Wednesday, May 6, 2009

Μετά την κρίση

Στην Εαρινή Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ελληνική οικονομία, η οποία δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα 4 Μαΐου, διαγράφεται ο γολγοθάς που αναμένεται να διανύσει η Ελλάδα τα επόμενα δύο χρόνια. Ενόσω δηλαδή συντηρείται η διεθνής οικονομική κρίση και το ευρωπαϊκό ΑΕΠ συρρικνώνεται δραματικά.

Τι μας λένε οι Εαρινές Προβλέψεις της Κομισιόν; Καταρχάς ότι μπαίνουμε σε ύφεση, για πρώτη φορά από το 1993, με το ρυθμό ανάπτυξης να λαμβάνει αρνητικό πρόσημο, -0,9%, έναντι 2,9% το 2008. Δεύτερον, ότι οι δημοσιονομικές ανισορροπίες θα εξακολουθήσουν να υφίστανται: το χρέος θα πλησιάσει το 108% το 2010, ενώ το έλλειμμα θα ξεπεράσει το 5% προσεγγίζοντας μάλιστα το 6%. Τέλος, ότι η ανεργία θα εκτοξευτεί στο 10% και η απασχόληση θα συρρικνωθεί κατά μία ποσοστιαία μονάδα.

Συμπεραίνουμε εύλογα λοιπόν, ότι μέσα στην επόμενη διετία όλα τα βασικά μακροοικονομικά μεγέθη θα επιδεινωθούν, με αποτέλεσμα να επωμιστούμε ένα σημαντικό οικονομικό και κοινωνικό κόστος.

Η πρόβλεψη αυτή, όμως, όσο κι αν αποτυπώνει το εκτιμώμενο βραχυπρόθεσμο κόστος που θα προκαλέσει η οικονομική κρίση σε θεμελιώδη μεγέθη, όπως το ΑΕΠ, τα δημόσια οικονομικά και η απασχόληση, είναι σε γενικές γραμμές ελλιπής. Μας λέει ότι θα περάσουμε εξαιρετικά δύσκολα έως το 2010, όμως δεν μας διαφωτίζει για το τι θα συμβεί μετά, όταν η παγκόσμια οικονομία πάρει και πάλι την ανιούσα.

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.

Καταρχήν η κρίση είναι μια δυναμική διαδικασία, μια θύελλα εν εξελίξει, η οποία καθιστά την όποια βραχυπρόθεσμη πρόβλεψη εξαιρετικά δύσκολη. Εδώ και δέκα μήνες, όλοι οι διεθνείς οργανισμοί και οι οικονομικοί αναλυτές αλλάζουν και αναθεωρούν ανά τακτά διαστήματα τις εκτιμήσεις τους για την πορεία ιδιωτικών επιχειρήσεων και κρατών, χωρίς να μπορούν να προβλέψουν με ακρίβεια σχεδόν τίποτα απολύτως. Δε χρειάζεται να πάμε μακριά. Τους τελευταίους πέντε μήνες η Ελλάδα έχει καταθέσει τρία με τέσσερα διαφορετικά οικονομικά σχέδια (προϋπολογισμός, Πρόγραμμα Σταθερότητας, Αναθεωρημένο Πρόγραμμα κοκ), τα στοιχεία των οποίων κατά την κατάθεσή τους είχαν γίνει επισήμως αποδεκτά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά στην πορεία ανετράπησαν προς το χειρότερο από την ίδια την πραγματικότητα. Αν λάβουμε σαν δεδομένο ότι η ελληνική οικονομία ακόμα δεν έχει βρεθεί στο μάτι του κυκλώνα, έτσι ώστε να μπορέσουμε να ελέγξουμε τις πραγματικές αντοχές της, τίποτα δεν διασφαλίζει ότι τα θεμελιώδη μακροοικονομικά μεγέθη δεν θα επιδεινωθούν ακόμα περισσότερο μέσα στους επόμενους έξι μήνες.

Ακόμα κι έτσι όμως, το κρίσιμο ερώτημα είναι που θα βρεθούμε τα επόμενα πέντε με δέκα χρόνια. Θα καταφέρουμε να απορροφήσουμε τη ζημιά που θα προκαλέσει η θύελλα; Σε πέντε χρόνια θα είμαστε σε καλύτερη θέση από την αρχή του κακού; Δουλεύουμε για να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις μιας μελλοντικής ισχυρής ανάκαμψης ή όταν η παγκόσμια οικονομία ξαναπάρει την πάνω βόλτα θα βολευτούμε με μια ισχνή μεγέθυνση, προϊόν της κοντόφθαλμης διαχειριστικής λογικής του «μέρα μπαίνει, μέρα βγαίνει» που ακολουθεί σήμερα η κυβέρνηση; Όταν γυρίσει η παγκόσμια οικονομία σε θετικό πρόσημο, θα είμαστε σε θέση να μπούμε δυναμικά στο παιχνίδι ή θα μπούμε σε μια παρατεταμένη περίοδο στασιμότητας;

