Sunday, April 29, 2012

Μετά το τέλος των μεταπολιτευτικών ιδεολογημάτων


Η νέα γενιά στο ξεκίνημα ενός νέου πολιτικού μεγακύκλου

Του Μιχάλη Διαθεσόπουλου*
Επιστημονικό Συμβούλιο G700

Καθώς πλησιάζουμε στις εκλογές της 6ης Μαΐου και η κουβέντα σχετικά με την πολιτική τοποθέτηση και τη συμμετοχή της Νέας Γενιάς σε αυτές φουντώνει, αναδύεται από όλο και περισσότερα στόματα η ρητή και απόλυτη διαπίστωση: «Δεν υπάρχουν πια ιδεολογίες. Οι ιδεολογίες έπεσαν και μαζί τους έπεσε και ο διαχωρισμός μεταξύ των κομμάτων.»

Η παραπάνω διαπίστωση εξηγεί σε μεγάλο βαθμό τη στροφή της Νέας Γενιάς είτε προς την αποχή είτε σε ευκαιριακούς συνδυασμούς διαμαρτυρίας είτε στα πολιτικά άκρα. Η λογική είναι απλή.

Βασικές Παραδοχές

Καταρχάς, ας ξεκινήσουμε από 5 κύριες παραδοχές.

Πρώτον, κάθε γενιά σχηματίζει τις δικές της πολιτικές νόρμες συνδυάζοντας τα βιώματα που κληρονομεί από την προηγούμενη με αυτά που αποκτά η ίδια κατά την ηλικία που μεσολαβεί από την αρχή της αυτόνομης κοινωνικής της ένταξης ως την ωρίμανσή και την καθιέρωσή της ως «κεντρική γενιά». Ο χρονισμός αυτών των φαινομένων αλλάζει ανάλογα με τις κοινωνικές συνθήκες, όμως χονδρικά στην εποχή μας αυτή η περίοδος αντιστοιχεί στη διαδρομή από τα 25 ως τα 40-45 έτη. Μετά από αυτό το σημείο, η αλλαγή πολιτικής νοοτροπίας και τρόπου σκέψης (δεν εννοούμε πολιτικών προτιμήσεων) δύσκολα αλλάζει ουσιαστικά και μαζικά.

Δεύτερον, τα άτομα και οι κοινωνίες σπάνια αλλάζουν πολιτικές απόψεις και συμπεριφορές σε περιόδους κοινωνικοπολιτικής σταθερότητας και ευμάρειας. Αντίθετα, τείνουν να αλλάζουν σε περιόδους αστάθειας, έντονου κοινωνικού στρες και βίωσης πρωτόγνωρων ή απροσδόκητων φαινομένων με σοβαρές επιπτώσεις (black swan events). Αυτό αποτελεί νομοτελειακή έκφραση της εξελικτικής συμπεριφοράς του ανθρώπου: η ανάγκη να αλλάξουμε καθίσταται επιτακτική μόλις βρεθούμε αντιμέτωποι με καταστάσεις για τις οποίες δεν είμαστε προετοιμασμένοι, προκειμένου να προσαρμοστούμε σε αυτές.

Τρίτον, τα άτομα και οι κοινωνίες τείνουν να ακολουθούν ως προς την πολιτική τους συμπεριφορά διπολικά πρότυπα. Είναι ευκολότερη η επιλογή μεταξύ 2 έτοιμων λύσεων από περισσοτέρων και ιδίως από τη σύνθεση μιας λύσης από συνδυασμό 2 ή περισσότερων άλλων. Ανάλογα με τις κοινωνικές συνθήκες, την έκθεση σε ενημέρωση και το μορφωτικό επίπεδο του ατόμου ή της κοινωνίας, ο βαθμός προσήλωσης στα δίπολα ποικίλλει. Σε κάθε περίπτωση, η κατανομή πολιτικών προτιμήσεων και επιλογών τείνει να συγκεντρώνεται γύρω από διπολικές εκδοχές. Ολόκληρη η ιστορία έχει γραφτεί πάνω σε δίπολα: Αριστερά-Δεξιά, Φεουδαρχία-Καπιταλισμός, Κομμουνισμός-Καπιταλισμός, Δημοκρατία-Μοναρχία, Ανατολή-Δύση.

Τέταρτον, σε κάθε εποχή κάθε κοινωνία τείνει να κυριαρχείται από ένα συγκεκριμένο ιδεολογικό πυρήνα, ένα θεμελιώδες πολιτικό αφήγημα και εν τέλει ζητούμενο. Αυτό εκφράζει τις βασικές πολιτικές παραδοχές, στόχους και οράματα που η κοινωνία στη δεδομένη μεσομακροπρόθεσμη περίοδο αντιμετωπίζει ως κεντρικούς για την εξέλιξή της. Για αυτό και συχνά αυτό το ζητούμενο χρωματίζεται και αποκαλείται ως «Εποχή». Στη Χώρα μας, το ζητούμενο ήταν κάποτε η Απελευθέρωση, αργότερα η Δόμηση του σύγχρονου Ελληνικού Κράτους, πιο μετά η Μεγάλη Ιδέα (και η διαχείριση της ματαίωσής της), ύστερα η επίλυση της Κοινωνικοπολιτικής Κρίσης των δεκαετιών 1920-1930, ο Εμφύλιος και η δόμηση του Μεταπολεμικού Κράτους (που κατέληξε στη Χούντα και την τραγωδία της Κύπρου) και τέλος η Μεταπολίτευση. Κάθε Εποχή σημειώνει έναν ιστορικό κύκλο από τη γέννηση ως τη λήξη της και η έναρξη της βασίζεται στο αδιέξοδο στο οποίο έφτασε η προηγούμενη. Η Μεταπολίτευση γεννήθηκε από την πτώση της Χούντας, η μετεμφυλιακή περίοδος γεννήθηκε από το τέλος του Παγκοσμίου Πολέμου και ούτω κάθε εξής. Πάνω σε αυτό τον ιδεολογικό πυρήνα δομείται και το εκάστοτε ανωτέρω δίπολο. Το δίπολο του Εθνικού Διχασμού, αντικαταστάθηκε από αυτό του Κομμουνισμού-Αστικής Δημοκρατίας που μετεξελίχθηκε σε Βασιλευομένη-Αβασίλευτη Δημοκρατία και κατέληξε στο Μεταπολιτευτικό δίπολο (νέο-κεντρο)αριστεράς- (νέο-κεντρο)δεξιάς.

Αυτές οι ιδεολογικές «εποχές» παρότι πάντα φέρουν ορισμένα στοιχεία από τις προηγούμενες, κάποιες φορές, όταν τα γεγονότα που τις διαχωρίζουν είναι ιδιαίτερα σημαντικά ή ο ιδεολογικός τους πυρήνας έχει πια ξεπεραστεί ολοκληρωτικά από την πραγματικότητα, αντικαθίστανται από άλλες με εντελώς διακριτό πυρήνα. Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε αυτό το φαινόμενο ως «Πολιτικό Μεγάκυκλο». Κάτι σχετικό βίωσε η Ελλάδα μετά το τραυματικό γεγονός της Μικρασιατικής Καταστροφής και την οριστική εγκατάλειψη του κεντρικού πολιτικού συστατικού της Μεγάλης Ιδέας, που χαρακτήρισε σε μικρό ή μεγάλο βαθμό μια περίοδο μεγαλύτερη από έναν αιώνα. Μετά έλαβε χώρα η μετάβαση σε μια πραγματικά Νέα Ελληνική Κοινωνία, προσδιορισμένη όχι από την αποστολή της αλλαγής των εθνικών συνόρων , αλλά από αυτή της κατάκτησης μιας θέσης στον αναπτυγμένο δημοκρατικό κόσμο.

