σταθμίσουν τα δικά τους συμφέροντα. Έτσι, προκύπτει αν κάποιες αλλαγές συμπεριλαμβάνουν ως βασικό σημείο και κοινωνικό διάλογο, τότε έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να γίνουν παραδεκτές. Ο κοινωνικός διάλογος αποδίδει αφού έχει εκπαιδευτικό χαρακτήρα.

*Ο Σταύρος Πουπάκης είναι Φοιτητής στο Τμήμα Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Η Έρευνα Γνώμης για το Ασφαλιστικό έγινε σε συνεργασία με τον Επίκουρο Καθηγητή στο Τμήμα Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Πλάτων Τήνιο, και παρουσιάστηκε στην Ημερίδα για τη Διαγενεακή Δικαιοσύνη που διοργάνωσε η Γραμματεία Νέας Γενιάς την Πέμπτη 17 Ιουνίου 2010. Ολόκληρη η παρουσίαση της έρευνας σε power point.

Monday, June 21, 2010

Sunday, June 20, 2010

Young Greeks pose a challenge for government

By Megan K. Stack
Los Angeles Times, 12-6-2010

'Generation 700,' Greeks in their 20s and 30s who are highly educated but face high unemployment, are criticized by their elders for lacking initiative. They counter that the system has failed them.


The Greeks call it "Generation 700": a mass of highly educated twenty- and early thirtysomethings stuck in amiable insolvency, living with their parents, drifting from coffee shop to coffee shop with companions they can't afford to marry.

From their settled perches, the elders criticize and cluck. The young, they say, have either no initiative, a dearth of opportunities, or some combination of the two. They fear that young people will be unable to start their own families and they fret over the prospect of Greece's demographic undoing.

The catchall nickname for Greek young adults comes from the sum that had been, before sweeping austerity measures, a typical entry-level monthly salary — 700 euros, or about $860.

But Generation 700 is more than a pay grade; it's also, in the Greek imagination, a question that demands an answer from an overburdened government. Many Greeks say this generation is the first in decades that faces fewer jobs at lower pay, leading to a declining standard of living and less upward mobility than their parents enjoyed.

Even before the crisis came to a head this spring, economists estimated that about a quarter of this generation of Greeks was unemployed.

"Parents dream of their children becoming doctors or lawyers, so they made a lot of sacrifices for education," said Paulina Lampsa, international secretary for the ruling Panhellenic Socialist Movement party. "Now they have a lot of degrees but no jobs."

It's a predicament that spans the continent, a quiet underside to the perception of stability and growth brought by the creation of the European Union. In Italy, unemployment among the young is comparable to that in Greece, and the figure in Spain tops 40%. Even Britain and Germany are logging significant struggles against a similar rising trend.

Economists talk about a "lost generation" searching for a toehold in the workforce, weighed down by advanced degrees and even higher expectations.

Olga Stefou is 20. She speaks passable English and studies political science. These days she goes into the streets to shout slogans against the government and the International Monetary Fund. She has no choice, she says: She believes that upon graduation she'll be lucky to land a job that pays $500 a month.

"I'll be forced to live with my parents and work three jobs," she said, pausing among the throngs trickling into the street as a recent demonstration got underway. "I'll be doomed to a fate I haven't chosen. This is the state of my generation."

Stefou believes that the government is bound to respond to her discontent. And she has suggestions: Greece should make up its budget shortfall by pulling its 122 troops from Afghanistan and levying steep taxes on the Orthodox Church rather than squeezing the workers, she says.

The government is "in some way afraid of us," Stefou said with a shrug. "There are too many of us."

A hot spring night was creeping over Athens. Thousands of demonstrators packed the street; many of them looked to be about Stefou's age.

They marched in a slow circle down Stadiou Street to Parliament and then back again, yelling slogans: "Down with the junta of the IMF!" "Euro is here and it makes you poorer!" "Thieves, thieves, banks, stockbrokers and politicians!"

Doormen in uniforms stood on the stoops of fancy hotels and watched the protesters pass. A few hapless tourists struggled to wheel their suitcases through the crowds.

Riot police trailed behind, keeping their distance. Last of all came the street sweepers, scrubbing away any lingering signs of the demonstration. After a couple of hours, the streets were back to normal, packed with tourists, merchants and homemakers.

To hear some critics tell it, the discontented young are a living metaphor for what ails Greece in general: fattened on the indulgences of a doting system, unwilling to make hard sacrifices, lacking in self-starting spirit.

"What I'm really worried about is that you have a culture totally bereft of entrepreneurial ideas," said Takis Michas, a prominent Greek journalist and longtime critic of what he has called "the last Marxist state in Europe."

"People, especially young ones, are not taught to love entrepreneurship, but to hate it," he said.

Last year, Michas did a study of Greek marriage agencies. He found that the top attribute sought by middle-class young women in a potential mate was a job in the civil service or the military. Government service has long been prized because of the elaborate set of benefits attached to the position.

"This is the mind-set now," Michas said. "It's a culture of dependency, first on parents, and it becomes a dependency on the state."

Tell that to Nick Tsiagkas, 33, who left a full-time job and used his savings to open a boutique hotel in the mountains a few months ago. The hotel caters mostly to Greek tourists. But they aren't showing up anymore, he says; they're not even calling to ask about rates.

"People are afraid, and they want to be safe," Tsiagkas said. "I'm afraid, too. I started this business and now I'm dreaming of having my laptop and just sitting at my office. I used to have money coming in, and now it's just money going out."

Each generation has its own maladies. Greece is also suffused with guilt over pensioners who are watching their monthly payments wither. But in the malaise of its young adults, many Greeks see the prospect of an impoverished future.

Panos Stamboulidis used to sit around with his friends and dissect the political and social underpinnings of the low wages and lack of opportunity his generation faced. The heated discussions eventually gave rise to a blog, g700.blogspot.com, which has emerged as a forum for generational angst.

On the blog, pro bono legal advisors counsel young people about workplace disputes and government benefits. Social issues are also tackled: The site recently mounted a successful push to extend the working hours of the Athens subway so the less-than-wealthy young people could get home inexpensively.

"Our purpose was to struggle to gain some more rights for this generation," Stamboulidis said. "We have to fight through the mentality that the previous generation put into place, and also make up for their missed opportunities."

Now 30, Stamboulidis works 13 or 14 hours a day as a freelance food safety inspector, and he says he is grateful for the long hours.

And maybe, he says, government austerity will bring about a change in the country's mentality.

"We are not being fatalistic," he said. "It's a dark policy, but it's also necessary to get Greece out of the situation it's in."


megan.stack@latimes.com
Copyright © 2010, The Los Angeles Times

Thursday, June 17, 2010

"Φάτε τους γονείς σας!" Πως το "πρεκαριάτο" θα ξεπεράσει την κρίση

Ομιλία του εκπροσώπου της G700 στην Εθνική Ομάδα Εργασίας για τη Νέα Γενιά, Παναγιώτη Σταμπουλίδη, στην Ημερίδα που διοργάνωσε η Γραμματεία Νέας Γενιάς για τη Διαγενεακή Δικαιοσύνη


Καλησπέρα κι από εμένα,

ονομάζομαι Παναγιώτης Σταμπουλίδης, είμαι ιδρυτικό μέλος της “γενιάς των 700 ευρώ”, εκπροσωπώ τη G700 στην Εθνική Ομάδα Διαλόγου για τη νέα γενιά, και θέλω πραγματικά να συγχαρώ τη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς για την πρωτοβουλία που ανέλαβε να διοργανώσει τη σημερινή ημερίδα για τη διαγενεακή δικαιοσύνη.

Επιτέλους!

Επιτέλους μπαίνει στο δημόσιο διάλογο η διαγενεακή δικαιοσύνη.

Επιτέλους διερευνάται για πρώτη φορά η ατζέντα της διαγενεακής δικαιοσύνης.

Επιτέλους μας δίνεται η ευκαιρία να εξηγήσουμε τον πραγματικό λόγο για τον οποίο πιστεύουμε ότι υπάρχει στη χώρα μας το φαινόμενο της γενιάς των 700 ευρώ.

Επιτέλους μπορούμε να αναλύσουμε την οικονομική κρίση μέσα από μια εναλλακτική ματιά και όχι μέσα από τα κλασσικά δίπολα, αριστερά δεξιά, σοσιαλισμός, φιλελευθερισμός.

Εάν κατά την άποψή μας υπάρχει ένας λόγος που στην Ελλάδα ζει και βασιλεύει το πρεκαριάτο, η επισφαλής νέα γενιά δηλαδή,

...εάν υπάρχει ένας λόγος που η Ελλάδα σήμερα βιώνει με τόσο έντονο τρόπο την κρίση, αυτός δεν είναι άλλος από την όξυνση των διαγενεακών ανισοτήτων και την υιοθέτηση διαγενεακά άδικων πολιτικών καθ' όλη τη διάρκεια της τελευταίας τριανταπενταετίας.

Και δεν αναφέρομαι εδώ στις προσωπικές και οικονογενειακές σχέσεις ανάμεσα σε γονείς και παιδιά. Κάθε άλλο. Αυτές ήταν και είναι μια χαρά. Το αποδεικνύουν έτσι κι αλλιώς οι μεγάλες μεταβιβάσεις πόρων από τους γονείς στα παιδιά για εκπαίδευση και διασκέδαση. Το οικογενειακό σχέδιο Μάρσαλ στην Ελλάδα είναι κεντρικό χαρακτηριστικό της αναδιανομής που γίνεται ανάμεσα στις γενιές. Κανείς δεν το αμφισβητεί αυτό. Αμφισβείται όμως το κατά πόσο αυτό βοηθάει τους νέους ή αντιθέτως τους κάνει εξαρτημένους μαμάκηδες.

Σε κάθε περίπτωση αλλού είναι το μεγάλο πρόβλημα. Ξέρετε σε τι ουσιαστικά συνίσταται η διαγενεακή αδικία; Στην αντίστροφη αναδιανομή που γίνεται ανάμεσα στις γενιές στο δημόσιο χώρο. Στα δημόσια οικονομικά και το χρέος, το ασφαλιστικό, το εργασιακό, το περιβαλλοντικό ζήτημα. Το σχέδιο Μάρσαλ ωχριά μπροστά στο δημόσιο χρέος, το οικολογικό έλλειμμα και το έλλειμμα σε συλλογικά αγαθά που καλούνται να πληρώσουν σήμερα οι νέοι και οι μελλοντικές γενιές.

Είναι διαγενεακά άδικο που μια ολόκηρη γενιά, η γενιά της Μεταπολίτευσης, με σημαία την καθιέρωση της δημοκρατίας στη χώρα και πρόσχημα την επέκταση των κοινωνικών δικαιωμάτων, θεώρησε ότι νομιμοποιείται να εξαντλήσει τους χρηματικούς, παραγωγικούς, θεσμικούς, και περιβαλλοντικούς πόρους στη χώρα για να ζήσει καλά κι έχει ο θεός.

