Sunday, November 30, 2008

Η G 700 είναι γυναίκα

Η g700 είναι γυναίκα! Τα αποτελέσματα ερευνών που είδαν το φως της δημοσιότητας την περασμένη βδομάδα επιβεβαίωσαν αυτό που ήδη ξέραμε από την προσωπική μας εμπειρία. Ο εργασιακός μεσαίωνας που επικρατεί στη χώρα μας πλήττει κατά κύριο λόγο τις γυναίκες που θέλουν κι έχουν ανάγκη να εργαστούν και οι οποίες συχνά αναδεικνύονται σε «εφεδρικό στρατό» της εργασίας. Η εργασιακή εκμετάλλευση είναι γένους θηλυκού και μεταφράζεται σε χαμηλές αμοιβές, επισφάλεια, κακώς εννοούμενες ευέλικτες εργασιακές σχέσεις, εργασιακή περιπλάνηση και αβεβαιότητα, εργασιακές και ασφαλιστικές διακρίσεις.

Σύμφωνα με έρευνα της VPRC η οποία σκιαγραφεί το προφίλ της «γενιάς των 700 ευρώ», στο πλαίσιο γενικότερης έρευνας για τις εργασιακές συνθήκες, την ποιότητα ζωής και το συνδικαλισμό στην περιοχή της Αττικής, η ομάδα των εργαζόμενων που αμοίβονται μέχρι 750 ευρώ, αποτελείται κυρίως από γυναίκες, ηλικίας 18-24 ετών, που δεν συνδικαλίζονται, δε συμμετέχουν σε απεργίες και εργάζονται ως μισθωτοί στον Ιδιωτικού Τομέα

Ασθενές φύλο, όμως είναι και στην ανεργία οι γυναίκες, καθώς πλήττονται περισσότερο από τη μάστιγα της εποχής μας. Παρότι, τα τελευταία χρόνια η γυναικεία απασχόληση στην Ελλάδα παρουσιάζει αύξηση της συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό, βελτίωση του εκπαιδευτικού επιπέδου των εργαζομένων γυναικών και αύξηση της απασχόλησης των εργαζομένων γυναικών στον τριτογενή τομέα, ωστόσο η μακροχρόνια και μη ανεργία των γυναικών αυξάνεται και διατηρείται σε υψηλά επίπεδα.

Όπως δείχνουν τα τελευταία στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας για το έτος 2008, μέχρι τον Ιούνιο, η ανεργία στις γυναίκες εμφάνισε υπερδιπλάσιο ποσοστό (10,7%) σε σχέση με αυτή των αντρών, που διαμορφώθηκε στο 5%. Είναι ενδεικτικό ότι, σύμφωνα με την ίδια πηγή, για τις γυναίκες στις ηλικίες 15 – 19 ετών, η ανεργία κυμαίνεται στο 36%, 20 – 24 ετών φτάνει το 28%, 25 – 29 ετών αγγίζει το 17,5%, ενώ στην ηλικιακή ομάδα των 30 – 44 ετών το ποσοστό ανεργίας κυμαίνεται στο 10,8% επί του συνόλου του εργατικού δυναμικού. Αντίστοιχα, σε ό,τι αφορά τους άντρες, το ποσοστό ανεργίας στις ηλικίες 15 – 19 ετών αγγίζει το 20%, στην ομάδα των 20 – 24 ετών το 16%, 25 – 29 ετών το αντίστοιχο ποσοστό κυμαίνεται στο 10%, ενώ στις ηλικίες 30 – 44 ετών η ανεργία αποτυπώνεται στο 4% στο σύνολο του εργατικού δυναμικού. Επιπλέον, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Απασχόλησης του ΟΑΕΔ, μια στις πέντε γυναίκες είναι μακροχρόνια άνεργη, δηλαδή αναζητά εργασία πάνω από δύο χρόνια.

Η κακή επίδοση της χώρας μας όσον αφορά τους μισθούς των γυναικών, αλλά και την πρόσβασή τους σε μια σειρά από συλλογικά αγαθά, αποτυπώνεται με χαρακτηριστικό τρόπο στον πίνακα της κατάταξης για την ισότητα των δύο φύλων, που κατήρτησε το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) για το 2007. Εκεί η Ελλάδα διολίσθησε στην 72η , από την 69η θέση πέρυσι. Στις πρώτες θέσεις της κατάταξης κυριάρχησαν για άλλη μια φορά οι βορινές χώρες, η Νέα Ζηλανδία αναρριχήθηκε στην πρώτη πεντάδα ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες διολίσθησαν στην 31η, από την 23η θέση που κατείχαν το 2006. Η Σουηδία, η Νορβηγία, η Φινλανδία και η Ισλανδία κατέχουν τις τέσσερις πρώτες θέσεις στον ετήσιο πίνακα του WEF για το 2007 που δημοσιοποιήθηκε χθές στην Γενεύη, έδρα του διεθνούς φόρουμ.

Γιατί συμβαίνει αυτό;

Πρώτον, διότι έχει εμπεδωθεί μια πατριαρχική αντίληψη και προκατάληψη εις βάρος του γυναικών, η οποία τροφοδοτεί τις διακρίσεις μεροληπτώντας υπέρ των ανδρών. Ως αποτέλεσμα συνέχιζεται ακάθεκτο το φαινόμενο της «γυάλινης οροφής», που ερμηνεύεται ως μια πραγματικότητα στην οποία η γυναίκα δεν ξεπερνάει ένα «μεσαίο» βαθμολογικό επίπεδο στην ιεραρχική δομή και συχνά συνίσταται σε μια μεσαιωνική προκατάληψη ότι οι γυναίκες δεν είναι ικανές να αναλάβουν διευθυντικές θέσεις και να εξελιχθούν στην αγορά εργασίας αξιοκρατικά και ισότιμα σε σχέση με τους άνδρες.

Δεύτερον, διότι η θέση των γυναικών στην αγορά εργασίας επηρεάζεται από τη θέση τους στην οικογένεια. Στο χώρο δουλειάς δε δημιουργούνται μόνο σχέσεις παραγωγής, αλλά και σχέσεις εξουσίας ανάμεσα στα δύο φύλα. Οι γυναίκες υφίστανται ιδιαίτερη εκμετάλλευση στην αγορά εργασίας εξαιτίας των υποχρεώσεών τους στην οικογένεια. Υποχρεώνονται να δεχθούν μερική απασχόληση ή απασχόληση με δυσμενέστερους όρους εργασίας, έτσι ώστε να συνδυαστούν με τις οικογενειακές τους υποχρεώσεις. Σ' αυτό το σημείο και δεδομένου ότι το ελληνικό κοινωνικό κράτος ουδεμία σχέση έχει μ' αυτό της Δανίας, οι ευέλικτες μορφές εργασίας οδηγούν τελικά όχι μόνο στην απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, αλλά και της ίδιας της ζωής των γυναικών. Έτσι, παρατηρείται μια ευκαιριακή συμμετοχή των γυναικών στην παραγωγή, ενισχύοντας και αναπαράγοντας τον «παραδοσιακό» ρόλο της γυναίκας, καθώς και την εξάρτησή τους από το αντρικό φύλο.

Με την ευέλικτη απασχόληση στην οποία οι γυναίκες είναι «πρωτοπόρες», η αγορά εργασίας διαιρείται κατά κάποιο τρόπο σε ένα κορμό εργαζομένων γένους αρσενικού (με πλήρη απασχόληση, υψηλή ειδίκευση και ικανοποιητικές αμοιβές) και σε μια περιφέρεια εργαζομένων γένους θηλυκού (με επισφαλή, ανειδίκευτη απασχόληση και με χαμηλές αμοιβές). Και αυτό διότι η κυοφορία και η μητρότητα σε πολλές περιπτώσεις εξελίσσεται σε εργασιακή καταδίκη, κυρίως στον ιδιωτικό τομέα. Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα ότι το Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης στην Ελλάδα δομήθηκε με βάση την αντίληψη ότι η εργασία των γυναικών έχει προσωρινό χαρακτήρα και ότι η κύρια ενασχόληση των γυναικών αφορά τη μητρότητα και τη δωρεάν παροχή υπηρεσιών στο πλαίσιο της οικογένειας.

Υπ’ αυτή την έννοια για τις γυναίκες, η εμπειρία της εργασίας είναι πολύ πιο σύνθετη από την αμοιβόμενη απασχόληση. Περιλαμβάνει διαδικασίες και σχέσεις εργασίας που διαπερνούν το σύνολο της καθημερινής ζωής. Ο χώρος εργασίας οφείλει να αποτελεί χώρο δημιουργίας, παραγωγικότητας και ευχαρίστησης, χώρο στον οποίο οι γυναίκες συγκρούονται με μεσαιωνικά στερεότυπα, διακρίσεις και ανισότητες, καταρρίπτοντας μύθους και παγιωμένες συχνά αντιλήψεις περί ισχυρών και ασθενέστερων φύλων, περί ικανών και μη.

Είναι λοιπόν αυτονόητο ότι σε επίπεδο πολιτικών, η ανακατανομή πόρων και ευκαιριών υπέρ των νέων, που έχουμε προτείνει στο πλαίσιο ενός New Deal για τη νέα γενιά, θα πρέπει να λάβει υπόψη επιπλέον ειδικότερες μορφές διακρίσεων όπως των γυναικών. Η G700 είναι νέα και γυναίκα!

Thursday, November 27, 2008

Χρεοκοπήσαμε! Το καταλάβαμε;

Μια επιτυχία ιστορικών διαστάσεων σημείωσε χτες η κυβέρνηση και συγκεκριμένα το Υπουργείο Οικονομίας. Μέσα από την «εντατικοποίηση και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των φορολογικών ελέγχων», όπως ισχυρίστηκε ο εκπρόσωπος Τύπου κ. Αντώναρος, η κυβέρνηση κατάφερε να καταγράψει επιτέλους το πλήρες ποσό των βεβαιωθέντων μεν, ανείσπρακτων δε εσόδων του κράτους. Σύμφωνα με Έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου που δημοσιεύτηκε στον Ελεύθερο Τύπο (Ε.Τ.Κράτος Κόσκινο), το ποσό αυτό ανέρχεται σε 35 δις ευρώ, δηλαδή 14,2% του ΑΕΠ, και είναι αυξημένο κατά 173% σε σχέση με το 2003.

Αυτή η θλιβερή πρωτιά στον τομέα της είσπραξης φόρων και λοιπών οφειλών ιδιωτών και επιχειρήσεων προς το δημόσιο είναι αποτέλεσμα της αντίληψης που κυριάρχησε για πολλά χρόνια στη συντηρητική παράταξη ότι τόσο οι φόροι στα μεγάλα εισοδήματα όσο και η πίεση από πλευράς κράτους για συλλογή φόρων είναι οικονομικά, βλέπε εκλογικά, επιζήμια. Έτσι, με το που ανέλαβε την εξουσία το 2004, η κυβέρνηση δεν έχασε το χρόνο να στείλει ένα σαφές μήνυμα προς όλες τις κατευθύνσεις. «Παιδιά χαλαρά. Μην ταράζετε τα ήρεμα νερά της κοινωνίας». Όποιος διαθέτει γνωστούς, συγγενείς και φίλους που δουλεύουν σε κάποια ΔΟΥ της Αθήνας ή της επαρχίας μπορεί να επαληθεύσει του λόγου το αληθές. Όμως, παράλληλα με το πνεύμα χαλάρωσης που ευλαβικά επικοινωνήθηκε από πάνω προς τα κάτω, ξεκίνησε επίσης το σταδιακό ξήλωμα των όποιων φοροεισπρακικών μηχανισμών και τέθηκε σε λειτουργία ένα σχέδιο χαριστικών ρυθμίσεων εισφορών και φόρων καθώς επίσης και απαλλαγής των υψηλών εισοδημάτων από τη φορολογία.

Όπως αποδείχτηκε τελικά, το αποτέλεσμα αυτής της φορολογικής φιλοσοφίας υπήρξε απόλυτα καταστροφικό. Πρώτον, τα έσοδα του κράτους από φόρους μειώθηκαν από 28% σε 22% του ΑΕΠ, με συνέπεια την απουσία πόρων για οποιαδήποτε σοβαρή δημόσια επενδυτική πολιτική και φυσικό επακόλουθο τη χειροτέρευση της πραγματικής δημοσιονομικής θέσης της χώρας. Δεύτερον, με σκοπό να αντισταθμιστεί αυτή η κατάσταση, η κυβέρνηση αύξησε το ΦΠΑ από 17% σε 19%, διεύρυνε τη φορολογική βάση προς τα κάτω, αυξάνοντας τον κατώτατο φορολογικό συντελεστή των μισθωτών από 15% στο 29%, και επέβαλλε κεφαλικό φόρο της τάξης του 10% σε ελεύθερους επαγγελματίες και μισθωτούς με μπλοκάκι της γενιάς των 700 ευρώ. Τέλος, όπως αποδεικνύεται εκ των υστέρων, η ελάφρυνση των μεγάλων εισοδημάτων δε δημιούργησε κίνητρα για περισσότερες επενδύσεις (το λεγόμενο incentive effect δε λειτούργησε), αλλά αντιθέτως έδωσε την ευκαιρία να τσεπωθούν περισσότερα κέρδη υπό τη μορφή εισοδημάτων εργασίας και κεφαλαίου, τα οποία κατευθύνθηκαν στην κατανάλωση και τροφοδότησαν την αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, που από 6,6% το 2003 έφτασε στο 14,5% το 2008 (το income effect σε όλο του το μεγαλείο).

Κάπως έτσι λοιπόν, με μια μαύρη τρύπα ανείσπρακτων φόρων της τάξης των 35 δις ευρώ, τη φερεγγυότητα του προγράμματος δανεισμού να καταρρέει και τον πρώτο «σωστό προϋπολογισμό» για τον οποίο έγιναν πέρυσι εκλογές να καταγράφει έλλειμμα της τάξης του 3,5% -καθιστώντας την Ελλάδα μοναδική χώρα με υπερβολικό έλλειμμα στην ευρωζώνη-, φτάσαμε να μοιάζουμε αφόρητα με την Αργεντινή το 2000. Χρεοκοπήσαμε. Άραγε το καταλάβαμε; Αν δεν είχαμε και το ευρώ…

Tuesday, November 25, 2008

Βουλή…καλλιγραφία

Για άλλη μια φορά με αφορμή και το σκάνδαλο «Βατο-Πελέκη» επιβεβαιώνεται το αλάνθαστο «αν θες να κουκουλώσεις μια υπόθεση στην Ελλάδα…φτιάξε μια επιτροπή». Κατά προτίμηση εξεταστική . Η ιλαροτραγωδία που διαδραματίζεται αυτές τις μέρες στη Βουλή με φόντο το Βατοπέδι, σε βάρος της πιεστικής οικονομικής πραγματικότητας, με πρωταγωνιστές από οργισμένα ράσα μέχρι νονούς της νύχτας και κάπου στη μέση μερικούς άβουλους βουλευτές, μας γεμίζει οργή και απογοήτευση. Επιπλέον δεν αισθανόμαστε καθόλου σίγουροι για την απόδοση πολιτικών και ποινικών ευθυνών. Εκ των πραγμάτων αναλογιζόμαστε τα τεράστια ελλείμματα που παρουσιάζει διαχρονικά το νομοθετικό σώμα και κατ΄ επέκταση η κουτσή δημοκρατία μας. Αξίζει να σταθούμε στα σημαντικότερα εξ αυτών.

Η υποβάθμιση του Κοινοβουλίου έναντι της εκτελεστικής εξουσίας είναι μια πραγματικότητα στο σημερινό πολιτικό σύστημα και πηγάζει από πλήθος κανόνων δικαίου, κατοχυρωμένων τόσο στο Σύνταγμα όσο και στους νόμους. Κυρίως, όμως, είναι αποτέλεσμα της κοινοβουλευτικής πρακτικής που εφαρμόζεται στη χώρα μας.

Κατ’ αρχήν, σύμφωνα με το Σύνταγμα, η Κυβέρνηση καθορίζει και κατευθύνει τη γενική πολιτική της χώρας. Επιπλέον, σε αυτήν ανήκει η νομοθετική πρωτοβουλία. Είναι γνωστό ότι στη Βουλή φτάνουν πολλά σχέδια νόμου, αλλά ελάχιστες προτάσεις νόμου. Ενδεικτικά, από το 1975 έως σήμερα έχουν ψηφιστεί και έχουν γίνει νόμοι του κράτους δύο μόνο προτάσεις νόμου. Παράλληλα, παρατηρείται μια πληθωρική νομοπαραγωγή, η οποία υποβαθμίζει το ρόλο της Βουλής. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ίδια περίοδο έχουν ψηφιστεί 3500 τυπικοί νόμοι.