Κρίση, Νέα Γενιά και Ιδεολογικοί Διαχωρισμοί

Η Νέα Γενιά και συγκεκριμένα ιδίως οι ηλικίες 25 έως 35 ετών, δηλαδή εκείνο το τμήμα της κοινωνίας που βρισκόταν στην αρχή της ένταξης του στην παραγωγική διαδικασία (και συνεπώς στην κοινωνία), είχε αρχίσει να συνειδητοποιεί εδώ και πάνω από 5 χρόνια την ύπαρξη παραγόντων στην Ελληνική οικονομία και κοινωνία, που διακινδύνευαν σε μεγάλο βαθμό τη δυνατότητα μελλοντικής του κοινωνικής εξέλιξης και αυτονόμησης.

Αυτή η συνειδητοποίηση εμπεριείχε το σπόρο για τη στροφή της γενιάς αυτής στο πολιτικό δίλημμα μεταξύ παραίτησης ή αντίδρασης. Την εξέλιξη αυτή συγκρατούσαν 2 παράγοντες.

Πρώτον, η υποστήριξη του οικογενειακού περιβάλλοντος σε συνδυασμό με την κοινωνική ευμάρεια δημιουργούσαν ψευδαισθήσεις αισιοδοξίας ή έστω προσωρινού βολέματος στους νέους, που έβλεπαν ότι δύσκολα θα στέκονταν μόνοι στα πόδια τους. Αφού όμως η οικογενειακή υποστήριξη ήταν συχνά αρκετή για να εξασφαλίσει προσωρινά στο νέο άνθρωπο ένα επίπεδο ζωής κοντά σε αυτό που είχε συνηθίσει, η προοπτική της αντίδρασης ατονούσε.

Δεύτερον, η ύπαρξη των ιδεολογικών φραγμών (σε θεωρητικό, όπως θα εξηγηθεί παρακάτω, επίπεδο). Η γενιά των σημερινών 30ρηδων συνδύασε τα βιώματα από μια φαινομενικά «ισχυρή Ελλάδα» του τέλους των ’90s-αρχών των ’00s με τα ιδεολογήματα που κληρονόμησε από τους γονείς της. Αυτοί με τη σειρά τους σχημάτισαν τα δικά τους ιδεολογήματα ως συνδυασμό των εμφυλιακών εμπειριών των δικών τους γονιών με τα βιώματα της Χούντας, του Πολυτεχνείου και της αρχής της Μεταπολίτευσης. Αυτή η πυραμίδα στη συλλογική συνείδηση των Ελλήνων και η αναπαραγωγή του διπολικού προτύπου για την πολιτική οδήγησε στη δημιουργία εμποδίων στην κινητικότητα των ψηφοφόρων μεταξύ κομμάτων ή ευρύτερων πολιτικών χώρων. Αυτά τα εμπόδια σε μικρότερο μεν σημαντικό δε βαθμό χαρακτήρισαν την πολιτική συμπεριφορά και της Νέας Γενιάς, που παρότι συνειδητοποιούσε λογικά ότι οι διαχωρισμοί μεταξύ των κομμάτων έτειναν να εξαλειφθούν, πάνω από την κάλπη λειτουργούσε συχνά με τα σύνδρομα των πατεράδων της.

Η πρόσφατη οικονομική κρίση όμως κλόνισε την άποψη περί διαχωρισμών. Δημιούργησε την εντύπωση ότι το θεωρητικό δίπολο μεταξύ δεξιάς-αριστεράς δεν υπάρχει πλέον και ότι αντικαταστάθηκε από σύγχρονα δίπολα τύπου Μνημόνιο-Αντιμνημόνιο και Συμπόρευση-Αντίδραση. Ταυτόχρονα, η κρίση αποδυνάμωσε και την οικογενειακή στήριξη, αφαιρώντας άλλο ένα παράγοντα από την εξίσωση που χαρακτήριζε την πολιτική συμπεριφορά των νέων, που με τρόμο σήμερα συνειδητοποιούν πόσο γυμνή είναι η θέση τους σε μια πολύ διαφορετική κοινωνία από αυτή όπου μεγάλωσαν. Που νιώθουν να διαλύεται η ψευδαίσθηση πως θα ζήσουν ακόμα καλύτερα ή τουλάχιστον εξίσου καλά με τους γονείς τους. Έτσι, καθώς νιώθουν το σύμπαν στο οποίο είχαν αρχίσει να ανδρώνονται να καταρρέει και βιώνουν ένα άνευ προηγουμένου για τα δεδομένα τους τραυματικό σοκ, απελπισμένοι φωνάζουν: «Οι ιδεολογίες πέθαναν».

Αφού πια δεν υπάρχουν ιδεολογίες, παύουν πλέον να υπάρχουν η πόλωση και τα ταμπού που εμπόδιζαν την κινητικότητα των ψηφοφόρων, κατέληγαν στη συγκέντρωση τους στο δικομματισμό και συγκρατούσαν την αντίδραση ιδίως της Νέας Γενιάς.

Προς ένα Νέο Πολιτικό Status Quo

Η αποδυνάμωση αυτού του φραγμού εξηγεί πρόσφατα φαινόμενα όπως η ενίσχυση ακραίων και λαϊκιστικών σχηματισμών με μόνο πολιτικό σύνθημα την αντίδραση στην πραγματικότητα. Αν η κατάσταση συνεχιστεί –και δεδομένου ότι οι συνθήκες που τη δημιούργησαν δεν φαίνεται να υποχωρούν μεσοπρόθεσμα-, αυτή η ρευστότητα θα αποκρυσταλλωθεί σε ένα νέο πολιτικό status quo.

Βέβαια, η εδραίωση ενός νέου πολιτικού status quo δεν είναι προς αποφυγή. Με βάση δε τα πρόσφατα βιώματα της γενιάς που σήμερα ανδρώνεται, είναι αυτονόητη. Το θέμα είναι με τι όρους θα διαμορφωθεί αυτό το «νέο» που όλοι φαίνονται να ψάχνουν και να περιμένουν. Κάποια στιγμή η σημερινή Νέα Γενιά θα ξανασυγκεντρωθεί γύρω από κάποια πολιτική αφήγηση, ένα νέο ιδεολόγημα, κάποια πολιτική πρόταση ή κάποιο νέο δίπολο. Αυτή η διαδικασία μόλις άρχισε. Όταν ολοκληρωθεί, θα χαρακτηρίσει το πολιτικό σκηνικό και τη μορφή της Χώρας για τα επόμενα 20-30 χρόνια. Τουλάχιστον.

Όπως έχει επιβεβαιωθεί ιστορικά, ο σχηματισμός μιας νέας πολιτικής κατάστασης ξεκινά από την ανάγκη απάντησης των αιτιών που οδήγησαν την κοινωνία στο προηγούμενο αδιέξοδο. Αυτή η προσπάθεια θα βασιστεί σε μια –ορθή ή εσφαλμένη- διάγνωση των αιτιών. Και εδώ είναι που χρειάζεται η μεγαλύτερη προσοχή. Αν η διάγνωση είναι λάθος, ο νέος ιδεολογικός πυρήνας θα είναι στρεβλός και οι όποιες λύσεις θα οδηγήσουν σύντομα σε νέο (χειρότερο) αδιέξοδο.

