Friday, February 29, 2008

Η ελευθεριότητα των blogs

Από τον Πάσχο Μανδραβέλη*

Είναι περίεργο, αλλά οι πιο ακραίοι εθνικιστές είναι συνήθως τα θύματα του εθνικισμού των άλλων. Οπως είναι π.χ. οι Κοσοβάροι Αλβανοί. Κατά τον ίδιο τρόπο οι πιο σφοδροί πολέμιοι της ελευθερίας του λόγου, είναι πολλές φορές εκείνοι που υφίστανται πρώτοι τον περιορισμό της: οι δημοσιογράφοι. Διαχρονικά, πολλοί πρωτοστατούν στις εκκλήσεις για επιβολή νομοθετικών μέτρων «για να παταχθεί η δημοσιογραφική αλητεία» και τελικά το μόνο που πατάσσεται είναι η δημοσιογραφία. Το ζήσαμε με τον νόμο για τις αγωγές, το είδαμε με τον νόμο για την προστασία των κατηγορουμένων και το βλέπουμε τώρα με τα blogs.

Κατ’ αρχήν πρέπει να παρατηρήσουμε ότι αυτό που ονομάστηκε «λούμπεν ενημέρωση» είναι κοινός τόπος στα παραδοσιακά media. Φαίνεται από τη διάρθρωση της αγοράς και αποκαλύπτεται με κάθε ευκαιρία. Παρά το δρακόντειο νομοθετικό πλαίσιο -κάτι που αποδεικνύεται από την κίνηση στο κτίριο 9 της Ευελπίδων- και εκβιασμοί γίνονται, και συκοφαντίες εκτοξεύονται και λάσπη ρίχνεται.

Οι αυστηροί νόμοι δεν ευπρέπισαν τον δημόσιο διάλογο της χώρας. Αντιθέτως, διά των αγωγών φιμώθηκαν πολλές χρήσιμες απόψεις. Εχει παρατηρηθεί δε ότι οι νόμοι περί εξύβρισης και συκοφαντικής δυσφήμισης δεν χρησιμοποιούνται από τους ανυπεράσπιστους πολίτες. Κυρίως χρησιμοποιούνται από εκείνους που έχουν δημόσιο λόγο και πρόσβαση στα ΜΜΕ (πολιτικούς δημοσιογράφους, καλλιτέχνες κ.λπ.) πολλές φορές ως μέσο ξεκαθαρίσματος λογαριασμών.

Εχει αναλυθεί επαρκώς το πρόβλημα άρσης απορρήτου, των δικτυακών τόπων, ειδικά εκείνων που βρίσκονται στις ΗΠΑ. Εκεί η πρώτη τροπολογία του Συντάγματος προστατεύει απόλυτα τον λόγο, ακόμη κι αν αυτός είναι ακραία υβριστικός. Η υπόθεση Λάρι Φλιντ (εκδότη του πορνογραφικού περιοδικού Hustler) το απέδειξε.

Αλλά ακόμη κι αν μπορούσε να γίνει άρση απορρήτου για πλημμελήματα, όπως είναι η εξύβριση ή η συκοφαντική δυσφήμιση, θα μπορούσε το δικαστικό σύστημα να φορτωθεί την ύλη 100.000 blogs που υπάρχουν σήμερα και θα γίνουν 200.000 αύριο; Εδώ σήμερα -και λόγω της δικομανίας των επωνύμων- στενάζουν τα δικαστήρια με 30 εφημερίδες και 20 κανάλια, σκέπτεται κανείς πόσες αγωγές και μηνύσεις έχουν να γίνουν για τα εκατομμύρια σχόλια που δημοσιεύονται καθημερινά στο Διαδίκτυο;

Η μόνη λύση στο πρόβλημα είναι η αυτορρύθμιση, η οποία -όσο κι αν φανεί περίεργο- ήδη υπάρχει. Το πιο πολύτιμο χαρακτηριστικό των blogs, η ελευθεριότητά τους, είναι και η αχίλλειος πτέρνα τους. Εχει άλλο βάρος ένα σχόλιο σε μια εφημερίδα (η οποία φέρει το όποιο βάρος του τίτλου και της ιστορίας της), και διαφορετικό μια ανώνυμη ύβρις στο Διαδίκτυο. Η τελευταία δεν λαμβάνεται σοβαρά, και κυρίως: χάνεται μέσα στον κατακλυσμό των σχολίων που καθημερινά δημοσιεύονται. Από κει και πέρα λειτουργεί και ο πληθωρισμός του λόγου.

Όσο θα αυξάνονται τα blogs, τόσο θα αυξάνονται και οι ύβρεις και οι συκοφαντίες, αλλά ταυτόχρονα αυτές οι ύβρεις και οι συκοφαντίες θα πνίγονται μέσα στην πληθώρα των σχολίων. Αλήθεια: πριν δημιουργηθεί όλη αυτή η φασαρία από τα παραδοσιακά ΜΜΕ, πόσοι είχαν μπει στον κόπο να διαβάσουν τις ύβρεις κατά του δημοσιογράφου κ. Βασίλη Χιώτη στα εκατοντάδες σχόλια που καθημερινά δημοσιεύονται στο press-gr;

*Ο Πάσχος Μανδραβέλης είναι δημοσιογράφος. Το άρθρο του δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Καθημερινή στις 29 Φεβρουαρίου 2008.

Wednesday, February 27, 2008

Ναι στην αυτορρύθμιση, όχι στην κρατική λογοκρισία

Η σημερινή κρίση δεν μας ξαφνιάζει. Ήταν σχεδόν προδιαγεγραμμένη να συμβεί. Εμείς δε γνωρίζουμε ποιοι διαχειρίζονται το press-gr και ειλικρινά δεν έχουμε καμία πρόθεση να λειτουργήσουμε σαν μπλογκο-δικείο. Άλλωστε η συζήτηση περί πιθανών ή μη εκβιασμών δεν αφορά τη μπλογκόσφαιρα αλλά τη Δικαιοσύνη.

Αυτό στο οποίο θέλουμε να σταθούμε είναι ο υπαρκτός προβληματισμός που αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια στο εξωτερικό και αυτές τις μέρες και στην Ελλάδα γύρω από τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των bloggers.

Με 35 χιλιάδες επίσημα καταχωρημένα ελληνικά blogs και αποδεδειγμένες δυνατότητες δημόσιας παρέμβασης κι επιρροής, τα ιστολόγια διεκδικούν τον τελευταίο χρόνο όλο και μεγαλύτερο κομμάτι από την «πίτα» όλων εκείνων που εκφέρουν δημόσιο λόγο. Κάτι που ξαφνιάζει, ενοχλεί και προκαλεί κινητικότητα στους κύκλους τόσο της mainstream πολιτικής όσο και των mainstream μίντια. Αυτό βέβαια είναι το ένα μέρος της εξίσωσης.

Διότι υπάρχει και η πλευρά των μπλόγκερς που ανεβήκαμε στο κύμα της μπλογκόσφαιρας χωρίς να είμαστε προετοιμασμένοι ότι το κύμα αυτό θα μπορούσε να εξελιχθεί και σε τσουνάμι. Με αποτέλεσμα να επιβεβαιωθούν πρόσκαιρα όσοι κακεντρεχείς και καχύποπτοι πιστεύουν πως «όσο πιο ψηλά ανεβαίνει μια μαϊμού, τόσο πιο πολύ φαίνεται ο κώλος της» και να πληθαίνουν οι φωνές που θέτουν με όλο και πιο επιτακτικό τρόπο ζητήματα αξιοπιστίας, διαφάνειας, λογοδοσίας ακόμα και ελέγχου της blogoσφαιρας και ειδικά των ενημερωτικών ιστολογιών.

Το βλέπουμε άλλωστε να συμβαίνει αυτές τις μέρες, μάλιστα από κάθε λογής «δημοσιολογούντες» που ελάχιστη σχέση έχουν με το blogging. Ποιοι είναι αυτοί;

  • Οι διαχειριστές του press-gr που κρύβονται πίσω από την ελευθερία του λόγου και την ιδιαιτερότητα του νέου Μέσου, αντί να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν,
  • Αρκετοί mainstream δημοσιογράφοι που βρήκαν έναν εύκολο στόχο στο πρόσωπο της μπλογκόσφαιρας, παραβλέποντας σκοπίμως την κατρακύλα του επαγγέλματός τους και τη συνακόλουθη απώλεια σημαντικού τμήματος της αξιοπιστίας τους,
  • Η κυβέρνηση η οποία κυριολεκτικά με «τζάμπα μαγκιές» επιχειρεί να φανεί ως δύναμη εξυγίανσης των «αμαρτωλών μπλογκς», όταν εδώ και 4 χρόνια κάνει τα στραβά μάτια σε μείζονα φαινόμενα δημοσιογραφικής και εκδοτικής διαπλοκής, όπως οι 100άδες αργομισθίες δημοσιογράφων στο Δημόσιο αλλά και τα θεσμοθετημένα μαύρα ταμεία των εκδοτών.

Η άποψη της G700 είναι ότι η απόλυτη ελευθερία και ο άναρχος τρόπος λειτουργίας που μέχρι πρότινος αποτελούσαν το μεγάλο πλεονέκτημα μιας μικρής μπλογκόσφαιρας, σήμερα μετατρέπεται σε εν δυνάμει πηγή προβλημάτων. Ο ανοιχτός χαρακτήρας του μέσου και η αλματώδης ανάπτυξή του το καθιστούν εξαιρετικά ευεπίφορο στη χειραγώγηση και επιρρεπές στην ισοπέδωση.

Οι υγιείς δυνάμεις της ελληνικής μπλογκόσφαιρας πρέπει να διαφυλάξουμε την αξιοπιστία των ελληνικών μπλογκς. Καλώς ή κακώς, και κατά τη γνώμη μας πολύ καλώς, η νηπιακή ηλικία για το ελληνικό μπλόγκινγκ τελείωσε. Είναι καιρός οι Έλληνες ιστολόγοι να αναλάβουμε τις ευθύνες που μας αναλογούν πριν είναι αργά. Η κυβέρνηση, τα παραδοσιακά μιντιακά συγκροτήματα και τα κόμματα έχουν κάθε συμφέρον να επιχειρούν να ελέγξουν κάτι που βρίσκεται πέρα και έξω από την άμεση επιρροή τους. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε σε κανένα να επιβάλλει τους δικούς του κανόνες σ’ έναν ελεύθερο θεσμό της κοινωνίας των πολιτών.

Αυτό βέβαια σημαίνει πως εμείς οι ίδιοι πρέπει να κινηθούμε άμεσα και χωρίς χρονοτριβές στην κατεύθυνση της αυτορρύθμισης. Και απευθυνόμαστε πρωτίστως σε όλα τα ελληνικά μπλογκς που ξεφεύγουν από τον χαρακτήρα ενός ιστολογίου προσωπικής έκφρασης και διεκδικούν δημόσιο ρόλο και λόγο στα πράγματα.

Η αξιοπιστία αυτών των μπλογκς από δω και μπρος θα εξαρτηθεί από τρεις θεμελιώδεις παράγοντες:

α) τη διαφάνεια ως προς την ταυτότητα των διαχειριστών του

β) την τήρηση ενός κώδικα δεοντολογίας (ύψιστης σημασίας για τα ενημερωτικά blogs) και

γ) την ανοιχτή συμμετοχή των αναγνωστών στη διαμόρφωση των απόψεων που εκπροσωπούν τα ιστολόγια (ύψιστης σημασίας για τα κοινωνικοπολιτικά ιστολόγια).

Τα παραπάνω ζητήματα ξεπερνούν κατά πολύ τα στενά όρια μιας συζήτησης γύρω από την ανωνυμία. Άλλωστε οι ανώνυμοι δεν είναι ποτέ ανώνυμοι στο διαδίκτυο. Τόσο οι διαχειριστές ενός ιστολογίου όσο και οι σχολιαστές που γράφουν στα comments, διαθέτουν ip address αποστολέα, ενώ επιπρόσθετα οι διαχειριστές των blogs διαθέτουν email το οποίο διατηρεί ο πάροχος για να εντοπίζει τον χρήστη.

Το κρίσιμο λοιπόν θέμα είναι η αυτορρύθμιση. Και εδώ όλη η ελληνική διαδικτυακή κοινότητα των μπλόγκερς πρέπει να κινηθεί με αποφασιστικό τρόπο για να διασφαλίσει την αξιοπιστία της. Ένας κώδικας δεοντολογίας που θα δεσμεύει όλα τα μέλη της κοινότητας και θα αποκλείει όσους καταχρώνται τη «διαδικτυακή ανωνυμία» είναι μια καλή αρχή. Παρεμφερείς πρωτοβουλίες υπάρχουν ήδη στο εξωτερικό και χρήσιμο υλικό μπορεί να προέλθει π.χ. από εδώ A Bloggers Code of Ethics ή εδώ One Proposed Code of Ethics.

ΥΓ. Είναι περιττό βέβαια να τονίσουμε ότι το ίδιο άμεσα και αποτελεσματικά θα πρέπει να κινηθούν και οι ελληνικές δημοσιογραφικές ενώσεις που για άλλη μια φορά πιάστηκαν στον ύπνο, καθώς οι κώδικες δεοντολογίας τους δεν περιέχουν καμία απολύτως αναφορά που να δεσμεύει τα μέλη τους σχετικά με το δημοσιογραφικό μπλογκινγκ, σε αντίθεση με ξένους δημοσιογραφικούς οργανισμούς βλ. NY TIMES (http://www.nytco.com/press/ethics.html#B5) που έχουν αφιερώσει ολόκληρο σχετικό εδάφιο στον εταιρικό κώδικα δεοντολογίας τους.

Monday, February 25, 2008

Μπορούν οι κυβερνήσεις να επηρεάσουν μακροπρόθεσμα τις δημογραφικές τάσεις;

Από τον Alastair Murray*

Τουλάχιστο θεωρητικά, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δικαιούνται να επιχειρούν να παρέμβουν στις αρνητικές δημογραφικές εξελίξεις και την υπογεννητικότητα που χαρακτηρίζει τα ευρωπαϊκά κράτη. Τα τελευταία λίγα χρόνια, έχει γίνει πολύ συζήτηση για το αν θα ήταν θετικό να αναλάβουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πολιτικές πρωτοβουλίες για να βελτιώσουν τη γεννητικότητα στις χώρες τους.

Οι πρωτοβουλίες αυτές μπορούν να πάρουν δύο μορφές:

  • Πολιτικές υπέρ της γεννητικότητας (π.χ. φοροαπαλλαγές) με σκοπό την αύξηση του δείκτη γεννητικότητας
  • Χαλάρωση των περιορισμών στη μετανάστευση, ώστε να αυξηθεί η εισροή νέων εργαζομένων.

Ας δούμε αν κάποια από τις προσεγγίσεις αυτές μπορεί πράγματι να απαντήσει στις δημογραφικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη.

Η επιστροφή της ενίσχυσης της γεννητικότητας

Οι πολιτικές υπέρ της γεννητικότητας έχουν μακρά (και αντιπαθή) ιστορία. Οι αρχαίοι Βαβυλώνιοι, οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι ανάλαβαν όλοι νομοθετικά μέτρα ενίσχυσης της οικογένειας κι ενθάρρυνσης της τεκνοποιίας.

Τον περασμένο αιώνα, πολλά αυταρχικά καθεστώτα δυσφήμισαν την προσπάθεια αυτή, χρησιμοποιώντας καταπιεστικά κι ανελεύθερα μέτρα με σκοπό να αυξήσουν τον εθνικό τους πληθυσμό.

Παρ' όλα αυτά, τα τελευταία χρόνια ο «γεννητισμός» αποκαταστάθηκε πολιτικά σε μεγάλο βαθμό σε πολλές χώρες της Ευρώπης.

Ασφαλώς, ανάμεσα στους υποστηρικτές της ενίσχυσης της τεκνοποιίας εξακολουθούν να βρίσκονται και συντηρητικοί, που ελπίζουν σε αποκατάσταση των «παραδοσιακών αξιών». Σήμερα όμως, ο σχετικός διάλογος έχει μετατοπιστεί προς το πόσο αναγκαίες είναι οι λεγόμενες πολιτικές ενίσχυσης της οικογένειας, που προωθούν μέτρα για τη διευκόλυνση των γονέων να συνδυάσουν οικογένεια και καριέρα, αλλά και άλλα κίνητρα, όπως π.χ. φοροαπαλλαγές -ή προσφορά ευάριθμων υπηρεσιών βρεφονηπιακής φροντίδας.

Αυτού του είδους ο φιλελεύθερος γεννητισμός θεμελιώνεται εν μέρει στο εύρημα των σχετικών ερευνών πως οι γυναίκες δεν τεκνοποιούν όσο θα ήθελαν. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η δεξαμενή σκέψης «ερευνητικό ινστιτούτο για δημόσιες πολιτικές» (IPPR) εκτίμησε πως κάθε χρόνο γεννώνται 90,000 παιδιά λιγότερα από όσα θα ήθελαν να τεκνοποιήσουν οι γυναίκες της χώρας.

Αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), το «ευρωβαρόμετρο» έδειξε πως ενώ κάθε γυναίκα επιθυμεί κατά μέσο όρο να αναθρέψει 2.36 παιδιά, ενώ ο πραγματικός δείκτης γεννητικότητας της ΕΕ δεν αρκεί ούτε καν για να διατηρήσει σταθερό τον πληθυσμό.

Από παρόμοια δεδομένα πολλοί εξήγαγαν το συμπέρασμα πως οι πολιτικοί θα έπρεπε να αφιερωθούν στο να μειώσουν το χάσμα μεταξύ της επιθυμητής και της πραγματικής γεννητικότητας -και να ευνοήσουν έτσι την αύξηση του αριθμού των γεννήσεων.