Χρέωσε έτσι τα παιδιά της και τα παιδιά των παιδιών της μέχρι το λαιμό για



  • να μπορεί να βγαίνει πρόωρα στη σύνταξη στις περισσότερες περιπτώσεις με χρυσό αλεξίπτωτο

  • να συνταξιοδοτείται με προνομιακούς όρους σε σχέση με τους νεότερους και τις μελλοντικές γενιές

  • να κατέχει αργομισθίες στο Δημόσιο, κατά προτίμηση στις ΔΕΚΟ

  • να υπερκοστολογεί προμήθειες και έργα για τις μίζες πολιτικών και δημοσίων υπαλλήλων.

Αδιαφόρησε για τη λειτουργία της οικονομίας αρκεί να μπορεί



  • να ρυθμίζει την αγορά κατά το δοκούν, έτσι ώστε να επιτρέπεται σε συντεχνίες να υπερτιμολογούν, να εμποδίζουν την πρόσβαση σε τρίτους, και γενικά να λειτουργούν ως αναδιανεμητικές συμμαχίες του δημόσιου πλούτου

  • να παίρνει κρατικές επιχορηγήσεις χωρίς αναπτυξιακό αποτέλεσμα,

Υποβάθμισε το φυσικό περιβάλλον για



  • να μπορεί να χτίσει εξοχικό 20 μέτρα από την παραλία και μέσα στο δάσος

  • να παράγει στο φουλ προϊόντα χημικής γεωργίας για να παίρνει τις επιδοτήσεις της ΕΟΚ

  • να μην πληρώνει δεκάρα για τη διαχείριση απορριμάτων, αφού όλα τα πετούσε στις παράνομες χωματερές από εδώ κι από εκεί.

Κι έτσι λοιπόν σήμερα, με την παγκόσμια οικονομική κρίση φάνηκε η γύμνια του μεταπολιτευτικού μοντέλου ανάπτυξης.

Γιατί ας μη γελιόμαστε. Μπορεί η οικονομική κρίση στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και τη Δυτική Ευρώπη να οφείλεται στην κατάρρευση του άπληστου και ανεξέλεγκτου χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού. Η ελληνική κρίση όμως οφείλεται στα δικά μας εσωτερικά και ιδιαίτερα συσσωρευμένα προβλήματα. Μικρό μόνο τμήμα των οποίων είναι η τοκογλυφική λειτουργία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων εσωτερικού και εξωτερικού.

Έτσι λοιπόν σήμερα, φτάσαμε σ' ένα σημείο όπου δεν μιλάμε πια για ανάπτυξη, αλλά για την ίδια την επιβίωσή μας.

Και πως βλέπουμε να επιτυγχάνεται αυτή; Συμπιέζοντας έως και θυσιάζοντας τους νέους που βρίσκονται στην πιο παραγωγική ηλικία. Και δεν μιλάω εδώ για τις ηλικίες κάτω των 25 και όλη αυτή τη συζήτηση που έχει ανοίξει για το μισθό μαθητείας των 550 ευρώ. Κι έτσι μας λένε πολλοί, G700, αλλάξτε όνομα... Όχι.

Μιλάω για το ξεζούμισμα των τριαντάρηδων από φόρους, εισφορές, και μειωμένη αγοραστική δύναμη, μακροχρόνια ανεργία. Μιλάω για τη χαμένη δεκαετία που έχουμε ίσως μπροστά μας διότι πρέπει να προστατευτούν τα ώριμα δικαιώματα της προηγούμενης γενιάς.

Είναι διαγενεακά άδικο που η σημερινή γενιά των τριαντάρηδων καλείται να παίξει το ρόλο της Ιφιγένειας για να σωθεί η χώρα από την κρίση, ενώ οι χρυσοί αλεξιπτωτιστές και οι εθνικοί προμηθευτές τη γλιτώνουν ξώφαλτσα.

Γι' αυτό κι εμείς σήμερα λέμε στους νέους “Φάτε τους γονείς σας”. Και δεν εννοώ πάτε σπίτι και κάψτε το. Ούτε λέω ότι οι νέοι είναι άμοιροι ευθυνών.

Εννοώ οργανωθείτε και τσακίστε ιδεολογικά και πρακτικά την κυρίαρχη πολιτική, θεσμική και οικονομική νοοτροπία που χαρακτήρισε μια ολόκληρη τριανταπενταετία και από την οποία είναι και οι νέοι δηλητηριασμένοι.

Τη νοοτροπία των ραντιέρηδων και των καιροσκόπων που ακόμα και σ' αυτή την ύστατη στιγμή μερικοί δε λένε να εγκαταλείψουν.

Ζητήστε να μειωθεί το χρέος με διαγενεακά και κοινωνικά δίκαιους όρους.



  • Να μην τριχοτομηθούν ξανά οι γενιές.

  • Να πληρώσει με περικοπές η παλιοπαρέα των ΔΕΚΟ και οι ευνοημένοι του στενού δημόσιου τομέα και όχι με φτώχεια οι νέοι εργαζόμενοι.

  • Να πληρώσουν με φόρους οι εθνικοί προμηθευτές

  • Να φέρουν πίσω το ΦΠΑ οι μικροεπιχειρηματίες που έκλεβαν την εφορία όλα αυτά τα χρόνια.

Ζητήστε επίσης ριζικές διαρθρωτικές αλλαγές. Όχι άλλο κάρβουνο. Απαιτείστε:



  • Ν' αλλάξει ριζικά το ασφαλιστικό σε μεικτό.

  • Να ελαφρυνθούν τα εισοδήματα από εργασία, από φόρους και εισφορές.

  • Να αρθούν τα θεσμικά εμπόδια στην αγορά εργασίας. Έχουμε σήμερα το πιο πολύπλοκο, υπερρυθμισμένο και γραφειοκρατικό εργατικό δίκαιο που όμως δεν προστατεύει κανένα. Αντίθετα αποτελεί παράγοντα ενθάρρυνσης της μαύρης εργασίας και των άτυπων μορφών απασχόλησης.

  • Να ανοίξουν τα κλειστά επαγγέλματα. Να σπάσουν τα καρτέλ των συντεχνιών που θέλουν τους νέους στην απέξω να τους συντηρεί ο πατέρας κι η μάνα τους μέχρι να γίνουν 40 χρονών.

  • Να αλλάξει δραστικά το κράτος. Η προηγούμενη γενιά δεν τόλμησε να πειράξει τη δημόσια διοίκηση γιατί μέσα απ' αυτή τροφοδότησε την προσοδοθηρία και τον καιροσκοπισμό

  • Ν' αλλάξει δραστικά το τοπίο της εκπαίδευσης. Τα πανεπιστήμια, αντί για άνδρα διαφθοράς, κομματισμού και θύματα της επαναστατικής γυμναστικής ορισμένων, να γίνουν πραγματικά ανεξάρτητα, αυτόνομα και λειτουργικά.

  • Ζητήστε τέλος να αξιοποιηθούν οι νέοι. Θέλουμε μια συμφωνία, ένα New Deal για τη νέα γενιά όπου ο νέος θα λογίζεται ως αναπτυξιακός πόρος και όχι σαν πιτσιρίκος που μέχρι τα 40 αναμασάει τα τσιτάτα της δοξασμένης γενιάς του Πολυτεχνείου και μετά ε, τι να κάνουμε μπορεί και κάπου να τον αξιοποιήσουμε. Έχουμε προτείνει στο παρελθόν μια ανακατονομή ευκαιριών και πόρων για ενίσχυση των νέων εργαζόμενων στα πρώτα τους βήματα με θεσμοθέτηση κάποιου τύπου α) πριμ απασχόλησης, β) ενίσχυσης για την απόκτηση στέγης, γ) μείωση του ασφαλιστικού βάρους.

Πάνω απ' όλα να αλλάξουμε παραγωγικό πρότυπο. Επιτέλους, από κοινωνία δανεικών, συνένοχη στη διαφθορά και συμμέτοχη στο πελατειακό σύστημα και τη διαιώνιση των διαχρονικών προβλημάτων της Ελλάδας, να γίνουμε μια παραγωγική οικονομία, με σοβαρούς θεσμούς και σοβαρό κράτος.

Να αναπτύξουμε τομείς και κλάδους, την πράσινη οικονομία, τα τρόφιμα, τη ναυτιλία, τα λιμάνια, τον τουρισμό, και δεν ξέρω τι άλλο, στους οποίους μπορεί να στηριχτεί μια βιώσιμη σε βάθος χρόνου ανάπτυξη.

Σαν G700 αυτά τα πράγματα θέλουμε. Πολιτικές που προάγουν τη διαγενεακή δικαιοσύνη και κατ' επέκταση την κοινωνική δικαιοσύνη.

Άλλωστε γι' αυτό φτιάξαμε πριν από τρία χρόνια το blog. Γι' αυτό το λόγο συνεχίζουμε και σήμερα. Αυτό το αίτημα εμπεριέχεται στη λέξη “γενιά των 700 ευρώ”, και όχι η γκρίνια για το ύψος του βασικού μισθού, όπως λανθασμένα πιστεύουν ορισμένοι.
Σας ευχαριστώ

Wednesday, June 16, 2010

Βγάλανε γλώσσα τα πιράνχας

Τα νοσοκομεία χρωστάνε τα μαλλιοκέφαλα τους.

Κατά την τριετία 2002-2004 υπήρξε μια μέση συσσώρευση χρεών της τάξης των 900 εκατομμυρίων ευρώ και ένα σύνολο χρεών ύψους 2,7 δις ευρώ περίπου ή 1,2% του ΑΕΠ. Την τετραετία 2004-2008 παρατηρήθηκε μια ετήσια συσσώρευση 1,3 δις ευρώ και το συνολικό χρέος στο τέλος του 2008 ανήλθε σε 5,226 δις ευρώ ή 2% του ΑΕΠ. Δηλαδή παρατηρήθηκε αύξηση του ετήσιου χρέους της τάξης του 45% περίπου ενώ το συνολικό χρέος σχεδόν διπλασιάστηκε. Στο τέλος του 2009 το χρέος ανήλθε σε 6,5 με 7 δις ευρώ περίπου ή 2,6% του ΑΕΠ. Το 1/3 αναλογεί σε χρέη για ιατρικά υλικά και το υπόλοιπο για φάρμακα.

Ως αποτέλεσμα της συσσώρευσης χρεών, και δεδομένης της σημερινής οικονομικής στενότητας, πολλές προμηθευτικές επιχειρήσεις μένουν απλήρωτες για χρόνια, αναγκαζόμενες να δανείζονται από τις τράπεζες για να πληρώνουν της μητρικές εταιρείες. Μπροστά σ’ αυτή τη ζοφερή γι’ αυτούς κατάσταση, και ζητώντας επιτέλους τα πληρωθούν, οι προμηθευτές φαρμάκων και ειδικών ιατρικών υλικών προχώρησαν πριν από αρκετές μέρες σε lock out. Δεν προμηθεύουν πλέον τα νοσοκομεία αν δεν ρυθμιστούν τα χρωστικά.