Καθώς η νέα πολιτική εποχή που αρχίζει σήμερα να διαμορφώνεται, στηρίζεται στην παραδοχή του θανάτου των (μεταπολιτευτικών) πολιτικών αφηγήσεων (άρα και του ιδεολογικοφανούς διπολισμού, άρα της ίδιας της Μεταπολίτευσης), αξίζει να αναρωτηθούμε: Έχουν όντως πεθάνει οι Μεταπολιτευτικές «ιδεολογίες»; Αν ναι, μήπως είχαν πεθάνει πολύ νωρίτερα και απλώς τώρα το συνειδητοποιήσαμε, αφυπνισμένοι καθυστερημένα από την οικονομική κρίση;

Πότε Πέθαναν τα Μεταπολιτευτικά Ιδεολογήματα;

Για να απαντήσουμε αυτό το ερώτημα, καταρχάς πρέπει να δεχτούμε ότι τα ιδεολογήματα ήταν κάποτε «ζωντανά». Αυτό δεν σημαίνει ότι οι συγκεκριμένες πολιτικές αφηγήσεις και οι υπηρέτες τους ήταν ή δεν ήταν ειλικρινείς και ανταποκρινόμενες στο ίσως ρομαντικό υπόβαθρο που κάποιοι θιασώτες τους κάποτε πίστευαν. Σημαίνει απλά ότι κάποτε μπορούσαν να επηρεάσουν όντως τον κόσμο προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση. Υπό αυτή την έννοια, φυσικά και οι κρατούσες πολιτικές αφηγήσεις, όπως εκφράζονταν από το διπολισμό Αριστεράς-Δεξιάς της δεκαετίας του 1980 ήταν ισχυρές. Προφανώς διαστρεβλώθηκαν και έτυχαν εκμετάλλευσης από καιροσκόπους πολιτικούς. Όμως και πάλι: Έπειθαν. Είτε από ειλικρινή πεποίθηση είτε από συμφέρον. Είτε συνηθέστερα από συνδυασμό και των δύο.

Καθώς όμως, το φορτισμένο συνειδησιακό υπόβαθρο των πρώτων ετών μετά τη Δικτατορία έφθινε, καθώς η σύγχρονη Δημοκρατία μετατρεπόταν από ζητούμενο της Μεταπολίτευσης σε δεδομένο και καθώς η παγίωση της θεράπευσε τις συνέπειες του εθνικού διχασμού και της μετεμφυλιακής περιόδου (που ακόμα μέχρι και πριν 20 χρόνια ήταν ορατές στην Ελληνική κοινωνία), ο ιδεολογικός πυρήνας αυτής της περιόδου είχε αρχίσει πια να χάνει τη δυναμική του. Κυρίως, γιατί εκπλήρωσε τους βασικούς του στόχους. Σε δεύτερο επίπεδο, γιατί απέδειξε ότι δεν θα εκπλήρωνε ποτέ τους δευτερεύοντες σκοπούς του. Η δε κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού σήμανε την κατάργηση ιδεολογικών διαχωρισμών δεκαετιών και παγκοσμίου βεληνεκούς και ταυτόχρονα, σε συνδυασμό με τις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις, σηματοδότησε την έναρξη μιας άνευ προηγουμένου οικονομικής και πολιτισμικής παγκοσμιοποίησης.

Υπήρχε όμως και ένας ακόμα παράγοντας. Η ένταξη της Χώρας στην τότε ΕΟΚ έφερε μαζί της μια πρωτόγνωρη διάχυση πλούτου στη μέχρι τότε λίγο-πολύ στερημένη Ελληνική κοινωνία. Για πρώτη φορά στην ιστορία του Νεοελληνικού Κράτους, κάθε Έλληνας δεν ήξερε μόνο ότι ζει σε μια σύγχρονου τύπου Δημοκρατία (με τα καλά και τα κακά της, πάντως με κατοχυρωμένα σε μεγάλο βαθμό τα βασικά ατομικά δικαιώματα).

Αλλά είχε τη δυνατότητα να αξιώσει και κοινωνική και οικονομική ανέλιξη. Και, ομολογουμένως, με αρκετά λιγότερο κόπο και στερήσεις από ό,τι οι δικοί του γονείς. Τα χρήματα που ξαφνικά κατέκλυσαν τη Χώρα, ενισχύθηκαν από τις εισροές του δημόσιου δανεισμού και αργότερα της έλευσης επενδύσεων εν όψει ένταξης στην ΟΝΕ. Τις συνέπειες της περιόδου του 1999, όταν όλοι νόμισαν ότι μπορούν να γίνουν πλούσιοι, «καμούφλαραν» η προοπτική των Ολυμπιακών Αγώνων και η αλματώδης και επίσης πρωτόγνωρη για τα Ελληνικά δεδομένα διόγκωση της τραπεζικής ρευστότητας, που χαρακτήρισε ιδίως τα έτη 2000-2007.

Αυτό είναι το περιβάλλον όπου μεγάλωσε η σημερινή Νέα Γενιά. Ένα περιβάλλον κοσμογονικών κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών και τεχνολογικών αλλαγών σε διεθνές επίπεδο και διόγκωσης μιας εθνικής ανάπτυξης-φούσκας (όπως τελικά αποδείχθηκε). Ένα περιβάλλον όμως που χαρακτηρίστηκε από στασιμότητα όσον αφορά την Ελληνική πολιτική σκηνή. Με τους ανταγωνισμούς του μεταπολιτευτικού δικομματισμού να συνεχίζουν να διαδραματίζονται με όρους ‘80s, την πολιτική συνθηματολογία καθηλωμένη σε κούφια πλέον απολιθώματα της εποχής της γενιάς του Πολυτεχνείου και τους κανόνες του πολιτικού παιχνιδιού να εξακολουθούν να διέπονται από την παραδοσιακή κοτζαμπάσικη-ρουσφετολογική-κομματαρχική νοοτροπία του 19ου αιώνα στη «νέα» μεταπολιτευτική της εκδοχή.

Αλήθεια, πόσο γελοίο φαντάζει σήμερα, ότι μέχρι πριν 3 χρόνια, στην εποχή του διαδικτύου, των παγκοσμιοποιημένων αγορών και της  καινοτομίας, το όνειρο πολλών νέων Ελλήνων (μορφωμένων συχνά σε Ευρωπαϊκά ή –φαινομενικά- ευρωπαϊκών προδιαγραφών Πανεπιστήμια) ήταν ο… διορισμός στο Δημόσιο. Αυτό και μόνο δείχνει τη σχέση του Μεταπολιτευτικού κοινωνικοπολιτικού μοντέλου με τις σύγχρονες εξελίξεις.

Παρότι λοιπόν η Ελλάδα είχε εξελιχθεί φαινομενικά σε ένα σύγχρονο Ευρωπαϊκό Κράτος, πολιτικά βρισκόταν προσηλωμένη στην οπισθοδρόμηση. Ο διάχυτος καταναλωτισμός, η τεχνητή ευμάρεια και η αναπόφευκτη –λόγω και της διατήρησης ξεπερασμένων πολιτικών δομών- διαφθορά, έριξαν τη χαριστική βολή στα ιδεολογικά κατασκευάσματα μιας εποχής που έλκει τις ρίζες της στα αδιέξοδα της δικτατορίας και του μετεμφυλιακού Κράτος. Και εμπεριέχει έως και τα συμπλέγματα προπολεμικών διαχωρισμών, κάτι εύκολα παρατηρήσιμο ιδίως σε πολιτικές συμπεριφορές σε τμήματα της Ελληνικής επαρχίας.

