Thursday, January 7, 2010

Divide ut regnes: Προς σύγκρουση των γενεών για το ασφαλιστικό;

Του Θεόδωρου Κουτρούκη*
Capital, 7 - 1 - 2010

Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από την Ελλάδα: το φάντασμα του ασφαλιστικού! Όλες σχεδόν οι κυβερνήσεις αποφεύγουν να κοιτάξουν κατάματα το οξύτατο αυτό ζήτημα γνωρίζοντας ότι ένα ενδεχόμενο εγχείρημα ριζικών τομών, θα τις οδηγούσε πιθανότατα στο μάτι του κυκλώνα. Επομένως, ελπίζουν ότι θα ολοκληρώσουν τη θητεία τους δίχως να ασχοληθούν εμβριθώς με το θέμα. Η ασφαλιστική μεταρρύθμιση Πετραλιά αποπειράθηκε να προωθήσει τη διόρθωση ορισμένων εξοργιστικών χαρακτηριστικών του συστήματος, ωστόσο δεν άγγιξε τον πυρήνα του προβλήματος.

Μολονότι οι πολίτες περιμένουν από το κράτος να δώσει λύσεις, οι κρατικές παρεμβάσεις αποτελούν εμφανώς μέρος του προβλήματος. Αρκεί να θυμηθούμε μερικές ασκήσεις επί χάρτου των κυβερνήσεων σχετικά με το ασφαλιστικό:

α) εξασφάλιση αυξημένων συνταξιοδοτικών παροχών σε σχετικά εύπορες πληθυσμιακές ομάδες (που ασφαλώς διαθέτουν αυξημένη συνδικαλιστική και πολιτική επιρροή) παροχές οι οποίες υπερβαίνουν τη συνταξιοδοτική τους αποταμίευση και επιβαρύνουν υπέρμετρα τον προϋπολογισμό,

β) παροχή σύνταξης σε μεγάλες ομάδες του πληθυσμού, που έχουν συμβάλλει από ελάχιστα έως καθόλου στην αποταμίευση του συστήματος, λαμβάνουν την κατώτατη σύνταξη και στη συνέχεια πιέζουν δραστικά για την αύξηση της,

γ) άσκηση φιλολαϊκής πολιτικής από πολλές κυβερνήσεις, που επιδίδονται σε μια προεκλογική πλειοδοσία αυξήσεων στις συντάξεις χωρίς καμιά απολύτως αναλογιστική μελέτη.

Επιπλέον οι κρατικές πολιτικές για τις συντάξεις χαρακτηρίζονται από μια μακιαβελική εφαρμογή του διαίρει και βασίλευε ανάμεσα στις γενεές των ασφαλισμένων. Έτσι, οι «παλαιοί» ασφαλισμένοι θα συνταξιοδοτηθούν με διαφορετικές προϋποθέσεις από ό,τι οι «νέοι», αυτοί που έχουν «ώριμα» ασφαλιστικά δικαιώματα θα απολαύσουν πιο προνομιακές παροχές από ό,τι εκείνοι που έχουν «ανώριμα» δικαιώματα.

Συνέπεια όλων των παραπάνω είναι ότι το πελατειακό και πολυκερματισμένο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης προικίζει με διαφορετικούς όρους συνταξιοδότησης, απασχολούμενους με πανομοιότυπα εργασιακά χαρακτηριστικά.

Ακόμη ορισμένες ομάδες ασφαλισμένων, που διαθέτουν προνομιακή σχέση με την εξουσία θα συνεχίσουν να μάχονται για τη διατήρηση του δικαιώματος των (πρεσβύτερων κυρίως) μελών τους να συνταξιοδοτούνται με διαφορετικές προϋποθέσεις από ό,τι οι υπόλοιποι απασχολούμενοι.

Και βέβαια σε μια πρωτοφανή συμπαιγνία κράτος, επιχειρήσεις, ομάδες εργαζόμενων και ορισμένα εργατικά συνδικάτα θα επιχειρήσουν να κληροδοτήσουν στα ταμεία (κυρίως το ΙΚΑ) το κόστος της «βελούδινης» εθελούσιας εξόδου των «τυχερών» εργαζομένων από τον εργάσιμο βίο σε πρόωρη ηλικία, δίχως κανείς να αναλογιστεί ότι το δυσθεώρητα αυτά κόστη προέρχονται από τον ίδιο «κουμπαρά» και φορτώνονται -φευ- στις νεώτερες γενιές ασφαλισμένων, χωρίς φυσικά οι τελευταίοι να ερωτηθούν.