Το πρόβλημα είναι πως παρόμοια στατιστικά δεδομένα δε μας λένε και πολλά πράγματα. Κατ' αρχήν δεν είναι ξεκάθαρο κατά πόσο είναι πράγματι δυνατό να μειωθεί το χάσμα μεταξύ επιθυμητής και πραγματικής γεννητικότητας χάρη σε δημόσιες πολιτικές.

Ύστερα, όταν είναι νέες, οι γυναίκες τείνουν να υπερεκτιμούν τον αριθμό των παιδιών που θα επιθυμούσαν να αποκτήσουν. Οι απαντήσεις τους μπορεί να επηρεάζονται από κοινωνικές προσδοκίες, που στην Ευρώπη εξακολουθούν να επιτάσσουν σε κάθε γυναίκα να αποκτήσει δύο ή και περισσότερα παιδιά, παρά από τις αυθεντικές τους επιθυμίες.

Η πρόσφατη έρευνα του «ευρωβαρόμετρου» έδειξε επίσης πως η χαμηλή γονιμότητα οφείλεται κυρίως τόσο σε θέματα υγείας, όσο και σε πλευρές που σχετίζονται με το σύγχρονο τρόπο ζωής, όπως π.χ. την αδυναμία των γυναικών να βρουν μόνιμο σύντροφο.

Επίσης οι άνδρες επιθυμούν εν γένει λιγότερα παιδιά -και ο λόγος τους δεν είναι καθόλου αμελητέος στο πόσα παιδιά θα αποκτήσει τελικά το ζευγάρι.

Εκτός αυτών όμως, υπάρχουν πολλοί λόγοι αμφισβήτησης της αποτελεσματικότητας των πολιτικών ενίσχυσης των γεννήσεων. Είναι αλήθεια πως η γεννητικότητα αυξήθηκε στη Γαλλία στα τέλη της δεκαετίας του 1990, μετά την καθιέρωση του «γονικού επιδόματος εκπαίδευσης» (ΑΡΕ) που δίνεται στις μητέρες που επιλέγουν να σταματήσουν να εργάζονται μετά τη γέννηση του τρίτου τους παιδιού.

Σύμφωνα με μία έρευνα, το 50% σχεδόν της αύξησης των γεννήσεων των ετών 1995-2000 οφείλεται άμεσα σε αυτό το επίδομα.

Αλλά είναι πολύ νωρίς ακόμα για να εκτιμήσουμε τη μακροπρόθεσμη συμβολή του μέτρου στην γεννητικότητα. Υπάρχουν δεδομένα από τη Σουηδία που μας καλούν να μη βιαζόμαστε να βγάλουμε συμπεράσματα. Τη δεκαετία του 1980, οι φιλικές προς την οικογένεια πολιτικές της Σουηδίας εκτόξευσαν το δείκτη γεννητικότητας στο 2.14 (το 1990). Η τάση αυτή όμως απεδείχθη βραχύβια: το 2000 ο δείκτης γεννητικότητας είχε επιστρέψει στο... 1.54.

Με παρόμοιο τρόπο, μία έρευνα στο Κεμπέκ έδειξε πως οι πολιτικές προώθησης της γεννητικότητας που εισήχθησαν εκεί τη δεκαετία του 1980 επηρέασαν βραχυπρόθεσμα το ρυθμό των γεννήσεων. Σήμερα ο δείκτης γεννητικότητας του Κεμπέκ εξακολουθεί να είναι από τους χαμηλότερους του Καναδά.

Ακόμα περισσότερες αμφιβολίες για τις επιπτώσεις των πολιτικών υπέρ της γεννητικότητας εγείρονται όταν εξετάσουμε ένα-ένα τα μέτρα που έχουν ληφθεί στο πλαίσιό τους. Θα μπορούσε κανείς να υποθέσει πως οι φοροαπαλλαγές σε περίπτωση τεκνοποιίας θα λειτουργούσαν ως κίνητρο στην απόκτηση παιδιών. Τα δεδομένα όμως δείχνουν πως αυτό μόνο περιθωριακά συμβαίνει: μία σχετική έρευνα σε 22 βιομηχανικά κράτη έδειξε πως τα φορολογικά κίνητρα επηρεάζουν ελάχιστα τον αριθμό των γεννήσεων.

Η ελάφρυνση κατά 25% της οικογενειακής φορολογίας έδειξε να αυξάνει το δείκτη γεννητικότητας μόνο κατά 0.07. Η -για να το πούμε διαφορετικά- στη Βρετανία η αύξηση των δημοσίων δαπανών για τα παιδιά κατά 3.3 δις ευρώ ετησίως θα αύξαινε το δείκτη γεννητικότητας του Ηνωμένου Βασιλείου από το 1.84 στο... 1.91.

'Αλλες έρευνες δείχνουν πως τα οφέλη μπορεί να είναι ακόμα πιο αμελητέα· οι φοροαπαλλαγές μπορεί πρόσκαιρα να επηρεάζουν προς τα πάνω τη γεννητικότητα, αλλά μακροπρόθεσμα η επίδρασή τους είναι ακόμα μικρότερη.

Έτσι, π.χ. μία αμερικανική έρευνα για την επίδραση των φοροαπαλλαγών σε νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος με εξαρτημένα μέλη έδειξε πως αυτές επιδρούσαν έντονα θετικά στην απόφαση για απόκτηση παιδιού, ιδίως όμως στο χρόνο της τεκνοποιίας.

Είναι δε ακόμα δυσκολότερο να αξιολογήσει κανείς την επίδραση πολιτικών «ενίσχυσης της οικογένειας» στη γεννητικότητα. Υπάρχει δυσκολία ακόμα και για να αποκατασταθεί η σχέση αιτίου-αιτιατού: κάνουν οι γυναίκες περισσότερα παιδιά λόγω του ελαστικού ωραρίου ή μήπως επειδή έχουν παιδιά αναζητούν θέσεις εργασίας με ελαστικό ωράριο;

Εξίσου σοβαρά εμπόδια βρίσκει η έρευνα της σχέσης μεταξύ γεννητικότητας και βρεφονηπιακής φροντίδας. Μία έρευνα σε 21 κράτη-μέλη του «οργανισμού οικονομικής συνεργασίας και αναπτύξεως» (ΟΟΣΑ) έδειξε σημαντική επίδραση της βρεφονηπιακής μέριμνας με τη γεννητικότητα. Όμως μια άλλη έρευνα στη Σουηδία δεν βρήκε να επηρεάζεται η απόκτηση δεύτερου ή τρίτου παιδιού από την παροχή βρεφονηπιακών σταθμών. Παρομοίως, μία έρευνα στη Νορβηγία έδειξε πως μια αύξηση στην πρόσβαση στη βρεφονηπιακή μέριμνα της τάξεως του 20% αύξησε το δείκτη γεννητικότητας κατά 0.05 παιδιά/γυναίκα.

Συμπερασματικά, ενώ υπάρχουν ενδείξεις πως μεγάλης έντασης πολιτικές επιχειρήσεις υπέρ της αύξησης του ρυθμού των γεννήσεων μπορεί πράγματι να φέρει αποτελέσματα, πιθανότατα η επίδρασή τους είναι μάλλον περιορισμένης έκτασης. Τα εμπειρικά δεδομένα δείχνουν πως εκτενείς πολιτικές προσπάθειες ενίσχυσης της οικογένειας επηρεάζουν εν γένει σε περιορισμένο βαθμό το δείκτη γεννητικότητας -και μάλιστα πως συχνά η όποια επίδρασή τους είναι βραχύβια.

Τα όρια της επίδρασης της μετανάστευσης στη δημογραφία

Συχνά προτείνεται ως λύση για το δημογραφικό πρόβλημα της Ευρώπης η αύξηση της ροής της μετανάστευσης. Οι υποστηρικτές της μετανάστευσης επιχειρηματολογούν πως περισσότερες αφίξεις μεταναστών θα μειώσουν τον ηλικιακό μέσο όρο και θα αυξήσουν τον πληθυσμό. Ο ηλικιακός μέσος όρος, τονίζουν, αυξάνει λιγότερο στις ΗΠΑ από ότι στην Ευρώπη και την Ιαπωνία, εν μέρει λόγω των υψηλότερων ρυθμών μετανάστευσης της Αμερικής. Η Ευρώπη, υπονοούν, θα έπρεπε να μιμηθεί τις ΗΠΑ στο θέμα αυτό.

Χωρίς να υπολογίσουμε εδώ τα ανθρωπιστικά προβλήματα που συνδέονται με το ζήτημα, δεν υπάρχει αμφιβολία πως η μετανάστευση συνδέεται με ευεργετικές οικονομικές επιπτώσεις -ιδίως λόγω του ότι απασχολούνται σε επαγγελματικούς κλάδους που δεν μπορούν να στελεχωθούν από το εργατικό δυναμικό που διαθέτει η χώρα υποδοχής.

Μπορεί όμως να λειτουργήσει η μετανάστευση ως πανάκεια για το δημογραφικό πρόβλημα της Ευρώπης, όπως ορισμένοι υποστηρίζουν; Πολύ αμφίβολο. Βραχυπρόθεσμα βέβαια, η μετανάστευση έχει δύο θετικές επιπτώσεις: αυξάνει τον ενεργό πληθυσμό και αυξάνει το δείκτη γεννητικότητας (καθώς οι μετανάστες γεννούν περισσότερα παιδιά από τους ντόπιους). Συν τω χρόνω όμως, και τα δύο αυτά οφέλη εκλείπουν: πρώτον οι μετανάστες γερνούν με τη σειρά τους, αλλά και ο δείκτης γεννητικότητάς τους τείνει να προσαρμόζεται σε αυτόν της χώρας υποδοχής.

Καθώς συνταξιοδοτούνται οι μετανάστες, συμβάλουν με τη σειρά τους στην επιδείνωση της σχέσης εργαζόμενων/συνταξιούχων, πράγμα που οδηγεί τα κράτη να επιχειρούν να προσελκύουν νέους μετανάστες...

Ο ΟΗΕ έχει υπολογίσει ακριβώς πόσους μετανάστες θα χρειάζονταν τα ευρωπαϊκά κράτη για να διατηρήσουν σταθερή τη σχέση εργαζομένων/συνταξιούχων έως το 2050. Η Γερμανία π.χ. θα χρειαζόταν... 188 εκατομμύρια μετανάστες και θα έφτανε σε πληθυσμό τα 299 εκατομμύρια το 2050 (έναντι 82 σήμερα). Τα στοιχεία του ΟΗΕ μπορεί να έχουν το μειονέκτημα πως υιοθετούν ως στόχο τη (μη ρεαλιστική) διατήρηση της -εξαιρετικής- σχέσης εργαζομένων/συνταξιούχων της δεκαετίας του 1990.

Ακόμα κι έτσι όμως, το γεγονός παραμένει: είναι εντελώς αδύνατο να υπάρξει χώρα πρόθυμη να δεχθεί τόση μετανάστευση όση χρειάζεται για να μην έχει δημογραφικό πρόβλημα τα επόμενα χρόνια.

Είναι σημαντικό να πούμε πως αυτό δεν είναι επιχείρημα κατά της μετανάστευσης. Υπάρχουν πολλά τεκμηριωμένα επιχειρήματα υπέρ της μετανάστευσης· απλά η μακροπρόθεσμη επίλυση του δημογραφικού προβλήματος της Ευρώπης δεν συγκαταλέγεται σε αυτά.

Πολιτικές υπέρ της γεννητικότητας στην Ευρώπη

Η Γαλλία, που έχει έναν από τους υψηλότερους δείκτες γεννητικότητας στην Ευρώπη, διαθέτει επίσης την καλύτερα επεξεργασμένη πολιτική υπέρ της γεννητικότητας στην ήπειρο. Ένα από τα στοιχεία του γαλλικού μοντέλου, που συναντά το αυξανόμενο ενδιαφέρον των εταίρων της, είναι η έμφαση που δίνει στην απόκτηση τρίτου παιδιού. Η επιλογή αυτή οφείλεται στο εύρημα των γαλλικών απογραφικών στοιχείων πως η μείωση της γεννητικότητας στη Γαλλία οφειλόταν στη μείωση των τρίτεκνων και των πολύτεκνων οικογενειών.

Το γαλλικό μοντέλο περιλαμβάνει οικογενειακές φοροαπαλλαγές ανάλογες με τον αριθμό των παιδιών που διαθέτει η οικογένεια, αλλά και άλλα γενναιόδωρα μέτρα όπως την «κάρτα πολύτεκνου», που συνδέεται με γενναιόδωρες εκπτώσεις., π.χ. στις δημόσιες συγκοινωνίες. Το 2005 μάλιστα διπλασιάστηκε το επίδομα τρίτου τέκνου κι έφτασε τα 1,000 ευρώ μηνιαίως, ως κίνητρο για να αφιερωθούν οι πολύτεκνες γυναίκες στην ανατροφή των παιδιών τους.

Αυτή η επικέντρωση της γαλλικής δημογραφικής πολιτικής στην απόκτηση τρίτου παιδιού φαίνεται πως αποδίδει. Μία πρόσφατη συγκριτική έρευνα της γεννητικότητας στη Γαλλία και τη Βρετανία βρήκε πως η Γαλλία έχει περισσότερους τρίτεκνους σε όλες τις κοινωνικές κατηγορίες.

Ο υψηλός, για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, δείκτης γεννητικότητας της Γαλλίας, προσέλκυσε το ενδιαφέρον πολλών εκ των γειτόνων της. Η κυβέρνηση του Βερολίνου π.χ. προειδοποίησε πως αν δεν βελτιωθεί η γεννητικότητα της Γερμανίας η χώρα «θα κατεβάσει ρολά». Εισήγαγε έτσι μία σειρά μεταρρυθμίσεων για να βελτιώσει το δείκτη γεννητικότητας, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται η υποχρέωση των ανδρών που ζητούν κρατικά επιδόματα να φροντίζουν για δύο μήνες νεογέννητα παιδιά.

Τα νέα επιδόματα πατρότητας/μητρότητας από τον Ιανουάριο του 2007 φθάνουν τα δύο-τρίτα του εισοδήματος των γονέων, έως το ύψος των 1,800 ευρώ μηνιαίως. Οι γονείς δικαιούνται ακόμα φοροαπαλλαγές ύψους έως και 3,000 ευρώ ετησίως για έξοδα ανατροφής παιδιού.

Η Σουηδία δεν επιδοτεί άμεσα τη γεννητικότητα, αλλά τα μέτρα της «υπέρ της οικογένειας» -όπως π.χ. εκείνα που πολλαπλασιάζουν τις δυνατότητες των γυναικών να συνδυάσουν καριέρα και οικογένεια- θεωρούνται μοντέλο φιλελεύθερου γεννητισμού. Στη Σουηδία ισχύουν γενναιόδωρα προνόμια μητρότητας και πατρότητας, και βρεφονηπιακή φροντίδα για όλους.

Αυτά τα μέτρα οδήγησαν σε αύξηση της γεννητικότητας τη δεκαετία του 1980, αλλά η αύξηση των γεννήσεων σταδιακά εκμηδενίστηκε τη δεκαετία του 1990.


Ο Alastair Murray είναι διευθυντής του βρετανικού think tank «Centre Forum».Το άρθρο με τίτλο Can governments alter long-term demographics? σ δημοσιεύτηκε στην έρευνα Growing old gracefully: How to ease population ageing in Europe Η μετάφραση έγινε από την ομάδα του PPOL.

Saturday, February 23, 2008

Τι θα γίνει με όλα τα υπόλοιπα Κοσσυφοπέδια;

Από τον Φίλιπ Μπάουρινγκ*

Χονγκ Κονγκ: Τα Βαλκάνια μπορεί να απέχουν πολύ από την Ασία, αλλά ο όρος «βαλκανοποίηση» δεν λέει να φύγει από το μυαλό πολλών ηγετών, ιδίως εκείνων που έζησαν την περίοδο της αστάθειας που ακολούθησε την αποαποικιοποίηση.

Αν και το ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου δεν απασχολεί ιδιαίτερα την κοινή γνώμη στην Ασία, ανησυχεί μολοταύτα όλους όσοι αναρωτιούνται για τις επιπτώσεις που θα έχει αυτή η απόσχιση σε χώρες που μάχονται εναντίον αυτονομιστικών κινημάτων των δικών τους μειονοτήτων.

Σημειώνουν πως ενώ η διάσπαση της Γιουγκοσλαβίας ξεκίνησε από εσωτερικές δυνάμεις, η ανεξαρτητοποίηση του Κοσσυφοπεδίου έγινε πραγματικότητα διότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) υποστήριξαν ενεργά την απόσχισή του από τη Σερβία. Το αν αυτό έγινε από ιδεαλισμό ή ως ένα είδος τιμωρίας για τις πράξεις της Σερβίας κατά τη διάρκεια της εποχής Μιλόσεβιτς (Milošević), δεν απασχολεί ιδιαίτερα όλους εκείνους που νιώθουν πως το ζήτημα τους αφορά άμεσα.

Η Ινδονησία και η Σρι Λάνκα έχουν ήδη τονίσει πως δεν πρόκειται να αναγνωρίσουν την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου. Η Κίνα και το Βιετνάμ υπογραμμίζουν πως η όποια λύση δεν είναι δυνατό να πλήττει την εδαφική ακεραιότητα της Σερβίας.

Πολλοί ακόμα Ασιάτες ηγέτες φαίνεται να αντιδρούν μάλλον αρνητικά στην προοπτική ενός ανεξάρτητου Κοσσυφοπεδίου.

Δύο είναι τα θέματα που κυρίως απασχολούν τους Ασιάτες.

Το πρώτο είναι πόσο πολύ θα επεκταθεί η έννοια του δικαιώματος στην αυτοδιάθεση. Το Κοσσυφοπέδιο δεν είναι παρά ένα κρατίδιο 2 εκατομμυρίων κατοίκων, το 10% των οποίων μάλιστα είναι Σέρβοι, που αντιτίθενται σφοδρά στην προοπτική της απόσχισής του.