Το μεταπολιτευτικό μοντέλο ήταν λοιπόν ούτως ή άλλως χρεοκοπημένο πολύ πριν την πρόσφατη κρίση. Σε μεγάλο βαθμό είχε ήδη ολοκληρώσει τον ιστορικό του κύκλο, εδώ και δύο δεκαετίες, όταν οι κύριοι αντικειμενικοί στόχοι του είχαν επιτευχθεί, οι προδικτατορικές αδικίες είχαν αποκατασταθεί, η Δημοκρατία είχε αναντίστρεπτα εδραιωθεί και οι ψυχροπολεμικές αντιπαραθέσεις εξαφανίζονταν παγκοσμίως δίνοντας θέση σε μια Νέα Εποχή με πολύ διαφορετικά πολιτικά δεδομένα. Και θα αναρωτηθεί κάποιος: Γιατί αυτό το μοντέλο διατηρήθηκε μέχρι τώρα; Αφενός γιατί συνέφερε ισχυρά τμήματα της Ελληνικής κοινωνίας. Αφετέρου γιατί η «εύκολη ευμάρεια» κάλυψε πως το μοντέλο είχε ξεπεραστεί από τις εξελίξεις.

Η πτώση του Μεταπολιτευτικού μοντέλου σήμανε το κλείσιμο ενός ακόμη Πολιτικού Μεγακύκλου για τη Χώρα και το ξεκίνημα ενός νέου.

Η Επώδυνη Συνειδητοποίηση

Οι «ιδεολογίες» ήταν λοιπόν ήδη νεκρές. Το μόνο που έλειπε από την Ελληνική κοινωνία ήταν το ισχυρό σοκ, για να συνειδητοποιήσει την ανάγκη μετάβασης σε κάτι νέο. Ή μάλλον ότι η μετάβαση είχε ήδη γίνει και η ίδια απλά δεν το είχε καταλάβει.

Το σοκ ήρθε μόλις πρόσφατα. Η σημερινή Νέα Γενιά, μεγαλωμένη σε ένα τόσο αντιφατικό και ανεπαρκές για τις σημερινές προκλήσεις περιβάλλον, συνειδητοποιεί εντελώς ετεροχρονισμένα πως όλα όσα της έμαθαν να πιστεύει είναι νεκρά. Και τώρα στρέφεται πανικόβλητη είτε στην αγκαλιά εύκολων λύσεων που ηχούν όμορφα είτε στην παραίτηση και την οριστική φυγή.

Πρέπει όμως να συνειδητοποιήσει ότι οι μεταπολιτευτικές πολιτικές αφηγήσεις δεν «πέθαναν» τώρα. Πρέπει να καταλάβει τους πραγματικούς λόγους που τις «σκότωσαν». Αλλιώς δεν θα συνειδητοποιήσει τη φύση και τις παραμέτρους του αδιεξόδου, που υπήρχε δίπλα μας εδώ και καιρό και δεν το βλέπαμε. Ή θα εγκλωβιστεί σε ανούσια ψευτοδιλήμματα τύπου Μνημόνιο-Αντιμνημόνιο. Ή ακόμα θα εξαπατηθεί και πάλι με φρούδες ελπίδες και ανέξοδες υποσχέσεις.

Αν λοιπόν ταυτοποιήσει εσφαλμένα το αδιέξοδο, τότε ο πολιτικός διάλογος που μορφοποιείται σήμερα θα είναι κι αυτός νεκρός εν τη γενέσει και όποιες λύσεις επιλεγούν –και ως επί το πλείστον φοβικές, λαϊκιστικές, εκδικητικές, τιμωρητικές ή ακόμα και «αναχωρητικές»- θα οδηγήσουν σε εφιαλτικά αποτελέσματα.

Γιατί απλά η Ελλάδα αντί να κάνει γρήγορα τα βήματα για να καλύψει το χαμένο έδαφος θα οπισθοδρομήσει ακόμα περισσότερο. Θα βυθιστεί σε κοινωνική και πολιτική τελμάτωση. Και αυτή τη φορά δεν θα υπάρχουν ούτε κοινοτικές επιδοτήσεις ούτε δανεικά, για να συντηρήσουν το «παραμύθι». Απλά θα αναλωθεί το μέλλον και της επόμενης γενιάς.

Η Νέα Γενιά σήμερα, με αφορμή και τις επερχόμενες εκλογές, βρίσκεται μπροστά σε μια διπλή συνειδητοποίηση: Όχι απλά ότι τα ιδεολογήματα τα οποία έμαθε να την ορίζουν είναι νεκρά προ πολλού. Αλλά και ότι πρέπει άμεσα να σχηματιστεί ένας νέος ιδεολογικός πυρήνας που θα καθορίσει το δύσκολο αγώνα του σήμερα.

Η Πρόκληση

Αυτός ο αγώνας θα έχει ως βασικό του στοίχημα να βρει επαφή η Χώρα με τη σύγχρονη παγκόσμια πραγματικότητα.

Η απαρχή για αυτό τον αγώνα βρίσκεται στην αναγνώριση ότι σε αυτές τις εκλογές και αργότερα στις πολιτικές και κοινωνικές ζυμώσεις που θα ακολουθήσουν, δεν αντιμετωπίζουμε το παρελθόν ή το παρόν. Αλλά το μέλλον. Αυτός ο δρόμος βέβαια, φυσικά και διέρχεται και μέσα από την τιμωρία και την απόδοση ευθυνών. Αλλά δεν πρέπει να σταθεί κοντόφθαλμα μόνο εκεί. Πρέπει να καταλήξει στο ζητούμενο. Στο νέο ουσιαστικό πολιτικό δίλημμα-πρόκληση που θα τη σημαδέψει. Το ποιο θα είναι αυτό το δίλημμα δεν μπορούμε βέβαια να το ξέρουμε σήμερα. Όπως και την εποχή που η στόχευση της Μεγάλης Ιδέας έφτανε στο τέλος της, δεν θα μπορούσε κάποιος να ξέρει το επερχόμενο δίλημμα μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς, παρά μόνο το νέο εθνικό στόχο της παγίωσης και ανάπτυξης του Ελληνικού Κράτους.

Έτσι και σήμερα, το πρώτο που πρέπει να γίνει είναι να μορφοποιήσουμε το νέο μεγάλο και μακροπρόθεσμο πολιτικό μας στόχο. Και αυτός δεν αφορά στο «πως θα βγούμε από την κρίση». Αλλά στο «πως σε 20 χρόνια από σήμερα θα είμαστε ένα αναπτυγμένο κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά Κράτος». Με τι είδους νοοτροπίες, πολιτικά ήθη, κοινωνικές παραμέτρους, οικονομικό μοντέλο, εθνικό στρατηγικό προσανατολισμό, θεσμούς και πολιτικούς. Και πρέπει να υπογραμμιστεί: όχι αύριο, αλλά σε 20 χρόνια. Πάνω σε αυτό το στόχο θα μορφοποιηθούν τα νέα πολιτικά διλήμματα του αύριο.

Η σημερινή κρατούσα γενιά δύσκολα θα δείξει την απαιτούμενη υπομονή για τη χάραξη της μακροπρόθεσμης πορείας της Χώρας, ίσως μάλιστα και εις βάρος των ίδιων της των συμφερόντων. Είναι εξάλλου δύσκολο να ξεφύγει κανείς από το επώδυνο σήμερα και το επίφοβο αύριο, για να κοιτάξει προς το αβέβαιο μακρινό μέλλον. Αυτό το μέλλον όμως είναι και το μόνο που μπορεί ακόμα να διαμορφωθεί από την απόφασή μας.