Επιπροσθέτως, είναι γεγονός ότι δεν υπάρχει ουσιαστικός διάλογος μεταξύ βουλευτών. Το πολιτικό σύστημα της χώρας μας πάσχει από εσωκομματική δημοκρατία, γεγονός το οποίο είναι πηγή πολλών «δεινών», καθώς οι βουλευτές προτιμούν να επιδεικνύουν κομματική πειθαρχία και να ακολουθούν την κομματική «γραμμή», φοβούμενοι για το πολιτικό τους μέλλον.

Επιπλέον, είναι χαρακτηριστικό ότι το πολιτικό μας σύστημα πάσχει από έλλειψη ουσιαστικού κοινοβουλευτικού ελέγχου. Είναι ενδεικτικό ότι σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που αφορούν τον κοινοβουλευτικό έλεγχο μέχρι το 2000, μόνο 1,5% των αναφορών, 3,5% των ερωτήσεων 23% των επερωτήσεων φτάνουν να συζητηθούν στη Βουλή. Εξαιτίας της έλλειψης ουσιαστικής εσωκομματικής δημοκρατίας, οι κυβερνητικοί βουλευτές διστάζουν να ασκήσουν κοινοβουλευτικό έλεγχο στην Κυβέρνηση.

Παράλληλα, στη χώρα μας, η συντριπτική πλειοψηφία των διατελούντων Υπουργών ήταν παράλληλα βουλευτές του Ελληνικού Κοινοβουλίου. Ήταν δηλαδή παράλληλα ελέγχοντες και ελεγχόμενοι, ανήκαν τόσο στη νομοθετική όσο και στην εκτελεστική εξουσία. Είναι φανερό ότι το γεγονός αυτό υποβαθμίζει το ρόλο τους ως βουλευτών που υπηρετούν το Κοινοβούλιο, θέτοντας παράλληλα και ένα σοβαρό ερώτημα αναφορικά με το συνταγματικά κατοχυρωμένο διαχωρισμό των εξουσιών.

Ο ρόλος του Αντιπροσωπευτικού μας Οργάνου υποβαθμίζεται και από το γεγονός ότι η παρουσία των βουλευτών στο Κοινοβούλιο είναι από «αραιή» εώς ανύπαρκτη. Είναι συχνό το φαινόμενο να βλέπουμε άδεια τα έδρανα της Βουλής. Επιπροσθέτως, ιδιαίτερα στις μέρες μας, ο θεσμός της «ώρας του Πρωθυπουργού» ενεργοποιείται σπάνια, καθώς είναι ελάχιστες οι φορές που ο Πρωθυπουργός παρευρίσκεται στη Βουλή για να απαντήσει σε ερωτήσεις των βουλευτών. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τη διάρκεια της πρώτης τριετίας της διακυβέρνησης του Κ. Καραμανλή(μέχρι 20 Μαΐου 2007), ο Πρωθυπουργός παρευρέθη μόνο δύο φορές στη Βουλή για να απαντήσει σε ερωτήσεις, έναντι 51 παρουσιών σε τέσσερα χρόνια (περίοδος 1996 – 2000) που είχε ο προκάτοχός του, Κ. Σημίτης!!

Επιπλέον, είναι σύνηθες οι Κυβερνήσεις να καταθέτουν νομοσχέδια, τα οποία τροφοδοτούν κοινωνική αναταραχή και έχουν ευρείες κοινωνικές επιπτώσεις (βλ. χαριστικές ρυθμίσεις για φορολογικά και ασφαλιστικά χρέη), στο τμήμα διακοπής εργασιών της Βουλής, με την ελπίδα ότι η «χαλαρότητα» ενημέρωσης και αντίδρασης κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών και τα «μπάνια του λαού» θα περιορίσουν σημαντικά τις αντιδράσεις. Ως αποτέλεσμα, όμως, υποβαθμίζετα η νομοπαραγωγική διαδικασία του Κοινοβουλίου.

Απέναντι σε ένα Κοινοβούλιο με φανερά υποβαθμισμένο ρόλο, έχουμε μια κυρίαρχη Κυβέρνηση, η οποία, σύμφωνα με το Σύνταγμα, καθορίζει και κατευθύνει τη γενική πολιτική της χώρας, έχει το προνόμιο της νομοθετικής πρωτοβουλίας για έκδοση πράξεων νομοθετικού περιεχομένου, ενώ μπορεί να διαλύσει πρόωρα τη Βουλή.

Παράλληλα, η πρωθυπουργοκεντρική οργάνωση του πολιτικού μας συστήματος επιτάσσει έναν Πρωθυπουργό, ο οποίος είναι primus solus και όχι primus inter pares, καθώς είναι κυρίαρχος στην Κυβέρνηση έχοντας το απόλυτο προνόμιο της επιλογής προσώπων.

Δεδομένης, επομένως, της ανισόρροπης κατάστασης του πολιτικού και πολιτειακού μας συστήματος, και εφόσον πραγματικά επιθυμούμε οι όποιες κοινοβουλευτικές επιτροπές να αποτελέσουν πεδία ανάδειξης της αλήθειας και της διαφάνειας, το Κοινοβούλιο θα πρέπει να αποτελέσει θεσμικό αντίβαρο στην εκτελεστική εξουσία και στην πρωθυπουργοκεντρική οργάνωση του Κράτους (κατά το «checks and balances»). Με αυτόν τον τρόπο θα εκφραστεί πιο αυθεντικά η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας. Όμως γι’ αυτά θα επανέλθουμε με συγκεκριμένες προτάσεις για την ουσιαστική ενίσχυση του κοινοβουλίου.

Monday, November 24, 2008

Μην πυροβολείτε το φιλελευθερισμό

Επιστολή του Αλέξανδρου Ηλιόπουλου, Υπεύθυνου Δημοσίων Σχέσεων της Φιλελεύθερης Συμμαχίας, προς τη G700, με αφορμή το άρθρο Dogma Uber Alles: Νεοφιλελεύθερες και παλαιοαριστερές ιδεοληψίες του καθηγητή οργανωσιακής θεωρίας κ. Χ.Τσούκα το οποίο αναδημοσιεύσαμε με την άδεια του συγγραφέα την περασμένη βδομάδα.

Με αφορμή το κείμενο του κ. Χαρίδημου Τσούκα την περασμένη εβδομάδα θα ήθελα να προσθέσω μερικά στοιχεία με στόχο την επεξήγηση του πραγματικού τρόπου σκέψης που αντιπροσωπεύει σήμερα την πλειοψηφία των Φιλελεύθερων πολιτών στην Ελλάδα καθώς και την διόρθωση της εσφαλμένης αντίληψης που έχει το ευρύ κοινό στην Ελλάδα γύρω απο τον Φιλελευθερισμό τον οποίο και έχει « δαιμονοποιήσει ».

Κάθε ιδεολογία εκφράζει συγκεκριμένες πεποιθήσεις και στοχεύει σε ορισμένα αποτελέσματα . Όμως, η όποια ακραία εκδοχή της μπορεί να οδηγήσει σε εντελώς διαφορετικά και ανεπιθύμητα μονοπάτια. Ο άκρατος Οικονομικά Φιλελευθερισμός απέχει πολύ απο τον Ορθολογικά Οικονομικά Φιλελευθερισμό η τον Φιλελευθερισμό γενικά. Για αυτό πρέπει να γίνει διακριτό, όταν κρίνουμε μια ιδεολογία, ποιά μορφή της είναι το αντικείμενο της κριτικής.

Στην Ελλάδα γίνεται κριτική σε μια μόνο εκδοχή του Φιλελευθερισμού : Στην Ακραία Ελεύθερη Οικονομικά μορφή του. Κάτι το οποίο είναι μια μεγάλη αδικία απέναντι σε όποιον μιλάει υπέρ της Φιλελεύθερης Ιδεολογίας διότι αυτομάτως ταυτίζεται άδικα με αυτή τη συγκεκριμένη εκδοχή χωρίς αυτό να αντικατοπτρίζει απαραίτητα την πραγματικότητα. Και αυτό γιατί ακόμα και οι περισσότεροι Φιλελεύθεροι παραδέχονται ότι καμία ιδεολογία, ακόμα και η δική τους, δεν είναι τέλεια στην ακραία της μορφή.

Στην Αμερική η κρίση που ξέσπασε δεν ήταν ουσιαστικά αποτέλεσμα του Φιλελευθερισμού αλλά της χαμένης αίσθησης του μέτρου και της μη τήρησης των κανόνων για την διασφάλιση της αγοράς. Το κράτος έπρεπε να είχε ασκήσει μεγαλύτερο έλεγχο στην λειτουργία των Αμερικάνικων Τραπεζών και του Χρηματιστηρίου αλλά με μόνο στόχο την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς και την τήρηση των κανόνων του υγιούς ανταγωνισμού. Η ψήφηση , για παράδειγμα, ενός νόμου που να ορίζει το πλαίσιο στο οποίο θα κινείται η πολιτική χορήγησης δανείων, διασφαλίζει την αγορά χωρίς ωστόσο να παρεμβαίνει σε αυτή ( Δηλαδή στον ανταγωνισμό των τραπεζών μεταξύ τους).

Η δε παρεξήγηση που έχει κυριαρχήσει μεταξύ των Ελλήνων Πολιτών είναι η λανθασμένη αντίληψη ότι στην Ελλάδα, έχει εφαρμοστεί ο Φιλελευθερισμός και έχει αποτύχει ! Στην Ελλάδα δεν έχει εφαρμοστεί ποτέ ούτε ο Κοινωνικός αλλά ούτε ο Οικονομικός Φιλελευθερισμός. Αντιθέτως, ο Οικονομικός Φιλελευθερισμός εφαρμόζεται στις παρακάτω χώρες :

Σιγκαπούρη, Αυστραλία, Ιρλανδία, Αμερική, Σουηδία, Φινλανδία, Ολλανδία, Βέλγιο, Νέα Ζηλανδία, Δανία, Ισλανδία, Λουξεμβούργο, Ιαπωνία, Κύπρος, Γερμανία, Αυστρία.

Όπως αποδεικνύεται απο Διεθνή Έρευνα ,όσο περισσότερο οικονομικά φιλελεύθερο είναι ένα κράτος, τόσο λιγότερη διαφθορά έχει (Sources:The Fraser Institute; Transparency International, Corruption Perceptions Index, available at http://www.transparency.org.).

Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι πίσω απο τις θέσεις των Φιλελεύθερων ανά την Ελλάδα κρύβεται μια εντελώς διαφορετική απο την καθιερωμένη «Ελληνική νοοτροπία». Ένας Φιλελεύθερος είναι από την φύση του αισιόδοξο άτομο, έχει εμπιστοσύνη στον ίδιο και προσπαθεί να προσφέρει στον εαυτό του και στους συμπολίτες του με τις δικές του δυνάμεις χωρίς να τα περιμένει όλα απο το κράτος. Αγωνίζεται για το δικαίωμά του να επιλέγει αυτός τα μέσα και τους τρόπους με τους οποίους θα ζήσει την ζωή του και θα αναπτύξει την προσωπικότητά του. Είναι οπαδός της ατομικής η ομαδικής ιδιωτικής πρωτοβουλίας διότι κάθε τέτοια πρωτοβουλία προέρχεται απο την έντονη εσωτερική επιθυμία να γίνει μια πράξη και όχι επειδή κάποιος παράγοντας την υποχρεώνει.

Απο αυτήν ακριβώς την νοοτροπία προέρχεται η γενικότερη στήριξη στην Φιλελεύθερη ιδεολογία : Μια Κοινωνία στην οποία ο πολίτης θα έχει ατομικά δικαιώματα και διευρυμένη ελευθερία επιλογής με μοναδική ισότητα αυτήν απέναντι στους νόμους. Ένα Κράτος που θα αποσυρθεί απο κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα ώστε να σταματήσουμε να έχουμε εργαζόμενους «αντιπαραγωγικούς» και ομήρους» σε κάθε εκλογική διαδικασία.. Μια Κοινωνία στην οποία η ζωή, η ελευθερία, η επιδίωξη της ευτυχίας και η νόμιμη ιδιοκτησία αποτελούν αναφαίρετα δικαιώματα κάθε ατόμου και είναι αυτά που προσδιορίζουν τον ιδιωτικό χώρο του χωρίς να γίνεται καμία παρέμβαση σε αυτόν στο όνομα της προστασίας του ατόμου. Ένα Κράτος το οποίο θα είναι μικρό,ισχυρό,ευέλικτο και υπεύθυνο μόνο για την τήρηση κανόνων ανταγωνισμού στην ελεύθερη αγορά στην οποία οι παραγωγικές και δημιουργικές δυνάμεις της θα ωφεληθούν από την ελευθερία μετακίνησης προϊόντων, ανθρώπινου δυναμικού, κεφαλαίων, ελευθερία από ασφυκτικούς γραφειοκρατικούς και φορολογικούς περιορισμούς, και τελικά ελευθερία μετακίνησης ειδήσεων, γνώσεων και ιδεών.

Αυτοί που ωφελούνται από μια τέτοια ανοιχτή κοινωνία δεν είναι απλά μια μικρή κορυφή στην κοινωνική πυραμίδα, αλλά η πλατιά μάζα όσων έχουν ατομικές ικανότητες, πρωτότυπες ιδέες, διάθεση για συμμετοχή, πρωτοβουλίες, αξιοποίηση ευκαιριών και ανάληψη ρίσκων. Ειδικά στη χώρα μας, όπου υπάρχει μεγάλος αριθμός αυτοαπασχολούμενων και μικρομεσαίων, ο φιλελευθερισμός θα μπορούσε να προσφέρει ένα πλαίσιο δημιουργικής, παραγωγικής και εξωστρεφούς ανάπτυξης

Ένα μέλος μιας Φιλελεύθερης Κοινωνίας που δημιουργείται και στέκεται με τις δικές του δυνάμεις και μαθαίνει να έχει την ευθύνη των πράξεών του, προσφέρει τα μέγιστα μέσα από ατομική ή ομαδική πρωτοβουλία, σφυρηλατείται σαν προσωπικότητα , αποκτά διακριτό και αναγνωρίσιμο ρόλο, νιώθει μεγάλη ικανοποίηση και υπερηφάνεια για τα όποια επιτεύγματά του και αποτελεί πρότυπο ζωής.

«Βάλε στόχο το Φεγγάρι. Ακόμα και αν αστοχήσεις, θα βρεθείς ανάμεσα στα αστέρια»

Αλέξανδρος Ηλιόπουλος,29 ετών,

Ιδιωτικός Υπάλληλος

Υπεύθυνος Δημοσίων Σχέσεων του Κόμματος της Φιλελεύθερης Συμμαχίας

www.greekliberals.net


Saturday, November 22, 2008

Με τι θα μοιάζει η 'πράσινη' οικονομία

Του Joe Klein*

What a New Energy Economy Might Look Like
18-11-2008
© Time Magazine
Μετάφραση PPOL

Αν εξαιρέσει κανείς το βουητό του υδραυλικού ανελκυστήρα που συνεχίζει να ανεβάζει τις προσδοκίες, η πρώτη εβδομάδα της μετάβασης στην εποχή Ομπάμα (Obama) ήταν πολύ ήσυχη.

Πράγματι, οι σημαντικές ειδήσεις δεν προήρθαν από το Σικάγο ή την Ουάσινγκτον, αλλά από το Ντιτρόιτ και το Πεκίνο.

Στο Ντιτρόιτ, η «τζένεραλ μότορς» -η εκπληκτικά χρεοκοπημένη αυτοκινητοβιομηχανία- εκλιπαρεί να τη σώσει το κράτος για να μην «κατεβάσει ρολά» πράγμα που εγείρει ορισμένα ερωτήματα: αν δεν τα βγάζετε πέρα, γιατί να επενδύσουμε σε μια χρεοκοπούσα επιχείρηση και όχι στις τεχνολογίες του μέλλοντος;

Η απάντηση είναι προφανής: για να προστατεύσουμε θέσεις εργασίας. Αλλά πόσο καιρό θα μπορεί να γίνεται αυτό, αν η διαχείριση της επιχείρησης και οι προτεραιότητές της δεν αλλάξουν άρδην; Και πώς γίνεται η ομοσπονδιακή κυβέρνηση να ζητήσει ή να επιβλέπει κάτι τέτοιο;

Ακόμα πιο εντυπωσιακά ήταν τα νέα από την Κίνα, όπου η κυβέρνηση ανακοίνωσε πως θα διαθέσει... 586 δις δολάρια (461 δις ευρώ) για να τονώσει την οικονομία. Το κινέζικο πακέτο είναι πελώριο και εντυπωσιακό και στέλνει ένα σαφές μήνυμα προς την νέα κυβέρνηση Ομπάμα.