Σε αυτό το σκηνικό, οι σημερινοί συνταξιούχοι θα συνεχίσουν να αποστραγγίζουν τις ελάχιστες αποταμιεύσεις του συστήματος, ενώ οι μελλοντικοί φορολογούμενοι ενδεχομένως θα κληθούν μετά από μερικά χρόνια να αντιμετωπίσουν τα τεράστια ελλείμματα που θα συνεχίσει να δημιουργεί η ιδεολογία του «όποιος πρόλαβε τον Κύριο είδε».

Τέλος, οι σημερινοί εργαζόμενοι πιθανότατα θα πρέπει να λησμονήσουν τους όρους συνταξιοδότησης των συναδέλφων τους που αποχωρούν πρόωρα και να βιώσουν τον καθορισμό του ύψους της δικής του σύνταξης σε συνθήκες αστρονομικών ελλειμμάτων των ταμείων, όταν μια δυσμενής πολιτική απόφαση θα είναι ίσως πιο εύπεπτη. Και τότε η περίφημη κοινωνική αλληλεγγύη των γενεών του σημερινού αναδιανεμητικού συστήματος θα περάσει την πιο σκληρή της δοκιμασία.

* Ο κ. Θ. Κουτρούκης είναι Επίκουρος Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και επίτιμο μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου της G700. (Divide ut regnes: Διαίρει και Βασίλευε)

11 comments:

  1. Με τη διεθνή κοινή γνώμη και τις υπηρεσίες της ΕΕ να έχουν στρέψει το βλέμμα τους επικριτικά στην Ελλάδα λόγω της κατάστασης των δημόσιων οικονομικών, θα ήταν παραπάνω από χρήσιμο για την αξιοπιστία της χώρας, αντί να μιλάμε συνέχεια για φόρους, να πούμε ορθά κοφτά ότι θα αλλάξουμε το ασφαλιστικό. Είναι άλλωστε το μεγαλύτερο δημοσιονομικό liability που έχουμε στην πλάτη μας και ως εκ τούτου η μεγαλύτερη διαρθρωτική αλλαγή που πρέπει να γίνει.

    ReplyDelete
  2. Καλή χρονιά G700..

    Το άρθρο είναι γενικά κατατοπιστικό, πιθανώς και τεχνοκρατικά 'ορθό'.
    Θα προσθέσω μόνο κάποιες παρατηρήσεις..

    1. Ο χωρισμός 'νέων-παλιών' ασφαλισμένων δεν έγινε με στόχο το 'διαίρει και βασίλευε'. Όταν κάποιος μπαίνει στο ασφαλιστικό περιβάλλον, δουλεύει κάποιες δεκαετίες, πληρώνει κλπ, δεν μπορείς ώς κράτος να έρθεις να του πεις στο τέλος πως θα αλλάξεις 'αναδρομικά' τους όρους του παιχνιδιού. Αναγκαστικά, το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να πεις 'απο εδώ και μετά' θα ισχύει το ....κλπ.

    2. Θα συμφωνήσω με την κατάργηση ΟΛΩΝ των υπόλοιπων προνομίων (ισχυρά συνδικάτα-προνοιακή πολιτική-εθελούσιες κλπ κλπ)..

    3. Ξεχνά το άρθρο το ζήτημα της εισφοροδιαφυγής, της μαύρης εργασίας κλπ.

    4.Θα συμφωνήσω ασφαλώς με τις αναλογιστικές μελέτες, με την ιδέα του συνηγόρου των επόμενων γενεών (που εδώ στο G700 διάβασα) κλπ, αλλά εάν σκεφτούμε στην Ελλάδα πως τα ταμεία συλλήθηκαν βίαια πλείστες όσες φορές, πως έχει βάλει το χεράκι του και το διεφθαρμένο κράτος στην αμαρτωλή αυτή ιστορία, απελπίζομαι, μου φαίνεται πως κάποτε θα το πληρώσουμε ΟΛΟΙ ακριβά...

    ReplyDelete
  3. Απ' ότι φαίνεται πάει για μικτό το ασφαλιστικό. Βασική + αναλογικός υπολογισμός υπολοίπου βάσει ατομικού λογαριασμού. Ε ας τολμήσουν να προβάλουν στο εξωτερικό αυτή την αλλαγή αντί να την κρύβουν επιμελώς. Τι φοβούνται;

    ReplyDelete
  4. Ολα θα τα περιλαμβάνει το ΠΣΑ,το νέο Σύνταγμα της Ελλάδας, που γράφεται αυτές τις μέρες.