Η σημερινή Νέα Γενιά, που τόσο δοκιμάζεται, είναι η μόνη που έχει τη δυνατότητα (άρα και την ευθύνη), έστω και με περιορισμένα εφόδια, να παλέψει για να επαναπροσδιορίσει από μηδενική βάση τα πάντα. Η όποια επιλογή της πρέπει να κατατείνει στην εξαρχής δόμηση μιας Νέας Κοινωνίας, με γνώμονα περισσότερο τα δικά της παιδιά παρά τον ίδιο της τον εαυτό. Αυτή η δόμηση δεν περνά μέσα από πρόσκαιρα ψευδοδιλλήματα και έτοιμες συνταγές.

Περνά μέσα από την έμπρακτη συμμετοχή στα κοινά και τη μη παραίτηση από τις προκλήσεις των νέων δεδομένων.

Περνά μέσα από την ατομική και συλλογική αυτοκριτική και την αποδοχή της παρούσας κατάστασης ως μια πραγματικότητα που πρέπει να κοπιάσουμε για να βελτιωθεί και εν τέλει να ανατραπεί.

Περνά μέσα από την έμπρακτη, μαζική και συντεταγμένη –και όχι μέσω ακροτήτων- αποδοκιμασία όχι μόνο των προσώπων, αλλά και των πρακτικών που μας έφεραν ως εδώ. Τι σημασία έχει η διαμαρτυρία που συγκαλύπτει την εμμονή στις παλιές πρακτικές;

Περνά μέσα από την απαξίωση των φθαρμένων ιδανικών του χθες: της επιδειξιμανίας, του καταναλωτισμού, του εύκολου χρήματος, των ακόμη πιο εύκολων λύσεων, του βολέματος και της ευνοιοκρατίας.

Περνά μέσα από τη διαρκή πίεση για τον εκσυγχρονισμό των θεσμών της Χώρας και του πολιτικού της συστήματος.

Περνά μέσα από τον απόλυτο σεβασμό προς τους νόμους και τους κανόνες και την αντίθεση σε κάθε προσπάθεια καταστρατήγησής τους.

Περνά μέσα από την έμπρακτη εμπιστοσύνη προς σχηματισμούς, πρόσωπα, νοοτροπίες και ιδέες που σηματοδοτούν την αλλαγή της Χώρας σε κάθε επίπεδο.

Περνά μέσα από τη συλλογική και θεσμική μάθηση από τα πετυχημένα καλά πρότυπα άλλων Χωρών και την ενσωμάτωση αξιών και πρακτικών του πολιτικά και οικονομικά αναπτυγμένου κόσμου.

Για να επιτευχθούν αυτά δεν αρκεί απλά η Νέα Γενιά να αντιληφθεί το αυτονόητο: ότι οι χθεσινές ιδεολογίες είναι νεκρές. Αλλά ότι είναι άμεση ανάγκη να γεννηθούν νέες δυναμικές πολιτικές αφηγήσεις. Τώρα φτιάχνεται το στόρυ του νέου Πολιτικού Μεγακύκλου.

* Ο Μιχάλης Διαθεσόπουλος είναι Δικηγόρος LLM, MBA, υποψήφιος Διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο του Tilburg και μέλος του επιστημονικού συμβουλίου της G700.


ΕΔΩ μπορείτε να διαβάσετε τη διακήρυξη θέσεων της G700 για τις Εκλογές του 2012.

32 comments:

  1. Πολύ καλό το άρθρο αν και αρκετά μεγάλο.Μέχρι τώρα κάθε πολιτικός μεγάκυκλος τέλειωνε με μια τραγωδία. Θα έχουμε μια ιστορική εξαίρεση αυτή τη φορά; Τίποτε δεν είναι μοιραίο.Οι ιστορικές δυνάμεις φαίνονται τυφλές αλλά πολύ απέχουν από το να έχουν τη συμπεριφορά φυσικών δυνάμεων.Ο άνθρωπος μπορεί να μην τις καθοδηγεί αλλά τις επηράζει.Και τις επηράζει όχι μόνο με αυτό που κάνει αλλά κυρίως με αυτό που δεν κάνει.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Ναι μεγάλ συμφωνώ πιάνει όμως την ουσία του θέματος.

      Delete
  2. Τα νήματα της ιστορίας τα κινούν οργανωμένες δυναμικές μειοφηφίες που χλευάζουν όσους πιστεύουν στις πλειοψηφικές δημοκρατίες.Τώρα είμαστε ακριβώς σαυτό το σημείο.Θα μείνουμε με σταυρωμένα χέρια απολαμβάνοντας τη χρυσή αδιαφορία της σιωπηλής πλειοψηφίας ή θα πάρουμε το φραγγέλιο για να τους δείξουμε ότι το ρόπαλο έχει δύο άκρες;
    Θα ανεχτούμε όσους παράγουν και διακινούν σκουπίδια σαν αυτά για τον Παπαδήμο ή θα τους βουλώσουμε το στόμα με την ίδια τους τη πατσαβούρα;

    ReplyDelete
    Replies
    1. Τι κρίμα, πέρασε και η 21η Απριλίου, να κάνατε άλλη μια "επανάσταση".

      Delete
  3. Το ρολόι της ιστορίας χτυπάει.Τικ,τάκ,τικ τάκ,τικ,τάκ.Σε λίγες μέρες θα χτυπήσει εγερτήριο για τους πολλούς που καθεύδουν κάτω απο εκείνο το ατόχαστο "στη δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα" ή θα πυροδοτήσει την ωρολογιακή βόμβα;
    Η μεγαλύτερη ιστορική ανοησία είναι αυτό το τσιτάτο: "Στη δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα".

    ReplyDelete
  4. αστόχαστο αντί ατόχαστο.

    ReplyDelete
  5. "Γιατί να είναι ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ στη βουλή και όχι η Χρυσή Αυγή";
    Αναρωτιέται η μεσαία τάξη.

    Εχω την εντύπωση ότι, σε ένα πρώτο επίπεδο, η στάση τους είναι η αντίδραση στο φαινόμενο της αριστερής βίας, που εισήγαγε στην πολιτική και κοινωνική ζωή ο ΣΥΡΙΖΑ με τους κουκουλοφόρους του τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Οι οπαδοί του ΚΚΕ μπορεί να φρίττουν όταν οι τρίτοι τους βάζουν στο ίδιο καλάθι με τα γκρουπούσκουλα των Εξαρχείων, αλλά για τους μη ανήκοντες στην Αριστερά οι διαφορές της μαρξιστικής θεολογίας είναι εξίσου ασήμαντες με τους προβληματισμούς των θεολόγων του Μεσαίωνα για το φύλο των αγγέλων. Αν οι προστατευόμενοι του ΣΥΡΙΖΑ μπορούν να καίνε την Αθήνα και να δολοφονούν τους εργαζομένους της Marfin χωρίς να αντιμετωπίζουν τις συνέπειες, είναι επειδή το ΚΚΕ άνοιξε τον δρόμο, κάνοντας αποδεκτή καθημερινότητα την κατάληψη των δρόμων από τον κομματικό στρατό του κάθε τρεις και λίγο. Ετσι φθάσαμε στο σημείο, όπου ακούς: «Γιατί να είναι το ΚΚΕ στη Βουλή και όχι η Χρυσή Αυγή;». «Επειδή το ΚΚΕ το συνηθίσαμε», όπως λέει ένας φίλος, με την απλότητα της σοφίας.

    Στέφανος Κασιμάτης(η πρώην Πανδώρα του "ΒΗΜΑ")
    ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ.

    ReplyDelete
    Replies
    1. "Αν οι προστατευόμενοι του ΣΥΡΙΖΑ μπορούν να καίνε την Αθήνα και να δολοφονούν τους εργαζομένους της Marfin χωρίς να αντιμετωπίζουν τις συνέπειες, είναι επειδή το ΚΚΕ άνοιξε τον δρόμο"

      Κανονικά, αν ζούσαμε σε κανονική δημοκρατία, όχι γιαλατζί με Αδώνηδες και Πάγκαλους, ο εν λόγω κύριος θα ήταν ήδη στη ΓΑΔΑ να καταθέσει τι ξέρει (υποτίθεται) για τους δολοφόνους που δεν εντόπισαν ποτέ Χρυσοχοϊδης, Παπουτσής και το κακό συναπάντημα.