Το δεύτερο είναι πότε επιτέλους -και πώς- θα τερματιστεί η αποσύνθεση των παλαιών αυτοκρατοριών. Στο κάτω-κάτω, ο ίδιος ο όρος «βαλκανοποίηση» προέκυψε από τη διάλυση δύο μεγάλων αυτοκρατοριών που εκτείνονταν στο έδαφος των Βαλκανίων, της οθωμανικής και της αυστροουγγρικής, από την οποία προέκυψαν δέκα τουλάχιστο κράτη.

Ίσως η ίδια η φύση της ΕΕ να ευνοεί τη συνύπαρξη μιας πλειάδας μικρο-κρατών εντός μίας ευρύτατης οντότητας. Στο πλαίσιο αυτό πράγματι το Κοσσυφοπέδιο είναι εξίσου βιώσιμο με το Λουξεμβούργο. Ίσως εντέλει η ΕΕ να είναι ο φυσικός διάδοχος της οθωμανικής και της αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας που θα ενσωματώνει σταδιακά όλα τα βαλκανικά κράτη, μικρά και μεγάλα.

Ίσως. Αλλά αυτό το ενδεχόμενο καθόλου δεν καθησυχάζει τις περιοχές του κόσμου που δε διαθέτουν δομές ανάλογες με την ΕΕ. Από το 1945 -αν όχι από νωρίτερα- κυριαρχούσαν εδώ δύο αξιώματα: πρώτον, τα αναγνωρισμένα από τη διεθνή κοινότητα και τον ΟΗΕ κράτη-έθνη· δεύτερον, τα σταθερά τους σύνορα, που τα είχε καθορίσει η ιστορική τους διαδρομή ως δυτικές αποικίες.

Έως σήμερα, μετα-αποικιακά έχουν υπάρξει εντυπωσιακά λίγες αποσχίσεις. Η βασικότερη ήταν η απόσχιση του Μπαγκλαντές από το Πακιστάν που όμως βρισκόταν χίλια πεντακόσια χιλιόμετρα μακριά (κι ήταν εντελώς διαφορετικό από πολιτιστική άποψη). Η απόσχιση της Σιγκαπούρης από τη Μαλαισία ήταν ειρηνική· εκείνη της Ερυθραίας από την Αιθιοπία δεν ήταν.

Εντούτοις, πολλά αφρικανικά και ασιατικά κράτη ανησυχούν βαθιά για την εδαφική τους ακεραιότητα. Η κατάρρευση των μεγάλων αυτοκρατοριών (η σοβιετική ήταν το τελευταίο παράδειγμα) είναι ακόμα πολύ πρόσφατη ώστε να νιώθουν σιγουριά για τη μονιμότητα των συνόρων τους. Έτσι ανησυχούν βαθιά όταν βλέπουν τη δύση να υποστηρίζει, έστω και λεκτικά, σχεδόν ενστικτωδώς διάφορα αποσχιστικά κινήματα.

Στο Νταρφούρ, τη Δυτική Παπούα, τη Ναγκαλάνδη ή τις πολιτείες των Σαν, οι δυτικοί συμπαρατάσσονται στο πλευρό ανυπότακτων μειονοτήτων που αντιμάχονται τις κεντρικές κυβερνήσεις κρατών που οι ίδιοι οι δυτικοί κατασκεύασαν.

Η λύση που επελέγη για το Κοσσυφοπέδιο όμως δε δείχνει να προσφέρει καν λύση στο ζήτημα των γλωσσικών μειονοτήτων που θέλουν να αποσχιστούν από τα κράτη τους. Αν ήταν αυτός ο στόχος, θα έπρεπε να επιλεγεί η λύση της διχοτόμησης του Κοσσυφοπεδίου μεταξύ Αλβανίας και Σερβίας, όχι η δημιουργία ενός μικρο-κράτους με μία πολυπληθή δυσαρεστημένη σερβική μειονότητα.

Στον τρίτο κόσμο, πολλοί πολιτικοί παράγοντες δυσπιστούν για τις προθέσεις που υποκρύπτουν αυτές οι κινήσεις της δύσης. Σημειώνουν με νόημα πως πολλοί δυτικοί παράγοντες θα έβλεπαν με καλό μάτι το διαμελισμό του Ιράκ σε τρία κράτη, ένα σιιτικό, ένα σουνιτικό κι ένα κουρδικό.

Ακόμα κι εκείνοι που αναγνωρίζουν τη συμβολή της ΕΕ και των ΗΠΑ στην επίλυση διεθνών προβλημάτων και τη σταθερότητα, ανησυχούν.

Πάρτε τη Σρι Λάνκα. Η λογική του Κοσσυφοπεδίου υπαγορεύει πως οι Ταμίλ θα δικαιούνταν ένα ξεχωριστό κράτος στα βόρεια του νησιού. Κάτι τέτοιο όμως θα είχε φοβερές επιπτώσεις στην Ινδία, που η ίδια η ύπαρξή της εξαρτάται από το αν οι βασικές εθνοτικές της συνισταμένες (οι Ταμίλ, οι Σιχ, οι Ινδοί) θα συνεχίσουν να αποδέχονται μία επικυρίαρχη ταυτότητα και το πλεονέκτημα που τους δίνει η ετερογένεια και ο μεγάλος τους πληθυσμός.

Αυτές οι ενστάσεις βέβαια δε σημαίνουν πως τα μειονοτικά δικαιώματα είναι ασήμαντα. Η Κίνα δεν μπορεί να καταπιέζει το Θιβέτ ή τους τουρκογενείς στο Σινζιάνγκ, η Ρωσία δεν μπορεί να σφαγιάζει τους Τσετσένους, η Ταϊλάνδη δε δικαιούται να επιβάλει στη μαλαισιανή-μουσουλμανική της μειονότητα ξένους προς αυτήν νόμους και γλώσσα κ.ο.κ.

Το πρόβλημα είναι πως για το μεγάλο μέρος της Αφρικής και της Ασίας, η ύπαρξη σταθερών κρατών είναι συνώνυμη με την ύπαρξη στοιχειώδους διοίκησης και οικονομικής ανάπτυξης. Όπως δείχνει η περίπτωση της Κένυας, ακόμα και σε κράτη με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και χωρίς φανερά αποσχιστικά κινήματα, εξακολουθεί να υφίσταται πρόβλημα κοινωνικής ένταξης των διαφόρων εθνοτήτων τους.

Ίσως η ανεξαρτητοποίηση του Κοσσυφοπεδίου να είναι η τελευταία πράξη της «βαλκανοποίησης» των παλιών ευρωπαϊκών αυτοκρατοριών. Ίσως όμως και να είναι μία μεγάλη νίκη για τον φυλετισμό και να δημιουργεί προηγούμενο που θα δημιουργήσει προβλήματα σε πολυάριθμες άλλες χώρες.

Το ζήτημα της αποκατάστασης της αυτονομίας και των δικαιωμάτων των μειονοτήτων ίσως να αντικατασταθεί από τον ανταγωνισμό μεταξύ αποσχιστικών κινημάτων και κεντρικών κυβερνήσεων, με πολύ πιο δυσάρεστα αποτελέσματα.

Philip Bowring είναι επιφυλλιδογράφος και συγγραφέας, που ασχολείται κυρίως με τις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις στην Ασία. Το άρθρο με τίτλο What about all the other Kosovos? δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα International Herald Tribune στις 20-02-2008.

Friday, February 22, 2008

Ακρίβεια: πως επηρεάζει ο πληθωρισμός πλούσιους και φτωχούς

Από euro2day και Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Eurobank*
Επιμέλεια G700

Ο πληθωρισμός στην Ελλάδα μειώθηκε δραματικά από περίπου 20% στις αρχές της δεκαετίας του 1990 στο 10% στα μέσα της δεκαετίας του 1990 και στο 3% στα τέλη της ίδιας δεκαετίας.

Η επιτυχία μείωσης του πληθωρισμού οφείλεται κυρίως στην προσπάθεια της χώρας να επιτύχει τα κριτήρια του Μάαστριχτ για ένταξη στην Ευρωζώνη. Ένα από τα κριτήρια ήταν και ο πληθωρισμός.

Παρά τη μεγάλη πτώση του πληθωρισμού, η δυσφορία των πολιτών για τις αυξήσεις των τιμών παραμένει ισχυρή και εμφανίζεται εντονότερη απ’ ό,τι στο παρελθόν. Σε όλες τις δημοσκοπήσεις ο πληθωρισμός και, πιο συγκεκριμένα, η «ακρίβεια» είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των νοικοκυριών. Για παράδειγμα, σε έρευνα που διενήργησε η εταιρεία δημοσκοπήσεων MRB Hellas για λογαριασμό του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων (ΣΕΒ), το 74,5% των ερωτώμενων θεωρούν το ευρώ αρνητική εξέλιξη για την ελληνική οικονομία, συνδέοντας το με την ακρίβεια.

Ταυτόχρονα στη μηνιαία επισκόπηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πορεία των τιμών του καταναλωτή, οι Έλληνες παρουσιάζονται ιδιαίτερα απαισιόδοξοι θεωρώντας ότι το ευρώ έφερε μαζί του υψηλό πληθωρισμό.

Η δυσφορία των πολιτών για τις αυξήσεις των τιμών δεν φαίνεται εκ πρώτης όψεως να έχει αντιστοιχία με την πορεία του γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΔΚΤ), η οποία είναι μεν ανοδική, αλλά όχι υπερβολικά ανοδική. Ο πληθωρισμός, με άλλα λόγια, για το μέσο ελληνικό νοικοκυριό είναι τα τελευταία χρόνια θετικός μεν, αλλά πολύ χαμηλός σε σχέση με το παρελθόν.

Η αναντιστοιχία που υπάρχει ανάμεσα στις αντιλήψεις του κόσμου για τον πληθωρισμό και τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος (ΕΣΥΕ) για τον πληθωρισμό οφείλεται κυρίως στις διαφοροποιήσεις των επιπτώσεων του πληθωρισμού στις διαφορετικές κοινωνικές ομάδες.

Αν, για παράδειγμα, αγαθά πρώτης ανάγκης, όπως η διατροφή, η στέγαση, η ενέργεια, αυξάνονται με υψηλότερους ρυθμούς, όπως πράγματι συμβαίνει, τότε είναι φυσιολογική και η δυσφορία του κόσμου, ιδιαίτερα των κατώτερων εισοδηματικών κλιμακίων, των οποίων η κατανάλωση για τα αγαθά πρώτης ανάγκης απορροφά ένα μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους.

Η ασύμμετρη αύξηση των τιμών των επιμέρους αγαθών και υπηρεσιών έχει, επομένως, αναδιανεμητικό χαρακτήρα και εφόσον επηρεάζει αρνητικά μια σημαντική μερίδα του πληθυσμού για μακρύ χρονικό διάστημα, επηρεάζει αρνητικά τις αντιλήψεις για τον πληθωρισμό καθώς και για τη συμβολή της κυκλοφορίας του ευρώ στη διαμόρφωσή του.

Σε μελέτη που επιμελήθηκε ο οικονομικός σύμβουλος του Ομίλου Eurobank, καθηγητής κ. Γκίκας Χαρδούβελης (5-2-2007), σε συνεργασία με τις οικονομικές αναλύτριες κα. Όλγα Κοσμά και κα. Έλενα Σιμιντζή , εξετάζεται με λεπτομέρεια η διαφοροποίηση του πληθωρισμού ανάλογα με το εισοδηματικό κλιμάκιο του νοικοκυριού.

Συγκεκριμένα, εξετάζονται οι καταναλωτικές συνήθειες στα δύο άκρα της κατανομής του εισοδήματος στην Ελλάδα και κατασκευάζονται δείκτες τιμών καταναλωτή για «φτωχούς» και «πλούσιους».

Στη συνέχεια περιγράφεται η πορεία των δύο δεικτών από το 1990 έως σήμερα, και συγκρίνεται το ύψος και η διακύμανση του πληθωρισμού για τις δύο αυτές εισοδηματικές τάξεις. Εξετάζεται, επίσης, αν η σχετική πορεία των δύο δεικτών έχει αλλοιωθεί τα τελευταία χρόνια μετά την είσοδο του ευρώ ώστε να δικαιολογείται η δυσφορία των πολιτών για τις ανατιμήσεις.

Διαφορετικές κοινωνικές ομάδες προφανώς αντιμετωπίζουν διαφορετικό πληθωρισμό, αφού καταναλώνουν σε διαφορετικές ποσότητες τα υπάρχοντα αγαθά και υπηρεσίες, έχουν δηλαδή διαφορετικά ”καλάθια της νοικοκυράς”.

Τα κατώτερα εισοδηματικά κλιμάκια ή φτωχά νοικοκυριά ξοδεύουν ένα μεγαλύτερο ποσοστό του εισοδήματός τους για είδη διατροφής και για στέγαση. Τα ανώτερα εισοδηματικά κλιμάκια ξοδεύουν συγκριτικά μεγαλύτερο ποσοστό του εισοδήματός τους στις μεταφορές, την αναψυχή, τα ξενοδοχεία ή την εκπαίδευση.

Επειδή στο πέρασμα του χρόνου οι τιμές των διαφορετικών αγαθών και υπηρεσιών εξελίσσονται με διαφορετικούς ρυθμούς, οι διακυμάνσεις του πληθωρισμού που αντιμετωπίζουν τα κατώτερα εισοδηματικά κλιμάκια είναι διαφορετικές από τις αντίστοιχες διακυμάνσεις που αντιμετωπίζουν τα ανώτερα εισοδηματικά κλιμάκια.

Στη μελέτη ορίζεται το καλάθι του ”φτωχού” νοικοκυριού και το καλάθι του ”πλούσιου” νοικοκυριού με βάση την καταναλωτική συμπεριφορά τους το έτος 2004. Έτος κατά το οποίο έγινε η τελευταία Έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών από την ΕΣΥΕ σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα 6,5 χιλιάδων νοικοκυριών σε όλη την επικράτεια.

Ως νοικοκυριά στα κατώτερα κλιμάκια ή ”φτωχά” νοικοκυριά ορίζονται στην παρούσα μελέτη τα νοικοκυριά με εισόδημα χαμηλότερο από το 60% του διάμεσου εισοδήματος του πληθυσμού των ελληνικών νοικοκυριών. Αυτός είναι και ο ορισμός που χρησιμοποιείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τον ”κίνδυνο φτώχειας”.

Αντίστοιχα, ως νοικοκυριά στα ανώτερα κλιμάκια ή ”ευκατάστατα” ή ”πλούσια” νοικοκυριά ορίζονται με συμμετρικό τρόπο τα νοικοκυριά των οποίων το εισόδημα υπερβαίνει το 140% του διάμεσου εισοδήματος του πληθυσμού των ελληνικών νοικοκυριών. Οι παραπάνω ορισμοί, σύμφωνα με την Έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών του 2004/2005, αντιστοιχούν σε μηνιαία εισοδήματα του έτους 2004, που είναι μικρότερα των 1.192 ευρώ (21,7% του πληθυσμού) ή μεγαλύτερα των 2.781 ευρώ (29,5% του πληθυσμού).

Μάλιστα, τα αποτελέσματα της μελέτης επανεξετάστηκαν και επιβεβαιώθηκαν και με πιο αυστηρούς ορισμούς ”πλουσίων” και φτωχών” νοικοκυριών, χρησιμοποιώντας την καταναλωτική συμπεριφορά του 10% των φτωχότερων και του 10% των πλουσιότερων νοικοκυριών.

Μετά τον ορισμό του καλαθιού των ”φτωχών” και του καλαθιού ”πλούσιων” νοικοκυριών, υπολογίζονται διαφορετικοί δείκτες τιμών καταναλωτή για τους φτωχούς και τους πλουσίους από το 1990 έως σήμερα.

Με τη βοήθεια των δεικτών αυτών συμπεραίνεται ότι:

1) Στα 17 χρόνια από το 1990 έως σήμερα, η μέση απόκλιση του πληθωρισμού των φτωχών από τον πληθωρισμό των πλουσίων είναι σχεδόν μηδενική (0,09 ποσοστιαίες μονάδες για τα 17 χρόνια). Υπάρχουν, βεβαίως, περίοδοι που τα φτωχά νοικοκυριά επιβαρύνονται περισσότερο και περίοδοι που επιβαρύνονται λιγότερο από τα πλούσια νοικοκυριά.

2) Η είσοδος του ευρώ στην Ελλάδα δεν συνοδεύτηκε από μια μεγαλύτερη διαφοροποίηση στο επίπεδο του πληθωρισμού – δηλαδή στο μέσο ύψος των ανατιμήσεων - που αντιμετωπίζουν οι φτωχοί σε σχέση με τους πλούσιους. Συνεπώς, το ευρώ δεν συνοδεύεται από ξεκάθαρη όξυνση των οικονομικών ανισοτήτων που θα μπορούσαν να προκαλέσουν οι διαφορετικές ανατιμήσεις των αγαθών και υπηρεσιών εκείνων που καταναλώνουν οι διαφορετικές εισοδηματικές ομάδες.

3) Η είσοδος του ευρώ στη χώρα μας συνοδεύτηκε, όμως, από εντονότερες αποκλίσεις μεταξύ των φτωχών και των πλουσίων εις βάρος των φτωχών όσον αφορά τη διακύμανση του πληθωρισμού.

Στη μελέτη παρουσιάζονται τρία στοιχεία που συνηγορούν στην άποψη αυτή.

Πρώτον, μετά την 1/1/2001 η διαφορά του επιπλέον πληθωρισμού των φτωχών από τον πληθωρισμό των πλουσίων ως κλάσμα του πληθωρισμού του μέσου νοικοκυριού παρουσίασε σημαντική αύξηση, αλλά και εντονότερη διακύμανση σε σχέση με την περίοδο πριν το ευρώ. Οι ανισότητες, δηλαδή, που πηγάζουν από τον πληθωρισμό σε επίπεδο αβεβαιότητας εντάθηκαν.

