Κοπεγχάγη: Βάλτε τις ΗΠΑ στο ψυγείο

Της G700
Δημοσιεύεται στο Hellenic Nexus
τεύχος Δεκεμβρίου

Μόλις μέσα σε δύο χρόνια, από το 2007 έως το 2009, η Αττική έχασε το 20% των δασών της, ενώ οι επιστήμονες συνδέουν άμεσα την εξέλιξη αυτή με την άνοδο των συγκεντρώσεων όζοντος, την άνοδο της θερμοκρασίας και την περαιτέρω υποβάθμιση της ποιότητας ζωής στην Αθήνα. Τα δύο αυτά χρόνια -σε συνδυασμό με την αποδιάρθρωση των δασικών και πυροσβεστικών υπηρεσιών- η Κλιματική Αλλαγή χτύπησε την Αθήνα και οι κάτοικοί της ζουν σε ένα περιβάλλον χειρότερο και λιγότερο βιώσιμο.

Η Μεσόγειος είναι ένας τόπος που πλήττεται κατεξοχήν από την αλλαγή του κλίματος. Περιλαμβάνεται σύμφωνα με τη WWF στα 18 πιο τρωτά σημεία του πλανήτη. Η θερμοκρασία ανεβαίνει, οι υδάτινοι πόροι εξαφανίζονται, το φαινόμενο της ερημοποίησης απειλεί τόσο την ποιότητα ζωής όσο και την οικονομία της περιοχής. Παρόλαυτα, η Ελλάδα διαθέτει χαμηλότατο ρυθμό αναδάσωσης με μόλις το 10% των καμένων εκτάσεων να αναδασώνονται τα τελευταία 20 χρόνια.

Όλα αυτά είναι ευκαιρία να τα έχουμε κατά νου στην Κοπεγχάγη όπου ξεκίνησε αυτή την εβδομάσα η διαπραγμάτευση ανάμεσα σε 192 κράτη του πλανήτη για μία νέα δεσμευτική διεθνή συμφωνία για την αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής που θα αντικαταστήσει το πρωτόκολλο του Κιότο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υιοθετήσει σχετική νομοθεσία ήδη από τον περασμένο Δεκέμβριο για μείωση των εκπομπών ρύπων κατά 20% έως το 2020 σε σχέση με το 1990, ενώ έχει δεσμευτεί να προχωρήσει σε μείωση της τάξης του 30% εάν υπάρξει ανάλογη δέσμευση των υπόλοιπων αναπτυγμένων χωρών.

Μετά την τελευταία κυβερνητική αλλαγή, η Ιαπωνία δεσμεύτηκε για ανάλογη μείωση της τάξης του 25% έως το 2020. Η Κίνα δείχνει επίσης θετική στο ενδεχόμενο μίας διεθνούς συμφωνίας. Δεσμεύτηκε να μειώσει τα επίπεδα CO 2 ανά μονάδα ΑΕΠ κατά 45% μέχρι το 2020. Και αυτό γιατί η κατα κεφαλήν εκπομπή αερίων είναι πολύ μικρότερη από αυτή των ΗΠΑ. Κλειδιά στην πορεία για τη νέα διεθνή συμφωνία είναι το παγκόσμιο ποσοστό μείωσης των ρύπων και η χρηματοδότηση των αναπτυσσόμενων χωρών, που συμβάλλουν πολύ λίγο στο φαινόμενο της Κλιματικής Αλλαγής αλλά είναι οι πρώτες που πλήττονται άμεσα και περισσότερο από την Κλιματική Αλλαγή. Με λίγα λόγια, ο καταμερισμός του ποσού ανάμεσα στις χώρες, μέσα στις χώρες και κυρίως μεταξύ των γενεών. Διότι, οι προηγούμενες γενιές κατασπατάλησαν τους πόρους του πλανήτη για την οικονομική ανάπτυξη και την ευημερία τους και εμείς σήμερα πρέπει να πληρώσουμε το λογαριασμό για το φαγοπότι.

Στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες, οι Ευρωπαίοι ηγέτες εκτίμησαν ότι το ποσό που απαιτείται ετήσια για την προσαρμογή των αναπτυσσόμενων χωρών στην Κλιματική Αλλαγή ανέρχεται στα 100 δις Ευρώ, χωρίς όμως να ξεκαθαρίζουν πόσα η ΕΕ είναι διατεθειμένη να καταβάλει. Η Ελλάδα ήταν ανάμεσα σε εκείνες τις χώρες που ζήτησαν αναβολή της δέσμευσης για συγκεκριμένο ποσό, παρά τη διακηρυγμένη θέση της να τεθεί στην πρωτοπορία για την αμντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής.

