Μεταμοντέρνο... Πάσχα

Από τον Γιάννη Σχίζα

Σε ένα συνοικιακό σουπερμάρκετ εντοπίζω κάποιο προϊόν που προσφέρεται μαζί με ποσότητα πράσινης βαφής για πασχαλιάτικα αυγά. Τα ψητοπωλεία, σουβλατζίδικα και μεζεδοπωλεία του αθηναϊκού κέντρου, δείχνουν την «μεγάλη βδομάδα» σημεία ακμής, κάνοντας φανερή την ύφεση της πατροπαράδοτης νηστείας.

Οι παραδοσιακές σούβλες και τα υπόλοιπα υλικά για τους ευκαιριακούς «αυτο-ψήστες» του Πάσχα πωλούνται ευρέως, όμως παράλληλα σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό δρουν οι επαγγελματίες «σουβλιστές» που παράγουν «ετοιματζίδικα» ψητά από αυτόματες συσκευές -μη τηλεχειριζόμενες προς το παρόν, αλλά στο μέλλον ποτέ δεν ξέρεις τι γίνεται...

Και κοντά στους ετερο-σουβλιστές οι ετερο-δημότες διαφόρων χωριών και κωμοπόλεων αναζητούν περισσότερο μια αίσθηση διαφορετικότητας και φυγής από το τετριμμένο αστικό σκηνικό, παρά μια συνάντηση με το Παπαδιαμάντειο πνεύμα της παλιάς επαρχίας.

Όσον αφορά τα ταξιδιωτικά γραφεία, αυτά κι αν οργανώνουν φυγές από το πνεύμα και τις συνήθειες των ημερών -έτσι που ξαποστέλνουν παρέες και ομάδες στα πέρατα του κόσμου...

Η απόσταση από το παλιό Πάσχα είναι πλέον μεγάλη. Από τα αποκλειστικώς κόκκινα αυγά, από τη σκληρή νηστεία που όσοι την παραβίαζαν κατακεραυνώνονταν, από το αυτοσχέδιο χειροκίνητο ψήσιμο και το κανονικό «μαστούρωμα» (!) με τις υπέροχες οσμές του οβελία, από τον οικείο χώρο μέσα στον οποίο διαδραματιζόταν η μεγάλη πασχαλινή συνάντηση, από όλα αυτά έως το σήμερα, υπάρχει μεγάλη διαφορά.

Το έθιμο προσλαμβάνει νέα χαρακτηριστικά, αλλάζει «δίχως να κοιτάζει τη δική μας μελαγχολία», αποδυναμώνεται μάλλον προς όφελος άλλων εορταστικών δρώμενων.

Παρ' όλα αυτά η μετεξέλιξη του ελληνικού Πάσχα αφήνει άθικτα ορισμένα από τα δομικά του στοιχεία. Με ριζοσπαστικούς όρους (!), θα έλεγα ότι το Πάσχα είναι ημέρα του «suvla pride» (κατά πως λέμε «gay pride»), εννοώντας την αποθέωση του ψησίματος και της επακόλουθης ευωχίας!

Αυτό πάντως δεν παύει να έχει κάποιους ανθρώπους καταναγκαστικά ή εθελοντικά αντίθετους.

Οι πρώτοι είναι οι υποχρεωτικοί χορτοφάγοι, νεόφτωχοι ή παλαιόφτωχοι της εποχής μας, ενώ στους δεύτερους περιλαμβάνεται ο Paul McCartney των «μπιτλς». Αυτός ο τρομερός καλλιτέχνης που ομόρφυνε τη ζωή μας όσο ελάχιστοι, εθελοντής χορτοφάγος πλέον, αξιοποίησε μια πρόσφατη έκθεση των Ηνωμένων Εθνών για να διασαλπίσει ότι η παραγωγή βοδινού κρέατος συνεπάγεται έκλυση αερίων του θερμοκηπίου σε βαθμό αντίστοιχο με αυτό των χερσαίων μεταφορών. Σε συνέντευξη που έδωσε στη ζωοφιλική οργάνωση «άνθρωποι για την ηθική μεταχείριση των ζώων» (PETA), ο Μακ Κάρτνεϊ δήλωσε ότι η χορτοφαγία αποτελεί ουσιαστική αλλαγή στον τρόπο ζωής και μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση του θερμοκηπίου. Ταυτόχρονα δεν παρέλειψε να κακίσει τις μεγάλες περιβαλλοντικές κινήσεις, που δεν υιοθετούν και δεν προτείνουν ευρύτερα την χορτοφαγία...

Η υπόθεση της παραγωγής ζωοτροφών μέσω της καλλιέργειας φυτικών προϊόντων και η σπατάλη που γίνεται στη διαδικασία του μετασχηματισμού των φυτών σε ζωϊκή μάζα, είναι σημεία που έτυχαν συστηματικής ανάλυσης και προβολής από το οικολογικό κίνημα σε προηγούμενες δεκαετίες.

Η υπόθεση αποδυναμώθηκε και πέρασε για ένα διάστημα στο περιθώριο, λόγω της κυριαρχίας των αγοραίων ιδεολογημάτων και της σχετικής ύφεσης των διατροφικών προβλημάτων.

Όμως σήμερα οι νεο-πεινασμένοι του κόσμου, με ή χωρίς τη βοήθεια των διαφόρων Μακ Κάρτνεϊ, επαναφέρουν το θέμα στη δημόσια συζήτηση. Κι αυτό με τη σειρά του μπορεί να εκμαιεύει μια συνηγορία υπέρ της χορτοφαγίας.

Να επιστρέψουμε λοιπόν στο παλιό καθεστώς της κρεοφαγίας μια φορά τη βδομάδα ή και πιο αραιά; Γιατί όχι; Αυτό αποδεδειγμένα θα έκανε εμάς πιο υγιείς, τον τρίτο κόσμο λιγότερο πεινασμένο αλλά και τον οβελία του Πάσχα πιο ελκυστικό! Φυσικά κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να απαλλάξει τους ζωόφιλους κάθε κατηγορίας από τις ενοχές ενώπιον των «Ηρωδιάδων», που ξετυλίγονται τέτοιες ημέρες. Είναι κι αυτό μέσα στο πνεύμα του μεταμοντέρνου Πάσχα: μικρά και μεγάλα παιδιά θα προτιμούσαν να σουβλίζουν σόγια παρά να αισθάνονται ηθικοί αυτουργοί του μακελέματος κάποιων πανέμορφων μικρών ζώων, που δίνουν την «πρώτη ύλη» για τρυφερά παραμύθια...

Ο Γιάννης Σχίζας είναι διευθυντής του περιοδικού «οικοτοπία». Το άρθρο του δημοσιεύτηκε στις 27 - 4 - 2008 στο ηλεκτρονικό πολιτικό περιοδικό PPOL.