Δεύτερον, ο λόγος της τυπικής απόκλισης του πληθωρισμού των φτωχών διά της τυπικής απόκλισης του πληθωρισμού των πλουσίων αυξήθηκε μετά την 1/1/2001: Από μονάδα έγινε 1,5. Συνεπώς, η ανισότητα σε επίπεδο αβεβαιότητας εντάθηκε.

Τρίτον, η αύξηση του συγκεκριμένου λόγου των τυπικών αποκλίσεων του πληθωρισμού φτωχών και πλουσίων γίνεται ακόμα εντονότερη αν επιλεχθούν νοικοκυριά που αντιστοιχούν σε περισσότερο ακραίες εισοδηματικά κατηγορίες: Όσο πιο φτωχά τα νοικοκυριά, τόσο πιο επιβαρυντική η αλλαγή στη αβεβαιότητα που αντιμετωπίζουν σε σχέση με τους πλούσιους.

Thursday, February 21, 2008

Αναγνώριση του MSc in Food Science

Ο κύριος Αθανάσιος Κουστολίδης μας έστειλε την ακόλουθη επιστολή εκ μέρους τριών αποφοίτων του μεταπτυχιακού προγράμματος στην Τεχνολογία Τροφίμων και αφορά στην αναγνώριση του εν λόγω προγράμματος για το ακαδημαϊκό έτος 1999-2000 που έγινε σε συνεργασία του ΤΕΙ Αθήνας (Σχολή Τεχνολογίας Τροφίμων και Διατροφής) με το University of Lincolnshire and Humberside (σήμερα University of Lincoln) του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ανάλογα προβλήματα μη αναγνώρισης μεταπτυχιακών προγραμμάτων, τα οποία διεξάγονται με συνεργασία ελληνικών (δημόσιων) και ευρωπαϊκών πανεπιστημίων, απαντώνται συχνά ανά την ελληνική εκπαιδευτική επικράτεια. Θα θυμάστε για παράδειγμα τη μη αναγνώριση του MAS Telematics (συνεργασία ΤΕΙ Πειραιά και κρατικού Αυστριακού Πανεπιστημίου Donau - Universitaet Krems), που είχαμε συζητήσει στο blog της G700 ύστερα από επιστολή των ενδιαφερόμενων, επειδή το αυστριακό πανεπιστήμιο δεν διέθετε προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών. Θεωρούμε ότι το Υπουργείο Παιδείας πρέπει να πάψει να κρύβεται πίσω από τις ρυθμίσεις του ΔΟΑΤΑΠ , τις οποίες αυτό άλλωστε θεσμοθέτησε, και να δώσει συνολική λύση στο συγκεκριμένο αυτό πρόβλημα που απασχολεί εκατοντάδες μεταπτυχιακούς φοιτητές και αποφοίτους. Ακολουθεί η επιστολή του κ. Κουστολίδη.

Προς G700

Η σύζυγος και φίλοι μου είναι απόφοιτοι του μεταπτυχιακού προγράμματος στην Τεχνολογία Τροφίμων για το ακαδημαϊκό έτος 1999-2000 που έγινε σε συνεργασία του ΤΕΙ Αθήνας (Σχολή Τεχνολογίας Τροφίμων και Διατροφής) με το University of Lincolnshire and Humberside (σήμερα University of Lincoln) του Ηνωμένου Βασιλείου.

Δυστυχώς όμως, το εν λόγω ετήσιο μεταπτυχιακό πρόγραμμα (6 μήνες στο ΤΕΙ Αθήνας με επιτόπιες επισκέψεις Άγγλων καθηγητών, 6 μήνες στη Μεγάλη Βρετανία με καταβολή διδάκτρων, αποκλειστική γλώσσα διδασκαλίας την αγγλική, υποχρεωτικές παρακολουθήσεις τόσο σε εργαστηριακά όσο και σε θεωρητικά μαθήματα, αυστηρές γραπτές εξετάσεις στις οποίες αρκετοί φοιτητές δεν κατάφεραν να ανταπεξέλθουν και σύνταξη υποχρεωτικής μεταπτυχιακής εργασίας/διπλωματικής) προηγήθηκε του Ν. 2916/2001 με τον οποίο δόθηκε η δυνατότητα στα ΤΕΙ να συμπράττουν στη λειτουργία μεταπτυχιακών προγραμμάτων με Τμήματα Πανεπιστημίων εσωτερικού ή εξωτερικού.

Έτσι και παρά τις συνεχείς προσπάθειες των 100 περίπου αποφοίτων του ίδιου μεταπτυχιακού προγράμματος για την αναγνώριση του εν λόγω μεταπτυχιακού τίτλου από τον ΔΟΑΤΑΠ (πρώην ΔΙΚΑΤΣΑ), ο συγκεκριμένος φορέας επικαλούμενος αυστηρά τη σημερινή νομοθεσία αρνείται να προχωρήσει στην αναγνώρισή του, αν και ανεπισήμως σε ιδιωτική συζήτηση οι εισηγητές του ΔΟΑΤΑΠ μας διαβεβαιώνουν ότι δεν αμφιβάλλουν για την καλή ποιότητα του προγράμματος.

Περιττό βέβαια να αναφέρω ότι ο βρετανικός ΔΟΑΤΑΠ (UK NARIC) αναγνωρίζει ως απόλυτα ισότιμο το εν λόγω μεταπτυχιακό, δηλ. παρατηρείται το πρωτοφανές φαινόμενο η ίδια η Ελληνική Πολιτεία να αμφισβητεί τις εκπαιδευτικές ικανότητες ενός ελληνικού και δημόσιου ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος.

Επιπλέον, σημειώνω ότι το ως άνω θέμα έχει απασχολήσει και το Ελληνικό Κοινοβούλιο κατόπιν επερώτησης του βουλευτή κ. Μιχ. Μπεκίρη στις 18/07/2006. Δυστυχώς όμως ο αρμόδιος υφυπουργός κ. Ταλιαδούρος κατέφυγε στην απλή επανάληψη των θέσεων του ΔΟΑΤΑΠ χωρίς να υπεισέλθει στην ουσία του θέματος, παρατείνοντας έτσι την αγωνία μας για την αναγνώριση του μεταπτυχιακού τίτλου.

Σε μία στιγμή λοιπόν που τα δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα βάλλεται ποικιλοτρόπως και οι απόφοιτοι ιδιωτικών κολλεγίων αναμένεται να αποκτήσουν πλήρη επαγγελματικά δικαιώματα, οι 100 περίπου απόφοιτοι του παραπάνω δημόσιου μεταπτυχιακού προγράμματος βρίσκουν συνεχώς προσκόμματα τόσο στην επαγγελματική όσο και στην ακαδημαϊκή τους εξέλιξη.
Αρκεί να σας αναφέρω, ότι η πρόσληψή τους στο Δημόσιο (μέσω αντικειμενικών κριτηρίων – ΑΣΕΠ) είναι ουσιαστικά αδύνατη, αφού η απώλεια των μονάδων από τη μη αναγνώριση του μεταπτυχιακού τίτλου αποδεικνύεται κρίσιμη κατά την κατάταξή τους, δεδομένου και του οξύτατου ανταγωνισμού στους εν λόγω διαγωνισμούς (αφού ελάχιστες θέσεις ετησίως -μετρημένες στα δάχτυλα τους ενός χεριού- προκηρύσσονται για ΤΕ Τεχνολόγους Τροφίμων).

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, καλώ τον Υπουργό Παιδείας εκ μέρους του συνόλου των αποφοίτων του εν λόγω μεταπτυχιακού προγράμματος όπως άμεσα συμβάλει στην επίλυση του χρόνιου αυτού ζητήματος με ειδική νομοθετική ρύθμιση κατά το επικείμενο νομοσχέδιο για την αυτοδύναμη διοργάνωση μεταπτυχιακών προγραμμάτων από τα ΑΤΕΙ. Σας σημειώνω ότι σε αντίστοιχη κίνηση κάλεσε και η πρόσφατη Σύνοδος των Προέδρων ΤΕΙ (21-22 Ιουνίου 2007).

Καταλήγοντας και επειδή οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας στις οποίες έχω απευθυνθεί εμφανίζουν ανεξήγητη έλλειψη διάθεσης για την επίλυση του θέματος, ευελπιστώ ότι ο κ. Στυλιανίδης θα δώσει τις απαραίτητες κατευθύνσεις όπως αντιμετωπιστεί το θέμα με τη δέουσα ευαισθησία και τόλμη, γιατί είναι αναμφισβήτητο ότι όχι μόνο είναι εύλογο αλλά και απόλυτα δίκαιο ως αίτημα.

Με εκτίμηση,

Κουστολίδης Αθανάσιος

Wednesday, February 20, 2008

Γιατί η Δανία λατρεύει την παγκοσμιοποίηση

Από τον Τζάστιν Φοξ*

Πέρσι η δανέζικη εταιρεία παιχνιδιών «Lego» ανακοίνωσε πως θα μετέφερε ολόκληρο σχεδόν το κατασκευαστικό της τμήμα στην ανατολική Ευρώπη και στο Μεξικό. Στην έδρα της εταιρείας, την πόλη Μπίλουντ από τους 1,200 εργάτες της «λέγκο» οι 900 θα έχαναν τη δουλειά τους.

Ίσως να πιστεύετε πως τα νέα οδήγησαν σε εξέγερση τους συνδικαλιστές της «λέγκο». Κάθε άλλο. «Πιστεύουμε πως αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος να διασωθούν όσο το δυνατό περισσότερες θέσεις εργασίας στη Δανία» μου είπε το στέλεχος του συνδικάτου Πουλ Έρικ Πέντερσεν (Poul Erik Pedersen). «Δεν έχουμε πρόβλημα με τη διοίκηση, Απλά απαιτούμε να κάνει ό,τι χρειάζεται για να βγάζουν κέρδη -και να τα δίνουν το μερίδιό μας».

Κι ύστερα, απρόσκλητος, πήγε ένα βήμα παραπέρα. «Πιστεύω πως η μετεγκατάσταση των επιχειρήσεων έχει πολλά θετικά. Όπου πηγαίνουν οι επιχειρήσεις μας το επίπεδο ζωής ανεβαίνει κι έτσι οι ντόπιοι μπορούν να αγοράσουν περισσότερα "λέγκο" κι άλλα αγαθά από τη δύση».

Στα περισσότερα μέρη του αναπτυγμένου κόσμου, η παγκοσμιοποίηση είναι ένα ιδιαίτερα φορτισμένο ζήτημα: όχι στη Δανία. Εδώ στις δημοσκοπήσεις, το 76% τη χαρακτηρίζει «θετική».

Και γιατί όχι; Το επίπεδο ζωής της χώρας συγκαταλέγεται ανάμεσα στα υψηλότερα στον κόσμο. Το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι μικρότερο από εκείνο των ΗΠΑ, αλλά πολύ πιο ισότιμα κατανεμημένο. Η ανεργία μόλις που φθάνει στο 3.1%. Η χώρα εξάγει περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες από όσες εισάγει. Κι ενώ στη λίστα του «φόρτσουν» με τις μεγαλύτερες 500 επιχειρήσεις συγκαταλέγονται μόλις δύο δανέζικες εταιρείες -η «Μέλερ Μερσκ» και η τράπεζα «Ντάνσκε»- στη Δανία αναπτύσσονται πλήθος μικρομεσαίων, έξυπνων, εξωστρεφών επιχειρήσεων, που δραστηριοποιούνται σε τομείς από τις εναλλακτικές μορφές ενέργειας έως την υγεία και την επιπλοποιία.

Έτσι δημιουργείται η τρίτη πιο ανταγωνιστική οικονομία του κόσμου, σύμφωνα με το «παγκόσμιο οικονομικό φόρουμ» (WEF). Ενώ όμως πολύ συχνά έχει ειπωθεί πως η υψηλή ανταγωνιστικότητα σημαίνει πολύωρη εργασία, χαμηλή φορολογία και ελάχιστη κρατική παρέμβαση (ένα «τραγούδι» που ακούμε εδώ και χρόνια στις ΗΠΑ) η Δανία μόνο αυτά δεν κάνει.

Η Δανία έχει τη δεύτερη στον καπιταλιστικό κόσμο υψηλότερη φορολογία (μετά τη Σουηδία, που την ακολουθεί κατά πόδα στην κατάταξη της ανταγωνιστικότητας). Διαθέτει επίσης γενναιόδωρο κράτος-πρόνοιας, πολυπληθή συνδικάτα και τουλάχιστο πέντε εβδομάδες πληρωμένης άδειας το χρόνο.

Σύμφωνα με τους Δανούς, αυτό είναι το αποτέλεσμα μίας συναλλαγής. Εξαλείφοντας σε μεγάλο βαθμό την οικονομική ανασφάλεια που στοιχειώνει τις ζωές τόσο πολλών Αμερικανών εργαζομένων, οι Δανοί πολιτικοί κέρδισαν σε αντάλλαγμα τη λαϊκή υποστήριξη για κάθε είδους φιλοεπιχειρηματικές πολιτικές. Στη Δανία η φορολόγηση των επιχειρήσεων είναι χαμηλότερη απ' ότι στις ΗΠΑ, και τα επιχειρηματικά κέρδη φορολογούνται ελαφρύτερα από τα εισοδήματα των φυσικών προσώπων! Ελάχιστοι είναι οι περιορισμοί στο εμπόριο κι οι απολύσεις είναι πιο ανεμπόδιστες από οπουδήποτε αλλού στην Ευρώπη.

Αλλά πάλι, τα περισσότερα από τα στοιχεία αυτά ήταν παρόντα εδώ και 14 χρόνια, όταν το δανικό μοντέλο κράτους-πρόνοιας έμοιαζε να βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης, η ανάπτυξη ήταν σχεδόν μηδενική και η ανεργία είχε φτάσει σε διψήφια ποσοστά.

Τότε μερικοί δεξιοί -συμπεριλαμβανομένου του σημερινού πρωθυπουργού 'Αντερς Φογκ Ρασμούσεν (Anders Fogh Rasmussen), που το 1993 έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο «από το κράτος πρόνοιας στο ελάχιστο κράτος»- είχαν πιστέψει πως η φορολογία και οι δημόσιες δαπάνες έπρεπε να περικοπούν δραματικά.

Αλλά η αντίληψη αυτή δεν μπόρεσε να επιβληθεί πολιτικά και ο σοσιαλδημοκράτης Πουλ Νίρουπ Ρασμούσεν (Poul Nyrup Rasmussen) (η Δανία είναι γεμάτη Ρασμούσεν), που έγινε πρωθυπουργός το 1993, επινόησε ένα συμβιβασμό που διατήρησε την υψηλή φορολογία και τις περισσότερες από τις κοινωνικές παροχές, περικόπτοντας το χρόνο που κάποιος δικαιούται να λαμβάνει το επίδομα ανεργίας (που φθάνει το 90% του μισθού) στα τέσσερα χρόνια -αντί των εννέα- συνοδεύοντας το μέτρο αυτό με ενεργές πολιτικές απασχόλησης.

Αυτή η προσέγγιση, που με τα χρόνια έγινε γνωστή ως «ευελιξσφάλεια», αποδείχτηκε αποτελεσματική. Η ανεργία έπεσε, η οικονομία αναπτύχθηκε. Φυσικά γίνεται συζήτηση για το πόσο αποτελεσματικές είναι πράγματι οι ενεργές πολιτικές απασχόλησης, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία πως μέτρα σαν κι αυτό δημιούργησαν το πολιτικό περιβάλλον που επιτρέπει σε συνδικαλιστές σαν τον Πέντερσεν της «λέγκο» να υποστηρίζει τη μετεγκατάσταση των επιχειρήσεων εκτός Δανίας, την ίδια μάλιστα στιγμή που η επιχείρησή του περικόπτει θέσεις εργασίας.

Έτσι το 2001, όταν η δεξιόστροφη κυβέρνηση του συγγραφέα του «ελαχίστου κράτους» ανέλαβε την εξουσία, λίγα άλλαξαν.

Όπως δηλώνει ο υπουργός απασχόλησης Κλάους Χζορτ Φρεντέρικσεν (Claus Hjort Frederiksen), ένας ακόμα πρώην υπερασπιστής της κατάργησης του κράτους-πρόνοιας: «σήμερα, 15 με 20 χρόνια μετά, οφείλω να παραδεχτώ πως το μοντέλο που βρήκαμε όταν αναλάβαμε τη διακυβέρνηση -δωρεάν εκπαίδευση, δωρεάν υγεία, οικονομική προστασία των απολυμένων, μαζί με ευέλικτη αγορά εργασίας και με τις συγκεκριμένες διαστάσεις των δανέζικων επιχειρήσεων- καταφέρνει να παράγει κάτι που μοιάζει πολύ με απάντηση στις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης».

Τα κατορθώματα αυτά της Δανίας την έκαναν το «αγαπημένο παιδί» των Ευρωπαίων σοσιαλδημοκρατών και των Αμερικανών προοδευτικών, και η χώρα μεταβλήθηκε σε τόπο προσκυνήματος δημοσιογράφων, πανεπιστημιακών και πολιτικών που αναζητούν κοινωνικές απαντήσεις στην παγκοσμιοποίηση.

Μολοταύτα, ένα από τα πράγματα που ανακαλύπτει κάθε επισκέπτης είναι πως το μέγεθος και η ομοιογένεια της Δανίας (μία χώρα 5.5 εκατομμυρίων κατοίκων, εκ των οποίων λιγότεροι από 500,000 δεν κατάγονται από Δανούς γονείς) παίζουν σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του δανικού υποδείγματος.