    ReplyDelete
  5. Καλή χρονιά εύχομαι, αλλά γιατί ονειρεύεστε συγκρούσεις; Λείπει η αδρεναλίνη στην Ελλάδα και πρέπει να την ανεβάσουμε τεχνητά με "συγκρούσεις γενεών" και άλλα χολυγουντιανά;

    800.000 δημόσιοι υπάλληλοι στην Ελλάδα
    300.000 στην Πορτογαλία
    150.000 στην Αυστρία

    Μήπως πρέπει να ξεκινήσουμε από κει;

    Εύχομαι ο Παπακωνσταντίνου να έχει δίκιο και να μειωθεί το έλλειμα, αλλά εάν όντως τα καταφέρει σε 3 μόλις χρόνια (απίθανο μου φαίνεται), αυτό θα σημαίνει ότι το πρόβλημα είχε όντως εύκολη λύση και κανείς δεν την εφάρμοζε πιο πριν - γιατί;

    ReplyDelete
  6. Το έλλειμμα δεν είναι δύσκολο να μειωθεί.Θα συμβεί σίγουρα.Ούτε το χρέος είναι πρόβλημα. Μπορεί να είσαι χρεωμένος και να τα πας μια χαρά και να έχεις μηδεν χρέος και να είσαι ψόφιος.Το χρέος δεν θα μειωθεί,θα αυξηθεί.Μια κάποια στιγμή στο μέλλον θα σταθεροποηθεί. Και κάποια άλλη στιγμή στο απώτερο μέλλον θα αρχίσει να μειώνεται ως ποσοστό του ΑΕΠ.
    ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΙΝΑΙ Η ΠΑΡΑΣΙΤΙΚΗ ΜΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΊΑ.ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΥΤΟΥ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΕΙΝ ΣΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΜΑΣ(ΑΤΟΜΙΚΟ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΟ) "ΕΙΝΑΙ",ΣΤΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΜΑΣ ΔΗΛΑΔΗ.
    Πέσμου τι είδους οικονομία έχεις για να σου πώ ποιός είσαι,που λέει και ο Μαρξισμός.

    ReplyDelete
  7. Θέλω να πω ότι το έλλειμμα είναι ο πιό εύκολος δείκτης να διορθωθεί.

    ReplyDelete
  8. "Απόψε στις 10 το βράδυ συντονιζόμαστε όλοι μαζί στην κρατική ΝΕΤ και κάνουμε ομαδικό εμετό από το σιχαμένο γλύψιμο της Άννας Παναγιωταρέα στον υφυπουργό Εξωτερικών Σπύρο Κουβέλη"

    Και αυτός ο Μαλάκας δεν ήξερε δεν ρώταγε;

    ReplyDelete
  9. Ο πρόεδρος της ΚΕΔΚΕ (και δήμαρχος Αθηναίων) Νικ. Κακλαμάνης, αναφέροντας ότι η Ενωση συμφωνεί κατ' αρχήν με τη διοικητική μεταρρύθμιση, έθεσε σαν βασική προϋπόθεση τη διάθεση από την κυβέρνηση τεσσάρων δισεκατομμυρίων ευρώ για την ολοκλήρωσή της.

    «Η κυβέρνηση πρέπει να απαντήσει αν τα έχει. Αν δεν τα έχει, να μην την αποτολμήσει», δήλωσε χαρακτηριστικά. *

    Τάδε έφη Τιγκιτάγκας.

    ReplyDelete
  10. τι διαιρει και βασίλευε λες κ.Κουτρούκη μας ?

    ΤΑ ΦΑΓΑΝ τα λεφτά, η γενιά του Πολυτεχνείου.
    Είχε δίκιο ο Κομφούκιος όταν έλεγε "ζητήστε το λογαριασμό από τους γονείς σας"
    Αυτοί τα έφαγαν κι εμείς πάπαλα

    και το γαμώτο είναι ότι τα διάλυσαν και όλα (βοηθάνε και τα βλαστάρια τους) και δεν έχουμε ούτε καν τα μέσα γιά να δημιουργήσουμε πλούτο

    ReplyDelete
  11. "Θέλω να πω ότι το έλλειμμα είναι ο πιό εύκολος δείκτης να διορθωθεί."

    Αφού είναι τόσο εύκολο, τότε γιατί δεν το έκανε κανείς εδώ και τόσα χρόνια;

    ReplyDelete