Ωστόσο, το μεγάλο ερωτηματικό της υπόθεσης είναι οι ΗΠΑ και οι δεσμεύσεις που είναι έτοιμες να αναλάβουν. Ήδη η Βουλή των Αντιπροσώπων ενέκρινε νομοθεσία που προβλέπει μείωση των ρύπων κατά 17% έως το 2020. Όχι όμως σε σχέση με το 1990 αλλά σε σχέση με το 2005. Σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, η μείωση αυτή είναι της τάξης μόλις του 3%. Για να τεθεί σε ισχύ η άτολμη αυτή δέσμευση πρέπει να εγκριθεί από την Γερουσία, γεγονός εξαιρετικά αβέβαιο που γίνεται ακόμη πιο αβέβαιο, όσο καθυστερεί η έγκριση του σχετικού νομοσχεδίου Κέρυ-Μπόξερ, ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του Νοεμβρίου του 2010 για την ανανέωση των μελών του Κογκρέσου. Επιπλέον, ακόμη κι αν όλα εξελιχθούν ομαλά και κατ΄ευχήν, ακόμη κι αν ο πρόεδρος Ομπάμα βάλει την υπογραφή του σε μία συμφωνία για την αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής στην Κοπεγχάγη, είναι εξαιρετικά αβέβαιο εάν θα εξασφαλιστούν οι 67 ψήφοι της Γερουσίας που απαιτούνται για την έγκρισή της. Θετική βέβαια εξέλιξη είναι η παρουσία Ομπάμα τις τελευταίες κρίσιμες ημέρες της διαπραγμάτευσης στην Κοπεγχάγη, ο οποίος δεσμεύει προσωπικό πολιτικό κεφάλαιο υπέρ της συμφωνίας , όπως και η απόφαση της Αμερικανικής Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος (EPA) που χαρακτηρίσε μία ημέρα μετά την έναρξη της συνδιάσκεψης τα αέρια του θερμοκηπίου ως επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία.

Η μεγάλη μεταβλητή, λοιπόν, της εξίσωσης της Κοπεγχάγης και της νέας παγκόσμιας συμφωνίας για το περιβάλλον είναι οι ΗΠΑ. Όχι μόνο γιατί είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος ρυπαντής του πλανήτη μετά την Κίνα και όχι μόνο γιατί είναι η χώρα με τη μακράν μεγαλύτερη κατ’ κεφαλήν εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου στον πλανήτη, αλλά κυρίως γιατί η απροθυμία προς μία διεθνή δέσμευση για μείωση των ρύπων και καθαρή –στα καθ’ ημάς πράσινη- ανάπτυξη θα έδινε το σήμα στις αναπτυσσόμενες χώρες ότι η οικονομική ανάπτυξη και η ευημερία περνά μέσα από την κατασπατάληση των φυσικών μας πόρων. Τα τελευταία σημάδια είναι θετικά, αλλά οι ημέρες τις διαπραγμάτευσης είναι ακόμη πολλές και η πίεση πρέπει να αυξηθεί.

Το νιώθουμε και εμείς στη γειτονιά μας, τη Μεσόγειο, το νιώθουμε στο κλίμα των πόλεων μας και το νιώθουμε επίσης στις κοινωνίες μας, με το φαινόμενο των μεταναστών του κλίματος ιδίως από τις χώρες της Αφρικής που συνεχώς αυξάνονται εξαιτίας των συγκρούσεων που πυροδοτεί η εξάντληση των φυσικών πόρων. Το κλίμα αλλάζει και η ζωή μας υποβαθμίζεται.

Στόχος διακηρυγμένος είναι να συγκρατήσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω από τους 2ο C σε σχέση με την προβιομηχανική περίοδο. Και η μόνη λύση τακτικής είναι να πιέσουμε πολύ τις ΗΠΑ. Να βάλουμε τις ΗΠΑ στο ψυγείο για να κρυώσουμε λίγο τον πλανήτη. Γιατί καλώς ή κακώς στα επόμενα 5 χρόνια θα κριθεί το μέλλον του πλανήτη, το μέλλον των δασών μας, του αέρα που αναπνέουμε και του φυσικού και πολιτιστικού μας περιβάλλοντος.