Ισούται με το 18% του κινεζικού ΑΕΠ, το αμερικανικό του ισοδύναμο θα έπρεπε να φθάνει τα 2.4 τρις δολάρια (1.9 τρις ευρώ)! Φυσικά, η Κίνα αντιμετωπίζει μεγαλύτερες δυσκολίες απ' ότι εμείς. Το «δίκτυ κοινωνικής ασφάλειας» της είναι φτιαγμένο από... χαρτί. Θα χρειαστούν πελώρια ποσά προκειμένου να εγκαταστήσει ένα σύστημα υγείας ή ένα ασφαλιστικό σύστημα άξια αυτής της ονομασίας.

Αλλά ένα μεγάλο μέρος αυτών των 586 δις θα επενδυθεί στην προετοιμασία του επόμενου κινεζικού άλματος (στις μεταφορές, την εκπαίδευση, τις τηλεπικοινωνίες και την ενέργεια).
Και εκεί ακριβώς βρίσκεται και το μήνυμα: αν δε θέλουμε να μείνουμε πίσω, θα χρειαστεί να τους μιμηθούμε.

Ο Ομπάμα είχε πει πως πρώτη του προτεραιότητα είναι η δημιουργία μιας οικονομίας εναλλακτικών πηγών ενέργειας. Το ερώτημα είναι: πόσο το εννοεί αυτό;
Εγείρονται πράγματι πολλά ερωτήματα:

Σε ποιο βαθμό το αναμενόμενο για τον Ιανουάριο «κινητήριο» οικονομικό του πρόγραμμα (stimulus plan) θα αφορά την άμεση ανακούφιση της μεσαίας τάξης και σε ποιο την επένδυση στο μέλλον;

Με τι θα μοιάζει ένα σχέδιο προώθησης των εναλλακτικών μορφών ενέργειας;

Για να βρω απαντήσεις, απευθύνθηκα στο «κέντρο για αμερικανική πρόοδο» (CAP), τη δεξαμενή σκέψης που διευθύνει ο Τζον Ποντέστα (John Podesta), ο προεκλογικός επιτελάρχης Ομπάμα, που έχει ήδη εκπονήσει ένα «κινητήριο» οικονομικό σχέδιο: «έχουμε ήδη εκπονήσει προγράμματα αξίας 50 δις, που μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα», λέει ο Μπράκεν Χέντρικς (Bracken Hendricks) του CAP. «Το πακέτο θα δημιουργήσει 2 εκατομμύρια θέσεις εργασίας σε πολλούς κλάδους, από τη βιομηχανία έως τις νέες τεχνολογίες, σε όλες σχεδόν τις περιοχές της χώρας. Το κογκρέσο ενδιαφερόταν ζωηρά για παρόμοια προγράμματα, ακόμα και πριν μας πλήξει η κρίση».

Το συγκεκριμένο πακέτο -που μπορεί με άνεση να φθάσει στα 100 δις δολάρια- θα έχει πέντε πυλώνες:

  • Ένα «πράσινο» πρόγραμμα ενίσχυσης των αυτοκινητοβιομηχανιών, με αντάλλαγμα τη βελτίωση της εξοικονόμησης της κατανάλωσης των αυτοκινήτων κατά 4% το χρόνο και να επενδύσουν μαζικά σε νέες μπαταρίες και υβριδικούς κινητήρες.

  • Ένα ταμείο πράσινων υποδομών για την ενεργειακή βελτίωση των υφιστάμενων κτιρίων και φοροαπαλλαγές στους ιδιοκτήτες ακινήτων να μετατρέψουν τα σπίτια τους σε βιοκλιματικά. Όπως λέει ο Χέντρικς, «αυτό θα συνέβαλε στην αναζωογόνηση της οικοδομικής βιομηχανίας».

  • Φοροαπαλλαγές σε επιχειρήσεις που παράγουν αιολική και ηλιακή ενέργεια και εξαρτήματα βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, όπως π.χ. νέα μονωτικά από φάιμπεργκλας. Σύμφωνα με τον Χέντρικς υπάρχουν επενδυτές έτοιμοι να κατασκευάσουν αιολικά πάρκα στις μεσοδυτικές πολιτείες και πάρκα φωτοβολταϊκών στις νοτιοδυτικές πολιτείες, εφόσον τους εγγυηθεί πως θα υπάρξει αγορά για τα προϊόντα αυτά, έστω κι αν μειωθεί η τιμή του πετρελαίου.

  • Δημιουργία νέων «έξυπνων» δικτύων ηλεκτροδότησης ρεύματος, για τη διανομή της παραγόμενης γεωθερμίας και της ηλιακής και αιολικής ενέργειας σε κοινότητες της περιφέρειας και μεγάλα αστικά κέντρα. Ο Αλ Γκορ (Al Gore) εκτιμά πως αυτό μπορεί να στοιχίσει 400 δις δολάρια (315 δις ευρώ) σε μία δεκαετία, αλλά θεωρεί πως η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης θα αποσβέσει το κόστος αυτό σε... τρία χρόνια. Οι νέες «έξυπνες» τεχνολογίες θα μπορούσαν να μειώσουν την κατανάλωση ηλεκτρισμού σε όλες τις οικιακές συσκευές, από τα συστήματα κλιματισμού έως τα στεγνωτήρια ρούχων.

  • Αύξηση των επενδύσεων σε μέσα μαζικής μετακίνησης. Ο Χέντρικς λέει πως το κογκρέσο έχει ήδη εγκρίνει 20-30 δις δολάρια για προγράμματα ενίσχυσης μέσων σταθερής τροχιάς και «πράσινα» λεωφορεία, που όμως η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν έχει ακόμα εκταμιεύσει.
Φυσικά είναι δύσκολο να φτιαχτούν ελκυστικά συνθήματα για καλώδια και μονωτικά από φάιμπεργκλας. Το «θα στείλουμε έναν άνθρωπο στο φεγγάρι» είναι μακράν ρομαντικότερο από το «θα τοποθετήσουμε ένα μαραφέτι στο υπόγειό σας που θα σας βοηθά να καταναλώνετε λιγότερο ηλεκτρικό».

Αλλά καταμεσής της κρίσης εμφανίζονται ήδη δημιουργικές δυνάμεις, ευεργετικές ταυτόχρονα για την εθνική μας ασφάλεια, την οικονομική ανάκαμψη και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, χώρια του ανέμου δημιουργικότητας και ανάπτυξης που θα πνεύσει στη χώρα από την απελευθέρωσή μας από τα ορυκτά καύσιμα.

Εκτός από το να στελεχώσει την κυβέρνησή του με τα σωστά άτομα, η σημαντικότερη δουλειά του Μπάρακ Ομπάμα τώρα είναι να βρει τις σωστές λέξεις και να εμπνεύσει την Αμερική να συστρατευτεί στην επόμενη εθνική μας προσπάθεια.

*O Joe Klein είναι αρθρογράφος του περιοδικού «Time»

Η G700 face to face με τον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη στο ράδιο ΑΝΤ1

Σήμερα Σάββατο 22 Νοεμβρίου, στις 12 το μεσημέρι, η G700 συζητάει για τη γενιά των 700 ευρώ και όχι μόνο, με τον βουλευτή του ΠΑΣΟΚ Μιχάλη Χρυσοχοΐδη στον ραδιοφωνικό σταθμό του ΑΝΤ1 (97,2), για μία ολόκληρη ώρα. Στην κουβέντα συμμετέχει επίσης ο σκηνοθέτης και ηθοποιός της θεατρικής παράστασης "31", μιας κωμωδίας για τη γενιά των 700 ευρώ, Γιώργος Αγγελόπουλος. Ακούστε εδώ live.

Thursday, November 20, 2008

Να αντικαταστήσουμε τη γενιά του Πολυτεχνείου

Η κατά κάποιους ανύπαρκτη και σιωπηλή γενιά μιλάει. Για όσους δεν είχαν το χρόνο ή τη δυνατότητα να την ακούσουν, παραθέτουμε σε ηχητικό αρχείο ολόκληρη τη συνέντευξη εκπροσώπου της g700 στον Γιάννη Ανδριτσόπουλο, για τη ραδιοφωνική εκπομπή Alt-Control-TV στον Alpha radio τη Δευτέρα 17 Νοεμβρίου.


ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΤΕ

Ξεκίνησε στην Αθήνα η 1η Παγκόσμια Εβδομάδα Επιχειρηματικότητας των Νέων, που διοργανώνεται σε 75 και πλέον χώρες σε όλο τον κόσμο, από τις 19 έως και τις 25 Νοεμβρίου 2008. Οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται στην «Τεχνόπολις» του Δήμου Αθηναίων και στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα Μερκούρη» (Ηρακλειδών 66 και Θεσσαλονίκης, Θησείο).

Η Παγκόσμια Εβδομάδα Επιχειρηματικότητας αποτελεί θεσμό ο οποίος στοχεύει στην κινητοποίηση, έμπνευση και ενημέρωση όλων των νέων ανθρώπων, σπουδαστών, υπαλλήλων, αυτοαπασχολούμενων, με σκοπό να τους ενθαρρύνει να κάνουν ένα δημιουργικό βήμα μπροστά στην εξέλιξή τους. Ο θεσμός ξεκίνησε σε όλον τον κόσμο, συνδέοντας εκατομμύρια νέους ανθρώπους προαναγγέλλοντας και το Έτος Δημιουργικότητας όπως ανακήρυξε το 2009 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Σήμερα, στο «Μελίνα Μερκούρη», στις 18.15, ο ΟΑΕΔ σας προσκαλεί στην παρουσίαση των δικών του προγραμμάτων Νεανικής Επιχειρηματικότητας, ενώ θα παραστεί και ο Γενικός Γραμματέας Νέας Γενιάς κος Σκλιάς, αλλά και άλλοι φορείς που συνδράμουν τους ανέργους, αλλά και τους νέους επαγγελματίες. Τέλος, το Σάββατο την ίδια ώρα νέοι φοιτητές και επαγγελματίες θα συζητήσουν στο ίδιο μέρος και την ίδια ώρα θέματα δικτύωσης, κινητικότητας, καινοτομίας και εξωστρέφειας.

Το πρόγραμμα αναλυτικά:

21 Νοεμβρίου, ώρα 18.30: Ανοικτή Συζήτηση όπου η Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς και το ΚΕΘΙ εξηγούν ευκαιρίες και προγράμματα προς όφελος των Νέων:,

22 Νοεμβρίου, ώρα 17.00: Ιδρυτική Συνάντηση Συνεταιρισμού Πληροφορικών Ελλάδος,

22 Νοεμβρίου, ώρα 18.30: Φοιτητικές οργανώσεις όπως η AIESEC και η JADE συνομιλούν με την ΟΕΣΥΝΕ και την Ένωση Πληροφορικών Ελλάδος για πρωτοβουλίες δικτύωσης, κινητικότητας και εξωστρέφειας.

23 Νοεμβρίου, από πρωί: Ο Δήμος Αθηναίων οργανώνει ημερίδα για την Διαπολιτισμική Επιχειρηματικότητα

24 Νοεμβρίου, ώρα 18.30: Εκπαίδευση και Επιχειρηματικότητα

Εθνικός φορέας οικοδεσπότης του θεσμού είναι η Ο.Ε.ΣΥ.Ν.Ε.

Ώρες λειτουργίας: 12.00 - 22.00

Είσοδος ελεύθερη.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στις ιστοσελίδες :

www.enterpriseweek.gr και www.unleashingideas.org


ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ

Την έρευνα της VPRC για την "Εργασία, τα Συνδικάτα και τις συνθήκες ζωής στο Λεκανοπέδιο Αττικής". Η έρευνα διενεργήθηκε στο Πολεοδομικό Συγκρότημα της Αθήνας, σε δείγμα 986 πολιτών, στον πληθυσμό μισθωτών και ανέργων ηλικίας 18 ετών και άνω.


Wednesday, November 19, 2008

Η γενιά των 700 ευρώ και οι άλλες γενιές: ένα πρόβλημα διαγενεακής ανισότητας

Υπάρχει σήμερα στην Ελλάδα μια μεγάλη ανεκπροσώπητη κοινωνική πλειοψηφία νέων ανθρώπων ηλικίας 19 έως 34, οι οποίοι βρίσκονται αντιμέτωποι με μια εξαιρετικά εχθρική αγορά εργασίας όπου, εάν δεν κυριαρχεί η ανεργία (22,5% για τους 19 ως 24 και 11% για τους 25 με 34), κυριαρχούν αντίστοιχα οι χαμηλές αμοιβές, η υπερεργασία, η πολυαπασχόληση και οι προσωρινές σχέσεις εργασίας. Ως αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης, πολλοί νέοι βλέπουν τα όνειρά τους να γκρεμίζονται και βιώνουν με δραματικό τρόπο την είσοδο στην εργασιακή ζωή. Είναι οι νέοι της γενιάς των 700 ευρώ.

Πρόσφατη έρευνα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (Π.Ι.) για την επαγγελματική ενσωμάτωση των αποφοίτων ΑΕΙ και ΤΕΙ επιβεβαιώνει ακριβώς αυτή την πραγματικότητα.

  • δύο στους τρεις 25χρονους δηλώνουν ότι έχουν καθαρές μηνιαίες αποδοχές έως 750 ευρώ. Το 29% από 750 έως 1.000 ευρώ, ενώ το 16,5% ξεπερνά το όριο των 1.000 ευρώ.
  • το 45,6% δηλώνουν προσωρινά απασχολούμενοι, δηλαδή υπό το καθεστώς του συμβασιούχου.
  • ένας στους δύο ετερεοπασχολείται αναγκαστικά, δηλαδή δεν εργάζεται στο επάγγελμα που έχει επιλέξει στις σπουδές, με το 23,1% να έχει πετύχει τους στόχους του και το υπόλοιπο 19,9% να αισιοδοξεί ότι θα τα καταφέρει στο μέλλον.

Εάν στα παραπάνω στοιχεία για τις αμοιβές και την απασχόληση, υπολογιστούν και στη συνέχεια προσμετρηθούν δεδομένα όπως το ιδιωτικό χρέος που αναλογεί σε κάθε νέο εργαζόμενο ηλικίας μέχρι 34 ετών, το κόστος για αγορά πρώτης κατοικίας σε σχέση με το ετήσιο εισόδημα, το κατά κεφαλήν δημόσιο και ασφαλιστικό χρέος και το οικολογικό έλλειμμα εκφρασμένο σε δείκτες υποβαθμισμένου φυσικού και δομημένου περιβάλλον, οδηγούμαστε με στο συμπέρασμα ότι οι σημερινοί νέοι, παρά τα γιγάντια βήματα θεσμικής και οικονομικής προόδου που έκανε η Ελλάδα τα τελευταία 35 χρόνια, ξεκινάνε τον εργασιακό τους βίο σε δυσμενέστερη θέση απ’ ό,τι οι προηγούμενη γενιά των γονιών μας στην αρχή της μεταπολιτευτικής περιόδου.

Η νέα γενιά παρά την επίπλαστη ευημερία που τη χαρακτηρίζει αντιμετωπίζει πιο επώδυνα από κάθε προηγούμενη γενιά το φάσμα της διαγενεακής ανισότητας. Της υποθήκευσης δηλαδή κρίσιμων για το μέλλον μας αναπτυξιακών πόρων. Με άλλα λόγια είμαστε μια γενιά πλούσια σε προσόντα, αλλά φτωχή σε δυνατότητες, επιλογές και εργαλεία άσκησης μακροπρόθεσμης πολιτικής.

Ήδη γνωρίζουμε ότι σε κάθε Έλληνα πολίτη αναλογούν 24 χιλιάδες ευρώ δημόσιου χρέους και άλλα τόσα και περισσότερα ασφαλιστικού. Ήδη βιώνουμε την περιβαλλοντική αναισθησία σε όλο της το μεγαλείο: κατασπατάληση φυσικών πόρων, μεγαλύτερη εξάρτηση από πετρέλαιο και ορυκτά καύσιμα ανά κάτοικο στην Ευρώπη, το πιο ενεργοβόρο ενεργειακό μοντέλο, δάση που δεν έχουμε σταματήσει ούτε στιγμή να τα καίμε, ανεξέλεγκτες χωματερές. Ήδη ξέρουμε ότι οι παραδοσιακοί μηχανισμοί οικονομικής και κοινωνικής ανόδου που οδήγησαν στη μεταπολιτευτική οικονομική φουσκοθαλασσιά έχουν φρακάρει, καθιστώντας τη μαζική άνοδο μη δεδομένη.