      Τουάχιστον στην επταετία είχαν τον τσαμπουκά να κάνουν ότι κάνουν και να μην κρύβονται πίσω από κανέναν.

      Delete
  6. "Την αστική σας δημοκρατία την έχουμε χεσμένη"

    ΣΥΡΙΖΑ,ΚΚΕ και "άλλες δημοκρατικές δυνάμεις".

    Οπότε; Οπότε βάζεις τη χρυσή Αυγή και τους δέρνει για να βρούν το μπάρμπα τους;
    Είναι και αυτό μια λύση αν δεν θέλεις να βρωμίσεις τα χέρια σου λόγω της αστικής σου ευγένειας.

    ReplyDelete
  7. ΣΥΡΙΖΑ,ΚΚΕ και "άλλες ανατρεπτικές δυνάμεις:"Την αστική σας δημοκρατία την έχουμε χεσμένη και θα την ανατρέψουμε με τη βία".

    Ετσι απλά.Ετσι απλά όταν εμείς χαριεντιζόμαστε με το "σφάξεμε Αγά μου να αγιάσω".

    ReplyDelete
  8. "Όσα μας κρύβουν για τον Ιούνιο" (30/4/2012):

    >> http://www.real.gr/DefaultArthro.aspx?page=arthro&id=142493&catID=11

    Για να μην πει κανείς ότι δεν ήξερε. Και κυρίως να μην πει ότι, εμείς ψηφίσαμε για "αναδιοργάνωση" όπως λέει το κύριο άρθρο παραπάνω, αλλά πάλι "κάτι δεν πήγε καλά" με την εφαρμογή...

    Όσοι ψηφίσουν μνημονιακά, να ξέρουν ότι εγκρίνουν το ξύλο, τις απολύσεις, τις περικοπές και τις κατασχέσεις που έρχονται, στους ίδιους, στα παιδιά τους και στα δισέγγονά τους.

    Μην έχετε καμία αμφιβολία ότι οι εθνοσωτήρες του εσωτερικού και ι ξερόλες του εξωτερικού ξέρουν πολύ καλά τι κάνουν και τρίβουν ήδη τα χέρια τους βλέποντας πόσοι κολλημένοι στόκοι εξακολουθούν να ψηφίζουν βάσει φόβου και προπαγάνδας.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Μην ανησυχείς jaga, εμείς ως δημοκράτες αναλαμβάνουμε τις ευθύνες που μας αναλογούν. Δεν λοιδορούμε και δεν συκοφαντούμε ανθρώπους όπως κάνεις εσύ και όμοιοι σου. Για να μην ξεχνιόμαστε έχεις καταφερθεί εναντίον των

      Σπινέλλη\ Ματσαγγάνη\ Καρπετόπουλο\ Γεωργελέ (Athens Voice)\ Μανδραβέλη\ κ.α.

      Άνοιξε για ακόμη μία φορά το κουτί με τις μαλακίες, βρες όποιο υβριστικό άρθρο θέλεις και πόσταρε το.

      Όποιος θέλει μπορεί να διαβάσει το χθεσινό σου σχόλιο για τον Καρπετόπουλο. Αν λειτουργούσαν οι θεσμοί όπως λες, σήμερα θα ήσουν μέσα για συκοφαντική δυσφήμιση μικρέ.

      Delete
    2. Αλήθεια "μικρέ" δημοκράτη;

      Είπα κάτι για τον Καρπετόπουλο που δεν ισχύει; 'Η μήπως είπα ότι "έφαγε" χρήματα; Δούλεψε και τα πήρε, αφού του τα έδωσαν οι εργοδότες του.

      Όπως και υπόλοιποι, Μανδραβέλης κτλ, οι οποίοι ουδέποτε παρεξηγήθηκαν όταν κάποιοι τους τα χώνουν για αυτά που λένε τόσο ξεδιάντροπα.

      "Συκοφαντική δυσφήμιση" είναι αυτό που έκανε ο τυπάκος στην Καθημερινή, κατηγορώντας ως δολοφόνους κάποιους χωρίς αποδείξεις.

      Όσο για τον Σπινέλη, κάνε ένα search να δεις τι έχει πει ο ίδιος για το ΥΠΟΙΚ από την ημέρα που παραιτήθηκε από τη ΓΓΠΣ.

      Άστα, πάλι χάλια τα έκανες.

      Delete
    3. Μπορείς να μου γράψεις ακριβώς γιατί τους κατηγορείς;

      Αν και γνωρίζω τον καθηγητή κ. Σπινέλλη το σχόλιο που είχα κάνει τότε δεν αφορούσε την προσωπικότητα του ή την συμπεριφορά του αλλά ένα συμπέρασμα που είχε βγάλει εργαζόμενος στην ΓΓΠΣ. Ως κλασικό φασιστάκι που είσαι αντί να κάνεις κάποιο σχόλιο σχετικό με την ανάρτηση κατέφυγες σε ad hominem επιχειρήματα, συγκεκριμένα έγραψες:

      Με το που βρέθηκε στη ΓΓΠΣ έβγαλε το καπέλο του επιστήμονα και έβαλε αυτό που πολιτικού παράγοντα. Έβγαινε στην τηλεόραση και έλεγε, εμφανώς άβολα, ότι κάποια SQL scripts και data mining ήθελαν 2-3 μήνες για να "τρέξουν" και να βγάλουν αποτελέσματα

      Μπορείς να μου δώσεις το λινκ με τις δηλώσεις του Σπινέλλη που να λέει ακριβώς ότι κάποια SQL scripts και data mining ήθελαν 2-3 μήνες για να "τρέξουν";

      Δεύτερον. Μας έχει πει ότι είσαι 25 χρόνια ερευνητής, όμως, η φωτογραφία και το ψευδώνυμο που χρησιμοποιείς είναι από ένα anime (thundercats) που στην Ελλάδα πρωτοπαίχτηκε το 1989, όταν εσύ ήσουν ολόκληρος μαντράχαλος, μήπως jaga μας πουλάς λίγη μούφα;

      Delete
    4. Σχετικά με τον Σπινέλη:

      Επειδή τυχαίνει να είναι στο ίδιο πεδίο με εμένα, ήξερα από πρώτο χέρι και από συναδέλφους μηχ. Η/Υ στη ΓΓΠΣ ότι, ενώ ήταν όλα έτοιμα, είχε πέσει σύρμα να μη βγάζουν ονόματα και λίστες παρά μόνο επιλεκτικά, όταν "χρειαζόταν" για τα ΜΜΕ.

      Ο ίδιος είπε, αμέσως μόλις έφυγε από τη ΓΓΠΣ (ενώ πριν έλεγε "προσπαθούμε όλο το 24ωρο" και άλλα τέτοια), ότι όντως έτσι ήταν και πως είχε άνωθεν παρεμβάσεις, πράγμα που τελικά του στοίχησε τη θέση. Ψάξε τυχαία δημοσιεύματα από τότε και θα βρεις μπόλικες πληροφορίες. Ο τωρινός ΓΓΠΣ είναι πρώην σύμβουλός του και παντελώς άσχετος με το αντικείμενο βάσει σπουδών και εμπειρίας.