Δυστυχώς, για μία ακόμη φορά, τα πιράνχας βγάλανε γλώσσα και απειλούν. Παρότι έχουν απόλυτο δίκιο για τις καθυστερήσεις στις πληρωμές (το δέντρο), έχουν απόλυτο άδικο σε όλα τα υπόλοιπα (το δάσος). Αποκρύπτουν με περισσό θράσος το γεγονός ότι είναι συνένοχοι στο έγκλημα της υπερχρέωσης του ΕΣΥ.

Για να μη μας πιάνουν για κουτούς, το δυσβάσταχτο χρέος των νοσοκομείων είναι κατά βάση προϊόν διαφθοράς στο χώρο της υγείας. Στη διαφθορά αυτή συμμετέχουν διαχρονικά με κεντρικό ρόλο οι ιατρικοί επισκέπτες και οι εταιρείες που εκπροσωπούν. Μαζί με γιατρούς, νοσηλευτές, φαρμακοποιούς, διοικητικούς υπαλλήλους και τις διοικήσεις των νοσοκομείων, υπό την ανοχή της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας, αποτελούν ένα οργανωμένο εγκληματικό κύκλωμα που απομυζά τους πόρους των ασφαλιστικών ταμείων.

Οι μηχανισμοί της διαφθοράς πολλοί. Κυρίως πριμοδοτούν την υπερκατανάλωση ή την υπερτιμολόγηση προϊόντων συγκεκριμένων προμηθευτών.

Στα φάρμακα: κατευθυνόμενη συνταγογράφηση, μονοσυνταγογράφηση ακριβών σκευασμάτων από διευθυντές κλινικών και εξεδικευμένους ιατρούς, ενδονοσοκομειακή διαπλοκή με καθ’ υπόδειξη επιλογή ορισμένων σκευασμάτων από επιτροπές φαρμάκων, τριγωνικό εμπόριο και ενδοεταιρικές υπερτιμολογήσεις στα φάρμακα, αμέλεια (με δόλο;) από πλευράς φαρμακοβιομηχανιών να στείλουν και από πλευράς Υπουργείου να ελέγξει εάν οι τιμές των τριών φθηνότερων κρατών της Ευρώπης των 26 είναι οι σωστές κα. Ως αποτέλεσμα η Ελλάδα είναι η 3η πιο ακριβή χώρα της ΟΝΕ στα πρωτότυπα και η 4η στα γενόσημα φάρμακα.

Στα ιατρικά υλικά: κατευθυνόμενες παραγγελίες στα εξωσυμβατικά (εκτός διαγωνισμού) υλικά, υπερκοστολόγηση, εγγραφή υπεράριθμων μη χρησιμοποιημένων υλικών στα χρεωστικά των χειρουργείων, αποστολή τιμολογίων για υλικά που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί όμως το λογιστήριο και ο προϊστάμενος χειρουργείου δεν ελέγχει ποτέ, ορισμός μελών επιτροπών καθ’ υπόδειξη των εταιρειών με τη σύμφωνη γνώμη της διοίκησης, σκόπιμα καθυστερημένη διαγωνισμοί προμηθειών για παράταση συμβάσεων σε υπάρχοντες προμηθευτές κα. Ως αποτέλεσμα, εντοπίζονται τεράστιες αποκλίσεις σε τιμές σε ειδικά ιατρικά υλικά τόσο ανάμεσα στα ελληνικά νοσοκομεία όσο και τα ευρωπαϊκά. Σε 20 νοσοκομεία γίνεται πραγματικό πάρτυ με χρωστούμενα που δεν δικαιολογούνται από το μέγεθός τους.

Δυστυχώς, κι ενώ όλα αυτά είναι γνωστά εδώ και χρόνια το Υπουργείο Υγείας καθυστέρησε τραγικά να πάρει μπρος και τώρα τρέχει και δεν φτάνει. Έπρεπε από την πρώτη στιγμή, κρατώντας στο ένα χέρι τις λίστες με τις συγκριτικές με την Ευρώπη τιμές, και στο άλλο δυο - τρία τρανταχτά σκάνδαλα μαζί με μερικές αποκαλύψεις και συλλήψεις, να πάρει την πρωτοβουλία των κινήσεων και να κάνει αναδιαπραγμάτευση του χρέους, δίνοντας ένα γερό μάθημα στο εγχώριο προμηθευτικό, ιατρικό και παραϊατρικό κύκλωμα. 60% των χρωστικών και πολλά είναι. Τώρα, ακριβώς επειδή καθυστέρησε διαπραγματεύεται από θέση αδυναμίας με τα πιράνχας. Και όπως πάει θα χάσει.

Monday, June 14, 2010

Νοικοκυραίοι, ραντιέρηδες, καιροσκόποι

Του Αρίστου Δοξιάδη
Athens Review of Books,
Εναλλακτικά Anamorfosis Blog
8 Ιουνίου 2010

Ο τρόπος που συζητάμε για την οικονομία άλλαξε άρδην, μέσα σε λίγους μήνες. Πριν ξεσπάσει η δική μας κρίση του χρέους ο δημόσιος διάλογος δεν διέφερε πολύ από τον αντίστοιχο στις δυτικές χώρες. Είχαμε τις κλασικές συζητήσεις υπέρ του δημόσιου ή του ιδιωτικού τομέα, υπέρ της τόνωσης της ζήτησης ή της περικοπής δαπανών, για το φιλελευθερισμό και τη σοσιαλδημοκρατία, κ.ο.κ

Λίγοι σχολιαστές επέμεναν στις ελληνικές ιδιαιτερότητες. Για παράδειγμα ότι το Δημόσιο δεν είναι Δημόσιο όταν το έχουν αλώσει ιδιωτικά και συντεχνιακά συμφέροντα, και το ιδιωτικό δεν είναι ιδιωτικό όταν ζει από το δημόσιο χρήμα. Αλλά αυτές οι φωνές δεν ήταν παρούσες ούτε στο λόγο των κομμάτων, ούτε των καναλιών, ούτε φυσικά στη χάραξη της κυβερνητικής πολιτικής.

Οι τεχνοκράτες ασχολούνταν περισσότερο με το επίσημο, παρά με το πραγματικό. Με το ύψος, π.χ., των φορολογικών συντελεστών, αλλά όχι με τους φόρους που πραγματικά πλήρωναν οι επιχειρήσεις – πολύ ψηλότερους από την επίσημη κλίμακα όταν το ΣΔΟΕ επέδραμε επί δικαίων και αδίκων, πολύ χαμηλότερους όταν ο επιχειρηματίας είχε τον τρόπο του.

Υπήρχε μεγάλη διαφορά ανάμεσα στον επίσημο λόγο της πολιτείας, της πολιτικής, της τεχνοκρατίας, και σε αυτό που διαισθανόμασταν, που κουβεντιάζαμε στις παρέες, αλλά δεν αρθρώναμε δημόσια. Στον επίσημο λόγο, την καθαρεύουσα, μιλούσαμε για επενδύσεις, προγραμματισμό, ανταγωνισμό, παραγωγικότητα, κίνητρα, ελέγχους, νόμους. Στη δημοτική, για φραπέ, χαβαλέ, και το δαιμόνιο του Έλληνα. Ξέραμε ότι οι δημόσιες διακηρύξεις δεν θα πραγματοποιηθούν, αλλά λέγαμε: ας προσπαθήσουμε, και αν γίνει το ένα δέκατο, πάλι καλά – να μη μείνουμε πολύ πίσω από «την Ευρώπη».

Τώρα η δημόσια συζήτηση άλλαξε, και ξαφνικά μοιάζει με τις κουβέντες της παρέας. Το δίλημμα «δημόσιο ή ιδιωτικό;» μεταλλάχτηκε: «με τον αργόμισθο ή με το φοροφυγά;». Το «συνδικάτα ή εργοδοσία;» μεταλλάχτηκε: «να κόψουμε τη σύνταξη από τα 52 ή τα ιατρικά υλικά που τα πληρώνουμε για χρυσάφι;». Αρχίσαμε να συζητάμε για την πραγματική Ελλάδα, όχι για μια θεωρητική μικτή οικονομία. Οι καθημερινές εμπειρίες του καθενός ταυτίστηκαν με τα μεγάλα ζητήματα. Αυτό είναι υγιές. Είναι η αρχή της αυτογνωσίας.

Αλλά η οικονομία είναι πολύπλοκη, και οι εμπειρίες μας είναι χαοτικές, ποικίλες και αντιφατικές. Είναι εύκολο να καταλήξουμε σε υπερβολές, να μείνουμε σε καταγγελίες και μονόλογους, να χάσουμε τις αιτίες και την προοπτική. Από τη δημώδη εμπειρία πρέπει να ξαναστήσουμε μια λόγια θεωρία για την ελληνική οικονομία, που να εστιάζει στα ουσιώδη, να τα εξηγεί, και να ορίζει επιλογές.

Θεωρίες της ιδιομορφίας

Μια καλή προσέγγιση είναι να εντοπίσουμε σε τι διαφέρουμε από τις αναπτυγμένες δυτικές οικονομίες, που συνειδητά ή ασυνείδητα τις έχουμε για πρότυπο. Ακόμα και όταν τις επικρίνουμε, αυτές έχουμε ως μέτρο σύγκρισης, τόσο για την ιδιωτική κατανάλωση όσο και για τις κοινωνικές υπηρεσίες. Για το σκοπό αυτό είναι χρήσιμη μια νεοθεσμική οπτική, που αναλύει τις παραλλαγές του καπιταλισμού και τις σχετίζει με τις ιστορικές καταβολές και τους θεσμούς κάθε χώρας3.

Οι θεσμοί είναι μια ευρεία έννοια, που επιδέχεται διαφορετικούς ορισμούς. Στον πιο γενικό ορισμό ο όρος περιλαμβάνει τους επίσημους θεσμούς (το σχολείο) και τους ανεπίσημους (το φροντιστήριο και το ιδιαίτερο). Περιλαμβάνει τις ρυθμίσεις (ιατρική νομοθεσία), τους οργανισμούς (το νοσοκομείο), αλλά και τις συχνές συμπεριφορές (το φακελάκι). Περιλαμβάνει επίσης, σε μερικές θεωρήσεις, την ιδεολογία (τι είναι πρόοδος) και τη νοοτροπία (εργασιακή ηθική).