Εάν το συνειδητοποιούσαμε κιόλας, τότε θα καταλαβαίναμε ότι η «γενιά των 700 ευρώ» δεν αποτελεί ένα συνηθισμένο κοινωνικό πρόβλημα που εξαντλείται στις χαμηλές αμοιβές και την αγορά εργασίας μπάχαλο. Παρότι αυτά είναι τα προβλήματα που γίνονται άμεσα αντιληπτά και πιεστικά για όσους νέους θέλουν πραγματικά να εργαστούν και δεν καταφεύγουν απλώς στη χλιδαεργία, είναι σταγόνα στον ωκεανό μπροστά στη διαρκή διεύρυνση της διαγενεακής ανισότητας στην Ελλάδα, την οποία προκαλούν οι επιλογές των παλιότερων γενεών στην οικονομία και το περιβάλλον, και οξύνουν σαρωτικοί ως προς τις συνέπειές τους παράγοντες όπως οι αλλαγές στη δημογραφία.

Υπ’ αυτές τις συνθήκες όξυνσης της διαγενεακής ανισότητας, το εργασιακό μπάχαλο, το δημόσιο και ασφαλιστικό χρέος και το οικολογικό έλλειμμα είναι προβλήματα τα οποία πρέπει να αντιμετωπίσουμε άμεσα, εάν θέλουμε να ξεφύγουμε από τη σημερινή δύσκολη κατάσταση και να πάψουμε να είμαστε γενιά των 700 ευρώ. Για να γίνουμε γενιά της χιλιετίας με θετικό πρόσημο απαιτείται να προωθήσουμε μια ατζέντα διαγενεακής δικαιοσύνης όπου θα συνδυάζονται ένα πακέτο αναδιανομής ευκαιριών και πόρων για τη νέα γενιά (new deal για νέους) με ένα πακέτο μεταρρυθμίσεων σε κρίσιμους τομείς της οικονομίας.

Οι γενιές του 114 και του Πολυτεχνείου μπορεί να έδωσαν λύσεις σε όλα τα μεγάλα στρατηγικά θέματα που απασχολούσαν τους Έλληνες από τη σύσταση του ελληνικού εθνικού κράτους, δημοκρατία, ασφάλεια, οικονομική και νομισματική σταθερότητα, ευρωπαϊκός προσανατολισμός (εξελίξεις ανεκτίμητης αξίας), όμως, μην έχοντας δημιουργήσει μια ισχυρή και παραγωγική οικονομία κατέληξαν να ζουν καλά, καταναλώνοντας και στέλνοντας το λογαριασμό στο μέλλον.

Σήμερα, καλούμαστε να θέσουμε τις δικές μας άμεσες κοινωνικές προτεραιότητες και να αποκτήσουμε διακριτή ιστορική ταυτότητα κομίζοντας τη δική μας δέσμη ιδεών και προσώπων στα δημόσια πράγματα. Αρκεί να το επιλέξουμε.

Tuesday, November 18, 2008

2 παραστάσεις για τη γενιά των 700 ευρώ στην Αθήνα

"31"
Ξεκίνησε χτες στην Αθήνα η δεύτερη κατά σειρά παράσταση για τη γενιά των 700 ευρώ, η κωμωδία «31», στο θέατρο Αργώ, σε συμπαραγωγή του κάνθαρου με το ίδιο το θέατρο Αργώ και τη Βιομηχανική.

Το 31 μιλάει για τα προβλήματα των σημερινών 30άρηδων μέσα από τη ζωή του Φώτη. Ο Φώτης, μετά από ένα πτυχίο, έναν μεγάλο έρωτα, ένα μεταπτυχιακό, έναν μεγάλο χωρισμό, ένα δεύτερο μεταπτυχιακό, μια δωδεκάμηνη θητεία, δυο διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ και ισάριθμες αποτυχίες, κάνει τα πρώτα του βήματα στον κόσμο των μεγάλων. Επαγγελματική αβεβαιότητα, οικονομική εξάρτηση και συναισθηματική ακύρωση, τα βασικά του χαρακτηριστικά.

Μας διηγείται τα προβλήματα του, τα τωρινά και τα ξεχασμένα του όνειρα περιστοιχισμένος από τις γυναίκες της ζωής του. Όλα αυτά ιδωμένα, με κωμικό τρόπο, με τη χρήση απλών σκηνικών μέσων αλλά και τραγουδιών. Μια παράσταση για τα παιδιά των 700€ που έχουν τα πάντα και δεν τους ανήκει τίποτα, τις συνεχείς τους εξετάσεις, τα όνειρά τους, τις προσδοκίες τους που γίνονται άγχη και το μακρύ δρόμο προς την ενηλικίωση.

Τον Φώτη υποδύεται ο Γιώργος Αγγελόπουλος και όλους τους γυναικείους ρόλους η Σωσώ Χατζημανώλη, μέλος των AbOvo και γνωστή από τις παραστάσεις Εκεί – εκεί στην Κόλαση, Ζελόβ, Ο Πλανήτης και Μαμά Ελλάδα.

Η παράσταση παίχτηκε με μεγάλη επιτυχία στο Bob Theatre Festival που διοργάνωσαν οι AbOvo την άνοιξη του 2008 και γνώρισε μεγάλη επιτυχία και πολύ καλές κριτικές.

Σύλληψη – Σκηνοθεσία : Γιώργος Αγγελόπουλος

Σκηνικά – Κοστούμια : Νόρα Πορτέκη

Φωτισμός : Ευσταθία Δρακονταειδή

Παίζουν : Σωσώ Χατζημανώλη - Γιώργος Αγγελόπουλος

Η παράσταση θα παίζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:30 στο θέατρο Αργώ (Ελευσινίων 15, Μεταξουργείο / ΜΕΤΡΟ Μεταξουργείο).

Οι τιμές των εισιτηρίων είναι 15 ευρώ και 10 ευρώ (μειωμένο) και κρατήσεις γίνονται στο τηλέφωνο 210 5201684. ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ 31 ΕΧΟΥΜΕ ΣΤΗ ΔΙΑΘΕΣΗ ΜΑΣ ΠΡΟΣΚΛΗΣΕΙΣ (5 ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ), ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΔΙΑΘΕΣΟΥΜΕ ΣΕ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΑΠΟ ΔΕΥΤΕΡΑ 24-11 ΚΑΙ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ. ΕΑΝ ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΣΤΕΙΛΕΤΕ EMAIL ΣΤΟ genia700@gmail.com. ΟΙ ΠΡΟΣΚΛΗΣΕΙΣ ΘΑ ΔΙΑΝΕΜΗΘΟΥΝ ΜΕ ΑΥΣΤΗΡΗ ΣΕΙΡΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ.

ΓΙΑ ΣΗΜΕΡΑ ΤΡΙΤΗ 18 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΙΑΘΕΣΙΜΗ ΜΙΑ ΑΚΟΜΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ. (εξαντλήθηκε)

"g620+ένσημο"

Μια μουσική παράσταση με πτυχίο, μεταπτυχιακό, ξένες γλώσσες, πιστοποίηση microsoft, δίπλωμα οδήγησης και προϋπηρεσία

Επίσης ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ η μουσική παράσταση για τη γενιά των 700 ευρώ power g620+ένσημο στο Trova music Cafe (Αθηνάς και Βλαχάβα 9, Μοναστηράκι) στις 22:30 το βράδυ για όλες τις Δευτέρες του Νοέμβρη και του Δεκέμβρη.

Πρόκειται για μια παράσταση με βάση τη μουσική και το τραγούδι, εμπλουτισμένη με θεατρικά στοιχεία, κυρίως κωμικά, αλλά και με πολλές εκπλήξεις και γνωστούς καλεσμένους!

Η θεματολογία της κινείται γύρω από την καθημερινότητα, τις ανησυχίες, αλλά και την επιμονή στην αισιοδοξία της "γενιάς των 700€", με μια προσέγγιση με χιούμορ και ευαισθησία.

Οι επιλογές των τραγουδιών προέρχονται τόσο από την πρώτη δισκογραφική δουλειά της Μαρίας Καναβάκη και του Χρήστου Παύλη ("Παράξενο τοπίο"), όσο και από το ευρύτερο φάσμα της ελληνικής και ξένης δισκογραφίας.

Στόχος είναι η παράσταση να αποτελέσει πυρήνα έκφρασης και ψυχαγωγίας για τη γενιά των 700€ και να αγκαλιαστεί από το νεανικό κυρίως κοινό. Θα υπάρχει ελεύθερη είσοδος και χαμηλή τιμή κατανάλωσης ποτών, ώστε να είναι ένα πραγματικά προσιτό θέαμα για το κοινό στο οποίο απευθύνεται.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Καναβάκη Μαρία: τραγούδι, πιάνο, ακορντεόν, κείμενα

Παύλης Χρήστος: τραγούδι, κιθάρες

Κορνάρου Μαρία: ηθοποιός, τραγούδι

Γκαραβούνης Γιώργος: κρουστά, τύμπανα

Νεονάκης Δημήτρης: κιθάρα, λαούτο

ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ

Sunday, November 16, 2008

Η γενιά των 700 ευρώ οφείλει να αντικαταστήσει τη γενιά του Πολυτεχνείου

Μιλάει σήμερα στην εφημερίδα «Έρευνα» Τρικάλων για την επέτειο του Πολυτεχνείου ο συγγραφέας Χρήστος Λάζος* ο οποίος για τη δράση του είχε συλληφθεί και βασανιστεί στο ΕΑΤ/ΕΣΑ.

Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη

Συμπληρώνονται αύριο 35 χρόνια από την επέτειο του Πολυτεχνείου, το οποίο παραμένει ζωντανό για τις διαχρονικές αξίες που πρεσβεύει παρά το γεγονός ότι η κατάχρηση, και η εκμετάλλευσή του φαίνεται να προξενεί τη φθορά του. Το Πολυτεχνείο, συμβολίζει μια πραγματικότητα μέσα στην οποία μπορούμε να βιώσουμε την ομορφιά ως πολιτική πράξη.

Ειδικά σήμερα αποτελεί τον φάρο για τους νέους στο να δημιουργήσουν τα δικά τους "Πολυτεχνεία" ενάντια στη λαίλαπα του νεοφιλελευθερισμού και των πολιτικών του επιλογών. Για αυτήν επέτειο μιλά σήμερα ο συγγραφέας κ. Χρήστος Λάζος ο οποίος έζησε από κοντά όλες εκείνες τις μέρες του 1973…

Ο Χρήστος Λάζος, σπούδασε νομικά στην Αθήνα, πολιτικές επιστήμες και φιλοσοφία στο Παρίσι. Συμμετείχε στο αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα. Ήταν μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής Κατάληψης της Νομικής Σχολής (Φεβρουάριος 1973) και της Συντονιστικής Επιτροπής Κατάληψης του Πολυτεχνείου. Για τη δράση του έχει συλληφθεί και βασανιστεί στο ΕΑΤ/ΕΣΑ.

Εργάστηκε ως δημοσιογράφος και σύμβουλος σε θέματα παιδείας και πολιτισμού. Από το 1991 ως το 1999 εργάστηκε στην Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στους τομείς της παιδείας, του πολιτισμού και της νεότητας. Από το 1998 ως το 2000 δίδαξε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών φιλοσοφία της τέχνης και αισθητική. Από τον Ιανουάριο του 2000 ως τον Μάρτιο του 2004 ήταν Διευθυντής του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου. Το 2004 εξελέγη Προϊστάμενος Γραμματείας στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Έχει δημοσιεύσει βιβλία, μεταφράσεις και άρθρα.

Η συνέντευξη

Τι αποτελεί για σας η 17η Νοέμβρη; Πιστεύετε πώς καθώς περνούν τα χρόνια οι αλλοιώσεις και οι παραχαράξεις έχουν γίνει κανόνας από την εξουσία και την κυρίαρχη ιδεολογία για το Πολυτεχνείο;

Η εξέγερση του Πολυτεχνείου είναι μια από τις κορυφαίες εμπειρίες της ζωής μου. Οι λόγοι είναι απλοί αλλά ουσιώδεις. Από τη μέθεξη του ενός με τους πολλούς, από τη σύντηξη καθενός με τους άλλους και με το πλήθος δημιουργήθηκε ένα συλλογικό σώμα, αυτό που ονομάστηκε αργότερα «γενιά του Πολυτεχνείου». Αυτό το συλλογικό σώμα εκτέθηκε στην πιο ακραία απειλή, την απειλή του θανάτου, και την αντιμετώπισε με ηρωισμό και αυταπάρνηση. Με αυτή του τη στάση και τον αγώνα του δημιούργησε ένα σύμβολο και μια νέα νομιμότητα: το σύμβολο του Πολυτεχνείου και τη νομιμότητα «των ελεύθερων αγωνιζόμενων φοιτητών, των ελεύθερων αγωνιζόμενων Ελλήνων».

Όσοι συμμετείχαμε στην εξέγερση είχαμε την πεποίθηση ότι η αναμέτρηση και η δοκιμασία είχαν λήξει ευνοϊκά και νικηφόρα, ότι είχαμε αναπλάσει τη συμβολική και ιστορική μορφή του κόσμου μας. Είχαμε τη βεβαιότητα ότι συντελέστηκε μια πράξη πολιτικά, πνευματικά, ηθικά και προσωπικά σημαδιακή. Το άρμα μάχης που εισέβαλε στο Πολυτεχνείο δεν γκρέμισε τίποτα, γιατί δεν μπορούσε ούτε να αγγίξει, ούτε να απειλήσει το Πολυτεχνείο. Γκρεμίζοντας την πύλη, έστησε το μνημείο του Πολυτεχνείου και επιβεβαίωσε τη δύναμη του νεογέννητου συμβόλου.

Μέσα μας το σύμβολο «Πολυτεχνείο» είναι γραμμένο ανεξίτηλα, είναι στοιχείο της ψυχικής μας συγκρότησης. Έργο δικό μας που μας σημάδεψε και μας μεταμόρφωσε, που μας δημιούργησε και όρισε τη δική μας ταυτότητα.

Το τι έγινε αργότερα, οι προσπάθειες ιδιοποίησης, εκμετάλλευσης ή ακύρωσης αυτού του συμβόλου, οι απόπειρες πολιτικής ή λογοτεχνικής αναδιατύπωσης αυτής της ακραίας και συστατικής για το νόημα της ύπαρξης εμπειρίας, είναι μια εντελώς διαφορετική ιστορία. Τα σύμβολα ζουν ή πεθαίνουν ανάλογα με την ικανότητα των ανθρώπων να τους δίνουν ζωή, να τα ερμηνεύουν, να εμπνέονται από το νόημά τους και να αντλούν δύναμη από αυτά.

Δικαιώθηκαν οι αγώνες σας για δημοκρατία, εθνική ανεξαρτησία και κοινωνική δικαιοσύνη; Τι αποτελεί για τη σημερινή νεολαία η εξέγερση του Πολυτεχνείου; Αποτελεί το Πολυτεχνείο ιδιοκτησία κάποιου;

Οι αγώνες, οι θυσίες και το αίμα των ανθρώπων δημιούργησαν μια νέα νομιμότητα που αποτέλεσε το θεμέλιο της μεταπολίτευσης. Κατ’ αρχάς, η εξέγερση του Πολυτεχνείου έκλεισε οριστικά τον δρόμο στα σχέδια της χούντας του Παπαδόπουλου που προσπαθούσε να επιβάλλει ένα πολίτευμα στο οποίο ο ρυθμιστικός ρόλος του στρατού θα ήταν κατοχυρωμένος συνταγματικά, σύμφωνα με το τουρκικό πρότυπο. Το σύνθημα «ποτέ πια δικτατορία» έγινε θεμέλιο της πολιτικής ζωής και η Ελλάδα γνώρισε τη πιο μακρά περίοδο ομαλού δημοκρατικού βίου στη σύγχρονη ιστορία της.

Η Ελλάδα είναι σήμερα ένα ανεξάρτητο κράτος που συμμετέχει στον πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει επιτύχει σημαντικούς ρυθμούς ανάπτυξης, ενώ παράλληλα έχει δημιουργήσει θεσμούς κοινωνικής πρόνοιας που μετριάζουν τις συνέπειες των κοινωνικών ανισοτήτων. Αυτό βεβαίως δεν σημαίνει ότι όλα τα προβλήματα έχουν λυθεί. Ο αγώνας για τη δημοκρατία και την κοινωνική δικαιοσύνη είναι μια σταθερά της πολιτικής ζωής που σε κάθε περίοδο βάζει νέους στόχους και απαιτεί την αγωνιστική συμμετοχή των πολιτών. Από αυτή την άποψη το Πολυτεχνείο δεν ανήκει σε καμιά πολιτική παράταξη, αλλά αποτελεί πηγή έμπνευσης και αισιοδοξίας για όλο τον λαό. Δείχνει ότι οι άνθρωποι με τον αγώνα και τη συμμετοχή τους μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο τους.