«Είμαστε μικρό κράτος επί 1,000 χρόνια» μας λέει ο Χανς Σκοβ Κρίστενσεν (Hans Skov Christensen), που από τη θέση του γενικού διευθυντή του συνδέσμου των Δανών εργοδοτών διαπραγματεύεται κάθε τόσο με τα συνδικάτα την εισοδηματική πολιτική. «Βασικά, λειτουργούμε σαν μια φυλή».

Η αντικομφορμισμός, η προθυμία για αντιπαράθεση και η έλλειψη σεβασμού προς κάθε είδους εξουσίας χαρακτηρίζουν το δανικό τρόπο ζωής. Αλλά υπάρχουν όρια, κι οι Δανοί μοιάζει να γνωρίζουν εκ γενετής πώς να μην τα παραβαίνουν.

Το αποτέλεσμα είναι μια οικονομία που μοιάζει λες κι έχει βγει από κανένα εγχειρίδιο πεφωτισμένου μάνατζμεντ. Οι ξεκάθαροι στόχοι είναι λίγοι, η αυτονομία των εργαζομένων μεγάλη, Σε μία συναρπαστική μελέτη τους, δύο Αμερικάνοι κοινωνιολόγοι βρήκαν πως ο Δανός βιομηχανικός εργάτης έχει σχεδόν τόση εργασιακή αυτονομία όση έχει στις ΗΠΑ ο επιστάτης, ενώ οι Δανοί επιστάτες απολαμβάνουν τόση αυτονομία όσο στις ΗΠΑ τα υψηλόβαθμα στελέχη των επιχειρήσεων.

Ο Τζον Στραντ (John Strand) διευθύνει μία εταιρεία συμβούλων που δραστηριοποιείται σε πλήθος διαφορετικών κλάδων και που το 95% των πελατών της προέρχεται εκτός Δανίας. Έδρα της θα μπορούσε να είναι οποιαδήποτε πόλη του κόσμου με καλό αεροδρόμιο. Αυτός όμως επιμένει να εδρεύει στην Κοπεγχάγη, απ' όσο λέει εν πολλοίς διότι μόνο οι Δανοί υπάλληλοί του θα ήταν τόσο πρόθυμοι να διαφωνούν μαζί του και να αμφισβητούν τις εύκολες λύσεις. «Οι Δανοί μπορούν να σκέφτονται έξω από το κουτάκι», λέει.

Ίσως δηλαδή εντέλει ένα μεγάλο μέρος των επιτυχιών της Δανίας να οφείλεται... ε, να, στους Δανούς.

Και κανείς δεν εγγυάται πως αυτό θα συνεχιστεί. Οι επιχειρηματίες ήδη παραπονιούνται πως χρειάζονται ξένους εξειδικευμένους υπαλλήλους, αλλά πως κανείς δεν έρχεται σε μια χώρα με τόσο ψηλούς φόρους -για να μη μιλήσουμε για το μουντό καιρό και την ακατανόητη γλώσσα.

Και μόνο όμως το γεγονός πως η Δανία μπόρεσε να συνδυάσει μία δυναμική οικονομία με διπλάσια σχεδόν φορολογική επιβάρυνση σε σχέση με τις ΗΠΑ, διαψεύδει πολλά οικονομικά επιχειρήματα που ακούγαμε το τελευταίο τέταρτο του αιώνα.

Όπως φαίνεται, υπάρχουν περισσότεροι του ενός τρόποι να είσαι ανταγωνιστικός.

O Justin Fox είναι οικονομικός συντάκτης του περιοδικού «Time». Το άρθρο με τίτλο Why Denmark Loves Globalization δημοσιεύτηκε στο Time στις 15-11-2007. Η μετάφραση έγινε από την ομάδα του PPOL.

Tuesday, February 19, 2008

Γυμναστήρια Ανοιχτά την Κυριακή

Εκατοντάδες πολίτες-λάτρεις της γυμναστικής επιχειρούν να σπάσουν το λουκέτο που έχει μπει στα γυμναστήρια τις Κυριακές (Τα Νέα 19-2-2008). Με το αίτημα "Γυμναστήρια ανοικτά τις Κυριακές" οι ενδιαφερόμενοι πολίτες διαμαρτύρονται για το επίμαχο Προεδρικό Διάταγμα που έθεσε τα γυμναστηρία σε υποχρεωτική αργία και μαζεύουν υπογραφές από τους πιστούς της άσκησης με σκοπό την αναστολή του εν λόγω μέτρου.

Η κα Μαρία-Αλεξάνδρα Μαγιάκου, Επίκουρος Καθηγήτρια Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, κοινοποίησε την ακόλουθη επιστολή-διαμαρτυρίας προς τα αρμόδια υπουργεία και ξεκίνησε τη συλλογή υπογραφών για να αρθεί η απαγόρευση.

AΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ
ΜΕ ΠΟΙΑ ΛΟΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΙΣΘΗΚΕ
ΤΑ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΑ ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ ΚΛΕΙΣΤΑ ΤΙΣ ΚΥΡΙΑΚΕΣ;

Ως γνωστόν, η Ελλάδα είναι από τις πρώτες Ευρωπαϊκές χώρες σε ποσοστά παχυσαρκίας, και τα τελευταία χρόνια έχει γίνει σημαντική ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης ως προς τη σημαντικότητα της σωστής διατροφής και της συστηματικής άθλησης για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Έχουν επίσης ιδιαίτερα τονιστεί τα πλεονεκτήματα της συστηματικής άσκησης στις μεγαλύτερες ηλικίες, ιδιαίτερα όσον αφορά στη βελτίωση του ψυχισμού και τη γενικότερη σωματική υγεία των αθλουμένων.

Είναι ευνόητο ότι οι μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι είναι πιεσμένοι χρονικά λόγω των αυξημένων επαγγελματικών και οικογενειακών τους υποχρεώσεων, η εξεύρεση χρόνου για άθληση είναι αρκετά δύσκολη, και αρκετοί ασκούνται στα γυμναστήρια μόνο τα Σαββατοκύριακα. Δυστυχώς το καλοκαίρι του 2007 τέθηκε σε εφαρμογή το Προεδρικό Διάταγμα υπ΄αριθμ. 219/ΦΕΚ 221/13-10-2006, βάσει του οποίου (άρθρο 2, παρ. 6) τα Γυμναστήρια παραμένουν κλειστά τις Κυριακές.

Ως ιατρός και ως πολίτης που θίγεται ιδιαίτερα από την απόφαση αυτή, ερωτώ δημόσια τους αρμόδιους Υπογράφοντες Υπουργούς και Υφυπουργούς (ΥΠΕΧΩΔΕ, Υγείας, Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Πολιτισμού) καθώς και το Υπουργείο Ανάπτυξης, το Ινστιτούτο Καταναλωτών και τον Συνήγορο του Καταναλωτή:

Τι γίνεται στις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές Χώρες;
Πριν ψηφιστεί το συγκεκριμένο άρθρο του Προεδρικού Διατάγματος ελήφθη υπόψη ο ιδιαίτερα επιβαρυντικός αντίκτυπος στους χιλιάδες ενδιαφερόμενους πολίτες;

Επειδή το αίτημα “ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΑ ΑΝΟΙΚΤΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ” αφορά πάρα πολλούς, πρόσφατα ανέλαβα την πρωτοβουλία να συγκεντρώσω στοιχεία και υπογραφές όλων των ενδιαφερομένων, με σκοπό την μαζική διαμαρτυρία για επίλυση του προβλήματος. Παρακαλώ, όποιος συμφωνεί με το εν λόγω αίτημα, να μου στείλει e-mail (
peace_and_glory@yahoo.gr),

ΕΙΝΑΙ ΘΕΜΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ. ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΗΘΕΙΤΕ!!!

Η επιστολή αυτή έχει ήδη σταλεί προς :
1) τη Στήλη Αλληλογραφίας των Εφημερίδων
2) τον Υπουργό ΥΠΕΧΩΔΕ Κ. Γεώργιο Σουφλιά
3) τον Υφυπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κ. Γεώργιο Κωνσταντόπουλο
4) τον αρμόδιο για τον Αθλητισμό Υφυπουργό Πολιτισμού κ. Γιάννη Ιωαννίδη
5) τον Υφυπουργό Ανάπτυξης κ. Γεώργιο Βλάχο
6) το ΙΝΚΑ (Ινστιτούτο Καταναλωτών )
7) τον ΣΙΓΑ (Σύλλογο Ιδιοκτητών Γυμναστηρίων Αττικής)
8) τον Συνήγορο του Καταναλωτή
9) το site με τίτλο “ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΑ ΑΝΟΙΚΤΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ”
Αθήνα, 28/1/2008

Σύμφωνα με την εφημερίδα Τα Νέα , όπου και δημοσιεύτηκε το σχετικό θέμα, "απ΄ ό,τι φαίνεται οι αντιδράσεις των πολιτών έπιασαν τόπο: προ δέκα ημερών, η κ. Μαγιάκου έλαβε τηλεφώνημα από το γραφείο του υφυπουργού Αθλητισμού κ. Γιάννη Ιωαννίδη και τη διαβεβαίωσαν πως σύντομα θα υπάρξει νέα τροπολογία, που θα επιτρέπει στα γυμναστήρια να είναι ανοικτά επτά ημέρες την εβδομάδα- όπως δηλαδή λειτουργούσαν πριν από το φθινόπωρο του 2007." Ευχόμαστε το θέμα να λυθεί σύντομα. Επειδή όμως η λύση δεν έχει ακόμα δρομολογηθεί ενισχύουμε την εκστρατεία Ανοιχτά Γυμναστήρια την Κυριακή, υπογράφουμε την επιστολή διαμαρτυρίας.

Sunday, February 17, 2008

Ίχνη συναίνεσης στο ασφαλιστικό: οριακά ενισχυμένη η δικαιοσύνη των γενεών

Πριν από ένα χρόνο, ο τότε πρόεδρος της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΟΚΕ), κ. Αναλυτής, δήλωνε ότι ο μόνος τρόπος για να λυθεί το ασφαλιστικό στην Ελλάδα είναι να χειροτερεύσουν οι όροι συνταξιοδότησης για τους νέους και νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας.

Η αντίδρασή μας ήταν άμεση και η απάντησή μας σκληρή. ΟΧΙ άλλη ψιλικατζίδικη μεταρρύθμιση σε βάρος των νέων και των μελλοντικών γενεών. Αναλάβετε επιτέλους τις θυσίες που σας αναλογούν.

Η ανοιχτή επιστολή που στείλαμε στην ΟΚΕ, τα κόμματα, και τον Τύπο( Analyze this μίστερ Αναλυτής) στάθηκε η αφορμή για την πρώτη δυναμική εξωδιαδικτυακή παρουσία του νεοσύστατου τότε blog της G700 , δινόντάς μας την ευκαιρία να βάλουμε στη δημόσια συζήτηση το ζήτημα της γενιάς των 700 ευρώ, και ειδικότερα να καυτηριάσουμε την πάγια πρακτική των μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων να υποτάσσουν τους νέους εργαζόμενους και τις μελλοντικές γενεές στις συνταξιοδοτικές απαιτήσεις της γενιάς του Πολυτεχνείου και του 114.

Έκτοτε έχουν σπάσει πληκτρολόγια σχολιάζοντας το ασφαλιστικό στα posts και τα comments της G700. Άλλωστε, το τελευταίο δωδεκάμηνο οι εξελίξεις στο μέτωπο του ασφαλιστικού υπήρξαν ραγδαίες τροφοδοτώντας το διαδικτυακό διάλογο με πλούσιο υλικό:


  • δύο Υπουργοί Εργασίας, οι κύριοι Τσιτουρίδης και Μαγγίνας, πήγαν σπίτι τους νύχτα και άκλαυτοι,

  • το σκάνδαλο των ομολόγων έδειξε πόσο βλαβερό μπορεί να είναι το μείγμα πολιτικής ανευθυνότητας και διαχειριστικής ανεπάρκειας των ταμείων από κυβέρνηση και διοίκηση,

  • ο κ. Αναλυτής τοποθετήθηκε επικεφαλής της Επιτροπής Σοφών αφήνοντας την προεδρία της ΟΚΕ στον κ. Πολυζωγόπουλο,

  • στις εθνικές εκλογές που μεσολάβησαν το Σεπτέμβριο το ασφαλιστικό παρουσιάστηκε σαν βασική προτεραιότητα και των δύο μεγάλων κομμάτων,

  • οργανώθηκαν πολλές κινητοποιήσεις με κορυφαία τη γενική απεργία της 12ης Δεκεμβρίου 2007.

Όλο αυτό το διάστημα, πρωτίστως μέσω του blog και δευτερευόντως μέσω της συμμετοχής μας σε ορισμένες από τις κινητοποιήσεις, επιχειρήσαμε να στείλουμε το μήνυμα ότι το ασφαλιστικό πρόβλημα μπορεί να λυθεί με κοινωνικά δίκαιο τρόπο μονάχα εάν διασφαλιστεί η ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΤΩΝ ΓΕΝΕΩΝ και όχι μέσω της υποταγής της νεότερης γενιάς στις απαιτήσεις της προηγούμενης.

Σήμερα, έχοντας μελετήσει τις ομιλίες που εκφώνησαν οι αρχηγοί των κομμάτων στην προ ημερησίας διάταξης συζήτηση στη Βουλή για το ασφαλιστικό, διακατεχόμαστε από μια συγκρατημένη αισιοδοξία.

Ο πρωθυπουργός κ. Καραμανλής, έπειτα από τέσσερα χρόνια μη ενασχόλησης με το θέμα του ασφαλιστικού πήρε επιτέλους προσωπικά θέση. Εξήγγειλε τη δημιουργία «Κεφαλαίου Αλληλεγγύης των Γενεών», το οποίο θα λειτουργήσει από το 2019 με αρχικό αποθεματικό 10 δις ευρώ, το οποίο θα προέλθει από το 10% των κοινωνικών πόρων που εισπράττουν οι οργανισμοί κοινωνικής ασφάλισης, το 4% των ετήσιων εσόδων του ΦΠΑ, και το 10% των ετήσιων αποκρατικοποιήσεων.

Είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικό το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός βρήκε το πολιτικό θάρρος να υιοθετήσει πλήρως μια θέση η πατρότητα της οποίας ανήκει αποκλειστικά και διαχρονικά στην αξιωματική αντιπολίτευση, το ΠΑ.ΣΟ.Κ.

Είναι επίσης ενθαρρυντικό το γεγονός ότι, παρά τις έντονες διαφωνίες των κομμάτων σε επιμέρους ζητήματα -όπως το συνταξιοδοτικό καθεστώς γυναικών και μητέρων με ανήλικα τέκνα, ο περιορισμός ή όχι των Βαρέων και Ανθυγιεινών κοκ-, όλοι οι πολιτικοί χώροι, πλην Κ.Κ.Ε, φαίνεται να συμφωνούν με τη σταδιακή ενοποίηση των 155 διαφορετικών ασφαλιστικών οργανισμών σε μικρότερο αριθμό ομοειδών ταμείων.

Ο ΛΑ.Ο.Σ μάλιστα, έκανε ένα βήμα μπροστά προτείνοντας να δημιουργηθεί ένα ενιαίο ταμείο κοινωνικής σύνταξης για όλους τους Έλληνες –θέση την οποία έχουμε αναλύσει εκτενώς από τις στήλες του blog μολονότι σε ριζικά διαφορετικό πλαίσιο απ’ αυτό του ΛΑ.Ο.Σ-.

Βέβαια, το ελληνικό ασφαλιστικό πρόβλημα απέχει έτη φωτός από το να θεωρείται λυμένο, μόνο και μόνο επειδή τα κόμματα έθεσαν κάποια ζητήματα στο τραπέζι του κοινοβουλευτικού διαλόγου.

Οι ομιλίες των αρχηγών, και πρωτίστως του Πρωθυπουργού, ο οποίος οφείλει περισσότερο απ’ όλους τους άλλους να καταθέτει συγκεκριμένες και κοστολογημένες προτάσεις, έπασχαν για μία ακόμη φορά από τη χρόνια πάθηση της ασάφειας θέσεων και τη νόσο της οξείας πολιτικολογίτιδας.

Ταυτόχρονα, από τις προτεραιότητες της ατζέντας για το ασφαλιστικό αποκλείστηκε με κυβερνητική πρωτοβουλία το κομμάτι του ασφαλιστικού των ΔΕΚΟ και των σωμάτων ασφαλείας, δηλαδή το κομμάτι εκείνο όπου γίνεται πάρτυ ευνοϊκών συνταξιοδοτικών ρυθμίσεων συγκριτικά με τους υπόλοιπους επαγγελματικούς χώρους.

Για την ώρα, όμως, κρατάμε τα θετικά από τη συζήτηση της Παρασκευής στη Βουλή: την έμπρακτη αναγνώριση της δικαιοσύνης των γενεών ως παράμετρο επίλυσης του ασφαλιστικού προβλήματος καθώς επίσης και τη διαφαινόμενη, ισχνή βέβαια, διακομματική συναίνεση σε επιμέρους κρίσιμα ζητήματα, όπως η ενοποίηση των ταμείων. Ας ελπίσσουμε ότι υπάρχει πράγματι μελετημένο κυβερνητικό σχέδιο παρέμβασης στο ασφαλιστικό και ειλικρινής διάθεση συναίνεσης από πλευράς αντιπολιτευόμενων κομμάτων τουλάχιστον στα πεδία όπου οι απόψεις τους ταυτίζονται.