Η νεοθεσμική θεώρηση επιδιώκει να φωτίσει και να εξηγήσει τις μικρο-οικονομικές συμπεριφορές που διαμόρφωσαν τα μακρο-μεγέθη. Γιατί αφήσαμε την κοινωνική ασφάλιση να χρεοκοπήσει; Γιατί δεν πληρώνουμε φόρους; Γιατί δεν έχουμε εξαγώγιμα βιομηχανικά προϊόντα; Γιατί κάνουν φροντιστήριο οι μαθητές των λυκείων; Σε τι είμαστε διαφορετικοί σε αυτό το επίπεδο από τους Γερμανούς;

Η πρόχειρη εμπειρική απάντηση είναι ένας πολύ μακρύς κατάλογος: διαφθορά, πελατειακό σύστημα, γραφειοκρατία, οικογενειοκρατία, διαπλοκή, καταναλωτισμός, παπαγαλία στο σχολείο, καχυποψία, αλλά και ευέλικτες επιχειρήσεις, πτυχιούχοι, φιλοδοξία, κινητικότητα, πολιτική άποψη, αντίσταση, πολυγλωσσία, εργατικότητα (υπό όρους), εξωστρέφεια. Δεν βοηθάει όμως πολύ μια τέτοια παράθεση. Πιο διαφωτιστικό είναι, από όλο το πλέγμα των θεσμών που απαρτίζουν την ελληνική μικροοικονομία, να ξεχωρίσουμε λίγα και βασικά, όπου διαφέρουμε από τις πιο αναπτυγμένες οικονομίες. Τα ακόλουθα θεωρώ ότι είναι τα κρίσιμα στοιχεία της ελληνικής ιδιομορφίας:

  • Το πλήθος και το μικρό μέγεθος των επιχειρήσεων, μαζί με τη μεγάλη διασπορά της ιδιοκτησίας των ακινήτων (νοικοκυραίοι).
  • Η μεγάλη έκταση και διασπορά των προσόδων (ραντιέρηδες).
  • Η ελλιπής συνείδηση συνεργασίας και παράλληλα η μεγάλη ανταπόκριση σε κίνητρα και αντικίνητρα (καιροσκόποι).
Η Ελλάδα είναι μια καπιταλιστική οικονομία με κοινωνικό κράτος, όπως πολλές άλλες. Αλλά όπως και κάθε άλλη έχει τη δική της δυναμική, που δημιουργείται από τα ιδιαίτερα στοιχεία της μαζί με τα γενικά στοιχεία του καπιταλισμού.

*Ολόκληρο το άρθρο μπορείτε να το διαβάσετε στο Anamorfosis blog ή στο Athens Review of Books, τεύχος 8, Ιούνιος 2010. με τίτλο Θεσμοί και νοοτροπίες στην ελληνική οικονομία

Saturday, June 12, 2010

Διαγενεακή Δικαιοσύνη και δημόσια πολιτική στην εποχή της κρίσης

Η Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς διοργανώνει Ημερίδα με θέμα: «Διαγενεακή Δικαιοσύνη και δημόσια πολιτική στην εποχή της κρίσης», την Πέμπτη 17 Ιουνίου 2010, στο Αμφιθέατρο του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης. H G700 συμμετέχει στη 2η συνεδρία της Ημερίδας με τίτλο "Όψεις διαγενεακών ανισοτήτων και η ανάγκη για μία νέα δίκαιη συμφωνία (New Deal) μεταξύ των γενεών". Ολόκληρο το Πρόγραμμα και οι ομιλητές που συμμετέχουν στην Ημερίδα ΕΔΩ.

Friday, June 11, 2010

Greece is tapping China's deep pockets to help rebuild its economy

By Anthony Faiola
Washington Post, June 9, 2010

PIRAEUS, GREECE -- Nearly bankrupt and sullied in the eyes of foreign investors, Greece is moving to rebuild its economy by tapping the deep pockets of another ancient civilization: China.

Spurred on by government incentives and bargain-basement prices, the Chinese are planning to pump hundreds of millions -- perhaps billions -- of euros into Greece even as other investors run the other way. The cornerstone of those plans is the transformation of the Mediterranean port of Piraeus into the Rotterdam of the south, creating a modern gateway linking Chinese factories with consumers across Europe and North Africa.

The port project is emerging as a bellwether for Greek plans to pay down debt and reinvent its broken economy by privatizing inefficient government-owned utilities, trains and even casinos. This week, the Chinese shipping giant Cosco assumed full control of the major container dock in Piraeus, just southwest of Athens. In return, the Chinese have pledged to spend $700 million to construct a new pier and upgrade existing docks.

The Greek government, for its part, is taking on the powerful unions in a bid to ensure that the Chinese can introduce dramatic changes to increase efficiency and productivity. That effort has ironically turned the Greek Communist Party -- which is closely aligned with the labor unions -- into the fiercest critic of China's economic march on Greece.

The Greek government is also courting China for a bevy of other projects, including a sprawling new distribution center in the industrial wastelands west of Athens, a monorail line, five-star hotels and a new maritime theme park. Greek hotels, eager to fill rooms as crisis-weary Europeans cut back on travel, are also wooing Chinese tour operators as never before. The whitewashed island of Santorini has started selling itself as the ideal spot for "Big Fat Mandarin Weddings" and has seen a surge in fairytale nuptials by wealthy Chinese as a result.

"We have a saying in China, 'Construct the eagle's nest, and the eagle himself will come,' " Wei Jiafu, Cosco's charismatic chief executive, said in a televised interview in Athens this week. A high-ranking member of China's Communist Party, he is now so well-known in Greece that many here refer to him by his nickname, "Captain Wei."

"We have constructed such a nest in your country to attract such Chinese eagles," he said. "This is our contribution to you."

Pattern of investing

The Chinese have plunked down billions from Angola to Peru to ensure the delivery of natural resources to feed China's red-hot economy as well as to guarantee unfettered and cost-effective shipment of its exports abroad. The investments here in Greece, analysts say, are part of China's plan to create a network of roads, pipelines, railroads and port facilities -- sort of a modern Silk Road -- to boost East-West trade.

Forced in April to turn to the European Union and International Monetary Fund for a $140 billion bailout, Greece fits perfectly into China's pattern of investing in challenging environments. China is building a new commercial maritime base in Greece at a time when other European nations remain suspicious of Chinese state investment. France, citing national security risks, recently blocked a bid by China to take over a French firm.

Alarm is also growing that China's plans will flood Europe with cheap Asian imports.

"There is growing unease in Europe at the extent and size of their trade imbalance with China," said Jonathan Wood, global issues analyst at Control Risks in London. "They are worried about finding themselves in the same situation as the United States, running a high trade deficit with China."

Yet the Greeks see Chinese investment as nothing short of a gift from the gods. The biggest question facing the troubled European Union is how nations with uncompetitive economies such as Portugal, Spain and Greece can reinvent themselves to be more on par with the successful nations of Northern Europe. Greek officials say Chinese investment is offering a glimpse into how this nation can do just that by building on its expertise in shipping.

"The Chinese want a gateway into Europe," Theodoros Pangalos, Greece's deputy prime minister, said in an interview. "They are not like these Wall Street [expletive] pushing financial investments on paper. The Chinese deal in real things, in merchandise. And they will help the real economy in Greece."

Yet the privatization of the port also shows how difficult such a transition might be, particularly as Greece tries to privatize more of its economy.

35-year lease

The Chinese deal for the port began to come together in 2006, with Cosco taking transitional control of the main dock at Piraeus on Oct. 1, 2009. It came in armed with a 35-year lease and a mission to whip the notoriously inefficient container docks into shape.

The unloading of a mid-size cargo ship could take as long a week at Piraeus, days longer than at a modern, well-run port such as Rotterdam, now Europe's largest. Many in the shipping industry blamed Greek state workers. "The problem is, the workers were trained to make more money without working," said Nicolas Vernicos, owner of a shipping company whose tugboats have been subcontracted by the Chinese to operate at the port. "That is Greece's problem."

The unions at the port had been striking off and on for months to protest the Chinese arrival. Greece's Socialist government, which came to power in October, initially stood behind the unions, almost scuttling the Chinese deal.

But as Greece's economy went into a tailspin, the government did an about-face, not only welcoming the Chinese at the container dock but also entering into new talks with them for a major shipping repair hub at the port as well as a huge new distribution center.

As part of the deal, 500 union workers at the port were gradually replaced -- allowing the Chinese to bring in cheaper subcontractors. To calm the unions, the government offered 140 workers up to $2,000 a month in pension payments, while others were promised government jobs elsewhere.

The unions and the Greek Communist Party say the Chinese are hiring subcontractors with fewer than 20 workers -- putting them just below the legal threshold in Greece to form organized unions. In addition, they say, the new workers are being pushed too hard, pointing to an incident three weeks ago when two new hires were hospitalized after being injured on the job.

"We are not only giving up national sovereignty but selling our workers out," said Nikos Xourafis, a labor leader with the Greek Port Workers Association. "That can't be the answer for Greece."


Special correspondent Iason Athanasiadis contributed to this report.

Thursday, June 10, 2010

Ευρώπη ξύπνα!

Εδώ και μερικές εβδομάδες ζούμε πραγματικά ένα θεάτρο του παραλόγου. Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες η μία μετά την άλλη υιοθετούν πολιτικές αυστηρής λιτότητας με στόχο να πείσουν τους διεθνείς πιστωτές τους ότι οι οικονομίες τους είναι αξιόπιστες και το χρέος τους βιώσιμο. Μάλιστα, πολλοί είναι αυτοί που προτρέπουν την κυβέρνησή τους “κάντο όπως η Ελλάδα”. Είναι χαρακτηριστικό αυτό που έγραφε χτες η οικονομική εφημερίδα του Ντίσελντορφ Handelsblatt ότι “οι Ευρωπαίοι μπορούν να μάθουν από την Ελλάδα πώς γίνεται η εξυγίανση των δημοσιονομικών, όχι από τη Γερμανία”.

Ε, μ' αυτά και μ' αυτά, σε λίγο θα πάψουμε να είμαστε στο κλάμπ των χοίρων της Ευρώπης (PIIGS) και θα αναδειχτούμε ξάφνου σε χώρα πρότυπο αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης. Επιτέλους, λίγη σοβαρότητα δεν βλάπτει. Όχι γιατί είναι ευκαταφρόνητες οι προσπάθειες και οι θυσίες που κάνει η Ελλάδα για να σωθεί απ' τη χρεοκοπία. Κάθε άλλο. Αλλά γιατί οι ευρωπαίοι εταίροι, μάλλον, κάπου το έχασαν.