Μέχρι τώρα, τα αντικειμενικά δεδομένα δείχνουν ότι έχουμε επιλέξει το πρώτο σενάριο. Αυτό της απλής διαχείρισης της κρίσης με στόχο την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αποφυγή του όποιου κόστους (κοινώς πασάλειμμα), χωρίς να δουλεύουμε με στόχο τη δημιουργία προϋποθέσεων για ισχυρή ανάπτυξη σε βάθος χρόνου. Δανειζόμαστε εσπευσμένα 50 δις, αντί να αντιμετωπίζουμε το δομικό πρόβλημα του χρέους, για την εξυπηρέτηση του οποίου πληρώνουμε 12 δις ευρώ σε τόκους κάθε χρόνο, 4 δις ευρώ περισσότερα από το σύνολο των δημόσιων επενδύσεων. Πουλάμε αυτοκίνητα που παράγουν ξένοι, αντί να επενδύουμε στην ανάπτυξη μιας εγχώριας πράσινης βιομηχανίας. Οχυρωνόμαστε πίσω από τα συντεχνιακά μας συμφέροντα, αντί να απαιτήσουμε το σπάσιμο των καρτέλ που δημιουργούν ακρίβεια στην αγορά (ολιγοπώλια ιδιωτικών επιχειρήσεων, κλειστά επαγγέλματα κοκ). Συντηρούμε δια των εικονικών διαλόγων, ένα χρεοκοπημένο εκπαιδευτικό σύστημα που δεν παράγει ούτε παιδεία, ούτε δεξιότητες. Κοιτάζουμε με δέος το απύθμενο πηγάδι του ασφαλιστικού μας συστήματος. Πανηγυρίζουμε για το ότι αποκτήσαμε το διοικητικά αυτονόητο: Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ). Σαν να λέμε «βάλαμε υπολογιστή, ουάου». Με άλλα λόγια δε φροντίζουμε να μεταρρυθμίσουμε σε βάθος το σύστημα.

Το σίγουρο είναι ότι θα ανατείλει μια νέα εποχή στην παγκόσμια οικονομία, ιστορικά ανάλογη με τα τριάντα χρυσά χρόνια της κεϋνσιανής διαχείρισης μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ή τη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση μετά τις πετρελαϊκές κρίσεις του ’70. Ταυτόχρονα όμως εντελώς διαφορετική υπό την έννοια θα φέρει τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια πως θα είναι η νέα αυτή φάση. Διαβλέπουμε όμως από τώρα ότι στο επίκεντρό της θα βρεθεί η εμπέδωση ενός ενσυνείδητου καπιταλισμού όπου: το ισχυρό λειτουργικό κράτος θα αποκτήσει μεγαλύτερο ρόλο, τα συλλογικά αγαθά μεγαλύτερη αξία, η διαρθρωτική ισχύς του χρηματιστικού κεφαλαίου και η δύναμη των μεγάλων επιχειρήσεων θα επιχειρηθεί να εξισορροπηθεί υπέρ μιας πραγματικά ελεύθερης αγοράς, η πράσινη ανάπτυξη θα δημιουργήσει νέα προστιθέμενη αξία, νέα ζητήματα όπως το δημογραφικό και κατά συνέπεια το διαγενεακό ίσως μπουν με μεγαλύτερη ένταση στο προσκήνιο.

Η Ελλάδα πρέπει να προετοιμαστεί έγκαιρα για τη νέα κατάσταση. Με το πλαδαρό και αναποτελεσματικό κράτος, την παρεοκρατική δομή της αγοράς, την εκτεταμένη επιχειρηματικότητα ανάγκης, τα υψηλά ελλείμματα, το δημόσιο και ασφαλιστικό χρέος και το εξαιρετικά διευρυμένο οικολογικό έλλειμμα δεν θα πάμε πουθενά. Απαιτούνται αλλαγές. Τις θέλουμε; Τις αντέχουμε; Ποιος είναι διατεθειμένος να τις κάνει;

19 comments:

  1. Αναμένεται φοροκαταιγίδα.Θα φορολογηθεί "ό,τι κινείται και ό,τι αναπνέει".