Πού βρίσκεται σήμερα η γενιά του Πολυτεχνείου; Μήπως απολαμβάνει τις θέσεις εξουσίας και τα υλικά αγαθά που προέκυψαν από αυτές όπως ορισμένοι ισχυρίζονται;

Μια πρόσφατη έρευνα που έγινε από το Πάντειο Πανεπιστήμιο, σε μεγάλο δείγμα της γενιάς του Πολυτεχνείου, έδειξε ότι το 70% περίπου δεν ασχολείται επαγγελματικά με την πολιτική και δεν απολαμβάνει υλικά αγαθά που συνδέονται με θέσεις εξουσίας. Το γεγονός ότι κάποιοι επώνυμοι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς αναδείχθηκαν σε πολιτικά αξιώματα δεν είναι παράδοξο, αν λάβουμε υπόψη ότι ένα μέρος των φοιτητών που συμμετείχαν στο αντιδικτατορικό κίνημα ανανέωσαν φυσιολογικά το πολιτικό προσωπικό.

Ακόμα και εκείνες οι περιπτώσεις που κρίνονται αρνητικά, εκείνοι που όπως ισχυρίζονται κάποιοι «πρόδωσαν τα ιδανικά του Πολυτεχνείου», κρίνονται με γνώμονα τα ιδανικά του Πολυτεχνείου. Αυτό δεν αποδεικνύει ότι το νόημα του Πολυτεχνείου παραμένει ζωντανό; Ότι ακόμα και σήμερα μας δίνει τα κριτήρια σχετικά με το τι είναι πολιτικά και ηθικά ορθό;.

Πάμε σε μια άλλη ερώτηση… Διαφθορά, σήψη, έλλειψη εμπιστοσύνης στους θεσμούς και λογική του καναπέ ακόμα και όταν μας κλέβουν μπροστά στα μάτια μας. Πού οδηγείται αυτή η κοινωνία; Εκτιμάτε πώς η γενιά των 700 ευρώ θα αντικαταστήσει τη γενιά του Πολυτεχνείου;

Η γενιά των 700 ευρώ οφείλει να αντικαταστήσει τη γενιά του Πολυτεχνείου. Με αφετηρία τη σημερινή κατάσταση, με βάση τις αντιθέσεις του σημερινού κόσμου και τα δικά της ιδιαίτερα προβλήματα, πρέπει να διατυπώσει τα δικά της αιτήματα και να αναπτύξει τους δικούς της αγώνες. Η πολιτική αδράνεια, η παθητικότητα, η «λογική του καναπέ», η έλλειψη εμπιστοσύνης στους θεσμούς, δεν είναι πρωτότυπα φαινόμενα. Ας θυμηθούμε ότι τα πρώτα χρόνια της δικτατορίας ο λαός δεν αντιδρούσε και μάλλον αποδεχόταν παθητικά την κατάσταση που είχε δημιουργηθεί. Επίσης, να μην ξεχνούμε ότι το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα δημιούργησε τις δικές του οργανωτικές δομές και τις αρμόζουσες μορφές πάλης.

Σήμερα, ο κόσμος είναι διαφορετικός και τα σχήματα της δεκαετίας του ’70 δεν έχουν πλέον τη δυνατότητα να ερμηνεύσουν και να αλλάξουν την πραγματικότητα που έχει διαμορφωθεί. Η γενιά των 700 ευρώ, λοιπόν, πρέπει να επινοήσει νέες μορφές συμμετοχής στα δημόσια πράγματα, νέους τρόπους επικοινωνίας και δημιουργίας συλλογικών φορέων, νέα συνθήματα. Αυτό είναι σήμερα το διακύβευμα. Με τους αγώνες και τις ιδέες της, με τα αιτήματα και τα οράματά της, με τις επιτυχίες και το έργο της, η «γενιά των 700 ευρώ» καλείται να αναπλάσει τον κόσμο και συγχρόνως να δημιουργήσει τη δική της ιδιαίτερη ταυτότητα.

Και μια τελευταία…Με την άνοδο του νεοφιλελευθερισμού η πολιτική άλλαξε ριζικά και οι ανισότητες αντί να περιορίζονται εκτινάσσονται στα ύψη. Εκτιμάται σήμερα ότι οι ανισότητες έχουν επανέλθει στα πιο άγρια επίπεδα της δεκαετίας του 1920-1930, που, ως γνωστό, οδήγησε όχι μόνον στην διεθνή οικονομική κρίση του 1929-1939, αλλά και στην άνοδο του Ναζισμού στη Γερμανία και στην υπόλοιπη Ευρώπη και ουσιαστικά στη συνέχεια αυτού που ήταν ο 2ος παγκόσμιος πόλεμος… Ποια η δική σας άποψη; Μήπως τίθεται επίσης και με οξύ τρόπο ένα ζήτημα απλής λειτουργίας του καπιταλιστικού συστήματος;

Πράγματι, οι ανισότητες έχουν σήμερα διευρυνθεί και μεγάλο μέρος των ανθρώπων υφίσταται τις τραγικές συνέπειες της περιθωριοποίησης και του κοινωνικού αποκλεισμού. Είναι επίσης γεγονός ότι η χρηματοπιστωτική κρίση είναι μόνον η κορυφή του παγόβουνου και ότι η κατάσταση της οικονομίας σε παγκόσμιο επίπεδο δημιουργεί συνθήκες αστάθειας και πανικού. Όμως έχω τη γνώμη ότι αυτή η διεθνής συγκυρία δεν είναι όμοια ή ανάλογη με εκείνη της δεκαετίας του ’30.

Ο νεοφιλελευθερισμός και το μοντέλο ανάπτυξης που επικράτησαν τα τελευταία 25 χρόνια έχουν πλέον περιέλθει σε κρίση που αναγνωρίζεται από όλους. Επιπλέον, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο σημερινός κόσμος ούτε περιορίζονται, ούτε μπορούν να λυθούν στο πλαίσιο του έθνους-κράτους: είναι προβλήματα παγκόσμια, που αφορούν όλο τον πλανήτη. Προφανώς, αυτά τα ζητήματα είναι πολύπλοκα και για την αντιμετώπισή τους δεν υπάρχουν έτοιμες λύσεις.

Όμως φαίνεται να διαμορφώνεται μια ευρύτερη συναίνεση γύρω από την ιδέα ότι πρέπει να επινοήσουμε μια νέα παγκόσμια αρχιτεκτονική που θα αναδιατάσσει τους συσχετισμούς, θα προστατεύει το περιβάλλον, θα εποπτεύει τη λειτουργία των αγορών, θα ενισχύει τον ρυθμιστικό ρόλο εθνικών και διεθνών οργανισμών και θα μειώνει δραστικά τις κοινωνικές ανισότητες. Οι διαβουλεύσεις που έχουν αρχίσει σε διεθνές επίπεδο δείχνουν ότι προς αυτή την κατεύθυνση θα κινηθούν τα πράγματα.

Τα αποτελέσματα δεν μπορούν σήμερα να προβλεφθούν με ακρίβεια, αλλά θα κριθούν σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητα των δημοκρατικών και προοδευτικών δυνάμεων να αναλάβουν πρωτοβουλίες και να προτείνουν δίκαιες και αποτελεσματικές λύσεις.


*Ο Χρήστος Λάζος γεννήθηκε στο Βέλο Κορινθίας το 1949. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα, πολιτικές επιστήμες και φιλοσοφία στο Παρίσι. Συμμετείχε στο αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα. Ήταν μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής Κατάληψης της Νομικής Σχολής (Φεβρουάριος 1973) και της Συντονιστικής Επιτροπής Κατάληψης του Πολυτεχνείου. Για τη δράση του έχει συλληφθεί και βασανιστεί στο ΕΑΤ/ΕΣΑ. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος και σύμβουλος σε θέματα παιδείας και πολιτισμού. Από το 1991 ως το 1999 εργάστηκε στην Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στους τομείς της παιδείας, του πολιτισμού και της νεότητας. Από το 1998 ως το 2000 δίδαξε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών φιλοσοφία της τέχνης και αισθητική. Από τον Ιανουάριο του 2000 ως τον Μάρτιο του 2004 ήταν Διευθυντής του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου. Το 2004 εξελέγη Προϊστάμενος Γραμματείας στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Έχει δημοσιεύσει βιβλία, μεταφράσεις και άρθρα.

Friday, November 14, 2008

Dogma über alles! Νεοφιλελεύθερες και παλαιοαριστερές ιδεοληψίες

Του Χαρίδημου Κ. Τσούκα*
Κέρδος, 11-11-2008


«Παρά τα όποια προβλήματα των σοσιαλιστικών χωρών, το διαμορφωμένο σοσιαλιστικό σύστημα του 20ού αιώνα απέδειξε την ανωτερότητά του έναντι του καπιταλισμού και τα τεράστια πλεονεκτήματα που παρέχει για την εργασία και τη ζωή των ανθρώπων. (...) Οι κατακτήσεις που αναμφισβήτητα σημειώθηκαν στα σοσιαλιστικά κράτη (...) αποδεικνύουν ότι ο σοσιαλισμός έχει εγγενείς δυνατότητες για αλματώδη και συνεχή βελτίωση της ζωής του ανθρώπου και ανάπτυξη της προσωπικότητάς του. (...) Από μια περίοδο και μετά, σταδιακά, το (Σοβιετικό Κομμουνιστικό) Kόμμα έχασε τα επαναστατικά χαρακτηριστικά του κι έτσι έγινε δυνατό να κυριαρχήσουν οι αντεπαναστατικές δυνάμεις στο Kόμμα και στην εξουσία στη δεκαετία του 1980»

Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το Σοσιαλισμό, Οκτώβριος 2008

«(...) η οικονομική κρίση δεν είναι αποτέλεσμα νεοφιλελεύθερων επιλογών και συνταγών. Αλλά προκλήθηκε από τον παράλογο κρατικό παρεμβατισμό. (...) O καπιταλισμός αναδημιουργείται μέσα από τις κρίσεις. Διότι όπως είναι το κέρδος καλοδεχούμενο, εξ ίσου φυσιολογική είναι και η χρεοκοπία. Φτάνει το κράτος να μην επιχειρεί τεχνητά να την εμποδίσει. (...) Ουδείς μπορεί να ισχυρίζεται για αδυναμία δήθεν των αγορών να αυτορυθμισθούν όταν το κράτος αμέσως παρεμβαίνει και δεν αφήνει τους μηχανισμούς των ελεύθερων οικονομικών συναλλαγών να ακολουθήσουν τον δικό τους δρόμο»

Ανδρέας Ανδριανόπουλος, «Η οικονομική κρίση προκλήθηκε από την παρέμβαση του κράτους», Οκτώβριος 2008).


Ερώτηση: Τι κοινό έχουν τα δύο αυτά παραθέματα, παρά τις προφανείς διαφορές τους;

Σύντομη απάντηση: την ιδεοληψία.

Ο «σοσιαλισμός» και η «αγορά» θεωρούνται λίγο-πολύ τέλεια συστήματα, το καθένα με το δικό του τρόπο. Οι όποιες ατέλειές τους δεν οφείλονται σε ενδογενείς παράγοντες, αλλά σε εξωγενείς.

Στην περίπτωση των «σοσιαλιστικών κρατών», τα προβλήματα προέκυψαν από «αντεπαναστατικές δυνάμεις» οι οποίες αλλοίωσαν την ουσία του «σοσιαλισμού» και οδήγησαν, τελικά, στην πτώση του.

Στην περίπτωση της «αγοράς», προβλήματα όπως η κολοσσιαίων διαστάσεων οικονομική κρίση που αντιμετωπίζουμε, προέρχονται από τη βλαπτική παρέμβαση του κράτους. Αν αφεθεί μόνη της, η αγορά «αυτορρυθμίζεται».

Και στις δύο περιπτώσεις, δεν φταίει το «σύστημα» αν δημιουργούνται προβλήματα, αλλά η μη πιστή εφαρμογή του. Αν ο «σοσιαλισμός» εφαρμοζόταν καλύτερα, δεν θα υπήρχαν προβλήματα. Αν η «αγορά» αφηνόταν στην ησυχία της, όλα θα λειτουργούσαν εντάξει.

Για να υπερασπίσουν τις απόψεις τους, οι ιδεοληπτικοί (τόσο στη νεοφιλελεύθερη όσο και στην κομμουνιστική εκδοχή τους) προσλαμβάνουν επιλεκτικά την πραγματικότητα, αφού προέχει η διάσωση των δοξασιών τους από την ενοχλητική εμπειρία -dogma über alles!

Για τους κομμουνιστές, τα «γκουλάγκ» είναι μια αγνοήσιμη λεπτομέρεια στην ένδοξη πορεία προς τον κομμουνισμό. Για τους νεοφιλελεύθερους, οι αλυσιδωτές χρεωκοπίες (πραγματικές ή επαπειλούμενες) επιβλητικών μέχρι χθες χρηματοοικονομικών οργανισμών, που κλονίζουν συθέμελα το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, δεν είναι παρά μια ακόμα αναπόφευκτη εκδήλωση της «δημιουργικής καταστροφής» του καπιταλισμού.

Και στις δύο περιπτώσεις, οι απλοί άνθρωποι είναι κάτι σαν «παράπλευρες απώλειες»: πρέπει να θυσιαστούν μερικοί, είτε για να καταργηθεί η «καπιταλιστική εκμετάλλευση», είτε για να «αναδημιουργθεί» ο καπιταλισμός. «Να αφήσετε (τους προβληματικούς χρηματοοικονομικούς οργανισμούς) να καταρρεύσουν», εισηγείται ο κ. Ανδριανόπουλος. «Ό,τι δεν αφήνεται να πεθάνει, δολοφονεί την ανανέωση»!

Η ιδεοληψία ενίοτε οδηγεί ακόμη και ευφυείς ανθρώπους σε λογικά σφάλματα. Έχοντας σωστά επισημάνει το προβληματικό καθεστώς των οιονεί-ημικρατικών οικιστικών τραπεζών «Φάνι Μέι» και «Φρέντι Μακ» που τις οδήγησε στην ανάληψη πρωτοφανών ρίσκων, με αποτέλεσμα την καθοριστική συμβολή αυτών των τραπεζών στη δημιουργία της κρίσης, ο κ. Ανδριανόπουλος παρατηρεί: «Μετά όμως την παρέμβαση των κυβερνήσεων στην οικονομία και τα περίφημα "πακέτα διάσωσης" η κρίση ξέσπασε σε χρηματιστήρια, εμπορικές τράπεζες και σταδιακά στην πραγματική οικονομία. Πραγματικός "θρίαμβος" του κρατικού παρεμβατισμού, δηλαδή...».

Προσέξτε την υπόρρητη αιτιότητα: η κρίση «ξέσπασε» «μετά» τα πακέτα διάσωσης!

Αναρωτιέται κανείς αν ο κ. Ανδριανόπουλος παρακολουθεί πραγματικά τις διεθνείς οικονομικές εξελίξεις ή, όπερ και πιθανότερο, τα ιδεοληπτικά του φίλτρα είναι τόσο ισχυρά που διηθούν αναλόγως την εμπειρική πραγματικότητα.

Δεν αναφέρει καν το σημαντικότερο ίσως γεγονός που λειτούργησε ως πολλαπλασιαστής της κρίσης: την τιτλοποίηση επισφαλών στεγαστικών δανείων από τις τράπεζες και την εν συνεχεία πώλησή τους σε επενδυτικές τράπεζες (οι οποίες χρόνια τώρα «αυτορυθμίζονται»), καθώς και τον άθλιο ρόλο των εταιριών αξιολόγησης κινδύνων, οι οποίες, αμειβόμενες από τις τράπεζες που υποτίθεται ότι ήλεγχαν, κάθε άλλο παρά πράγματι αξιολογούσαν τις συναφείς επισφάλειες (τα σχετικά ηλεκτρονικά μηνύματα της «στάνταρντ εντ πουρς» που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας στις ακροάσεις επιτροπής του αμερικανικού κογκρέσου, τον περασμένο Οκτώβριο, δείχνουν την απληστία και την έλλειψη επαγγελματισμού από τις εταιρίες αυτές).