Το ευρωπαϊκό πρόβλημα δεν είναι ίδιο με το ελληνικό. Δεν είναι μόνο ότι στην Ελλάδα υπάρχουν ΔΕΚΟ τύπου ΟΣΕ που χρωστάνε 10 δις ευρώ, σχεδόν όσο οι τόκοι του δημοσίου χρέους. Απλά, δεν μπορεί ένα μεγάλο τμήμα της Ευρώπης, που χρωστάει μόνο και μόνο επειδή ξόδεψε απίστευτα ποσά με στόχο να σώσει το τραπεζικό του σύστημα, τώρα να του ζητάνε τα ρέστα οι διεθνείς πιστωτές. Αυτοί δηλαδή που προκάλεσαν όλα αυτά τα προβλήματα ευθύς εξαρχής.

Είναι δυνατόν μια χώρα όπως η Γερμανία, της όποιας η οικονομική ευμάρεια βασίζεται στη βιομηχανική παραγωγή, τη μεγάλη παραγωγικότητα της εργασίας και την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων που επιφέρει θετικό ισοζύγιο εξαγωγών, και η οποία σημειωτέον είχε μεταρρυθμίσει σε ικανοποιητικό επίπεδο τόσο το ασφαλιστικό της όσο και την αγορά εργασίας, να πανηγυρίζει που θα στύψει τη μεσαία της τάξη, περικόπτοντας 11 δις δαπάνες του κράτους;

Και δεν είναι μόνο η Γερμανία. Είναι όλοι όσοι ξόδεψαν και χρεώθηκαν για να διασωθεί το τραπεζικό τους σύστημα, και καλά έκαναν, και οι οποίοι όμως τώρα, στέλνουν το λογαριασμό στους πολίτες. Είναι δυνατόν η απάντηση στην ύφεση να είναι η μεγαλύτερη τροφοδότησή της με κοινωνικά άδικες πολιτικές περιστολής δαπανών;

Πραγματικά, μια φορά έχει ξανασυμβεί αυτό στα χρονικά. Μετά τη μεγάλη ύφεση, όταν ο Ρούζβελτ στις ΗΠΑ έπαιρνε μέτρα (New Deal) και η Ευρώπη, υπνωτισμένη και εγκλωβισμένη μέσα στην τότε κλασσική οικονομική ορθοδοξία σφύριζε αδιάφορα και ηθικολογούσε πάνω από τα κοινωνικά πτώματα που άφηνε πίσω της η κρίση.

Η λύση για την Ευρώπη είναι μία. Ομπαμική θα την πούμε, Ρουζβελτιανή, Σολωνική δεν έχει σημασία. Οικονομική ένωση με παράλληλη αναδιάρθρωση του τραπεζικού και χρηματοοικονομικού συστήματος, μηδένισμα στο κοντέρ των χρεών με μια ευρωσεισάχθεια και ανεύρεση κεφαλαίων για επενδύσεις σ' ένα νέο παραγωγικό πρότυπο. Για να υπάρξει ένα ενιαίο ευρωπαϊκό κέντρο αποφάσεων και να διαραγεί η διαρθρωτική ισχύς του χρηματοοικονομικού κεφαλαίου το οποίο έχουμε κάνει θεό και προσκυνάμε.

Υπ' αυτή την έννοια, κινήσεις όπως α) η κοινή επιστολή Σαρκοζύ-Μέρκελ για απαγόρευση του short-selling, που όμως θα εγκριθεί και θα υλοποιηθεί μετά από πολλούς μήνες από την Επιτροπή, β) τα ψιθιρίσματα για περισσότερη οικονoμική ένωση, που όμως ο Μπαρόζο και ο Γιούνκερ δεν την πολυθέλουν γιατί θα χάσουν εξουσίες, και γ) το σχέδιο σωτηρίας των 700 δις ευρώ το οποίο ανατρέπει τις βασικές παραδοχές του Μάαστριχτ, πλην όμως δε δίνεται για τόνωση της οικονομίας αλλά διοχετεύεται για αναχρηματοδότηση των κρατικών χρεών, είναι εξελίξεις σημαντικότατες σε σύγκριση με πριν από δύο μήνες, προδιαγράφουν πράγματι μια τάση, όμως υπολείπονται κατά πολύ από το ιδεατό και αναγκαίο. Βρισκόμαστε σε μια έκτακτη κατάσταση, σχεδόν σε έναν οικονομικό πόλεμο. Απαιτούνται γι' αυτό μεγάλες πολιτικές σε ευρωπαϊκό επίπεδο, από μεγάλες και υπερβατικές ηγεσίες. Ευρώπη ξύπνα!

Monday, June 7, 2010

Η G700, οι μεταρρυθμίσεις, το ΔΝΤ και η αναδιάρθρωση του χρέους

Έχει περάσει ήδη ένα εξάμηνο από το ξέσπασμα της ελληνικής κρίσης χρέους, τον Οκτώβριο του 2009, και είναι τώρα μια καλή ευκαιρία για να τοποθετηθούμε συνολικά πάνω στα τρία μεγάλα ζητήματα που απασχολούν τη δημόσια συζήτηση: τις διαρθρωτικές αλλαγές και την ανάπτυξη, την προσφυγή στο μηχανισμό στήριξης ΕΕ-ΔΝΤ-ΕΚΤ και την προοπτική αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους.

Καταρχάς, θεωρούμε ότι αυτό που βιώνει σήμερα η Ελλάδα είναι η παταγώδης εξάντληση του μεταπολιτευτικού προτύπου ανάπτυξης: με το πελατειακό κράτος, τον παρεοκρατικό καπιταλισμό, το διαγενεακά άδικο ασφαλιστικό σύστημα, την αντινεανική αγορά εργασίας, τη μικρή και μεγάλη διαφθορά, τους προσοδοθήρες, τα ελλείμματα και τα χρέη ενός αντιπαραγωγικού δημόσιου τομέα, την υπερκατανάλωση εισαγόμενων προϊόντων μέσα από τη διατήρηση ενός τεράστιου εξεωτερικού χρέους, το οικολογικό έλλειμμα.

Ως εκ τούτου, η σημερινή κρίση χρέους και η όξυνσή της οφείλεται σε διαχρονικά δομικά προβλήματα, τα οποία επειδή ακριβώς δεν αντιμετωπίστηκαν έγκαιρα, οδήγησαν σε κατάρρευση τα δημόσια οικονομικά. Έτσι, μπορεί η οικονομική κρίση στις ΗΠΑ και τη Δυτική Ευρώπη να οφείλεται στην κατάρρευση του άπληστου και ανεξέλεγκτου χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού, η ελληνική κρίση ωστόσο οφείλεται στα δικά μας εσωτερικά και ιδιαίτερα συσσωρευμένα προβλήματα, μικρό τμήμα των οποίων είναι η τοκογλυφική λειτουργία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων εσωτερικού και εξωτερικού.

Εκλαμβάνοντας λοιπόν το ελληνικό πρόβλημα, ως προϊόν δομικών εσωτερικών αδυναμιών, λέμε ήδη εδώ και τριάμισι χρόνια ότι απαιτούνται τομές και ανατροπές με όχημα τη διαγενεακή δικαιοσύνη και την κοινωνική δικαιοσύνη. Για να αρθεί η διαγενενακή και κοινωνική αδικία και να καταφέρουμε να αποκτήσουμε βιώσιμη ανάπτυξη. Όπου διαγενεακά άδικο θεωρούμε το να ευνοείται σκανδαλωδώς η γενιά της ακρίδας (Πολυτεχνείου), η οποία συσσώρευσε προνόμια πολύ πέρα από τις δυνατότητές της, και να αδικούνται οι ηλικιωμένοι, οι νέοι και οι μελλοντικές γενιές που καλούνται σήμερα να πληρώσουν τα σπασμένα. Όπου κοινωνικά άδικο θεωρούμε ο εργαζόμενος ανεξαρτήτου ηλικίας, φύλου, ή σχέσης εργασίας (μισθωτός-ελεύθερος επαγγελματίας, επιχειρηματίας) να μην λαμβάνει το μέρισμα της παραγωγικότητάς του και κάποιοι άλλοι αργόμισθοι του δημοσίου, πιράνχας της αγοράς, ραντιέριδες, κρατικοδίαιτοι «εθνικοί προμηθευτές» και οι πολιτικοί που τους στηρίζουν να πλουτίζουν αμειβόμενοι πολύ πέρα από τις δυνατότητές τους.

Υπ’ αυτό το πρίσμα μερικές από τις αλλαγές που έχουμε υποστηρίξει κατά καιρούς και συνεχίζουμε να στηρίζουμε είναι:

  • Η αλλαγή μοντέλου ασφάλισης. Να δημιουργήσουμε ένα Μεικτό Ασφαλιστικό σύστημα με έναν πυλώνα βασικής σύνταξης και έναν πυλώνα ανταποδοτικής σύνταξης, όπου ο υπολογισμός θα γίνεται είτε με αμιγώς κεφαλαιοποιητικά κριτήρια είτε με κάποιον νοητό κεφαλαιοποιητή. Το νέο ασφαλιστικό που έχει καταθέσει η κυβέρνηση κινείται δομικά προς αυτή την κατεύθυνση, ωστόσο εμπεριέχει μέσα τόσες πολλές εξαιρέσεις για τις ειδικές ομάδες που ουσιαστικά ακυρώνεται εν τη γενέσει του. Ταυτόχρονα, μπροστά σε μια ζοφερή ταμειακή πραγματικότητα, όπου δεν υπάρχει σάλιο προωθείται η εύκολη λύση: το οριζόντιο κόψιμο των συντάξεων όλων, γεγονός που αδικεί τους χαμηλοσυνταξιούχους, και ευνοεί τους χρυσούς αλεξιπτωτιστές.
  • Η περικοπή στη σπατάλη του δημοσίου: αυτό σημαίνει πάταξη της διαφθοράς, μειώσεις σε ένα ευρύ φάσμα δαπανών από προμήθειες (και αλλαγή του τρόπου με τον οποίο αυτές προωθούνται) μέχρι και μειώσεις σε μισθούς των Δημοσίων Υπαλλήλων, οι οποίοι πρέπει να φτάσουν στα όρια της πραγματικής τους παραγωγικότητας. Ταυτόχρονα, μιλάμε για δραστική αναδιοργάνωση του Δημόσιου Τομέα με βάση τις αρχές του new public management. Σήμερα οι ταμειακές περικοπές γίνονται και συμφωνούμε, η δομική αναδιάρθρωση του κεντρικού κράτους, όμως, πάει πολύ πιο αργά, παρότι ο Καλλικράτης αποτελεί μια επανάσταση για την Αυτοδιοίκηση.
  • Η ενίσχυση των αμοιβών του ιδιωτικού τομέα σε αντιστοιχία με την αύξηση της παραγωγικότητας που υπήρξε μεγάλη από το 1996 και μετά (μέσος όρος 4% μέχρι το 2006). Δεν έγινε, δεν γίνεται και δυστυχώς είναι δύσκολο να γίνει σε συνθήκες ύφεσης.
  • Η ενίσχυση του βασικού μισθού ένταξης στην εργασία για τους ανειδίκευτους και κρατικοποίησή του, στα πρότυπα του βρετανικού minimum wage. Σήμερα γίνεται το αντίθετο.
  • Η ελάφρυνση των εισοδημάτων από εργασία, από φόρους και εισφορές. Σήμερα γίνεται το αντίθετο.
  • Η άρση των θεσμικών αντικινήτρων στην αγορά εργασίας - flexicurity. Σήμερα το μόνο που συζητιέται είναι η διεύρυνση του ορίου στις απολύσεις και τίποτα άλλο.
  • Η αξιοποίηση των νέων. Με ένα New Deal για τη νέα γενιά όπου θα εμπεριέχεται μια ανακατονομή ευκαιριών και πόρων υπέρ των νέων, συγκεκριμένα α) πριμ απασχόλησης, β) ενίσχυση της απόκτησης στέγης, γ) μείωση του ασφαλιστικού βάρους
  • Το άνοιγμα των κλείστων επαγγελμάτων. Να σπάσουν τα καρτέλ των ειδικών επαγγελματικών ομάδων. Το άνοιγμα ξεκίνησε και όπου αυτό γίνεται σωστά πχ καμποτάζ το στηρίζουμε, όπου έχουμε ήξεις αφίξεις, πχ φορτηγατζίδες διαφωνούμε ριζικά
  • Η αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος. Να φτιάξουμε ένα δίκαιο προοδευτικό φορολογικό σύστημα με διεύρυνση της φορολογητέας ύλης, εισοδηματικό προσδιορισμό φόρου για όλους και κατάργηση των εξαιρέσεων. Το νέο φορολογικό κινείται στη σωστή κατεύθυνση και το επικροτούμε, ωστόσο έχει αφήσει κι αυτό τα παραθυράκια του σε ό,τι αφορά τη φορολόγηση του χρηματηστηριακού κεφαλαίου (Capital Gains Tax). Ταυτόχρονα πρέπει να αλλάξει άρδην ο τρόπος οργάνωσης της φορολογικής διοίκησης
  • Η διευκόλυνση της ανάπτυξης συγκεκριμένων τομέων και κλάδων πως: α) ο τουρισμός, β) η ναυτιλία και οι γύρω από τη ναυτιλία σχετικοί κλάδοι, γ) τα τρόφιμα, δ) η πράσινη οικονομία σε όλο το φάσμα της από ΑΠΕ μέχρι διαχείριση σκουπιδιών και αποβλήτων, ε) πώληση υπηρεσιών παιδείας στη ΝΑ Ευρώπη, στ) η πώληση υπηρεσιών υγείας προς όλη την Ευρώπη. Δυστυχώς στο κομμάτι της ανάπτυξης όχι μόνο δε γίνονται σημαντικά βήματα, αλλά φροντίζουμε με τη στάση μας να γινόμαστε αποκρουστικοί στις όποιες επενδυτικές απόπειρες.

Το μνημόνιο που υπογράψαμε με την ΕΕ και το ΔΝΤ εμπεριέχει αρκετά από τα παραπάνω και σ' αυτό το σημείο το επικροτούμε, σε πολλά άλλα όμως δε λέει τίποτα ή τα αγνοεί συνειδητά και είναι γι' αυτό καταστροφικό. Συνεπώς, το καλό με το μηχανισμό στήριξης και την εμπλοκή του ΔΝΤ είναι ότι επιτέλους αναγκαζόμαστε να κάνουμε διαρθρωτικές αλλαγές υπό την εποπτεία κάποιου που ξέρει και δεν πρόκεται να σ' αφήσει να κάνεις ακροβατισμούς τύπου Λοβέρδου.

Το κακό είναι ότι είμαστε σκληρά ενταγμένοι σε έναν ζουρλομανδύα που τον ενδιαφέρει πάνω απ' όλα η αποπληρωμή των χρεών των δανειστών και δεν έχει αναπτυξιακή κατεύθυνση. Όλα τα θεωρεί κόστος που πρέπει να περικοπεί. Εδώ λοιπόν θα περιμέναμε από την Κυβέρνηση να εξαντλήσει τον πολιτικό βολονταρισμό της και την όποια δημιουργικότητά της, αναπτύσσοντας τους κλάδους που αναφέρθηκαν παραπάνω με ίδια μέσα, αναζητώντας ενδεχομένως κεφάλαια και από εναλλακτικές πηγές. Γιατί αργήσαμε τόσο με την COSCO, γιατί ταλαιπωρούμε το ΖΕΝΙΘ, που είναι η πράσινη οικονομία

Τέλος, ακριβώς επειδή η ανάπτυξη ενδέχεται να σκοντάψει στο λάκκο της σκληρής δημοσιονομικής προσαρμογής, όταν έρθει η ώρα, όταν δηλαδή έχουμε ολοκληρώσει το μεγαλύτερο κομμάτι των διαρθρωτικών αλλαγών και το πρωτογενές έλλειμμα ισούται με το ποσό που πληρώνουμε κάθε χρόνο για τόκους, έτσι ώστε πιστολάροντας να είμαστε σε θέση να ισοσκελίσουμε το έλλειμμα, τότε θα πρέπει να δούμε σοβαρά το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους. Τότε θα είμαστε και ηθικά νομιμοποιημένοι να το κάνουμε, χωρίς κανείς να μπορεί να μας προσάψει την κατηγορία ότι η «Σεισάχθεια» που θα απαιτήσουμε είναι ακόμα ένα ελληνικό colpo grosso.

Τι μας προβληματίζει σ’ όλα αυτά; Εκτός από τη δική μας αντοχή και ανοχή στις αλλαγές, ο ρόλος της Ευρώπης. Δεν είναι μόνο ότι μια ενδεχόμενη αναδιάρθρωση του χρέους θα έχει το μέγιστο αποτέλεσμα αν γίνει συντεταγμένα και για τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ.

Είναι ότι εξαντλήθηκε η ΕΕ ως έχει, και ότι απαιτείται να γίνει το βήμα προς τη δημοσιονομική ένωση με παρουσία κοινοτικού προϋπολογισμού, που θα είναι σε θέση να κάνει σταθεροποίηση. Η κρίση, εκτιμήσαμε πριν από δύο χρόνια, θα πιέσει τα πράγματα προς τα εκεί. Και τα πίεσε. Τα τρία όχι του Μάαστριχτ α) όχι ελλείμματα, β) όχι διάσωση, γ) όχι νομισματοποίηση του χρέους κατέρρευσαν. Δημιουργήθηκε πακέτο στήριξης ως έπρεπε να είχε συμβεί από την αρχή. Πρέπει όμως να υπάρξει συνέχεια. Εκεί άλλωστε θα κριθεί το παιχνίδι για όλους.

Friday, June 4, 2010

Μένουμε Ελλάδα

Του Στέφανου Τσιτσόπουλου*
Athens Voice, 1-6-2010

Τα τελευταία 10 χρόνια, η χώρα δεν παρήγε τίποτα, πέρα από λαϊκά σταρ και παικταράδες. Ο Ντέμης κι η Βανδή ήταν η απάντησή μας στο ζεύγος Μπέκαμ και Βικτόρια. Sakis, ο Έλλην Ρίκι Μάρτιν, NIVO σε ρόλο λευκού μαγκίτη, Snoop Doggy Dog από τα προάστια. Fabulous Βίσση, Μαντόνα a la grec. Σόου ολκής, τις νύχτες στις μπουζουκλερί το πόπολο καρδιοχτυπούσε για τη στιγμή που θα πιάσει κι αυτό το μικρόφωνο, «δικό σας» φώναζε η φίρμα, πάμε όλοι μαζί, «έλα να μάθεις πώς είν’ η ζωή κι όλα τα ωραία μέχρι το πρωί».

Αρκούσε ένα αόρατο πρόσταγμα για τα αγόρια να σηκώσουν τον γιακά από τον Hilfiger ή τον Ralph Lauren και να μεταμορ­φωθούν σε αλάνια-πρίγκιπες του βαλκανικού μας Μπελέρ. Δεν μπορούσες να ξεχωρίσεις την κομμώ­τρια από την account manager, τη νοσοκόμα από τη μεγαλοεργολάβαινα ή τη γιατρέσσα, όλες τους ντυ­μένες Burberry πατόκορφα. Ένα εθνικό καρό μπαλ μασκέ, σαν το βιντεοκλίπ της Νατάσσας Θεοδωρί­δου, αυτό που είχε γυρίσει έξω από τα «Harrod’s».

Ήμασταν ο περιούσιος λαός της Ευρώπης. Η συ­νεισφορά μας στην ΟΝΕ, εκτός από πλαστά στατι­στικά στοιχεία κι επιδοτήσεις που γίνονταν χαρτο­πετσετάκια, ήταν οι δέκα τρόποι για να τσακίσεις την πιστωτική σου κάρτα κι ο φρέντο καπουτσίνο. Γάλα και παγάκια, δηλαδή, μέσα στον ζεστό εκ­χύλισμα, να χαρώ greek πατέντα!

Επαρχιώτισσες φορτωμένες Galliano, όλοι Μύκονο, 3, 2, 1, «Βαρε­λάδικο». Χωριάτικη σαλάτα στα 10 ευρώ, ντομα­τίνια ιταλικά, φέτα δανέζικη, λάδι σικελιάνικο, δε γαμείς, η ζωή είναι πολύ μικρή, για να είναι θλιβε­ρή. Δεν παρήγαμε τίποτα. Ψαροταβέρνες έψηναν φαγκριά Σενεγάλης, σαμπανιέρες στην άμμο, ο lounge ήχος του παριζιάνικου hotel «Costes» αντι­λαλούσε στην Ξάνθη και τα Ψακούδια. Κατανάλω­ση μοχίτο σε τσανάκα, αντιστρόφως ανάλογη με την εθνική παραγωγή ζαχαρότευτλου.

Ήμασταν η Κούβα της Μεσογείου, χωρίς τη μιζέρια του Φιντέλ Κάστρο. Ερωτιάρες λευκές μουλάτες στολισμένες με στρας t-shirt στάμπα των Rolling Stones τσάκι­ζαν μέση στα κλαμπ φλερτάροντας με ψωμωμένα ντερβισόπαιδα που φορούσαν φωσφοριζέ πουκά­μισα με σήμα Takeshi Kurosawa. Ούζο power και εκλεκτικός γιαπωνέζικος μαξιμαλισμός.

Πολιτικοί με προγούλια ρέμβαζαν στα πριβέ και κοιτούσαν τον λαό τους με λατρεία. Εκείνη τη διόρισαν σε ΔΕΚΟ, εκείνον τον είχαν αναλάβει ερ­γολαβία από τον στρατό, βοηθώντας τον, αντί να πάει σε μονάδα στον Έβρο, να γίνει ταϊστής που­λιών στο φυλάκιο Λυκαβηττού. Μετά τον βάφτισαν σταζέρ. Με το καλό, θα γινόταν και μόνιμος δημό­σιος υπάλληλος. Ήταν ωραία στον Παράδεισο.