      Δεύτερον, μια και το ανέφερες για το avatar, όντως είναι από τη συγκεκριμένη anime σειρά του '80. Βάλε και καμιά 25 χρόνια ακόμα και θα μου βγάλεις ζώδιο και ωροσκόπο.

      Δεν κατάλαβα πάντως που βρήκες το περίεργο. Εδώ ο άλλος έχει δηλώσει ως avatar "εγγαστρύμιθος" (Ventriloquist).

      Delete
    5. Ο Σπινέλλης είχε τοποθετηθεί για το συγκεκριμένο θέμα στους "Νέους Φακέλους" και αυτό είναι προς τιμήν του.

      Για να καταλάβω, όποιος έχει κοινή ιδιότητα με κάποιον άλλο δικαιούται να καταφεύγει σε προσωπικά σχόλια; Είναι φασιστικό φίλε μου.

      Να ήταν η μοναδική φορά που το έκανες θα έλεγα "πάει στο διάολο" αλλά εσύ αγόρι μου είσαι κατά συρροή λασπολόγος.

      Απλά γαμάς την συζήτηση.

      Delete
  9. "Πανωλεθρία χωρίς προηγούμενο" (30/4/2012):
    >> http://topontiki.gr/article/34608

    "...Έτσι δεν αποτελεί έκπληξη το ότι και οι δύο ξεφτισμένοι μονομάχοι, αλλά και οι μιντιακές προεκτάσεις τους, καταναλώνουν πολύ περισσότερη ενέργεια, επιχειρηματολογία και ανόητες... «προβοκάτσιες» στην αποδόμηση του ΣΥΡΙΖΑ, του Καμμένου και των λοιπών μνηστήρων της πάλαι ποτέ «δικομματικής» ψήφου και πολύ λιγότερη στη μεταξύ τους αντιπαράθεση, η οποία, εκτός από εικονική, είναι εντελώς άνευρη και πληκτική...

    ...Η πολιτική και επικοινωνιακή διαχείριση της «αντιμνημονιακής» αντιπολίτευσης, μέχρι σήμερα, εκ μέρους του απερχόμενου συνασπισμού εξουσίας κρίνεται εντελώς αποτυχημένη, καθώς στηρίχθηκε κυρίως σε αφορισμούς, συκοφαντίες και τη διάχυτη ανοησία που συνήθως διακρίνει τους πολιτικά πανικόβλητους. Αυτό ισχύει κυρίως όταν μιλάμε για τα κόμματα της Αριστεράς, τα οποία καταφανώς ωφελήθηκαν από τις βλακώδεις εναντίον τους συκοφαντίες...

    ...Κάπως έτσι άρχισαν οι αψυχολόγητες χοντράδες περί της υποτιθέμενης... «ταύτισης» (της αριστεράς) με τη Χρυσή Αυγή και τον Καμμένο!..."


    Αυτό ακριβώς εννοώ όταν λέω πως "ξέρουν τι κάνουν".
    Αφιερωμένο...

    ReplyDelete
  10. Καλά εσύ Jaga ένας απλός υμνητής "των δολοφόνων της Μαρφίν" είσαι.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Το έχεις ξαναπεί αυτό και έχεις γίνει ρεζίλι.

      Σου είχα ζητήσει τότε link με τα δικά μου σχόλια και σου είχα στείλει τα δικά σου.

      Και τότε είχες μυαλό και το βούλωσες εγκαίρως. Φαίνεται ότι είτε ξεχνάς εύκολα, είτε θέλεις να γίνεσαι συνεχώς ρεζίλι.

      Άμα θέλεις να στα ξανακάνω copy/paste εδώ, πες μου να σε βγάλω από τη μιζέρια σου μια ώρα αρχίτερα.

      Delete
  11. Στο ρόλο του "υμνητή" της σύγχρονης χούντας του ΣΥΡΙΖΑ διαπρέπεις.

    ReplyDelete
  12. Αυτός ο αγώνας θα έχει ως βασικό του στοίχημα να βρει επαφή η Χώρα με τη σύγχρονη παγκόσμια πραγματικότητα.

    Η "σύγχρονη παγκόσμια πραγματικότητα" φαίνεται να καταρρέει από το βάρος των αντιφάσεων που γέννησε ο καζινοκαπιταλισμός, και μαζί της καταρρέουν και όλες εκείνες οι σταθερές που χαρακτήρισαν τις μαζικές δημοκρατίες, την μαζική κατανάλωση και το μαζικό χρέος.

    ReplyDelete
  13. H αίσθησή μου είναι ότι στο τέλος της διαδρομής αυτής οι παγκόσμιες ανθρώπινες κοινωνίες θα έχουν εγκαταλείψει (εξ ανάγκης) την μαζική παραγωγή "πνευματικού έργου" έχοντας ως "βιομηχανικό" πρότυπο κάποια διλήμματα/δίπολα.

    Τέτοια καλούπια εύκολης μαζικής παραγωγής πνευματικού έργου τα οποία ήταν ενταγμένα σε ένα "απλοικό" γραμμικό πλαίσιο με σαφείς διαχωριστικές γραμμές ήταν κομμένα και ραμμένα για τα μέτρα της λογικής μας και του μονοπώλιου που αυτήν απολάμβανε επί του πνευματικού μας έργου κυρίως κατά τα τελευταία 300 χρόνια.

    Τέτοιες γραμμικές σχέσεις και απλοικές διαχωριστικές γραμμές του παρελθόντος είναι παντελώς αδύνατον πλέον να ικανοποιήσουν την πιεστική ανάγκη παραγωγής πνευματικού έργου υπερ-υψηλής ποιότητας ικανού να προσεγγίσει δημιουργικά την πολυπλοκότητα και την χαοτική υφή των παγκόσμιων δομών και των προβλημάτων, αλλά και να μας επιτρέψει να επαναπροσδιορίσουμε τη θέση μας απέναντι σε αυτά χωρίς να αυτοκαταστραφούμε κατά την διαδικασία...

    ReplyDelete
    Replies
    1. Η λογική αντιλαμβάνεται μόνο τις διαφορές. Γιαυτό και η εποχή του ορθολογισμού χαρακτηρίστηκε από τα δίπολα και τις ιδιεολογίες.

      Πρέπει να αρχίσουμε να αντιλαμβανόμαστε όχι μέσα από τις διαφορές/διαφωνίες αλλά μέσα από τις σχέσεις αλληλεξάρτησης και μέσα από όλα όσα μας ενώνουν!

      Delete
  14. Νομίζω αυτό που χρειαζόμαστε περισσότερο από οτιδήποτε άλλο είναι έναν νέο Καρλ Μαρξ να γράψει ένα βιβλίο για το "Πνευματικό Κεφάλαιο"

    LOL

    ReplyDelete
    Replies
    1. Καλός ο Άλβιν και ειδικά το "τρίτο κύμα" σημάδεψε μια ολόκληρη εποχή. Η αίσθηση που έχω είναι ότι μάλλον χρειάζόμαστε μια πολύ βαθύτερη και πολύ πιο διεισδυτική προσέγγιση/ανάλυση των μέσων και των τρόπων παραγωγής πνευματικού έργου μέσα στο εσωτερικό του κάθε ανθρώπου ξεχωριστά.

      Μια τέτοια γνώση θα ήταν πολύτιμη γιατί θα επέτρεπε την απελευθέρωση και των ατόμων αλλά και των κοινωνιών ως σύνολο πέρα από όλα τα άλλα κι από την εγγενή αδυναμία τους στο να βρίσκονται συνεχώς σε μια διαφορά φάσης κατανόησης και αντίδρασης με την πραγματικότητα γύρο τους.