Που είναι ο δάκτυλος του «κρατικού παρεμβατισμού» εδώ;

Ο Πίτερ Πίτερσον (Peter Peterson), πρώην επικεφαλής της «Λέμαν μπράδερς», με υποδειγματική διαύγεια σκέψης, το λέει καθαρά: «το δεύτερο σκέλος του προβλήματος είναι ότι κάποια επενδυτικά ιδρύματα πήραν το ρίσκο και αγόρασαν αυτά τα επισφαλή δάνεια με τη μορφή χρηματοοικονομικών προϊόντων, με αποτέλεσμα να συσσωρεύσουν τεράστια χρέη. Δυστυχώς οι επενδυτικές τράπεζες που έκαναν αυτές τις αγορές ελέγχονταν ελάχιστα ή καθόλου».

Κάθε ανοιχτόμυαλος άνθρωπος διαπιστώνει ότι δεν είναι τα κρατικά «πακέτα διάσωσης» αυτά που οδήγησαν στο «ξέσπασμα» της κρίσης, αλλά ένας συνδυασμός επισφαλών δανείων (πράγματι με την ενθάρρυνση του κράτους, εδώ έχει δίκιο ο κ. Ανδριανόπουλος), πτώσης τιμών των ακινήτων, έλλειψης ρυθμιστικών ελέγχων, συσσωρευμένων χρεών, αντιεπαγγελματικών πρακτικών, και σύνθετων χρηματοοικονομικών προϊόντων που δεν ήταν επαρκώς κατανοητά ούτε από τους διακινητές τους.

Η ανθρωπολογική βάση της κρίσης είναι, βέβαια, η επιδίωξη του στενά βραχυπρόθεσμου συμφέροντος, η άφρων ανάληψη κινδύνων και η απληστία, συμπεριφορές οι οποίες γιγαντώθηκαν σε ένα περιβάλλον ανεπαρκών ρυθμιστικών ελέγχων, το οποίο με τη σειρά του παρήχθη από τη νεοφιλελεύθερη ιδεοληψία της αγοραίας «αυτορύθμισης».

Η κρίση, με άλλα λόγια, είναι ένα πολυαιτιακό φαινόμενο, ενώ για τους νεοφιλελεύθερους ιδεοληπτικούς είναι μονοαιτιακό -πηγή όλων των δεινών είναι ο «κρατικός παρεμβατισμός»!

Η σκέψη τους είναι τόσο απλοϊκή όσο αυτή των κομμουνιστών, για τους οποίους οι αιτίες της κατάρρευσης των κομμουνιστικών χωρών είναι... η εξής μια: οι «αντεπαναστατικές δυνάμεις»!

Η ειρωνεία είναι ότι διακεκριμένοι ομοϊδεάτες του κ. Ανδριανόπουλου ομολόγησαν, έστω και ex post facto, την ιδεοληπτική τύφλωσή τους, η οποία τους οδήγησε σε ανεπαρκή ρύθμιση των επενδυτικών τραπεζών και των αγορών σύνθετων χρηματοοικονομικών προϊόντων -«όπλα μαζικής καταστροφής» αποκάλεσε ο Γουόρεν Μπάφετ (Warren Buffet) τα σύνθετα παράγωγα, σε ανύποπτο χρόνο.

Στην κατάθεσή του ενώπιον επιτροπής του αμερικανικού κογκρέσου, τον περασμένο Οκτώβριο, ο πρώην πρόεδρος της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας 'Αλαν Γκρίνσπαν (Alan Greenspan) ομολόγησε: «έκανα λάθος υποθέτοντας ότι το ίδιον συμφέρον των τραπεζικών και άλλων οργανισμών, θα τις καθιστούσε ικανές να προστατεύσουν το συμφέρον των μετόχων τους».

Με άλλα λόγια, η αφηρημένη ορθολογικότητα με την οποία κατ' αρχήν λειτουργούν οι αγορές, παίρνει συγκεκριμένη μορφή σε συγκεκριμένα θεσμικά-διοικητικά συμφραζόμενα.

Δεν είναι μια καθαρή πλατωνική ιδέα, αλλά μια εν μέρει εμπειρικά διαμορφούμενη αρχή.

Οι αγορές δεν είναι φυσικά, αλλά ανεξαλείπτως κοινωνικά φαινόμενα: από μόνες τους δεν λειτουργούν πάντοτε ορθολογικά, αφού αφενός μεν υπάρχει πληροφοριακή ασυμμετρία (ιδιαίτερα στις χρηματαγορές), αφετέρου δε ανθρώπινες συμπεριφορές που στομώνουν την ορθολογική κρίση, όπως η απληστία, η ομαδοσκέψη, και η κοπαδική συμπεριφορά, διαπερνούν ενίοτε τη λειτουργία των οικονομικών δρώντων.

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο κ. Γκρίνσπαν παράφρασε στη γνωστή φράση του Κέινς (Keynes), υποστηρίζοντας ότι θα ήταν διατεθειμένος να μεταβάλλει τις αντιλήψεις του για την «αυτορυθμιζόμενη» λειτουργία των χρηματαγορών «αν, μετά από έρευνα, πεισθώ από τα γεγονότα».

Δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι οι εγχώριοι νεοφιλελεύθεροι ιδεοληπτικοί θα έλεγαν το ίδιο. Γι' αυτούς, όπως και για τους κομμουνιστές, τα γεγονότα όχι μόνο δεν διαψεύδουν τα δόγματά τους αλλά, αντιθέτως, εντείνουν την Πίστη τους. Τα γεγονότα τα στέλνει ο Παντοδύναμος για να τους δοκιμάζει. Με επιτυχία, πρέπει να πω...!

Χαρίδημος Κ. Τσούκας είναι καθηγητής πανεπιστημίου στην Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο του «έναρθρη κραυγή». Αναδημοσίευση από το «Κέρδος», με άδεια του συγγραφέα

Wednesday, November 12, 2008

Νέο Bretton Woods! Ναι, αλλά ποιο ακριβώς;

Το Σάββατο 15 Νοεμβρίου, οι ηγέτες των 20 βιομηχανικών κρατών και αναδυόμενων οικονομιών του πλανήτη (G20) θα συνεδριάσουν στην Ουάσινγκτον με σκοπό τη λήψη αποφάσεων για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Όσοι έχουν υιοθετήσει την άποψη του πρωθυπουργού της Βρετανίας Γκόρντον Μπράουν και του Προέδρου της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζύ, σύμφωνα με την οποία απαιτείται ένα νέο Bretton Woods, προσβλέπουν στη G20 να χαράξει εκ νέου τους κανόνες και τις αρχές του παγκόσμιου χρηματοοικονομικού συστήματος, να επαναπροσδιορίσει το ρόλο των διεθνών οικονομικών θεσμών και ακολούθως να διαμορφώσει τη νέα αρχιτεκτονική του διεθνούς οικονομικού συστήματος.

Η φιλολογία περί ενός δεύτερου Bretton Woods δεν είναι νέα. Ξεκίνησε για πρώτη φορά το 1982 με αφορμή τη λατινοαμερικανική νομισματική κρίση και έκτοτε επανέρχεται συχνά πυκνά στο προσκήνιο, μολονότι ανεπιτυχώς, κάθε φορά που το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα περνάει δύσκολες ώρες.

Αυτή τη φορά, όμως, τα πράγματα είναι πολύ πιο σύνθετα και εξαιρετικά κρίσιμα. Εδώ και αρκετούς μήνες η πραγματική οικονομία και κοινωνία σε πλείστα όσα κράτη του ανεπτυγμένου κόσμου βιώνει με δραματικό τρόπο τις συνέπειες της αποτυχίας του παγκόσμιου χρηματοοικονομικού συστήματος, όπως αυτό διαμορφώθηκε τα τελευταία 40 χρόνια, πάνω σε μια λογική ασυδοσίας των απορυθμισμένων χρηματοοικονομικών αγορών. Η δυτική κοινωνία της αφθονίας βρίσκεται αντιμέτωπη με μία πρωτοφανή οικονομική κρίση, ανάλογη της οποίας οι νέοι της ηλικίας μας στα περισσότερα κράτη της δύσης δεν ζήσαμε ποτέ. Ως εκ τούτου, η συγκυρία είναι τέτοια που πιέζει την παγκόσμια κοινότητα για ριζικές τομές στην οικονομική και πολιτική διακυβέρνηση του πλανήτη. Το ερώτημα βέβαια είναι τι ακριβώς πρέπει να συμβεί;

Μέχρι στιγμής παρατηρούμε ότι το περιεχόμενο που παίρνει το όραμα για ένα νέο Bretton Woods διαφέρει ριζικά ανάλογα με το κράτος, το διεθνή οργανισμό ή το κόμμα που επιχειρεί να το εξειδικεύσει. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην προσυνάντηση των υπουργών και των διοικητών των κεντρικών Τραπεζών της G20 στη Βραζιλία, το περασμένο σαββατοκύριακο, δεν υπήρξε καμία συμφωνία όσον αφορά την ενίσχυση της ρύθμισης των χρηματοπιστωτικών αγορών, ενώ έντονες είναι εδώ και καιρό οι διαφωνίες σχετικά με το ρόλο του ΔΝΤ στην αντιμετώπιση της κρίσης και το νέο διεθνές τοπίο, ακόμα και μέσα στην ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Συγκεκριμένα: ο dead duck Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζόρτζ Μπους, δε θέλει η κρίση να αποτελέσει πρόσχημα για τον περιορισμό του ελεύθερου εμπορίου. Η Γαλλία του Νικολά Σαρκοζύ επιθυμεί την ανάδειξη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στον κεντρικό ρόλο της εποπτείας του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος. Ο πρόεδρος του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος Καν προτείνει μία νέα στρατηγική παγκόσμιας ρύθμισης. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Γκόρντον Μπράουν, προειδοποιεί μαζί με τη Σουηδία ότι η υπερβολική ρύθμιση θα προκαλέσει ακαμψία στην αγορά, και προτείνει να μετατραπεί το ΔΝΤ σε παγκόσμια κεντρική τράπεζα με αυξημένους οικονομικούς πόρους και ενισχυμένες δυνατότητες παρέμβασης στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η Γερμανία συναινεί, όμως δείχνει εκνευρισμένη για το ότι η Γαλλία επιδιώκει να έχει τον πρώτο ρόλο σε όλα.

Στην απέναντι πλευρά Ρωσία και Αργεντινή, και σε μικρότερο βαθμό η Βραζιλία, κατακεραυνώνουν την «ιμπεριαλιστική» προσέγγιση που εφάρμοζε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στα προηγούμενα δανειοδοτικά πακέτα και προβάλουν σοβαρές αντιστάσεις εν όψει μιας τέτοιας εξέλιξης. Μέσα σε μια αίσθηση πικρίας, το μοναδικό ξεκάθαρο μήνυμα που εκπέμπεται όλο αυτό διάστημα από τους εκπροσώπους των αναπτυσσόμενων χωρών είναι το αίτημα για μεγαλύτερη συμμετοχή τους στην προσπάθεια ανοικοδόμησης της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής αρχιτεκτονικής.

Παρά τις διαφωνίες, όμως, κανείς δε φαίνεται διατεθειμένος να παρακωλύσει τη διαδικασία δημιουργίας μιας νέας αρχιτεκτονικής του διεθνούς οικονομικού συστήματος. Οι πάντες συμφωνούν ότι απαιτείται συλλογική και συντονισμένη δράση για έξοδο από την κρίση, και προτάσσουν τη δημιουργία νέων παγκόσμιων οικονομικών θεσμών στη βάση ενός αναβαθμισμένου πολυμερισμού.

Όπως όλα δείχνουν (συμπεράσματα της έκτακτης συνόδου της ΕΕ, δηλώσεις προέδρου και αξιωματούχων ΔΝΤ), το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναμένεται να αναλάβει κεντρικό ρόλο στην πρόληψη των χρηματοοικονομικών κρίσεων και να έχει την κύρια ευθύνη για τη λήψη μέτρων που απαιτούνται για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και της σταθερότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Ήδη η ΕΕ συμφώνησε στις ακόλουθες βασικές αρχές:

  • Κανένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα και τομέας της αγοράς δεν πρέπει να διαφεύγει από τη ρύθμιση και την εποπτεία.
  • Το νέο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα πρέπει να βασίζεται στις αρχές της διαφάνειας, ακεραιότητας, υπευθυνότητας, και της συνεργασίας.
  • Nα επιτρέπει τη μέτρηση κινδύνων ώστε να προλαμβάνονται οι κρίσεις. Ειδικότερα, αναφέρεται ότι οι μεγάλοι διεθνείς χρηματοπιστωτικοί όμιλοι θα πρέπει να εποπτεύονται με συντονισμένο τρόπο μεταξύ των διάφορων ενδιαφερόμενων εθνικών αρχών, μέσω της δημιουργίας εποπτικών ομάδων.
  • Nα δημιουργηθεί ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης ώστε να επισημαίνεται εκ των προτέρων πότε αυξάνουν οι κίνδυνοι ή πότε σχηματίζονται «φούσκες» κατά την αποτίμηση των οικονομικών στοιχείων ενεργητικού.
  • Nα καταγραφούν επισήμως όλες οι εταιρείες αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας, ώστε να έχουν καλύτερη εποπτεία
  • Nα αναθεωρηθούν τα παγκόσμια λογιστικά πρότυπα, κατά τρόπο ώστε να είναι συνεκτικά και συμβατά μεταξύ τους
  • Nα δημιουργηθεί ένας κώδικας συμπεριφοράς, ώστε να αποφεύγεται η ανάληψη υπερβολικών κινδύνων από τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς.

Οι παραπάνω προτάσεις, παρότι αναγκαίες, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθούν αρκετές.

Η Ευρώπη, η συμπεριφορά της οποίας στη συγκεκριμένη συγκυρία διέπεται από παλινωδίες, πρέπει να οδηγήσει τις παγκόσμιες εξελίξεις με το παράδειγμα της.

Συγκεκριμένα, η ΕΕ πρέπει:

  • να ηγηθεί της αναδιάρθρωσης του ΔΝΤ δεσμεύοντας ΜΙΑ μόνο Ευρωπαϊκή θέση στο Διοικητικό Συμβούλιο του οργανισμού και να αναμορφώσει τη διαδικασία επιλογής εκπροσώπησης της. Κατ' αυτόν τον τρόπο θα ελευθερώσει πολλές θέσεις για Ασιατικές, Αφρικανικές και Νοτιοαμερικανικές χώρες, η υπό-εκπροσώπηση των οποίων τις οδηγεί στην αμφισβήτηση της νομιμότητας του οργανισμού.
  • να θυσιάσει το εξωπραγματικό προνόμιο της να ορίζει τον Γενικό Διευθυντή του Ταμείου. Αυτή η άτυπη επιβολή είναι κατασκεύασμα του 20ου αιώνα (όπως επίσης είναι και το πόστο του Γενικού Διευθυντή της Παγκόσμιας Τράπεζας για τις ΗΠΑ). Το ότι ο επικεφαλής του Ταμείου δεν επιλέγεται μέσω μιας ανοικτής διαδικασίας, έτσι ώστε να καθοριστεί ποιος πληροί τα ποιοτικά κριτήρια κάλυψης αυτής της θέσης, υποβαθμίζει τον οργανισμό. Το ότι ο Γενικός Διευθυντής δεν μπορεί να προέρχεται από μια αναπτυσσόμενη χώρα εξασθενεί τη νομιμότητα του.
  • να δεσμευτεί για τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Χρηματοοικονομικού Ρυθμιστή. Η τραπεζική κρίση έχει αποδείξει ότι η παρούσα αποκεντρωμένη προσέγγιση στη χρηματοοικονομική ρύθμιση είναι πολύ αδύναμη. Μπορεί ο ad hoc συντονισμός μεταξύ κυβερνήσεων να ήταν αρκετός για την οργάνωση απαλλαγών από υποχρεώσεις των Ευρωπαϊκών τραπεζών. Αλλά η υπάρχουσα, λεγόμενη και διαδικασία Lamfalussy υστερεί τόσο στη διαχείριση όσο και στην πρόληψη δύσκολων καταστάσεων. Η ΕΕ λοιπόν μπορεί να ηγηθεί μέσω της δέσμευσης της για μια ενιαία Ευρωπαϊκή Χρηματοοικονομική Αρχή. Αν δεν το κάνει αυτό, η πρόταση της για μια «Παγκόσμια Χρηματοοικονομική Αρχή» κινδυνεύει να απορριφθεί ως κούφια λόγια.

Στο παγκόσμιο επίπεδο αυτό που κατά την άποψή μας απαιτείται να γίνει, επιπρόσθετα από όλα τα παραπάνω, είναι να δημιουργηθεί μια αρχή, η οποία μπορεί να εγγυηθεί ότι δε θα υπάρξει επανάληψη της παρούσας κρίσης.