Saturday, February 16, 2008

Ομιλίες Αρχηγών Κομμάτων για το Ασφαλιστικό

Ομιλίες Αρχηγών κομμάτων στην προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση στη Βουλή με θέμα : «ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΓΙΑ ΕΝΑ ΣΥΓΧΡΟΝΟ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ» (15/02/08)

Ομιλία Πρωθυπουργού και Προέδρου της ΝΔ, Κώστα Καραμανλή
Ξέρουμε όλοι -και το ξέρουμε καλά- ότι το Ασφαλιστικό Σύστημα δεν κατέρρευσε, γιατί κάποιοι τόλμησαν να αναλάβουν την ευθύνη των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων. Μπόρεσε -και μπορεί- να λειτουργεί χάρη στις τολμηρές μεταρρυθμίσεις της περιόδου ’90-’92. Ξέρουμε επίσης ότι οι αλλαγές που επιχειρήθηκαν στη συνέχεια δεν κάλυψαν και δεν καλύπτουν τις ανάγκες του μέλλοντος. Αποτέλεσμα είναι να φτάνει, και πάλι, το Ασφαλιστικό μας Σύστημα, στα όριά του. Πολλά από τα αίτια των προβλημάτων του είναι βαθειά ριζωμένα. Πολλά οφείλονται στο γεγονός ότι αναπτύχθηκε απρογραμμάτιστα, αποσπασματικά, πελατειακά. Από τη δεκαετία του ’30, φτάσαμε στο σημείο να λειτουργούν, σήμερα, 155 Φορείς και Κλάδοι Ασφάλισης. Κάθε ένας απ’ αυτούς απέκτησε τις δικές του ιδιαιτερότητες, ως προς τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης, το φύλο, τα όρια ηλικίας, το χρόνο ασφάλισης, την κατάσταση υγείας, την οικογενειακή κατάσταση.
Περισσότερα...

Ομιλία Προέδρου ΠΑΣΟΚ, κ.Γ.Παπανδρέου
Τέσσερα χρόνια μετά, ανακαλύπτει ο πρωθυπουργός το πρόβλημα του ασφαλιστικού. Γιατί; Θέλει να αναζητήσει λύσεις; Όχι, επιχειρεί απλώς και αγωνιωδώς, να αλλάξει την πολιτική ατζέντα. Να κρύψει κάτω από το χαλί τα σκάνδαλα της διαφθοράς, που η ίδια παράγει, που συγκλονίζουν την κοινή γνώμη, αλλά και πληγώνουν την πατρίδα.
Ακούσαμε τον κ. πρωθυπουργό, να μας κάνει ένα περιγραφικό ρεπορτάζ του ασφαλιστικού προβλήματος. Μιλήσατε για την πιεστική χρονικά ανάγκη μέτρων. Δεν έχετε τέσσερα χρόνια, κ. Πρωθυπουργέ, την ευθύνη της κυβέρνησης; Τέσσερα χρόνια δεν υπάρχουν λάθη, παραλείψεις και αντιφάσεις στην πολιτική σας; Τώρα, ανακαλύψατε το ασφαλιστικό;

περισσότερα »

Ομιλία γ.γ.ΚΚΕ, κας Α.Παπαρήγα
Ακούγοντας τον πρωθυπουργό να μιλάει, και τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, στο μυαλό μου κρατήθηκαν πέντε λέξεις, πέντε όροι, πέντε ουσιαστικά: υποκρισία, ψέμα, αμνησία, τρομοκρατία. Εδώ πια η αμνησία είναι κυρίαρχο στοιχείο.
Το κόμμα μας δεν διαπραγματεύεται με εκείνους που φταίνε και σήμερα μιλάνε με ωραία λόγια για τη μητρότητα και τους νέους, αλλά δεν έχουν τη δύναμη να παρεμποδίσουν όσα συμβαίνουν στους χώρους της εργασίας αποθαρρύνουν τους αγρότες από νέες καλλιέργειες και τους εκτοπίζουν από τη γη τους. Νοσεί του ασφαλιστικό; Νοσεί η πολιτική που εφαρμόζεται, το Ασφαλιστικό το άρμεξε ο ιδιωτικός τομέας, το κράτος, οι κυβερνήσεις, του τα φόρτωσαν όλα.

Η πλήρης ομιλία της κας Παπαρήγα δεν έχει αναρτηθεί ακόμα

Ομιλία Προέδρου ΣΥΡΙΖΑ, κ.Α.Αλαβάνου
...κ. Πρωθυπουργέ έχω μια ερώτηση. Γιατί κάνουμε εδώ μέσα τη συζήτηση για το Ασφαλιστικό; Και γιατί δεν την κάνουμε στη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αθηνών. Αυτή την εικόνα είδα στη Βουλή. Είδα μια εικόνα, να προχωράτε εσείς στις μεταρρυθμίσεις σας, που υποτίθεται ότι προωθούν τα συμφέροντα της κοινωνίας, και να είναι η Βουλή ζωσμένη από τα ΜΑΤ. Και νομίζω ότι αυτό μόνο δείχνει το προς τα πού πάνε οι μεταρρυθμίσεις σας αυτές. Και μέσα στους εργαζόμενους βλέπουμε να είναι όλες οι κατηγορίες των εργαζομένων που βλέπουν από μια οθόνη τη συζήτηση. Ανάμεσα σ΄ αυτούς, όλοι οι επιστήμονες της χώρας μας διαμαρτύρονται για τα μέτρα που παίρνετε. Πιστεύω ότι δεν είστε μεταρρυθμιστής Πρωθυπουργός.
περισσότερα

Ομιλία Προέδρου ΛΑ.Ο.Σ, κ. Γ. Καρατζαφέρη
Πρέπει να δούμε τα πράγματα κάτω από μία άλλη οπτική πλευρά, σχετικά με την ασφάλιση. Είναι 70 χρόνια αυτό το σύστημα και εάν ήταν κάποιος εργαζόμενος θα έπρεπε να είχε βγει στη σύνταξη εδώ και πάρα πολύ καιρό. Πρέπει να βρούμε μια άλλη περπατησιά...
...Με ρώτησαν σε μια ραδιοφωνική εκπομπή, πώς θα περιέγραφα αυτό το οποίο κάνει η Κυβέρνηση του κ. Καραμανλή. Μου ζήτησαν μάλιστα να απαντήσω μονολεκτικά. Η λέξη που διάλεξα είναι «Λί.μ.α», γιατί λιμάρετε. Λιμάρετε κεκτημένα δικαιώματα. Λί.μ.α που βγαίνει από το λι, όπως «λιγότερα», μ όπως «μεταγενέστερα»και α όπως «ακριβότερα». Αυτό κάνετε. Λιγότερα, μεταγενέστερα και ακριβότερα. Αυτό κάνετε.
Διαβάστε περισσότερα

Friday, February 15, 2008

H συμμαχία της Χίλαρι δείχνει να ραγίζει

Από τον Τζόναθαν Βάισμαν

Για περισσότερο από ένα μήνα, οι συμμαχίες των Χίλαρι Ρόνταμ Κλίντον (Hillary Rodham Clinton) και του Μπάρακ Ομπάμα (Barack Obama) ήταν σαφώς διακριτές -και ισοδύναμες: οι γυναίκες, οι Δημοκρατικοί της υπαίθρου και η λευκή εργατική τάξη της Κλίντον βάραιναν πάνω-κάτω όσο οι Αφροαμερικανοί, οι νέοι και οι εύποροι μορφωμένοι λευκοί του Ομπάμα.

Κι ύστερα ήρθαν οι εκλογές στη Βιρτζίνια και το Μέριλαντ.

Η πανωλεθρία της Κλίντον από τον Ομπάμα στις πολιτείες αυτές, ίσως να είναι μία ένδειξη πως η συμμαχία της αρχίζει να ραγίζει, τρεις εβδομάδες πριν φθάσει στα πιθανότατα πιο φιλικά για εκείνη εδάφη του Οχάιο και του Τέξας.

Στη Βιρτζίνια και το Μέριλαντ ο Ομπάμα επικράτησε στους άνδρες, στις γυναίκες, ακόμα και στους συνδικαλισμένους. Νίκησε στους εύπορους, μορφωμένους λευκούς των προαστίων, αλλά και στους Δημοκρατικούς της υπαίθρου και των κωμοπόλεων.

Η Σελίντα Λέικ (Celinda Lake), μία ανεξάρτητη Δημοκρατική δημοσκόπος, υπογραμμίζει πως η ταξική διάκριση που κάποτε οριοθετούσε τα στρατόπεδα των Ομπάμα και Κλίντον, μοιάζει σήμερα να ξεθωριάζει. Στη Βιρτζίνια, ο Ομπάμα επικράτησε ανάμεσα σε όσους έχουν εισόδημα κάτω των 50,000 δολαρίων το χρόνο με 26%· στο Μέριλαντ με 24%.

Η Κλίντον συνεχίζει να προσελκύει περισσότερες ψήφους λευκών γυναικών, αλλά το προβάδισμά της εκεί εκμηδενίζεται από την απήχηση του Ομπάμα στους λευκούς άνδρες. Ακόμα και οι ισπανόφωνοι, που συνεισέφεραν αποφασιστικά στις νίκες της γερουσιαστού της Νέας Υόρκης στη Νεβάδα και την Καλιφόρνια, μοιράστηκαν σχεδόν ισότιμα ανάμεσα στους δύο υποψηφίους στη Βιρτζίνια και το Μέριλαντ, έστω κι αν στις πολιτείες αυτές ήταν πολύ λιγότεροι.

«Είναι σαφές πως (ο Ομπάμα) διευρύνει τη συμμαχία του», αναφέρει η Λέικ. «Το ερώτημα είναι αν αυτό είναι ένα φαινόμενο που χαρακτηρίζει μερικές μικρές πολιτείες ή είναι κάτι ευρύτερο. Αν συμβαίνει το δεύτερο, το εκλογικό τοπίο θα αλλάξει άρδην».

Το επιτελείο της Κλίντον βασίζεται πια στην εργατική τάξη του Οχάιο και του Τέξας -που έχει και πολυάριθμους ισπανόφωνους- για να μπορέσει να σταματήσει στις 4 Μαρτίου το ανοδικό ρεύμα του Ομπάμα.

Ο Δημοκρατικός αντιπρόσωπος του Τέξας Τσετ Έντουαρντς (Chet Edwards) ανάφερε χθες πως οι Τεξανοί δεν πίστευαν πως η εσωκομματική τους εκλογή θα έπαιζε κάποιον σπουδαίο ρόλο, με αποτέλεσμα μόλις τώρα να αρχίζουν να ενδιαφέρονται γι' αυτή. Ο δε Δημοκρατικός γερουσιαστής του Οχάιο Σέροντ Μπράουν (Sherrod Brown) επιμένει πως ούτε η Κλίντον, ούτε ο Ομπάμα δε διαθέτουν σαφές προβάδισμα σε μία σκληρά δοκιμαζόμενη βιομηχανική πολιτεία, όπου οι ψηφοφόροι είναι σχεδόν πλήρως απορροφημένοι από τα οικονομικά τους προβλήματα.

«Οι ψηφοφόροι στην πολιτεία μου δε νοιάζονται για το ποιος κέρδισε στην 'Αιοβα, το Νιου Χαμσάιρ ή αυτήν την κατασκευή της "Ουάσιγκτον ποστ", την "προκριματική εκλογή του Πότομακ", που υποτίθεται πως είναι αντιπροσωπευτική ολόκληρης της Αμερικής... Η πολιτική συγκυρία δεν απασχολεί ιδιαίτερα μία μεσοαστική οικογένεια που τα βγάζει δύσκολα πέρα».

Για το επιτελείο του Ομπάμα όμως, ιδιαίτερα η προκριματική εκλογή της Βιρτζίνια, σηματοδοτεί μία καμπή στην ισορροπία δυνάμεων μεταξύ του υποψηφίου τους και της Κλίντον. «Μου φαίνεται πως όσο κερδίζει ο γερουσιαστής Ομπάμα, τόσο περισσότεροι άνθρωποι σπεύδουν να τον ενισχύσουν», μας δήλωσε ο συντηρητικός Δημοκρατικός αντιπρόσωπος της αγροτικής Βιρτζίνια Ρικ Μπούτσερ (Rick Boucher). «Υπερβαίνει τις κοινωνικές, πολιτικές και μορφωτικές κατηγορίες ήδη από τη νίκη του στην 'Αιοβα, και το κάνει σε ολοένα και μεγαλύτερο βαθμό».

«Η πρόκληση για τον Μπάρακ Ομπάμα είναι να πείσει το μέσο πολίτη της εργατικής τάξης πως το μήνυμά του υπόσχεται μια αλλαγή στη ζωή τους», συνεχίζει ο Έντουαρντς, που εκλέγεται στο Ρεπουμπλικανικό κεντρικό Τέξας, στο οποίο συμπεριλαμβάνεται και το αγρόκτημα του προέδρου Μπους (Bush) στο Κρόφορντ». «Αν το μήνυμά του είχε απήχηση στη Βιρτζίνια, δε βλέπω γιατί να μην έχει και στο Τέξας».

Από την άλλη, η νίκη του Ομπάμα στη Βιρτζίνια συνάντησε και δυσκολίες. Η Κλίντον κέρδισε στις περισσότερες αγροτικές περιοχές της πολιτείας, τις ορεινές κοινότητες της δυτικής Βιρτζίνια και τις κωμοπόλεις της κοιλάδας της νοιτοδυτικής Βιρτζίνια.

Αλλά δεν μπορούσε να στηριχτεί σε καμία άλλη περιοχή, καμία φυλή ή καμία κοινωνική ομάδα για να κερδίσει την πολιτεία, διευκρινίζει ο Δημοκρατικός αντιπρόσωπος της Βιρτζίνια Ρόμπερτ Σκοτ (Robert C. Scott), ένας υποστηρικτής του Ομπάμα που εκλέγεται σε μία εκλογική περιφέρεια που εκτείνεται από το Νιούπορτ Νιους έως το Ρίτσμοντ. Ο Ομπάμα συγκέντρωσε 18,000 ζητωκραυγάζοντες οπαδούς του στο συνεδριακό κέντρο της Βιρτζίνια Μπιτς -κι αμέτρητοι ακόμα δε χώρεσαν στην αίθουσα. Τούτη τη φορά όμως, σε αντίθεση με ό,τι συνέβη στο Νιου Χαμσάιρ και την Καλιφόρνια, αυτό το κύμα δε «ξεφούσκωσε» στην κάλπη.

Μέχρι τις 5:30 μ.μ. στην περιφέρεια του Σκοτ στο Νιούπορτ Νιους είχαν ήδη ψηφίσει τόσοι όσοι είχαν ψηφίσει όλη τη μέρα το Νοέμβριο του 2006, στη μάχη μεταξύ Τζέιμς Ουεμπ (James Webb) και Τζορτζ 'Αλεν (George Allen) για την εκλογή στη γερουσία -αριθμός που με τη σειρά του ήταν πολύ μεγαλύτερος από όσους είχαν ψηφίσει στις εκλογές του 2005 για επιλογή κυβερνήτη.

Ο Σκοτ όμως ενθουσιάστηκε από ένα άλλο στοιχείο: από το 56% των λευκών ανδρών που ψήφισαν Ομπάμα σύμφωνα με τα έξιτ-πολ.

«Αν καταφέρουμε να αποσπάσουμε σοβαρό τμήμα της ψήφου των λευκών ανδρών, τότε μπορεί να πάρουμε την πολιτεία το Νοέμβριο... Πιστεύουμε πως το 2008 η Βιρτζίνια μπορεί να ψηφίσει έναν Δημοκρατικό για πρόεδρο, για πρώτη φορά από το 1964».

Είναι φυσικά πολύ νωρίς για να αποκλειστεί το ενδεχόμενο της ανάκαμψης της Κλίντον. Ο Ταντ Ντιβάιν (Tad Devine), ένας Δημοκρατικός επικοινωνιολόγος, λέει πως η Κλίντον μπορεί ακόμα να διεκδικήσει το χρίσμα, αν μπορέσει να επικεντρώσει το δημόσιο ενδιαφέρον στα ζητήματα της οικονομίας, της υγείας, ή στον τρόπο λήξης του πολέμου στο Ιράκ, αν κοντολογίς πείσει τους ψηφοφόρους πως διαθέτει την εμπειρογνωμοσύνη να προσφέρει την αλλαγή που τόσο εύγλωττα τους υπόσχεται ο Ομπάμα.

«Χρειάζεται μία μεγάλη αντιπαράθεση για σοβαρά ζητήματα, όχι τσακωμούς για μικροπολιτικά και τακτικές», επαναλαμβάνει.

Ο Μπράουν τονίζει πως το Οχάιο θα το κερδίσει όποιος βρει σοβαρές προτάσεις για αλλαγή στην πορεία της οικονομίας που θα συγκινήσουν μία μεσαία τάξη που αισθάνεται παραμελημένη μετά από 8 χρόνια Ρεπουμπλικανικής διακυβέρνησης. Αλλά μέχρι στιγμής κανείς από τους δύο υποψηφίους δεν το έκανε αυτό.

Το βράδυ της προκριματικής εκλογής στη Βιρτζίνια και το Μέριλαντ, μπορούσε κανείς να αγγίξει σχεδόν την ανακούφιση των συντηρητικών Δημοκρατικών που έβλεπαν πως ο Ομπάμα μπορούσε πράγματι να αγγίξει τους ψηφοφόρους τους, τους λευκούς εργάτες και αγρότες που πολλοί έτρεμαν πως το φθινόπωρο του 2008 θα διέρρεαν μαζικά προς το Ρεπουμπλικανικό κόμμα.

«Δε φταίει η γερουσιαστής Κλίντον, αλλά σέρνει πίσω της τους διχασμούς της δεκαετίας του 1990», υποστηρίζει ο Έντουαρντς. «Ο κόσμος θέλει να γυρίσει σελίδα και να πάει στο επόμενο κεφάλαιο, αντί να ξαναδιαβάσει το ίδιο... Είναι άδικο ίσως για την ίδια, αλλά έτσι έχουν τα πράγματα».

Ο Τζόναθαν Βάισμαν είναι δημοσιογράφος. Το άρθρο Shifting Loyalties δημοσιεύτηκε στη Washington Post στις 15-02-2008.