      Αλλά ένα τέτοιο σύγγραμμα θα απαιτούσε τέτοια αποστασιοποίηση του συγγραφέα από το ανθρώπινο καλούπι που θα καθιστούσε την συγγραφή του σχεδόν αδύνατη.

      Delete
    2. Η εποχή που φεύγει σημαδεύτηκε από την μαζικότητα, την επαναληπτικότητα και τα δίπολα/διαφορές.

      Η εποχή που έρχεται θα έχει να κάνει με την μοναδικότητα, την έμπνευση, και τις ενώσεις...

      Delete
    3. Άλλωστε, το μοντέλο μαζικής παραγωγής δεν είναι και το κυρίαρχο ευρωπαϊκό μοντέλο; Ίσως αυτός είναι και ο λόγος που η Ευρώπη έχει βυθιστεί τόσο πολύ στην κρίση. Παίρνω ως παράδειγμα το κλάδο της υψηλής τεχνολογίας και του λογισμικού και θέτω το παρακάτω ερώτημα:

      Αν η microsoft ήταν η αντίστοιχη siemens ή BMW της Γερμανίας θα επέτρεπε ποτέ η γερμανική κυβέρνηση ή το γερμανικό τραπεζικό σύστημα την κατάρρευση της;

      Ο Spencer Ante στο άρθρο του "Avoiding Innovation's Terrible Toll" αναφέρει ότι μόνο ένα μικρό κομμάτι των εταιριών κατορθώνουν να συμπληρώσουν τα 40 έτη λειτουργίας. Η Ευρώπη θα μπορούσε να "ανεχθεί" την δημιουργική καταστροφή που περιγράφει ο Spencer στο άρθρο του;

      Για να κλείσω, πιστεύω ότι η Ευρώπη πρέπει να ακολουθήσει ένα πιο φιλελεύθερο μοντέλο ανάπτυξης. Ίσως είναι λίγο υπερβολικά όλα αυτά, απ' την άλλη όμως η απάντηση για την ανάπτυξη των χωρών τις Ε.Ε και ιδιαίτερα των μεσογειακών χωρών δεν μπορεί να είναι ένα μοντέλο που βλέπει τις υπόλοιπες χώρες ως αναπτυξιακούς δορυφόρους της κεντρικής Ευρώπης (βλ. Project Helios).

      Delete
  15. Εμπεριστατωμένο άρθρο με πολύ καλή ανάλυση ιδίως στο διαπιστωτικό του σκέλος. Το τσιτάτο των ημερών "το τέλος της Μεταπολίτευσης" βρίσκει εδώ μία ρεαλιστική και ενδελεχή ανάλυση. Το πιο αξιοπρόσεκτο σκέλος του άρθρου, όμως, είναι αυτό που διαπιστώνει τη φύση της μεταβατικής περιόδου που διανύουμε, δίνοντας μεγάλη έμφαση στη ρευστότητά της και στο αβέβαιο της κατεύθυνσης της εξέλιξής της. Σε αυτό το ζήτημα, κυρίαρχο ρόλο θα έχουν οι ενεργοί πολίτες, τόσο με την ψήφο τους την ερχόμενη Κυριακή, όσο και ιδίως με τις εν εξελίξει (και προσεχώς με ραγδαίο ρυθμό) κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές ζυμώσεις. Παρά τις πολύ διαφορετικές αναγνώσεις που όλα τα ανωτέρω (βάσει και των σχετικών σχολίων) επιδέχονται (με βάση και την ιδεολογική και κοινωνική αφετηρία του καθενός μας), το σίγουρο είναι ότι τέτοιες προσεγγίσεις, νηφάλιες και εμπερισττωμένες είναι απαραίτητες ως εργαλεία για την εξέλιξη της κοινωνίας και του κράτους μας το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα...

    ReplyDelete
  16. "Αποχώρηση Γιούνκερ με πυρά σε γαλλογερμανικό άξονα" (2/5/2012):

    >> http://voria.gr/index.php?module=news&func=display&sid=91148

    "...Σύμφωνα με το Reuters, ο κ. Γιούνκερ όταν ρωτήθηκε εάν η συμπεριφορά της Γαλλίας και της Γερμανίας είναι ένας από τους λόγους της παραίτησής του και απάντησε θετικά.

    «Το ότι η Γερμανία ισχυρίζεται ότι πρέπει να πληρώσει εκείνη τον λογαριασμό για όλες τις άλλες χώρες είναι μέρος του προβλήματος. Είναι μαζικά προσβλητικό για τους άλλους» είπε χαρακτηριστικά...."


    Ήδη τα πρώτα καμπανάκια είχαν χτυπήσει με την παραίτηση του Γιούργκεν Σταρκ (ΕΚΤ). Τότε ο Γιούνκερ είχε αρνηθεί ότι παραιτείται, αλλά είχε διαρρεύσει πως:

    "...Γερμανία και Γαλλία έχουν ήδη αφήσει να εννοηθεί η συμφωνία τους στην ανάληψη της ευθύνης της ζώνης του ευρώ από μια νέα οικονομική διεύθυνση, με επικεφαλής τον πρόεδρο του ευρωπαϊκού συμβουλίου, Χέρμαν Βαν Ρομπάι..."

    Ο Φον Χέρμαν φυσικά είναι ο πλέον ξεκάρφωτος, ουρανοκατέβατος, άεργος "πρόεδρος" στην ηγεσία της ΕΕ. Ότι πρέπει για τη συγκεκριμένη θέση.

    ReplyDelete
  17. Τέσσερις μέρες πριν τις εκλογές:

    "Ανοίγει ο δρόμος για την εκταμίευση 18 δισ. ευρώ στις τέσσερις μεγάλες τράπεζες" (2/5/2012):

    >> http://news.in.gr/economy/article/?aid=1231193864

    "...Το κυριότερο πρόβλημα, πάντως, είναι οι όροι της συμμετοχής των μετόχων στις αυξήσεις κεφαλαίου, κάτι που θα ξεκαθαρίσει μετά τις εκλογές..."

    Φυσικά "μετά τις εκλογές" τα διαδικαστικά. Το χρήμα τώρα. Για να είναι σίγουροι. Και μονο στις 4 συγκεκριμένες τράπεζες.

    ReplyDelete
  18. Σας ευχαριστώ θερμά για τα σχόλια και τις παρατηρήσεις σας. Πιστεύω ότι σε αντίθεση με αυτό που πολλοί συνηθίζουν να λένε, βρισκόμαστε πλέον μετά το κρίσιμο σταυροδρόμι ως χώρα και κοινωνία.
    Οι εξελίξεις του άμεσου μέλλοντος πρέπει να θεωρούνται ως δεδομένες και όσο πιο γρήγορα το αντιληφθούμε και επιτέλους ωριμάσουμε ως λαός τόσο πιο εύκολα θα μπορέσουμε να δούμε νηφάλια το μακροπρόθεσμο μέλλον μας. Το πρόβλημα με αυτές τις εκλογές είναι ότι προσερχόμαστε στις εκλογές είτε φοβικά είτε οργισμένα.
    Και έτσι δίνουμε εύκολο πάτημα σε πολιτικούς να "παίζουν" με τα αντανακλαστικά μας είτε προς τη μια είτε προς την άλλη κατεύθυνση. Και είναι κρίμα, μετά από τόσα που έχουν γίνει και στην πιο κρίσιμη περίοδο της χώρας, σε αυτές τις εκλογές να μην έχουν ακουστεί παρά ελάχιστες φορές μακροπρόθεσμες λύσεις και βιώσιμες πολιτικές προτάσεις.

    Ευχαριστώ και πάλι.

    ΔΙΑΘΕΣΟΠΟΥΛΟΣ ΜΙΧΑΛΗΣ

    ReplyDelete