    ReplyDelete
  2. Τι να σου κάνει και η φοροκαταιγίδα; Την παραοικονομία και τη φοροαποφυγή θα αυξήσει...Αν δεν υπάρχει ΑΕΠ από που θα τα βρει τα έσοδα. Θα προσπαθήσει πάντως να βάλει το χέρι στην τσέπη. Πραγματικά δεν ξέρω πως μπορούν να αυξηθούν τα έσοδα στην Ελλάδα. είναι τα 2α χαμηλότερα ως προς το ΑΕΠ στην εε-25. μήπως να πέσει το αεπ;

    ReplyDelete
  3. Τα "μαύρα ταμεία" έχουν μεταβληθεί σε σύγχρονους Μινώταυρους.Αλλά ο Καταλληλότερος Θησέας θα καθαρίσει για μια ακόμα φορά.Να μην ξεχάσει μόνο να αλλάξει τα πανιά.

    ReplyDelete
  4. Κατ΄ευφημισμόν φόροι.Στην πραγματικότητα θα είναι χαράτσι στους Γκιαούρηδες για τους Πολυχρονεμένους μας Βεζύρηδες.

    ReplyDelete
  5. Δεν ξέρω για τα μαύρα ταμεία αλλά στα άσπρα μπαίνει σίγουρα χέρι. δες τι έγινε με το ΛΑΕΚ τις προάλλες

    ReplyDelete
  6. μετά την κρίση το χάος

    ReplyDelete
  7. Πριν λίγους μήνες η κυβέρνηση υποστήριζε πως οι δανειακές ανάγκες της χώρας ήταν περίπου 44 δις ευρώ. Τώρα τελευταία ακούγεται ότι θα ξεπεράσουμε τα 60 δις σε δάνεια.

    Φαίνεται πως τα κρατικά έσοδα έχουν πέσει έξω για τα καλά.

    Ο Σουφλιάς μετά από αυτό πρέπει να απολύσει τον λογιστή του. Θα του το κλείσει το μαγαζί...

    ReplyDelete
  8. Στην Ελληνική κοινωνία έχει αναπτυχθεί έντονα το φαινόμενο του Μυθριδατισμού απέναντι στα στατιστικά μεγέθη της οικονομίας.Πρέπει να βρεθεί ένας άλλος τρόπος απεικόνησης, πιό αισθητός και πιό αλγογόνος, για να μας βγάλει από τη τοξική μέθη στην οποία μας οδήγησαν οι δεκαδικοί αριθμοί και τα μεγάλα ψέματα που υποκρύπτουν.

    ReplyDelete
  9. βιάστηκε να δανειστεί γρήγορα για να έχει ρευστό. οι αγορές την έσκισαν με 6% επιτόκιο τώρα που έλειξε το πρόγραμμα το spread κατρακυλάει. πως λέγεται αυτό; στήνω κώλο στο δανειστή.

    ReplyDelete
  10. τους αριθμούς όσο και αν τους μαγειρέψεις την αλήθεια δεν τη κρύβεις. Ο χοντρός είναι χοντρός ακόμα και αν η ζυγαριά στο φαρμακείο του κόβει 10 κιλά.

    ReplyDelete
  11. Bravo for the eu citizen of the year prize duderinos. i got a question for parm. So they are going to tax inhaling pffff. What about exhaling aaaa...

    ReplyDelete
  12. o "ενσυνειδητος καπιταλισμος" όπως τον ονομάζετε είναι κάτι πάρα πολύ καλό

    Μην πάτε μακριά μωρέ- σήμερα δεν ανακοινώθηκε ότι οι ανύπαντρες θυγατέρες των Δ.Υ κληρονομούν και την σύνταξή τους ?

    Ε άντε μην πω τίποτα τώρα.
    Χώρα είναι αυτή ή κολοχανείο ?
    Και τάχα μου έχουμε ΓΓ Ισότητας

    Η νέα γενιά πρέπει να ΑΠΑΙΤΗΣΕΙ την παραίτησή της

    Ετσι γιά λόγους τάξης

    Όχι άλλο κάρβουνο μωρέ, όχι άλλο κάρβουνο
    To χρέος σας φταίει ? Πάμε γιά >65 δις φέτος, το χρέος σας φταίει ή τα χάλια μας ?

    ReplyDelete
  13. Τραγικό. Ο προσοδοθηρικός καπιταλισμός σε όλο του το μεγαλείο. Για δώσε μία το link με την είδηση.

    ReplyDelete
  14. Παραιτήθηκε ο Βερελής για τη Mann. Άντε Τέλη η σειρά σου.

    ReplyDelete
  15. μπράβο παιδιά, θερμά συγχαρητήρια.

    έχω όμως μια ερώτηση: διαβάζω σωστά Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδας στη 16η θέση? από οξύμωρο ως πικρό μου ακούγεται...