Tuesday, February 12, 2008

Λευτεριά απ' τη Μεταπολίτευση

Θα ξεκινήσουμε με μια τοποθέτηση αρχής: θέλουμε οι νέοι άνθρωποι να πρωταγωνιστούν όσο το δυνατόν περισσότερο στην πολιτική, την οικονομία, τη διοίκηση. Θέλουμε να σπάσουν οι ηλικιακές επετηρίδες και οι κοκαλωμένες ιεραρχίες, να κλονιστεί συθέμελα το σύστημα γεροντοκρατίας που οξύνει τα αμυντικά αντανακλαστικά της ελληνικής κοινωνίας. Να εκπροσωπηθούν επιτέλους τα δυναμικά στρώματα και να αρχίσουν να κλείνουν οι επετηρίδες που επέβαλαν τα δημόσια πρόσωπα κατά τη μεταπολιτευτική περίοδο.

Θεωρούμε ότι η ΑΝΑΝΕΩΣΗ επιβάλλεται να προχωρήσει παντού. Κυρίως, σε όλα ανεξαιρέτως τα γερασμένα και κουρασμένα ελληνικά κόμματα. Σ’ αυτή τη λογική χαιρετίζουμε την εκλογή του Αλέξη Τσίπρα στην ηγεσία του ΣΥΝ κι ευχόμαστε να δούμε και τους υπόλοιπους πολιτικούς χώρους να προχωρούν σε φρεσκάρισμα του στελεχιακού τους δυναμικού, μπολιάζοντας τη γενιά των έμπειρων πενηντάρηδων και των 60+ με τις δυναμικές ομάδες των 25+, των τριαντάρηδων και των σαραντάρηδων, που σήμερα δυστυχώς λάμπουν δια της απουσίας τους.

ΠΡΟΣΟΧΗ όμως! Η ανανέωση δεν είναι αυτοσκοπός. Ούτε ταυτίζεται απαραίτητα με το πολιτικά νέο και καινοτόμο. Αντιθέτως, πίσω από τα νεανικά πρόσωπα κρύβονται συχνά πυκνά συντηρητικές συμπεριφορές και καραδοκούν παλιές και χιλιοφορεμένες απόψεις.

Στην περίπτωση του ΣΥΝ για παράδειγμα, η ανανέωση που έγινε σε επίπεδο ηγεσίας δεν συνεπάγεται ταυτοχρόνως μια ιδρυτική καινοτομία σε επίπεδο πολιτικών θέσεων. Αντιθέτως, η ανανέωση φαίνεται να λαμβάνει το χαρακτήρα διαδοχής του μεταπολιτευτικού αριστερού ύφους και λόγου , από τη μία γενιά στην άλλη, ετούτη τη φορά σε νέο περιτύλιγμα.

Το αίτημα για νέα μεταπολίτευση, η εξαιρετικά προωθημένη για τα αθηναϊκά δεδομένα ατζέντα της δημοτικής παράταξης Ανοιχτή Πόλη, οι ρηξικέλευθες προτάσεις για το περιβάλλον, η ρήξη με το ηλικιακό status quo σε επίπεδο ηγεσίας ΣΥΝΥΠΑΡΧΟΥΝ μαζί με όλα τα όχι και τις φοβίες της Αριστεράς της μεταπολιτευτικής περιόδου: την a priori άρνηση της παγκοσμιοποίησης και τον εκ πεποιθήσεως αντιαμερικανισμό, την αμφισβήτηση του ευρωπαϊκού οικονομικού μοντέλου και το ισχυρό φλερτάρισμα με τον ευρωκομμουνισμό, την καταγγελία της κεντροαριστεράς ως χρεοκοπημένης πολιτικής δύναμης, τη δαιμονοποίηση των φιλελεύθερων ιδεών μέσα από την άκριτη ταύτισή τους με το νεοφιλελεύθερο δόγμα.

Δεδομένων όλων των παραπάνω η γενιά των 700 ευρώ δεν αρκείται σε μια Νέα Μεταπολίτευση. Θέλει ΛΕΥΤΕΡΙΑ απ’ τη Μεταπολίτευση.

Δε θέλουμε την Ελλάδα εναλλακτικό αριστερό πόλο μέσα στην ΕΕ, αλλά χώρα πρωταγωνιστή με ενεργό ρόλο στην οικοδόμηση της Ευρώπης. Δε θέλουμε να σταματήσουμε την παγκοσμιοποίηση, θέλουμε να την αξιοποιήσουμε προς όφελός μας. Δεν απορρίπτουμε συλλήβδην τον ρόλο των ΗΠΑ στον πλανήτη, αντιστεκόμαστε στην πολιτική επιλεκτικής πρωτοκαθεδρίας και τη μονομέρεια Προέδρων τύπου Τζόρτζ Μπους. Δεν κάνουμε σημαία μας την αντίσταση στο 16, απαιτούμε έναν ενιαίο χώρο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με πυρήνα το εξευρωπαϊσμένο ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο. Δε χορταίνουμε με λόγια κοινωνικής ευαισθησίας και φιλοδωρήματα, απαιτούμε διεύρυνση της παραγωγικής βάσης της χώρας ώστε να δημιουργηθούν περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας. Δεν εθελοτυφλούμε για την επερχόμενη κρίση του ασφαλιστικού, θέλουμε μια βιώσιμη κοινωνική ασφάλιση με διαγενεακά δίκαιες λύσεις. Δε θέλουμε κακής ποιότητας κρατικά αγαθά, θέλουμε ποιοτικά και προσβάσιμα σε όλους συλλογικά κοινωνικά αγαθά, όποιος και αν τα παράγει αυτά. Δεν απορρίπτουμε την ελεύθερη αγορά, την αξιοποιούμε κάνοντάς την να λειτουργεί προς όφελος των εργαζόμενων, των καταναλωτών και των νέων επιχειρηματιών.

Με λίγα λόγια, σε μια χώρα όπως η Ελλάδα όπου οι πολίτες τέρπονται παράγοντας λήρους και χορταίνουν καταναλώνοντας ανεμώλια έπη, η γενιά των 700 ευρώ πορεύεται με πυξίδα την κοινή λογική. Ζητάει εξευρωπαϊσμό και σύγκλιση με την ΕΕ, μέσα από το άνοιγμα ενός νέου κύκλου ανάπτυξης , καθώς και την εμπέδωση ενός νέου προτύπου θεσμικής και οικονομικής διακυβέρνησης για τη χώρα.

Monday, February 11, 2008

Blogging 2007: Εκτιμήσεις για το 2008*

Το 2007 συντελέστηκε μια πραγματική κοσμογονία στην ελληνική μπλογκόσφαιρα. Tα επίσημα καταχωρημένα blogs στο SYNC, το βασικό δηλαδή ελληνικό aggregator, τριπλασιάστηκαν : από 8 χιλιάδες περίπου που αριθμούσαν στις αρχές του 2007 έφτασαν τις 25 χιλιάδες στα τέλη του ίδιου έτους.

Ωστόσο η «μεγάλη έκρηξη» της ελληνικής μπλογκόσφαιρας δεν αφορά αποκλειστικά, ούτε πρωτίστως στην ποσοτική αύξηση των ιστολογίων και των ιστολόγων .

Το 2007 τα ιστολόγια μπήκαν για τα καλά στη ζωή μας. Έγιναν νεανική μόδα, πρωτοσέλιδα σε εφημερίδες, άρθρα σε περιοδικά, αφιερώματα και θέματα σε ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές (ΣΚΑΙ YouTube Debate), αντικείμενα δικαστικών διενέξεων (δίκη του blogme), αλλά και αντικείμενα συνεδρίων (Save the Date) καθώς επίσης και βιβλίων (Ψιλικατζού).

Το 2007, τα blogs έγιναν πολιτική μόδα. Οι πολιτικοί ασχολήθηκαν εντατικά με το blogging. Αν δεν απέκτησαν άπαντες δικό τους ιστολόγιο , οι περισσότεροι εξ αυτών έγιναν τακτικοί αναγνώστες των ειδησεογραφικών, κοινωνικών και πολιτικών ιστολογίων ώστε να πιάνουν καθημερινά το «κλίμα» της κοινωνίας. Ορισμένοι εξ αυτών πρωτοτύπησαν : ο ΓΑΠ απέκτησε τον δικό του blogger σύμβουλο κι ο Ευάγγελος Βενιζέλος οργάνωσε την πρώτη συνάντηση πολιτικού με bloggers.

Το 2007, για πρώτη φορά στην πενταετή ιστορία του μέσου, τα blogs και οι bloggers κατάφεραν να επηρεάσουν τη δημόσια ατζέντα θέτοντας προς συζήτηση και προβληματισμό κρίσιμα κοινωνικά ζητήματα: την προστασία του περιβάλλοντος μέσα από τη διαδικτυακή κινητοποίηση και την οργάνωση δύο μαζικών διαδηλώσεων στο Σύνταγμα , τη βελτίωση και τον εξανθρωπισμό του νοσοκομειακού συστήματος μέσα από το blog της Αμαλίας Καλβίνου , την ανάδειξη του κοινωνικού ζητήματος της γενιάς των 700 ευρώ μέσα από το blog της G700.

Το 2007 λοιπόν, τα ελληνικά ιστολόγια άνοιξαν ένα εναλλακτικό μονοπάτι έκφρασης και δραστηριοποίησης για την κοινωνία των πολιτών.

Αλήθεια, μετά από μια τέτοια ξέφρενη πορεία τι μπορεί να περιμένει κανείς για τα ελληνικά blogs το 2008; Η απάντηση είναι αρκετά προφανής : πολλά περισσότερα!

Το 2008 τα blogs θα συνεχίσουν να αποτελούν μια ισχυρή κοινωνική, πολιτική και μιντιακή τάση. Ο αριθμός τους θα αυξηθεί με γοργούς ρυθμούς, τα παραδοσιακά μέσα θα συνεχίσουν να παρακολουθούν από κοντά την εξέλιξη του εναλλακτικού αυτού κοινωνικού Μέσου με άρθρα και εκπομπές, οι περισσότεροι πολιτικοί θα αποκτήσουν δικό τους ιστολόγιο, η Ειδική Γραμματεία Ψηφιακού Σχεδιασμού θα συνεχίσει να παρακολουθεί από κοντά τα τεκταινόμενα, νέα βιβλία και έρευνες θα κυκλοφορήσουν.

Το 2008 αναμένεται να υπάρξει μια ποσοτική διόγκωση της διαδικτυωμένης δημόσιας σφαίρας στην Ελλάδα, κινητήριος μοχλός της οποίας θα είναι χωρίς αμφιβολία ΚΑΙ τα ιστολόγια.

Το στοίχημα του 2008, όμως , εντοπίζεται αλλού : το μονοπάτι που άνοιξαν τα blogs για την κοινωνία των πολιτών πρέπει να μετατραπεί σε δρόμο. Να περάσουμε από την εφηβεία στην ενηλικίωση. Από την ακατάπαυστη κριτική και την περιορισμένη δράση στην εντονότερη κινητοποίηση και την αυτοοργάνωση. Από τα netroots στα grassroots. Από την online συνεύρεση στην offline δικτύωση.

Εμείς στη G700 θεωρούμε ότι τα blogs είναι κάτι παραπάνω από ένας εύκολος και φτηνός τρόπος δημοσίευσης προσωπικών απόψεων. Είναι πρωτίστως ένα εργαλείο που ενδυναμώνει την κοινωνία των πολιτών και θέτει στο τραπέζι της δημόσιας συζήτησης μια ατζέντα για αλλαγές.

Οι κομματικές και επιχειρηματικές ελίτ χάνουν ένα μικρό μέρος της εξουσίας που διαθέτουν να διαμορφώνουν την ημερήσια διάταξη της δημόσιας συζήτησης, ενώ τα παραδοσιακά μέσα χάνουν το αποκλειστικό προνόμιο στην ενημέρωση.Χωρίς μεσάζοντες, χωρίς φίλτρα, χωρίς αρχισυντάκτες και άνωθεν προσδιορισμένες γραμμές, χωρίς σημεία ελέγχου, κοκαλωμένες ιεραρχίες και εξουσιαστικές δομές.

Βέβαια η οποιαδήποτε απόπειρα εκτίμησης για το αν τα ιστολόγια θα κινηθούν προς την παραπάνω κατεύθυνση είναι δύσκολο να γίνει.Θα αποκτήσει η Ελλάδα το δικό της MyDD, το δικό της DailyKos, τη δική της Huffington Post; Θα ξεπηδήσει ένα μαζικό περιβαλλοντικό ελληνικό κίνημα έξω από τα στενά όρια παραδοσιακών περιβαλλοντικών οργανώσεων;

Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια, αν και θα επιχειρηθεί από αρκετούς.Αυτό που σίγουρα υποψιαζόμαστε ότι θα συμβεί, είναι ότι το 2008 δίπλα στην όποια ποσοτική και ποιοτική διεύρυνση της μπλογκόσφαιρας, θα προκύψουν και σημαντικοί κίνδυνοι .

Τα ιστολόγια έχουν ήδη αρχίσει να χειραγωγούνται από τον κόσμο των επιχειρήσεων και των ομάδων πιέσεων, κυρίως για συγκεκαλυμένη διαφημιστική χρήση ή για προώθηση συγκεκριμένων συμφερόντων. Από το πολύ απλό και άκακο «καλώ τους bloggers να κάνουν ένα test drive και να σχολιάσουν στα blogs τους το μοντέλο αυτοκινήτου Χ», μέχρι το πλασάρισμα συγκεκριμένων εμπορικών προϊόντων μέσα από ψευδοϊστολόγια προώθησης ή ακόμη και κεντρικά καθοδηγούμενες issues campaigns που κάθε άλλο παρά ξεκινούν από αυθόρμητους bloggers.

Με την επέκταση της μπλοκγκόσφαιρας έρχεται βέβαια και η ώρα της ευθύνης για τους Έλληνες και τις Ελληνίδες ιστολόγους.Όπως πολύ σωστά διαπιστώνει ο Μανώλης Ανδριωτάκης[1] :

«τώρα που αποκτήσαμε δυνητικά όλοι πρόσβαση στα Μέσα, κι είμαστε τρόπον τινά όλοι ιδιοκτήτες ενός εκδοτικού συγκροτήματος, ακριβώς τώρα εμφανίζονται με εκπληκτική ένταση τα μεγάλα διλήμματα της διάχυσης των «συμμετοχικών» Μέσων στην κοινωνία:Θα είμαι ψευδώνυμος ή επώνυμος; Θα γράφω προσωπικές ιστορίες ή θα προσπαθώ να αναλύω τα δημόσια πράγματα;

Θα επιλέγω κάθε φορά και διαφορετικό στυλ, στόχους, περιεχόμενο, ή θα επιμένω σε κάποιο είδος συνέπειας των αναρτήσεων μου; Θα επιτίθεμαι σε πρόσωπα ή σε ιδέες; Θα δημοσιεύω καταγγελίες χωρίς στοιχεία ή θα αναλύω τις αιτίες των παθογενειών; Θα προσπαθώ να κάνω ελκυστικό το Μέσο μου, ακόμα κι όταν δεν έχω τίποτα να πω ή θα μιλάω μόνο όταν νιώθω υποχρεωμένος να το κάνω;».

Τελικά , το 2008 , πέρα από ένα ακόμη καλό έτος για το ελληνικό blogging, αναμένεται επίσης να είναι μια χρονιά με κρίσιμα δεοντολογικά και θεσμικά ερωτήματα που αφορούν στη λειτουργία της μπλογκόσφαιρας. Οι Έλληνες bloggers πέρα από πιο ενεργοί και δραστήριοι, θα κληθούν επίσης να καταστούν περισσότερο υπεύθυνοι.

[1] Blogging και Ευθύνη

*Το παραπάνω άρθρο της G700 δημοσιεύτηκε στο ένθετο περιοδικό "Αγορά Ιδεών: Η Ελλάδα το 2008" της Ελληνικής έκδοσης του Economist, ο Κόσμος το 2008, στις 31.12.2007. Το άρθρο έχει ήδη αναρτηθεί στο blog της G700. Το αναδημοσιεύουμε στο πλαίσιο της θεματικής βραδυάς στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΙ bloggers: γράφω άρα υπάρχω.

Sunday, February 10, 2008

Η Γη εισέρχεται σε μία νέα γεωλογική περίοδο: την ανθρωπόκαινο'

Από την Κριστιάν Γκαλίς

Η Γη εισήρθε σε μία νέα γεωλογική περίοδο της ζωής της: την «ανθρωπόκαινο». Ο νεολογισμός προτάθηκε από τον Ολλανδό Πολ Κρούτσεν (Paul Crutzen), νομπελίστα στη χημεία το 1995, για να περιγράψει την αυξανόμενη επίδραση της ανθρωπότητας στη βιόσφαιρα.

Η νέα αυτή εποχή κατά τη γνώμη του ξεκίνησε περί το 1800, με τη μαζική χρήση υδρογονανθράκων για την παραγωγή ενέργειας. Έκτοτε η συγκέντρωση CO2 στην ατμόσφαιρα αυξάνει ασταμάτητα, συμβάλλοντας στην υπερθέρμανση του πλανήτη.

Στο τεύχος Δεκεμβρίου της επιθεώρησης «'Αμπιο» ο Πολ Κρούτσεν εκθέτει λεπτομερώς τις αλλαγές που σηματοδοτούν την ανθρωπόκαινο περίοδο.

Με τον περιβαλλοντολόγο του εθνικού αυστραλιανού πανεπιστημίου της Καμπέρα Ουιλ Στέφεν (Will Steffen) και τον ιστορικό του πανεπιστημίου του Τζορτζτάουν Τζον Μακ Νιλ (John McNeill), συνυπέγραψαν ένα άρθρο με τίτλο «ανθρωπόκαινος: ξεπερνάνε οι άνθρωποι τις δυνάμεις της φύσης;».