Το ρόλο αυτό μπορεί να παίξει, ένα Διεθνές Διατραπεζικό Ταμείο που θα λειτουργεί ως Ταμείο Διαχείρισης Κινδύνων του Παγκόσμιου Χρηματοπιστωτικού Συστήματος, τροφοδοτούμενο από τους πόρους των ίδιων τραπεζών – μελών του. Οι πόροι θα διοχετευτούν σε ένα λογαριασμό αντιμετώπισης χρηματοοικονομικών κρίσεων, ανάλογο με αυτόν που υπάρχει σήμερα στο ΔΝΤ για τη σταθεροποίηση των εθνικών οικονομιών και ο οποίος δημιουργείται από τις συνδρομές που δίνουν τα κράτη ως ποσοστό του εθνικού τους ΑΕΠ.

Το νέο Διεθνές Διατραπεζικό Ταμείο θα αξιολογεί βάσει του νέου κανονιστικού πλαισίου και των παγκόσμιων λογιστικών προτύπων που θα δημιουργηθούν, και με τη βοήθεια ενός συστήματος αξιολόγησης της κεφαλαιακής επάρκειας των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, των εταιρειών επενδύσεων και των πάσης φύσεως θεσμικών κεφαλαίων, θα προλαμβάνει καταστάσεις επεμβαίνοντας σταθεροποιητικά με λεφτά των ίδιων των τραπεζών, και όχι των φορολογούμενων όπως δυστυχώς συμβαίνει σήμερα. Στη διακυβέρνηση αυτού του Ταμείου θα συμμετέχει και το ΔΝΤ το οποίο θα μπορούσε να συντονίσει τη δημιουργία του σε συνεργασία με την Παγκόσμια Τράπεζα.

Αν ζούσε σήμερα ο Keynes θα είχε κατατρομάξει από το γεγονός ότι ο πλανήτης επέτρεψε στο τζίνι των χρηματικών κεφαλαίων και των ελεύθερων συναλλαγματικών διακυμάνσεων να βγει έξω από το λυχνάρι του άνευ όρων και χωρίς θεσμικό πλαίσιο, καθιστώντας τις χρηματοοικονομικές κρίσεις για μία ακόμα φορά παγκόσμιες και ανεξέλεγκτες αντί τοπικές και ελεγχόμενες.

Σήμερα αυτή η μονοδιάστατη νεοφιλελεύθερη προσέγγιση στην ολοκλήρωση της παγκόσμιας οικονομίας πνέει τα λοίσθια. Χωρίς να αποπροσανατολιστούμε από την εξωστρέφεια, το ανοιχτό εμπόριο, τη συνεργασία και την αλληλεξάρτηση των οικονομιών, πρέπει να επικεντρωθούμε στην οικοδόμηση μιας οικονομικής διακυβέρνησης ΜΕ «κυβέρνηση» αυτή τη φορά, δηλαδή με ισχυρούς θεσμούς πρόληψης και εποπτείας, και να δώσουμε βάση στην ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας σε παγκόσμιο επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη ότι όλα τα έθνη κράτη πρέπει, καταρχήν, να είναι πλήρη μέλη του νέου διεθνούς οικονομικού συστήματος. Δεν μπορούμε να έχουμε ένα σύστημα που δε μεταχειρίζεται την πλειονότητα της ανθρωπότητας ως πλήρες μέλος του συστήματος. Και η Ευρώπη μπορεί και πρέπει να πρωταγωνιστήσει δείχνοντας το παράδειγμα.

Monday, November 10, 2008

Από τα netroots στα grassroots

Συνέντευξη της G700 για την ηλεκτρονική ιστοσελίδα know how.gr στα πλαίσια αφιερώματος για τα Social Media στην Ελλάδα.

Η Γενιά των 700 ευρώ (G700) αυτοπροσδιορίζεται ως «μια εναλλακτική κίνηση του διαδικτύου στην οποία συμμετέχουν νέοι, στην ηλικιακή ομάδα 25 με 35, οι οποίοι προβληματίζονται έντονα για τη γενιά τους και αυτά που της επιφυλάσσει το μέλλον». Το ιστολόγιό τους έχει αποτελέσει «σημείο αναφοράς» για πολλά παραδοσιακά ΜΜΕ, τα οποία έχουν προσπαθήσει να μιλήσουν για τη γενιά των νέων που, παρά τις καλές σπουδές και τα πολλά προσόντα, αγωνίζεται να βρει θέση στην αγορά εργασίας και στις «εχθρικές» της συνθήκες. Ας δούμε, λοιπόν, πώς βλέπουν οι ίδιοι τα social media στην Ελλάδα και σε τι θεωρούν ότι θα πρέπει να μετεξελιχθούν.

Ολόκληρο το κείμενο της συνέντευξης

KnowHow: Ποια είναι η εικόνα που έχετε εσείς για τα ελληνικά social media σήμερα;

G700: Τα τελευταία δύο χρόνια συντελέστηκε μια πραγματική κοσμογονία στο χώρο των social media στην Ελλάδα. Μόνο τη μπλογκόσφαιρα να λάβει κανείς υπόψη, θα δει ότι τα επίσημα καταχωρημένα blogs στο SYNC, το βασικό δηλαδή ελληνικό aggregator, πενταπλασιάστηκαν: από 8 χιλιάδες περίπου που αριθμούσαν στις αρχές του 2007 έφτασαν τις 40 χιλιάδες στα τέλη του 2008.

Ωστόσο η «μεγάλη έκρηξη» των ελληνικών social media δεν αφορά αποκλειστικά, ούτε πρωτίστως, στην ποσοτική αύξηση των ιστολογίων και των ιστολόγων. Τα social media βρίσκονται πλέον παντού. Έχουν γίνει νεανική μόδα, πρωτοσέλιδα σε εφημερίδες, άρθρα σε περιοδικά, αφιερώματα σε ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές, αντικείμενα δικαστικών διενέξεων, αλλά και αντικείμενα συνεδρίων καθώς επίσης και βιβλίων. Μη ξεχνάμε ότι έγιναν επίσης πολιτική μόδα. Πολλοί πολιτικοί απέκτησαν το δικό τους ιστολόγιο, ενώ και τα κόμματα ανέπτυξαν σε ικανοποιητικό βαθμό το εργαλείο της διαδικτυακής διαβούλευσης και συμμετοχής και καθιέρωσαν επίσης μορφές εναλλακτικής μιντιακής κάλυψης μεγάλων πολιτικών γεγονότων. Από φέτος ξεκινάει και η πρώτη διαδικτυακή τηλεόραση, το TV χωρίς Σύνορα. Aυτό βέβαια που έχει μεγάλη σημασία είναι ότι τα τελευταία δύο χρόνια τα social media κατάφεραν να επηρεάσουν τη δημόσια ατζέντα, θέτοντας προς συζήτηση και προβληματισμό κρίσιμα κοινωνικά ζητήματα: την προστασία του περιβάλλοντος μέσα από τη διαδικτυακή κινητοποίηση και την οργάνωση δύο μαζικών διαδηλώσεων στο Σύνταγμα, τη βελτίωση και τον εξανθρωπισμό του νοσοκομειακού συστήματος μέσα από το blog της Αμαλίας Καλυβίνου. Η ανάδειξη του κοινωνικού ζητήματος της γενιάς των 700 ευρώ μέσα από το blog της G700 εντάσσεται σ’ αυτή τη λογική. Υπ’ αυτές τις συνθήκες δεν είναι υπερβολικό να πει κανείς ότι μέσα από το διαδίκτυο έχει ανοίξει ένα εναλλακτικό μονοπάτι έκφρασης και δραστηριοποίησης για την κοινωνία των πολιτών.

Know How: Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι ιδιαιτερότητες της ελληνικής μπλογκόσφαιρας, αλλά και γενικότερα των social media στην Ελλάδα;

G700: Πρώτον, η μεγάλη έμφαση που δίνεται στη διαδικτυακή παρα-δημοσιογραφία με τα ανώνυμα σχόλια, τον πόλεμο λάσπης προς συγκεκριμένα πρόσωπα και το άνευ ορίων όργιο της παραπολιτικής σπέκουλας. Δεύτερον, η εμμονική ενασχόληση με το μέσο αυτό καθ’ αυτό και όχι με τις μοναδικές δυνατότητες πολιτικής και κοινωνικής δικτύωσης και κινητοποίησης που εύλογα διαθέτει ένα τέτοιο τεχνολογικό εργαλείο. Κατά κάποιο τρόπο αγνοούμε ότι το διαδίκτυο, και ειδικότερα το διαδραστικό του κομμάτι, ήτοι τα blogs και σε μικρότερο βαθμό τα forums, είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο η τεχνολογία έχει επιτρέψει σε ανθρώπους με διαφορετικό διανοητικό, κοινωνικό και οικονομικό υπόβαθρο, καθώς και διαφορετικά συμφέροντα, όχι απλώς να εκφράζονται ελεύθερα, αλλά να συμμετέχουν ενεργά στην πολιτική διαδικασία, να εντοπίζουν σημεία σύγκλισης και να οικοδομούν κοινότητες συμφερόντων και ομάδες δράσης με σκοπό την ικανοποίηση συλλογικών στόχων. Δείτε τη μεγάλη σημασία που έπαιξε το διαδίκτυο και συγκεκριμένα το κίνημα των netroots, όχι μόνο στην πανηγυρική επικράτηση του Ομπάμα, αλλά κυρίως στην αποδόμηση της εικόνας των νεοσυντηρητικών για τον κόσμο. Μια αποδόμηση που ξεκίνησε από το 2002 με τα διάσημα blogs MyDD και DailyKos που αυτή τη στιγμή έχουν περισσότερους αναγνώστες απ’ ό,τι μαζί τα τέσσερα μεγάλα δημοκρατικά περιοδικά, American Prospect, The Nation, The New Republic, και The Washington Monthly.

Know How: Πώς βλέπετε να ανταποκρίνεται το κοινό στις προσπάθειες των Ελλήνων bloggers;

G700: Με θέρμη. Και στην Ελλάδα, όπως και στον υπόλοιπο κόσμο, διαπιστώνεται από τη μεριά του αναγνωστικού κοινού ένας σημαντικός κορεσμός και αντίστοιχα μια αυξανόμενη αποστασιοποίηση από τα mainstream media. Η δημοσιογραφική εξήγηση και η ευρέως διακινούμενη άποψη είναι ότι ο κόσμος διαβάζει όλο και λιγότερο. Αυτό δεν είναι αλήθεια ή μάλλον είναι η μισή αλήθεια. Η άλλη μισή, είναι ότι από σκεπτικισμό, απαξίωση και διάθεση για πιο αντισυμβατικές μορφές ενημέρωσης, ο κόσμος απευθύνεται όλο και λιγότερο στους παραδοσιακούς «πυλωρούς» της δημόσιας πληροφορίας. Και αυτό τον ωθεί στο να ψάχνεται να αντλήσει πληροφορίες, γνώση, άποψη, τεκμηρίωση, και από άλλες ανεξάρτητες πηγές, όπως είναι τα blogs. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές μεγάλες εφημερίδες του εξωτερικού έχουν ενσωματώσει στις online εκδόσεις τους και blogs συντακτών. Η διεθνής τάση πάντως, όπως δείχνουν και οι διαρκώς πτωτικές κυκλοφορίες των μεγάλων εφημερίδων, είναι ότι το internet βαθμιαία εξελίσσεται στην πρωταρχική πηγή ενημέρωσης των πολιτών, σε ένα νέο πολιτικό και κοινωνικό «οικοσύστημα». Σε αυτό το οικοσύστημα τα blogs θα διαδραματίζουν όλο και πιο σημαντικό ρόλο, με όλο και μεγαλύτερη επιρροή στη δημόσια σφαίρα.

Know How: Ποια προβλέπετε ότι θα είναι η εικόνα των ελληνικών social media μέσα στην επόμενη διετία;

G700: Είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσουν να αποτελούν μια ισχυρή κοινωνική, πολιτική και μιντιακή τάση. Ο αριθμός τους θα αυξηθεί με γοργούς ρυθμούς, τα παραδοσιακά μέσα θα συνεχίσουν να παρακολουθούν από κοντά την εξέλιξη του εναλλακτικού αυτού κοινωνικού Μέσου με άρθρα και εκπομπές, θα δούμε κι άλλους πολιτικούς bloggers τύπου Τατούλη με το δικό τους ιστολόγιο, νέα βιβλία και έρευνες θα κυκλοφορήσουν. Το στοίχημα, όμως , εντοπίζεται αλλού: το μονοπάτι που άνοιξαν τα social media για την κοινωνία των πολιτών πρέπει να μετατραπεί σε δρόμο. Να περάσουμε από την εφηβεία στην ενηλικίωση. Από την ακατάπαυστη κριτική και την περιορισμένη δράση, στην εντονότερη κινητοποίηση και την αυτοοργάνωση. Από τα netroots, στα grassroots. Από την online συνεύρεση, στην offline δικτύωση. Εμείς στη G700 θεωρούμε ότι τα social media είναι κάτι παραπάνω από ένας εύκολος και φτηνός τρόπος δημοσίευσης προσωπικών απόψεων. Μας απωθεί το ενδεχόμενο να καταστούν χώροι απλής εκτόνωσης της κοινωνικής δυσφορίας, κάτι σαν καφενεία όπου όλοι τα λένε μεταξύ τους, όλα τίθενται υπό συζήτηση, όμως τίποτα δεν αποφασίζεται και η ανάπτυξη επιχειρημάτων θεωρείται αυτοσκοπός. Τα social media είναι πρωτίστως ένα εργαλείο που μπορεί να ενδυναμώσει την κοινωνία των πολιτών και να θέτει στο τραπέζι της δημόσιας συζήτησης μια ατζέντα για αλλαγές.

Friday, November 7, 2008

Οι Έλληνες Αϊ-Βασίληδες

Εδώ και μερικές μέρες, η συζήτηση για την οικονομία στην Ελλάδα, με εξαίρεση την ταλαιπωρημένη πλέον υπόθεση του τραπεζικού πακέτου και της εγγυοδοσίας των μικρών επιχειρήσεων, έχει επικεντρωθεί στο πως η κυβέρνηση θα καταφέρει να εκμεταλλευτεί την ελαστικοποίηση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ) στην ευρωζώνη για να αυξήσει περαιτέρω τις παροχές υπέρ των «ασθενέστερων» οικονομικά τάξεων.

Έχουν ήδη προταθεί από διάφορες πλευρές σημαντικά μέτρα προς αυτήν την κατεύθυνση, όπως για παράδειγμα η παροχή του ΕΚΑΣ σε 300.000 επιπλέον συνταξιούχους, η επιχορήγηση των ασφαλιστικών εισφορών και η χορήγηση έκτακτου επιδόματος αλληλεγγύης, ακόμα κι ένα πρόσθετο επίδομα 200 ευρώ σε μισθούς και συντάξεις. Για να μην αναφερθούμε σε άλλες προτάσεις όπως η εγκληματική για το περιβάλλον και τα δημόσια έσοδα πρόταση περί κατάργησης των φόρων στα προϊόντα πετρελαίου που αναλογεί σε απώλεια κρατικών εσόδων της τάξης των 4,5 δισ. ευρώ.

Ως άλλοι Αϊ-Βασίληδες, οι πολιτικοί όλων ανεξαιρέτως των κομμάτων βρήκαν, με αφορμή την οικονομική κρίση, την ευκαιρία ν' ανοίξουν το σεντούκι με το χρήμα και να μοιράσουν παροχές, δήθεν υπέρ των αδυνάτων και των μη εχόντων.

Αυτό που όμως πραγματικά κάνουν είναι ότι επιδίδονται σε έναν αγώνα παροχών με το βλέμμα στραμμένο στις δημοσκοπήσεις και τις εκλογικά ισχυρές κοινωνικές ομάδες, τους δημόσιους υπαλλήλους και τους συνταξιούχους, αγνοώντας επιδεικτικά αυτούς που έχουν πραγματικά ανάγκη. Τους νέους, τις γυναίκες και τους επισφαλείς εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα, οι οποίοι πρώτοι απ’ όλους θα χάσουν τη δουλειά τους και δεν θα μπορέσουν να βρουν καινούρια λόγω της επιβράδυνσης της οικονομικής δραστηριότητας και του κακού κλίματος που επικρατεί στην αγορά. Ήδη τα λάβαμε τα μαντάτα. Στη φθινοπωρινή έκθεσή της για την οικονομία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει αύξηση των ανέργων κατά 100,000 χιλιάδες το 2009, από 7% σε 9%.