Στις παραλίες τα κορίτσια διάβαζαν ζώδια, συντα­γές για τέλειο ριζότο φράουλα και μάσκες ομορφιάς με το αγγούρι στη μάπα, εννοείται πάντα εισαγόμε­νο. Ας πούμε, Ισπανίας. Ο Σημίτης ήταν ξενέρωτος, πολύ τεχνοκράτης, βρε παιδί μου, με τον Καραμανλή μπορούσες να παίξεις ένα τάβλι ή μια μπιρίμπα. Σε ενέπνεαν και αυτός και η καλή του: σύζυγος, μητέρα διδύμων, νηπιαγωγός, γιατρός, κάτοχος ντοκτορά, φιγουρίνι σκέτο, καλέ, πώς τα προλαβαί­νει; Τα αγόρια ξεκοκάλιζαν τα παραλειπόμενα των αθλητικών εφημερίδων. Πήραμε το Euro 2004 με τη μαγκιά μας, ταπώσαμε τα γερμανικά Πάντσερ και τους φλωρούμπες Σουηδούς δίχως σύστημα, χωρίς καμιά υποδομή, μόνο με τη λεβεντιά μας, ρεεε, τον γίγαντα Καραγκούνη και τη μέθοδο «γιούρια στον ταβλά με τα κουλούρια». Γιατί η Ελλάδα ποτέ δεν πέθαινε, δεν την έσκιαζε φοβέρα καμιά.

Ο Θέμος αναδείχτηκε σε πρότυπο επιτυχημένου πενηντάρη άντρα, εκπρόσωπος της γενιάς του πάρ’ τα όλα, του σεξιστικού άρρωστου χιούμορ και του κυνισμού, αλλά, come on, ήταν περικυκλωμένος από καλλίγραμμες γλάστρες, σχολίαζε βιντεάκια της κυρίας Λουκά, μετέδιδε σε αποκλειστικότητα τσόντες με τον Ζαχόπουλο, τον συνέλαβαν σε κάποια σύνορα με αδήλωτο χρήμα, μη σκας, όλοι έτσι κάνουν. Lakis Gavalas, σπα, νύχι-νύχι artists, style editor, features beauty editor, studio pilates, αυτοφωράκηδες, μποντιμπιλντεράδες σεκιούριτι, θυμάσαι τον πιπερωτή; Εκείνη τη θέση εργασίας στα ρέστο-μπαρ, όπου κομψευόμενος νέος σαν να είχε δραπετεύσει από διαφήμιση του Armani περιφερό­ταν στα τραπέζια ρωτώντας αν η κυρία θέλει πιπέρι Ινδίας ή ναπολιτάνικη παρμεζάνα στο πιάτο της. Λες και η κουλή δεν είχε χέρια για να τη βάλει μόνη της.

Απόλυτες ελληνίδες σταρ, μάνατζερ της χρονιάς, διαχειριστές ανθρώπινων πόρων, ρηξικέλευθες λύσεις ακόμα και για το μεταναστευτικό. Είχαμε τους Αφρικανούς για να πουλούν μαϊμού Gucci στα φτωχαδάκια, που δεν τους περίσσευε για authentic, αλλά θέλαν κι αυτά να πάρουν μερτικό από την ει­κόνα. Τις Βουλγάρες για να ξεσκατίζουν τη γιαγιά, τα Ουκρανά για να βγαίνουν τα γούστα στις καβάτζες του κάμπου, τα Αλβανά και τα Πακιστάνια για τα μπετά στα ημιυπαίθρια.

Βάλε το αυθαίρετο, βάζω τη διακόσμηση, ιδέες και λύσεις. Μυκονιάτικο deep blue στο Άργος Ορεστικό, α λα Γκαουντί στο Νευρο­κόπι, country life στην Εικοσιφοινίσσα. Οι πατριώτες μπορούσαν να ζήσουν και να ονειρευτούν όπως οι αναγνώστριες της «Vogue», να ακολουθήσουν τις συμβουλές του «Wallpaper*». Plasma οθόνες στο σαλόνι μετέδιδαν ασπρόμαυρες ταινίες του Ξαν­θόπουλου. That was then, this is now, ήταν το μότο. Ζούσαμε τη ζωή στο μάξιμουμ, δεν υπήρχαν όρια, δε μετρούσε ο προορισμός, αλλά το ταξίδι. Τα τσι­τάτα της διαφήμισης, τα αστείρευτα αποθέματά μας σε θετική ενέργεια και η σωστή χωροθέτηση των σιντριβανιών με τους κανόνες του φενγκ σούι εγγυ­ώνταν το ατέρμονο της ελληνικής ευδαιμονίας.

Μπαλωμένοι δρόμοι, χιλιοφαγωμένα οδοστρώ­ματα, κλάιν μάιν, δε μασάμε. Η απάντησή μας στο λακκουβιασμένο και παρατημένο εθνικό δίκτυο ήταν τα 4Χ4 με τα και-γαμώ αμορτισέρ, «μία δεν καταλαβαίνει ο κώλος μου, ρε, φάση Καλιφόρνια λέμεεε». Και ποστάρισμα! Τρελό ποστάρισμα! About last night: ανέβαζαν τις φωτογραφίες της χθεσινής νύχτας στα ψηφιακά ευδαιμονικά τους λευκώματα κι όλοι είχαν να κάνουν ένα comment, να μοιραστούν μια φάση, ένα χαβαλέ, ένα «δεν παίζει», «δεν υπάρχεις», ένα «γκαγκάν».

Οι πιο ψαγμένοι, αντί για Μύκονο, έφευγαν Βαρκελώνη κι επέστρεφαν με μαλλί τζίβα. Γιατί παράλληλα με το εθνικό κιτς του βλαχώδους και βλακώδους mainstream, η πατρίδα απέκτησε και εναλλακτική κουλτούρα. Ακαλλιέργητα alternative τυπάκια και ανορθόγραφοι graffiti artists αντι­παρέβαλλαν μοντέλο ζωής προχώ με ισλανδικές γραμματοσειρές και νορβηγικό μίνιμαλ τέκνο. Για κάθε έναν δημόσιο υπάλληλο αντιστοιχούσε κι ένας dj, για κάθε συγγραφέα τύπου Παυλίνας Νάσι­ουτζικ που αναζητούσε τον έρωτα στα Βόρεια Προ­άστια, αναλογούσε και μια ανερχόμενη ηθοποιός πειραματικού σχήματος, που παρέλασε στην τελετή έναρξης πίσω από τη Μπιοργκ. All was full of love.

Ήμασταν μια χώρα που ζούσε σε παροιμιώδεις φαντασιακούς ρυθμούς. Και ξαφνικά, στοπ. Ανώμα­λη προσγείωση. ΔΝΤ. Φέρτε τα λεφτά πίσω. Τι έγινε; Χιούστον, Κεφαλάρι, Πανόραμα, Λάρισα, we have a problem. Η κίνκι συμβασιούχος των ρεπορτάζ του Star Channel από την Πάρο (η νέα Μύκονος) μετα­μορφώθηκε σε μελαγχολική άνεργη. Στο μπαρ του τρέντι μπάρμαν πατάει μόνο ο ΣΔΟΕ. Του γιαμπανά αγρότη τις επιδοτήσεις αυτό το αρχίδι ο Όλι Ρεν τώρα του τις ζητάει πίσω. Ελλάς, ρεεε, μας ζηλεύ­ουνε, συνωμοτούν εναντίον μας, δε μας πάνε μία, γιατί 10 χρόνια τώρα βγάζουμε τα καλύτερα talent shows, τα πιο ντιριντάχτα next top models, γιατί στα τραγούδια μας οι αετοί πεθαίνουν στον αέρα ελεύ­θεροι και δυνατοί, ενώ στα δικά τους άκου ξενε­ρωσιά: «They’re afraid of what they see. That’s the price that you all pay, our valued destiny comes to nothing, I can’t tell you where you’re going, I guess there is just no way of knowing».

New Order, ΔΝΤ, οι φάλαγγες της μαύρης νύ­χτας, οι πραιτοριανοί της νέας τάξης, οι δυνάμεις της καινούργιας Κατοχής, όπως τις αποκαλούν ο Λαζόπουλος και η Λιάνα. Λαέ, κουράγιο, μη σκύβεις το κεφάλι, η νέα τάξη θέλει… θέλει τι; Επι­στροφή στον Στάλιν; Αγροτικά κολχόζ στα Τρίκαλα και γκούλαγκ στο Νευροκόπι, όπου μόνο ο σύντρο­φος Μπογιόπουλος δικαιούται να αποφασίσει για πενθήμερη άδεια των κρατούμενων αστών που κερδοσκόπησαν εις βάρος του λαού; Γιατί και για τη Λιάνα και για τον Λάκη ο λαός είναι πάντα αθώος, ο λαός παρασύρεται από τα ψεύτικα τα λόγια, τα μεγάλα. Ω Θεέ, μήπως εκτός από τα ανυπόφορα κλισέ του lifestyle, τα κλισέ για το προλεταριάτο και την πλουτοκρατία είναι πολύ πιο για τα μπάζα;

Τα τιμημένα γηρατειά, κάγκελο. Κοιτάζουν βουβά, απορούν, εξίστανται, είναι ανήμπορα να εξηγήσουν πώς ο γιος βγήκε χλιδάμπουρας, η νύφη μερακλού shopacholic και το εγγόνι φορώντας κουκούλα βγαί­νει στους δρόμους και τα σπάει. «Κάψτε τα όλα, κάψ­τε τα όλα», ούρλιαζε η υστερική φωνή, 4 νεκροί στη Marfin, σε αυτόν τον τόπο το κάψιμο ήταν, είναι και θα είναι το εθνικό μας σπορ. Στις μέρες της ευδαιμο­νίας καίγανε λεφτά και φιάλες ουίσκι. Στις μέρες της νέας σκλαβιάς καίνε ανθρώπους. «Να απεργούσαν, να ήταν μαζί μας, συμπαραστάτες στον ιερό και όσιο αγώνα μας, θέλουν να μας καταντήσουν Αργεντινή, αυτός είναι ο στόχος τους».