Αφού άλλαξε τα τελευταία πενήντα χρόνια όσο ποτέ άλλοτε στο παρελθόν το περιβάλλον του, αναστάτωσε το κλίμα του πλανήτη και αποσταθεροποίησε την ισορροπία της βιόσφαιρας, ο άνθρωπος λειτουργεί πλέον ως «πλανητική γεωφυσική δύναμη», που θα πρέπει να δραστηριοποιηθεί ταχύτατα εφόσον θέλει να μειώσει τις καταστροφές που προκάλεσε στον πλανήτη του.

Θα μπορέσει όμως το ανθρώπινο είδος να αντεπεξέρθει σε αυτήν την πρόκληση; Ιδού το ερώτημα που απασχολεί τους ερευνητές.

Σύμφωνα με την άποψή τους, σήμερα βρισκόμαστε στην δεύτερη φάση της ανθρωπόκαινου (1945-2015) που την αποκαλούν φάση της «μεγάλης επιτάχυνσης»: είναι η περίοδος όπου η επίδραση του ανθρώπου στη φύση αυξήθηκε καταιγιστικά. «Η "μεγάλη επιτάχυνση" έχει φτάσει σε κρίσιμο σημείο, καθώς το 60% όσων μας προσφέρουν τα γήινα οικοσυστήματα έχουν ήδη υποβαθμιστεί».

Υπάρχουν πάντως και θετικά σημεία: από τη δεκαετία του 1980 οι άνθρωποι σταδιακά συνειδητοποιούν την απειλή που αντιπροσωπεύει η υπερβολική τους δραστηριότητα για τον πλανήτη, για το «σύστημα της Γης». Το δείχνουν και οι πολυάριθμες διεθνείς συσκέψεις για την κλιματική αλλαγή ή τη μείωση της βιοποικιλότητας.

Απέναντι σε αυτή την ανησυχητική κατάσταση των πραγμάτων, η ανθρωπότητα έχει να επιλέξει από τρεις εναλλακτικές οδούς για το πώς να αντιμετωπίσει αυτήν την τρίτη φάση της ανθρωπόκαινου (από το 2015 και πέρα).

Αδράνεια

Η πρώτη οδός, εκείνη της «αδράνειας» («business as usual») είναι να μην αλλάξουμε σε τίποτα τις συνήθειές μας, ελπίζοντας πως η προσαρμοστικότητα του είδους μας -και της αγοράς- θα μας επιτρέψουν να αντιμετωπίσουμε τις περιβαλλοντικές καταστροφές.

Σύμφωνα με τους συντάκτες του άρθρου, αυτή η οδός είναι «γεμάτη κινδύνους», αφού όταν αποφασίσουμε να λάβουμε τα κατάλληλα μέτρα, θα είναι πια πολύ αργά.

Κατευνασμός

Το δεύτερο σενάριο, εκείνο του «κατευνασμού» («mitigation») στοχεύει στο να μειωθεί αισθητά η επίδραση του ανθρώπου στη Γη, χάρη σε μία καλύτερη περιβαλλοντική διαχείριση. Αυτό σημαίνει τη χρήση των νέων τεχνολογιών, μία πιο σώφρονα διαχείριση των φυσικών πόρων, τον έλεγχο του ανθρωπίνου πληθυσμού και την αποκατάσταση-ανάταξη των υποβαθμισμένων περιοχών.

Πράγμα που δεν μπορεί να συμβεί χωρίς «σημαντικές αλλαγές στις ατομικές συμπεριφορές και τις κοινωνικές αξίες». Αλλά θα καταφέρουν «οι όποιες εξισορροπητικές προς τον υλισμό κοινωνικές τάσεις να οδηγήσουν πράγματι σε μία μετάβαση των κοινωνιών μας προς την βιώσιμη ανάπτυξη;» διερωτώνται οι επιστήμονες.

Γεωμηχανική

Αν αυτό δε συμβεί -και αν η υπερθέρμανση του πλανήτη πάρει βίαιη μορφή, τότε δε θα μας μένει παρά η τρίτη επιλογή, εκείνη της ανάληψης ριζικών μέτρων κλιματικής γεω-μηχανικής. Είναι μία επιλογή που συνεπάγεται σημαντικές ανθρώπινες επεμβάσεις, σε πλανητικό επίπεδο, με σκοπό να αντιμετωπιστούν οι επιδράσεις των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων στο κλίμα.

Μιλάμε ήδη για «σύλληψη» του διοξειδίου του άνθρακα και «αποθήκευσή» του σε μεγάλες υπόγειες δεξαμενές. Θα μπορούσαμε με τον ίδιο τρόπο να προσπαθήσουμε να γεμίσουμε την στρατόσφαιρα με μόρια εστέρων θειικού οξέως που θα αντανακλούσαν την ηλιακή ακτινοβολία πίσω στο διάστημα. Πράγμα που θα μείωνε το ποσοστό CO2 στην ατμόσφαιρα και θα ψύχραινε τον πλανήτη.

Θα έπρεπε φυσικά να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί, ώστε να μη προκαλέσουμε μία νέα εποχή των παγετώνων, που θα μπορούσαμε να την αποφύγουμε μόνο προσθέτοντας εκ νέου διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα...

Συμπέρασμα: «η θεραπεία θα μπορούσε να κάνει περισσότερη ζημιά από την ασθένεια».

Περί της ανθρωπότητας ως «δυνάμεως της φύσης»

Το 1885 τον «διεθνές συνέδριο γεωλογίας» υιοθέτησε τον όρο «ολόκαινος» (ολότελα καινούργια) για να περιγράψει τα τελευταία 10,000 χρόνια του πλανήτη. Η περίοδος αυτή αντιστοιχεί το χρόνο της μετάβασης από τον άνθρωπο-κυνηγό ή τροφοσυλλέκτη έως την εμφάνιση της γεωργίας.

Το 2000 ο βραβευθείς με το Νόμπελ χημείας Πολ Κρούτσεν (Paul Crutzen) εκτίμησε πως ο όρος «ανθρωπόκαινος» είναι πιο κατάλληλος για να περιγράψει τα τελευταία 200 χρόνια, οπότε ο άνθρωπος μεταβλήθηκε σε «γεωφυσική δύναμη» που μπορεί να μεταβάλει εις βάθος τη φύση.

Όπως μας το θυμίζει, ο Ιταλός γεωλόγος Αντόνιο Στοπάνι (Antonio Stoppani) θεωρούσε ήδη από το 1873 τις ανθρώπινες δραστηριότητες ως μία «νέα τελλουρική δύναμη» και μιλούσε για «ανθρωποζωική περίοδο».

Για τον Πολ Κρούτσεν η ανθρωπόκαινος ξεκινά το 1800, όταν η συγκέντρωση CO2 στην ατμόσφαιρα έφτανε τα 283 ppm (εκατομμυριοστά). Η εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου αυξήθηκε απότομα από το 1950, οπότε μπήκαμε στη δεύτερη φάση της ανθρωπόκαινου, οπότε το CO2 έφτασε από τα 311 ppm το 1950 στα 379 το 2005.

Το άρθρο της Κριστιάν Γκαλίς , La Terre est entrée dans une nouvelle ère géologique : l' «anthropocène», δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Le Monde στις 8-1-2008. Η μετάφραση έγινε από την ομάδα του PPOL.

Thursday, February 7, 2008

Επεκτείνεται το ωράριο του ΜΕΤΡΟ - Νίκη για την Κοινωνία των Πολιτών

Θα γίνει η δοκιμή! Ο ΟΑΣΑ ανακοίνωσε επίσημα την απόφαση των σωματείων εργαζομένων σε Ηλεκτρικό Σιδηρόδρομο και ΜΕΤΡΟ για εφαρμογή του μέτρου της επέκτασης του ωραρίου λειτουργίας των δυο εταιρειών, επί δίωρο για Παρασκευή και Σάββατο, με ισχύ από την Παρασκευή 8 Φεβρουαρίου 2008, πιλοτικά για δυο μήνες.

Η κοινωνία των πολιτών νίκησε! Η υποχώρηση των συνδικάτων και της ΑΜΕΛ ΑΕ, η οποία πρώτη δημιούργησε το πρόβλημα πριν από μερικούς μήνες, αποδεικνύει ότι όταν οι πολίτες τρίζουν τα δόντια, παράλογα αιτήματα χωρίς καμία κοινωνική νομιμοποίηση ηττώνται κατά κράτος.

Δεδομένης της θετικής αυτής εξέλιξης η συμβολική κατάληψη του σταθμού του ΜΕΤΡΟ στο Σύνταγμα από bloggers και ενεργούς πολίτες ΑΝΑΣΤΕΛΛΕΤΑΙ.

Ευχαριστούμε όλους όσους βοήθησαν να ακουστεί δυνατά η φωνή της κοινωνίας των πολιτών. Το μήνυμα ελήφθη. Ας βοηθήσουμε τώρα όλοι μαζί ΝΑ ΠΕΤΥΧΕΙ το μέτρο της μεταμεσονύκτιας λειτουργίας του ΜΕΤΡΟ.

Γιατί στηρίζω τη μεταμεσονύκτια λειτουργία του Μετρό στην Αθήνα;

Είναι νέοι και στηρίζουν δυναμικά την επέκταση του ωραρίου του ΜΕΤΡΟ στην Αθήνα κάθε Παρασκευή και Σάββατο από τις 24:00 το βράδυ έως τις 2:00 το πρωί. Κωνσταντίνος Καραπάνος, Φώτης Περλίκος, Αλέξης Τσίπρας, Παναγιώτης Βρυώνης. Τους ρωτήσαμε γιατί;

1. Ο Κωνσταντίνος Καραπάνος είναι μηχανικός και φιλοξενεί τη διαδικτυακή κίνηση Athens Overnight Metro στο facebook με 5000+ φίλους.

Η επέκταση του ωραρίου λειτουργίας του Μετρό της Αθήνας μπορεί πραγματικά να δώσει λύσεις σε υπαρκτά καθημερινά προβλήματα μετακίνησης των κατοίκων της πόλης.

Το κόστος μετακίνησης θα μειωθεί, η έκλυση καυσαερίων θα είναι σημαντικά μικρότερη, όπως και η ταλαιπωρία να βρεθεί η πολυπόθητη θέση παρκαρίσματος. Δεν μπορεί να αγνοηθεί το γεγονός ότι θα μειωθεί ο κίνδυνος από ατυχήματα που προκαλούνται από οδηγούς που βρίσκονται υπό την επήρρεια αλκοόλ, ειδικά τις μεταμεσονύχτιες ώρες.

Η αντανάκλαση των παραπάνω θα είναι ορατή στη συνολική ποιότητα ζωής στην πόλη που αναζητά απεγνωσμένα ανάσες πριν πέσει σε μόνιμο κώμα.

Η εφαρμογή τέτοιων μέτρων δεν μπορεί να εμποδίζεται από μεμονωμένες ομάδες ανθρώπων που αδυνατούν να αντιληφθούν την ευθύνη του ρόλου τους στο σύγχρονο σκηνικό. Η διαφύλαξη, ωστόσο, των εργασιακών δικαιωμάτων πρέπει να θεωρηθεί δεδομένη.

Το Μετρό το θέλει ανοικτό περισσότερες ώρες η πλειοψηφία του κόσμου της Αθήνας, όπως ήδη διαφαίνεται από τις σχετικές κινητοποιήσεις του τελευταίου χρονικού διαστήματος. Είναι προφανές, ίσως, το δικαίωμα σε πιο υψηλές προδιαγραφές μαζικής μετακίνησης. Το περιβάλλον μάς περιμένει. Η ώρα είναι τώρα.

2. Ο Φώτης Περλικός είναι Πρόεδρος της Φιλελεύθερης Συμμαχίας.

Στηρίζω την επέκταση των ωραρίου λειτουργίας των ΜΜΜ, καθώς είναι αποφασιστικής σημασίας για την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής στην Αθήνα, την μείωση του κόστους και της ασφάλειας των νυχτερινών μετακινήσεων και την προστασία του περιβάλλοντος.

Θεωρώ απαράδεκτη την ιδιοκτησιακή νοοτροπία που χαρακτηρίζει τους συνδικαλιστές των δημόσιων μέσων μεταφοράς και την πρόθεσή τους να ματαιώσουν μια αλλαγή που έχει πολύπλευρα και ολοφάνερα οφέλη για την λειτουργία της πόλης και την ζωή των κατοίκων. Βλέπω με ενθουσιασμό την ενεργοποίηση της Κοινωνίας των Πολιτών που αφυπνίζεται και αντιδρά προασπίζοντας το δημόσιο συμφέρον και την κοινή λογική. Συμφωνώ και θα συμμετάσχω ενεργά στην συμβολική διαμαρτυρία της "Γενιάς των 700 ευρώ" το Σάββατο το βράδυ*.

*Η Φιλελεύθερη Συμμαχία συμμετέχει ενεργά στην διαμαρτυρία αυτή (εφόσον τελικά πραγματοποιηθεί), σε συνεργασία με την "γενιά των 700 ευρώ – G700" και καλεί όλους τους Αθηναίους και Αθηναίες να δώσουν το παρόν.

3. Ο Αλέξης Τσίπρας είναι επικεφαλής της Δημοτικής Παράταξης του ΣΥΝ για το Δήμο Αθηναίων , Ανοιχτή Πόλη, και υποψήφιος πρόεδρος του ΣΥΝ.

Η επέκταση του ωραρίου λειτουργίας του μετρό πρέπει να εφαρμοστεί και να πετύχει!

Η Ανοιχτή Πόλη, από στις πρώτες συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου τον Ιανουάριο 2007, έθεσε σαν στόχο προτεραιότητας την επέκταση του ωραρίου λειτουργίας του Μετρό, ως μια από τις αναγκαίες δράσεις για την προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας στην πόλη. Με δική μας πρωτοβουλία το Δημοτικό Συμβούλιο της Αθήνας ενέκρινε σχετικό ψήφισμα, ενώ το Οκτώβρη 2007 χρειάστηκε να συναντηθούμε απευθείας με τον Υπουργό Μεταφορών και τη διοίκηση της Αττικό Μετρό για να πιέσουμε σε αυτή την κατεύθυνση.
Ωστόσο, η "πιλοτική" εφαρμογή του μέτρου της δίωρης επέκτασης του ωραρίου του Μετρό τις Παρασκευές και τα Σάββατα δεν σχεδιάστηκε με σοβαρότητα και το εγχείρημα κινδυνεύει να απαξιωθεί, πριν καν δοκιμαστεί!

Το Υπουργείο "κατάφερε" να δημιουργήσει προβλήματα με τους εργαζόμενους, δεν οργάνωσε καμία εκστρατεία ενημέρωσης των επιβατικού κοινού, έβαλε "παπαγαλάκια" να προφητεύουν την αποτυχία του μέτρου και να κινδυνολογούν για την ασφάλεια των επιβατών. Ευτυχώς, μετά από την πολύ θετική ενεργοποίηση κοινωνικών και πολιτικών φορέων, τα όποια προβλήματα δείχνουν να ξεπερνιούνται προς όφελος των μετακινούμενων πολιτών αλλά και των εργαζομένων στο μετρό.

Για εμάς, η επέκταση του ωραρίου λειτουργίας του μετρό πρέπει να εφαρμοστεί και να πετύχει! Ας ελπίσουμε πως η –έστω αρνητική– δημοσιότητα που έλαβε πρόσφατα το μέτρο συνέβαλε στο να γίνει ευρύτερα γνωστό και να το αγκαλιάσουν οι πολίτες, ώστε μελλοντικά η μόνιμη εφαρμογή του να μπορέσει να συμβάλλει στη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων, στην εξοικονόμηση πόρων, στην προστασία του αστικού περιβάλλοντος*.

*Το ψήφισμα που κατέθεσε η Ανοιχτή Πόλη στο Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων τη Δευτέρα 5 Φεβρουαρίου 2008.

4. Ο Παναγιώτης Βρυώνης είναι blogger και social media consultant του ΠΑΣΟΚ.

Πιστεύω ότι τα μέσα μαζικής μεταφοράς θα έπρεπε να λειτουργούν (αν γίνεται) όλο το 24ωρο. Εργαζόμενοι που δουλεύουν σε μπαρ, εστιατόρια, σινεμά ή ακόμη και σε δουλειές γραφείου (π.χ. ΜΜΕ) αναγκάζονται να πληρώνουν πιο ακριβά την μετακίνησή τους σε σχέση με τους συναδέλφους τους που εργάζονται πιο "φυσιολογικές" ώρες.

Αλλά, και όσοι βγαίνουν κάποιο βράδυ για να διασκεδάσουν είναι παράλογο να μην μπορούν να επιστρέψουν σπίτι τους με κάποιο μέσο μαζικήςμεταφοράς και να τους υποχρεώνουμε να έχουν ΙΧ ή να πληρώσουν ταξί.

Αυτή η αντιμετώπιση είναι μέρος της γενικότερης αντίληψης που υποχρεώνει σχεδόν κάθε κάτοικο της πόλης μας να έχει δικό του αυτοκίνητο. Αυτός είναι και ο λόγος που θα ήθελα το μετρό να λειτουργήσει και μετάτις 12.

Προφανώς, μία τέτοια απόφαση δεν μπορεί να γίνει αυθαίρετα απότην μία μέρα στην άλλη. Πρέπει να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα ώστε να μην θιγούν τα δικαιώματα των εργαζομένων. Πρέπει να μελετηθούν και οι ιδιαιτερότητες του εγχειρήματος, για παράδειγμα το θέμα της ασφάλειας γύρω και μέσα στους σταθμούς, όπως και στους συρμούς. Πρέπει ίσως ναγίνει σταδιακά, επεκτείνοντας το ωράριο κατά μία ή δύο ώρες στην αρχή. Αλλά σίγουρα πρέπει να γίνει και πρέπει να βοηθήσουμε όλοι: πολιτεία, εργαζόμενοι και πολίτες.