Ακόμη χειρότερα, οι προτάσεις για παροχές, όπως άλλωστε συνέβη με το τραπεζικό πακέτο που κατέθεσε η κυβέρνηση, διατυπώνονται χωρίς επίγνωση της ελληνικής δυσμενούς δημοσιονομικής θέσης και του τεράστιου χρέους που σφίγγει σαν θηλιά στο λαιμό μας. «Το περιθώριο ελιγμού είναι διαφορετικό για την κάθε χώρα» είπε ο Επίτροπος Αλμούνια, αναφερόμενος στη διαφαινόμενη ελαστικοποίηση του ΣΣΑ. Πόσο μάλλον για την Ελλάδα, η οποία είναι η μόνη χώρα με υπερβολικό έλλειμμα που το απέκτησε σε περίοδο ισχυρής ανάπτυξης, ενώ μόλις πριν από 10 μέρες είδε να εκταμιεύονται ομόλογα αξίας 2,5 δις ευρώ από ξένους επενδυτέςκαι παρακολούθησε τη διεύρυνση του spread του ελληνικού ομολόγου στις 170 μονάδες βάσης, το υψηλότερο σημείο από το 1998.

Θα περίμενε κανείς ότι με αφορμή την παγκόσμια οικονομική κρίση, την ώρα που βρισκόμαστε στο κατώφλι μιας νέας εποχής όπου το παγκόσμιο πολιτικοικονομικό τοπίο επαναπροσδιορίζεται πάνω σε νέους κανόνες, τα κόμματα στην Ελλάδα θα διέθεταν τη στοιχειώδη διορατικότητα, έστω κάποια από αυτά, να πιάσουν τον παλμό των παγκόσμιων εξελίξεων και να τον μετατρέψουν σε δημιουργική δύναμη μεταρρύθμισης εντός της χώρας. Να θέσουν νέες προτεραιότητες για την Ελλάδα του 21ου αιώνα. Συγκεκριμένα να αποκαταστήσουν στοιχειωδώς την κοινωνική δικαιοσύνη κατανέμοντας τους πόρους στις ομάδες και τους τομείς της οικονομίας που τους έχουν ανάγκη, υπό αυστηρές προϋποθέσεις. Πριν από μερικούς μήνες είχαμε μιλήσει για ένα new deal για τη νέα γενιά για να φύγουν οι νέοι απ’ το πατρικό σπίτι και να πριμοδοτηθεί η απασχόληση. Πριν από 10 μέρες είχαμε κάνει λόγο για τόνωση της πραγματικής οικονομίας των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και όχι της εικονικής πραγματικότητας των τραπεζών που στην Ελλάδα τελικά μάλλον δεν έχουν πρόβλημα και πήγαν να τσεπώσουν τα δις άνευ όρων.

Τέλος θα περίμενε κανείς από τα κόμματα να αδράξουν την ευκαιρία και να πουν τέλος στην ανάπτυξη δια της εφήμερης και παρασιτικής κατανάλωσης που χαρακτήρισε την οικονομία μεταπολιτευτικά. ΝΑΙ στη διεύρυνση της παραγωγικής βάσης της χώρας μέσα από μεταρρυθμίσεις με κοινωνική δικαιοσύνη και δημόσιες επενδύσεις σε μια νέα βιομηχανία αιχμής, την ενέργεια και το περιβάλλον. New Green Deal το αποκάλεσε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ κ. Μουν, 3rd industrial revolution παλιότερα o J. Rifkin, με την αποστολή του ανθρώπου στο φεγγάρι την παραλλήλισε ο Ομπάμα. Η Ελλάδα χρειάζεται όραμα και πολιτικούς με διορατικότητα, όχι Αϊ Βασίληδες που μοιράζουν δώρα.

Wednesday, November 5, 2008

Η προεκλογική κούρσα για την προεδρία άλλαξε για πάντα την αμερικανική πολιτική

Tου 'Ανταμ Ναγκούρνι*
Sea change in U.S. politics after race for president
© New York Times

Η φετινή προεκλογική κούρσα για το Λευκό Οίκο άλλαξε άπαξ δια παντός τον τρόπο που γίνονται οι προεκλογικές εκστρατείες στις Ηνωμένες Πολιτείες, κάτι που διέλαθε της προσοχής πολλών, εν μέσω του ορυμαγδού της διαμάχης μεταξύ Τζον Μακ Κέιν (John McCain) και Μπάρακ Ομπάμα (Barack Obama).

Στην πραγματικότητα όμως οι εκλογές του 2008 άλλαξαν το πώς επικοινωνείται το προεκλογικό μήνυμα στους ψηφοφόρους, πώς συγκεντρώνονται χρήματα, πώς οργανώνονται οι οπαδοί, πώς γίνεται ο χειρισμός των ειδησεογραφικών καναλιών, πως προετοιμάζεται και καθοδηγείται η κοινή γνώμη, πως εξαπολύονται (και πώς αποκρούονται) οι πολιτικές επιθέσεις, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εξαπολύονται από τα μπλογκ, που ήταν άγνωστο είδος πριν τέσσερα χρόνια.

Ανατάραξε επίσης την παραδοσιακή αντίληψη του αμερικανικού πολιτικού τοπίου, αποδεικνύοντας πως οι Δημοκρατικοί μπορούσαν να είναι τουλάχιστο ανταγωνιστικοί ακόμα και σε περιοχές που θεωρούνταν ακλόνητα Ρεπουμπλικανικά προπύργια.

Το μέγεθος και η σύσταση του εκλογικού σώματος μπορεί επίσης να αλλάζει, χάρη και στις άοκνες προσπάθειες των Δημοκρατικών να εγγράψουν στους εκλογικούς καταλόγους και να οδηγήσουν έως τις κάλπες πολυάριθμους νέους εκλογείς, Αφροαμερικανούς, ισπανόφωνους και νέους σε ηλικία.

Αυτού του είδους οι αλλαγές ίσως να επηρεάσουν με μόνιμο τρόπο το τι θα χρειάζεται να κάνουν από εδώ και πέρα τα δύο κόμματα προκειμένου να διαμορφώσουν σταθερές κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες, ιδίως αν τα εντατικά και τεχνολογικά άρτια προγράμματα κινητοποίησης των ψηφοφόρων αποδειχτούν ικανά να αυξήσουν αισθητά τη συμμετοχή των εκλογέων στην εκλογική διαδικασία.

«Νομίζω πως για πολλά χρόνια θα αναλύουμε αυτήν την προεκλογική περίοδο σαν μία γόνιμη εκλογή, που άλλαξε πολλά» λέει ο Μαρκ Μακ Κίνον (Mark McKinnon), ένας στενός σύμβουλος του προέδρου Τζορτζ Μπους (George W. Bush) στις εκλογές του 2000 και του 2004. «Φέτος το διαδίκτυο έπαιξε ένα ρόλο που ποτέ δεν είχαμε φανταστεί. Φέτος οι ταχύτητες που αναπτύχθηκαν ήταν ιλιγγιώδεις. Φέτος, αναποδογύρισε ολόκληρο το πολιτικό μας υπόδειγμα, που μοιάζει να καθορίζεται πια "από τα κάτω" αντί για "από τα πάνω"».

Όπως παραδέχονται ομόφωνα Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί, καθοριστικός παράγων για τις ανατροπές αυτές ήταν ο τρόπος με τον οποίο το επιτελείο του Ομπάμα κατάφερε να κατανοήσει και να τιθασεύσει το διαδίκτυο (και τα υπόλοιπα λεγόμενα «νέα μίντια») ώστε να οργανώσει τους οπαδούς του και να επικοινωνήσει με ψηφοφόρους που δεν ενημερώνονται κατά κύριο λόγο από τις εφημερίδες και την τηλεόραση. Έτσι επιστρατεύτηκαν το «γιου-τιουμπ» (που δεν υπήρχε καν το 2004) και τα SMS, που στάλθηκαν κατά χιλιάδες τη Δευτέρα για να θυμίσουν στους ψηφοφόρους να πάνε να ψηφίσουν.

«Είχαμε κι εμείς κάνει μερικά ενδιαφέροντα καινούργια πράγματα, με τις τράπεζες δεδομένων ή το διαδίκτυο», λέει ο Σάρα Τέιλορ (Sara Taylor), που ήταν η πολιτική υπεύθυνος της εκστρατείας επανεκλογής του Μπους στο Λευκό Οίκο. «Τότε όμως μόνο το 40% διέθετε ευρυζωνικές συνδέσεις. Σήμερα υπάρχουν άνθρωποι που δε διαθέτουν καν τηλέφωνο. Ο Ομπάμα έκανε φοβερή δουλειά σε ότι αφορά την μεταφορά της προεκλογικής εκστρατείας στα νέα μίντια. Δεν ξέρω για σας, αλλά εγώ βλέπω μια τουλάχιστο διαδικτυακή διαφήμιση του επιτελείου του Ομπάμα τη μέρα. Και ζω αυτό το βάσανο επί έξι μήνες».

Ακόμα πιο σημαντικό από το πώς αξιοποίησε ο Ομπάμα το διαδίκτυο για να μεταδώσει το μήνυμά του ήταν το πώς, διαμέσου του διαδικτύου, διαμόρφωσε ένα πελώριο δίκτυο χρηματοδοτών, που του επέτρεψε να συλλέξει αρκετά χρήματα ώστε να απαρνηθεί το κρατικό σύστημα χρηματοδότησης και να ανταγωνιστεί οικονομικά τους Ρεπουμπλικάνους ακόμα και σε παραδοσιακές «κόκκινες» (Ρεπουμπλικανικές) πολιτείες.

Ανεξάρτητα του ποιος θα επικρατήσει, συμφωνούν Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί, η οργανωτική και επικοινωνιακή διείσδυση του Ομπάμα σε μέρη σαν την Ιντιάνα, τη Βόρειο Καρολίνα και την Βιρτζίνια, όπου οι ψηφοφόροι στο παρελθόν ελάχιστα γνώριζαν τα πρόσωπα και τις θέσεις των Δημοκρατικών υποψηφίων, ίσως να ταρακουνήσει τα στάσιμα ύδατα της τοπικής πολιτικής σκηνής.

«Η μεγάλη αλλαγή που έφερε αυτή η εκλογή σε ότι αφορά το ζήτημα της προεκλογικής χρηματοδότησης, είναι πως "τέλειωσε" δια παντός την κρατική χρηματοδότηση» λέγει ο Στιβ Σμιντ (Steve Schmidt), επικεφαλής της προεκλογικής εκστρατείας του Μακ Κέιν. «Αυτό πρακτικά σημαίνει πως στην επόμενη προεδρική εκλογή, που ας ελπίσουμε πως θα αφορά την επανεκλογή του Μακ Κέιν, ο Ρεπουμπλικάνος υποψήφιος θα χρειαστεί "από χέρι" 1 δις δολάρια για να ανταγωνιστεί τα κατορθώματα των Δημοκρατικών στη χρηματοδότηση ή την επικοινωνία μέσω διαδικτύου και των υπόλοιπων νέων μέσων... Από την άποψη της τεχνολογίας, ζήσαμε ένα πελώριο άλμα προς τα εμπρός», προσθέτει ο Σμιντ. «Οι Ρεπουμπλικάνοι θα πρέπει τώρα να δουν πώς θα ανταγωνιστούν τους Δημοκρατικούς σε αυτό το παιχνίδι, στις εκλογές αντιπροσώπων και γερουσιαστών»

Φυσικά η αλλαγή δεν ολοκληρώθηκε μέσα σε μια χρονιά.

Το 2000, το προεκλογικό επιτελείο του Μπους, υπό την ηγεσία των Καρλ Ρόουβ (Karl Rove) και Κεν Μέλμαν (Ken Mehlman), πρωτοπόρησε στη χρήση της νέας τεχνολογίας, προκειμένου να εντοπίζουν και να κινητοποιούν τους οπαδούς τους.

Το 2004, η προεκλογική εκστρατεία του Χάουαρντ Ντιν (Howard Dean) πιστώνεται από πολλούς ως μία από τις πρώτες που αντιλήφθηκαν την ισχύ του διαδικτύου στην συλλογή χρημάτων και τη στρατολόγηση εθελοντών, που όμως ο Ομπάμα αξιοποίησε σε απείρως μεγαλύτερο βαθμό. «Αυτοί είναι το "Απόλλων 11" κι εμείς ήμαστε οι αδερφοί Ράιτ (Wright Brothers)», λέει ο Τζο Τρίπι (Joe Trippi), επικεφαλής τότε της προεκλογικής εκστρατείας του Ντιν.

Ο Τέρι Νέλσον (Terry Nelson), πολιτικός διευθυντής του επιτελείου που επανεξέλεξε τον Μπους το 2004, λέει πως αυτό που συνέβη στις εκλογές του 2008 θα επηρεάσει εντεύθεν όλες τις προεδρικές εκλογές, πέραν εκείνων του 2012. «Αυτό που βιώνουμε είναι μία εκ βάθρων αλλαγή του πώς θα διεξάγεται κάθε προεκλογική εκστρατεία», συνεχίζει ο Νέλσον. «Και η αλλαγή συνεχίζεται».

Όλα αυτά όμως δεν οφείλονται αποκλειστικά στον Ομπάμα, αλλά αντανακλούν ευρύτερες πολιτιστικές αλλαγές, που διαμορφώνουν ένα εκλογικό σώμα που είναι ταυτόχρονα καλύτερα πληροφορημένο, αλλά και πιο σκεπτικιστικό ή ευεπίφορο στο να συμμετάσχει στην αναμετάδοση ύποπτων ή ανεξακρίβωτων πληροφοριών, κυρίως διαμέσου των μπλογκ. Αυτό το νέο εκλογικό σώμα τείνει να αμφισβητεί περισσότερο ότι ακούει από τους υποψηφίους και συχνά ανατρέχει στο διαδίκτυο προκειμένου να το επαληθεύσει.

«Πάς σε ένα φόκους γκρουπ και σου λένε "είδα αυτή τη διαφήμιση και μετά πήγα στη δείνα διεύθυνση του διαδικτύου για να την ελέγξω"», αναφέρει ο Ντέιβιντ Πλουφ (David Plouffe), ο επικεφαλής του προεκλογικού επιτελείου του Ομπάμα. «Λες κι έχουν βαλθεί να αστυνομεύουν τις προεκλογικές εκστρατείες».

Ο Σμιντ επίσης αναφέρεται στην επιτάχυνση και την πολυμέρεια του ειδησεογραφικού κύκλου, που έχει ανατρέψει τον παραδοσιακό τρόπο με τον οποίο οι ψηφοφόροι ενημερώνονταν και θέτει τα προεκλογικά επιτελεία ενώπιον νέων ευκαιριών και νέων προκλήσεων σε ότι αφορά το χειρισμό της ειδησεογραφίας.

«Ο ειδησεογραφικός κύκλος έχει επιταχυνθεί χάρη σε νεοεμφανιζόμενους παίκτες, σαν το "πολίτικο" ή τη "Χάφινγκτον ποστ", που αμφισβητούν ευθέως την πρωτοκαθεδρία ειδησεογραφικών οργανισμών σαν το "ασοσιέιτεντ πρες", σε μια αγορά όπου το έπαθλο το παίρνει όποιος αναμεταδώσει πρώτος την είδηση, και όπου οι κυρίαρχοι καλωδιακοί δίαυλοι προσελκύονται από το συγκρουσιακό και το ασήμαντο».

Μία από τις σημαντικότερες φετινές αλλαγές αφορά την αύξηση του ενδιαφέροντος για την πολιτική, που οδήγησε σε άλματα στις εγγραφές στους εκλογικούς καταλόγους, στη συμμετοχή στην πρώιμη ψηφοφορία και στις πελώριες προεκλογικές συγκεντρώσεις (κυρίως του Ομπάμα). Αυτό ασφαλώς σχετίζεται με το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που συγκέντρωσε η συγκεκριμένη υποψηφιότητα. Ως εκ τούτου δεν είναι εξασφαλισμένο πως όποιος υποψήφιος στο μέλλον υιοθετήσει τις τακτικές του Ομπάμα θα γνωρίσει ανάλογη επιτυχία. «Χωρίς τον υποψήφιο που συνεγείρει τα πλήθη, και η καλύτερη στρατηγική, και ο άριστος μηχανισμός, πάνε χαμένοι».

Ο Τρίπι, που φέτος δούλεψε για έναν από τους εσωκομματικούς αντιπάλους του Ομπάμα, τον Τζον Έντουαρντς (John Edwards), προσθέτει: «όλα αυτά τα έφερε εις πέρας ένα άτομο, ονόματι Μπάρακ Ομπάμα. Από τη στιγμή όμως που τα έκανε πράξη, οι αλλαγές που έφερε είναι αμετάκλητες».

*Ο Adam Nagourney είναι πολιτικός συντάκτης των «New York Times». Η μετάφραση έγινε από την ομάδα του PPOL.