Περίεργο! Σε αυτή τη χώρα πάντα δεν ήμασταν με τον Μαραντόνα; Οι μα­ντάμες που έβγαιναν στα κοσμικά δεν κόπιαραν τον κότσο, τη φιλανθρωπία και το total look της Εβίτα Περόν; Ο Τσίπρας δεν κανόνιζε να φέρει πετρέλαιο τον περσινό χειμώνα από τον παραδίπλα σύντροφο Ούγκο Τσάβες; Το steak δεν το θέλαμε καλοψημένο στην πέτρα α λα λατινοαμερικάνικα;

Το καλοκαίρι έρχεται βασανιστικά αργά. Αν ήταν σαν πέρσι, τέτοιες ώρες θα προσευχόμασταν για τον Αλκαίο στη Eurovision, θα κλείναμε τσάρτερ για να θαυμάσουμε τις γκολάρες στη Νότια Αφρι­κή, θα ξεροσταλιάζαμε μπροστά στα περίπτερα με τα αθλητικά πρωτοσέλιδα που θα υμνούσαν τα λιοντάρια, τους γενναίους, τα Ελληνόπουλα που πάντα βρίσκουν την άκρη. Φέτος μάλλον όχι. Κά­νουμε την αυτοκριτική μας; Δεν υπάρχει λόγος. Οι Έλληνες έχουν πάντα δίκιο, το σύμπαν φταίει που συνωμοτεί για να τους καταστρέψει, κι ας ο Κοέλιο τα τελευταία χρόνια μας δίδαξε το αντίθετο.


*Στέφανος Τσιτσόπουλος. Χάλκινος πρωταθλητής στην κολύμβηση (Πεταλούδα) το καλοκαίρι του ’76 στην κατασκήνωση “Kinderland” στον Κάλαμο, ενεργός πρόσκοπος της αγέλης «Κουκουβάγιες» στο Α’ Σύστημα Ξάνθης, διέπεται ακόμα από τα ιδανικά «Καλοσύνη, Σοφία, Πράξεις Καλές, Κου-κου-βα-γιές». Roadie του θρακιώτικου συγκροτήματος Ξάδελφος Ροδόλφος, ταξίδεψε ανά τον κόσμο γνωρίζοντας Ναουσαίους, Εδεσσαίους, Λαρισαίους και Μορισσέους. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη μουσική με Master Ανωτάτης Xaxakικής με καθηγητή τον Γιάννη Νάστα.

Wednesday, June 2, 2010

Το ξεδόντιασμα των βαμπίρ

Όταν πριν από τριάμισι χρόνια οι πάντες ασχολούνταν με τη γενιά του 16 και την άποψη ότι δεν πρέπει ν' αλλάξει τίποτα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, μια άλλη γενιά, η γενιά των 700 ευρώ, επιχείρησε μέσω του blog της G700 να επαναπροσδιορίσει τις κοινωνικές και οικονομικές προτεραιότητες των νέων. Με αφορμή την απόπειρα του Προέδρου της ΟΚΕ κυρίου Αναλυτή ν' αλλάξει το ασφαλιστικό, διαχωρίζοντας τους ασφαλισμένους για πολλοστή φορά στη μεταπολιτευτική ιστορία σε παλιούς και νέους, είχαμε ισχυριστεί ότι η δημοκρατική πλειοψηφία δεν μπορεί να διαφυλάσσει το επίπεδο προστασίας μόνο των ηλικιών που ασκούν εξουσία, αφήνοντας όλους τους υπόλοιπους στο περιθώριο. Ταυτόχρονα, είχαμε επισημάνει ότι, όπως η διεγενεακή ανισότητα πλήττεται όταν το βάρος των μεταρρυθμίσεων μεταφέρεται στους νέους και τις επόμενες γενιές, το ίδιο επίσης συμβαίνει όταν δεν λαμβάνεται κανένα μεταρρυθμιστικό μέτρο, με αποτέλεσμα να διογκώνονται τα ελλείμματα από τη σημερινή λειτουργία του ασφαλιστικού.

Είχαμε ως εκ τούτου επισημάνει ότι η ανανέωση του συμβολαίου των γενεών στο πλαίσιο του ασφαλιστικού συστήματος επιβάλλει την αλλαγή του μοντέλου ασφάλισης, προτιμότερα σε μικτό. Με έναν πυλώνα βασικής σύνταξης προκαθορισμένων παροχών και έναν πυλώνα ανταποδοτικής σύνταξης προκαθορισμένων εισφορών κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα (πραγματικού ή νοητού αυτό ήταν ζήτημα τεχνικής διευθέτησης). Η μετάβαση θα έπρεπε να γίνει σταδιακά και να ακουμπήσει όλους όσους ήταν στην εργασία, ηλικίας από 55 ετών και κάτω.

Προφανώς, δεν εισακουστήκαμε. Τα βαμπίρ, όπως αποκαλούμε τη γενιά των baby boomers δανειζόμενοι τον όρο από το βιβλίο του Μίμη Ανδρουλάκη "Βαμπίρ και Κανίβαλοι", θέλησαν εύλογα να συνεχίσουν ανενόχλητα να πίνουν το αίμα των ηλικιωμένων με τις συντάξεις πείνας, των νέων και των μελλοντικών γενεών με το δύσκολο εργασιακό παρόν και το ακόμα πιο αβέβαιο ασφαλιστικό μέλλον. Έδωσαν ως εκ τούτου μάχες οπισθοφυλακής για να συνεχίσουν να βγαίνουν πρόωρα στη σύνταξη, με ποσοστά αναπλήρωσης που ενίοτε ξεπερνούσαν το 100% του μισθού, αμειβόμενοι από έναν κυκεώνα ταμείων βουτηγμένων μέσα στην κακοδιαχείριση και εξαντλημένων οικονομικά από τη διαβρωτική επίδραση της πληθυσμιακής γήρανσης.

Η επερχόμενη γενεακή καταιγίδα που περιμέναμε με βάση τα παραπάνω, δεν ήρθε ποτέ. Συνεχίστηκε όμως απρόσκοπτα το ξεκλήρισμα των κανίβαλων που ακολούθως οδήγησε στο γονάτισμα του συστήματος συντάξεων. Στη δημογραφική παράμετρο της κρίσης, δηλαδή τη ραγδαία γήρανση του πληθυσμού με αποτέλεσμα σε κάθε συνταξιούχο να αναλογούν κατά μέσο όρο 1,7 εργαζόμενοι, ήρθε να προστεθεί η δημοσιονομική. Τον Οκτώβριο του 2009, μήνας κατά τον οποίο μάθαμε ότι δεν υπάρχει σάλιο, το σύστημα χρειάστηκε 2,4 δις ευρώ πρόσθετης έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης για να διεκπεραιώσει τις υποχρεώσεις ως το Δεκέμβριο του 2009 για συντάξεις και δώρο εορτών. Και αν δεν σας φαίνεται μεγάλο το νούμερο, τότε φανταστείτε ότι μόνο ο 13ος και 14ος μισθός στο Δημόσιο που μας ζήτησε μετά από ένα μήνα το ΔΝΤ να κόψουμε, κοστίζει περί τα 1,2 δις ευρώ.

Με το γονάτισμα, όμως, του συνταξιοδοτικού, ξεκίνησε και το ξεδόντιασμα των βαμπίρ. Η ίδια η πραγματικότητα κανιβάλισε με τον πιο σκληρό και ασάλιωτο τρόπο τη γενιά των χρυσών αλεξιπτωτιστών που δεν ήθελε αλλαγές. Με:
1. εισαγωγή ενός ενιαίου ορίου συνταξιοδότησης στα 65 έτη για όλους, συμπεριλαμβανομένων και όσων έχουν ασφαλιστεί προ της 1ης Ιανουαρίου 1993,
2. αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης των γυναικών που υπηρετούν στο δημόσιο στα 65 χρόνια, μέχρι το 2013
3. ενίσχυση της σχέσης εισφορών που καταβάλλονται και των παροχών που λαμβάνονται
4. υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών με βάση το σύνολο του εργασιακού βίου
5. περιορισμό του μέσου ετήσιου ποσοστού συσσώρευσης στο 1,2% για βασική και ανταποδοτική σύνταξη.
6. εισαγωγή ενός αυτόματου μηχανισμού προσαρμογής που να αυξάνει την ηλικία συνταξιοδότησης ανάλογα με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής κατά τη συνταξιοδότηση
7. αύξηση της ελάχιστης ανταποδοτικής περιόδου για συνταξιοδότηση από 37 σε 40 έτη, έως το 2015
8. περιορισμό της πρόσβασης στην πρόωρη συνταξιοδότηση στα 60 έτη, από την 1η Ιανουαρίου 2011, συμπεριλαμβανομένων και των εργαζόμενων σε Βαρέα και Ανθυγιεινά επαγγέλματα, και εκείνων με 40 χρόνια εισφορών
9. αναθεώρηση του συστήματος παροχής αναπηρικών συντάξεων, με την εισαγωγή αυστηρότερων όρων και τακτική επανεξέταση
10. μείωση των συνταξιοδοτικών παροχών κατά 6% ετησίως, για τα άτομα που συνταξιοδοτούνται μεταξύ 60 και 65 ετών, με περίοδο συνεισφορών μικρότερη των 40 ετών
11. καμία ειδική μεταχείριση για όσους έχουν ασφαλιστεί προ της 1ης Ιανουαρίου 1993
12. σημαντικές περικοπές της λίστας βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων (σε όχι περισσότερα από 10)
13. εισαγωγή ενός εγγυημένου εισοδήματος βασισμένου σε εισοδηματικά κριτήρια για τους ηλικιωμένους πάνω από τα 65
14. μείωση του αριθμού των συνταξιοδοτικών ταμείων σε 3 (χωρίς εξαιρέσεις, λένε οι επιτηρητές)
15. μείωση του ανώτατου ορίου στις συντάξεις.

Πολλά από τα παραπάνω, όπως για παράδειγμα ο περιορισμός στη χορήγηση αναπηρικών συντάξεων, η μείωση του αριθμού των ταμείων, η εξίσωση των ορίων συνταξιοδότησης των γυναικών στο δημόσιο, η εναρμόνιση του καθεστώτος των ασφαλισμένων προ του 1993 με τους μεταγενέστερους κ.α., είναι εντελώς αυτονόητες ρυθμίσεις κι εντάσσονται στο πλαίσιο μιας λογικής ισότητας ανάμεσα στους ασφαλισμένους, ενώ αντικατοπτρίζουν επίσης μια λογική ότι θέλουμε να είμαστε κοινωνία εργαζομένων και όχι συνταξιούχων.

Κάποια άλλα, όμως, όπως για παράδειγμα η 40ετία και το σκληρό αναλογικό σύστημα ανταποδοτικότητας με το 48% αναπλήρωση που μας επιβάλλεται εκ των άνω, θα μπορούσαν και έπρεπε να έχουν αποφευχθεί. Αυτές, δυστυχώς, είναι ρυθμίσεις που οδηγούν τη γενιά μας σε ασφαλιστική γενοκτονία. Ας τολμήσουμε γι' αυτό το άλμα σε ένα αμιγώς μικτό ασφαλιστικό σύστημα. Να πάρουμε την τύχη των αποταμιεύσεων στα χέρια μας. Τα βαμπίρ δεν δαγκώνουν πια.