    ReplyDelete
  16. αγνοήστε το παραπάνω.
    προοριζόταν για άλλη ανάρτηση και προσγειώθηκε εδώ...
    την καλησπέρα μου

    ReplyDelete
  17. Του Γιώργου Ι. Δημητρομανωλάκη

    «Πονοκέφαλος Νο. 2» αναμένεται να προκύψει για την κυβέρνηση από το Λουξεμβούργο, μετά την εξομοίωση των ορίων συνταξιοδότησης μεταξύ ανδρών και γυναικών. Όπως αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές το αργότερο έως τα μέσα του 2009 το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων αναμένεται να καταδικάσει την χώρα μας για μια ρύθμιση που ισχύει στο δημόσιο και στον τραπεζικό τομέα και αφορά την συνταξιοδότηση των άγαμων θυγατέρων δημοσίων υπαλλήλων, στρατιωτικών και τραπεζικών υπαλλήλων.

    Το ερώτημα είναι τι θα πράξει στην περίπτωση αυτή η κυβέρνηση. Κυβερνητικές πήγες υποστηρίζουν ότι δεν τίθεται θέμα κατάργησης
    Διαβάστε το υπόλοιπο κείμενο
    των συντάξεων που ήδη λαμβάνουν όσες τις δικαιούνται, ακόμα και εάν η χώρα μας καταδικαστεί. Όμως όπως εκτιμάται θα πρέπει να σταματήσει η χορήγηση τους σε άλλες (νέες δικαιούχους) γυναίκες από εδώ και στο εξής.

    Πρόκειται την ουσία για μια διάταξη που ισχύει μόνο στην Ελλάδα εδώ και περίπου 30 χρόνια και αφορά επίσημα πάνω από 40.000 γυναίκες, οι όποιες λαμβάνουν την σύνταξη του πατέρα τους εφόσον παραμένουν ανύπανδρες. Άλλα δεν είναι μόνο αυτό. Τη σύνταξη αυτή τη λαμβάνουν ακόμα και γυναίκες οι όποιες έχουν εισόδημα από άλλες πήγες, όπως για παράδειγμα από μισθούς ή από άλλες συντάξεις. Έτσι, για παράδειγμα, υπάρχουν σήμερα γυναίκες οι όποιες εργάστηκαν στο δημόσιο τομέα για 15-20 χρόνια και κατόπιν συνταξιοδοτήθηκαν στα 40 τους χρόνια με συντάξεις από την εργασία τους από 800 έως 1.000 ευρώ. Με την προσθήκη όμως της σύνταξης του πατρός τους, αυτή την στιγμή έχουν συνολικές αποδοχές περίπου 2.000 ευρώ.

    Το κόστος για το δημόσιο μόνο για τις συντάξεις αυτές είναι τεράστιο και υπερβαίνει τα 550.000.000 ευρώ, καθώς εκτιμάται ότι η μέση σύνταξη κυμαίνεται μεταξύ 1.000-1.200 ευρώ μηνιαίως.

    Φυσικά το κόστος για τις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις των γυναικών αυτών από την εργασία τους είναι τεράστιο και είναι δύσκολο να υπολογισθεί. Η διάταξη αυτή ισχύει επίσης και στις τράπεζες του δημόσιου τομέα και του ιδιωτικού τομέα (π.χ. Εθνική , Εμπορική κ.ά.).

    ReplyDelete
  18. Ρε συ ser, είσαι σίγουρος πως τη σύνταξη αυτή της ανύπαντρης κόρης την παίρνουν και εργαζόμενες???
    Μου φαίνεται πολύ άκυρο.
    Στο περιβάλλον μου υπάρχουν ορφανές που είχαν πατέρα ΔΥ αλλά ποτέ δεν έχω ακούσει για τέτοιου είδους έσοδο.
    Μήπως πρόκειται μόνο για γυναίκες που είναι άνεργες κατά το θάνατο του πατέρα τους ή δεν έχουν κολλήσει ούτε ένα ένσημο στη ζωή τους?
    Αν ήταν έτσι, καμία κόρη ΔΥ η τραπεζικού δε θα παντρευόταν, σιγά μην το άφηναν να πάει χαμένο.
    Εγώ μόνο μία σιτεμένη στο χωριό μου που δεν έχει σηκώσει ποτέ τον κώλο της να δουλέψει ξέρω να ζει μ'αυτή τη σύνταξη.
    Και δεν είναι ανύπαντρη, είναι διαζευγμένη!

    ReplyDelete
  19. @gμόσιος

    > Πραγματικά δεν ξέρω πως μπορούν να αυξηθούν τα έσοδα στην Ελλάδα.

    1) Ας φορολογηθεί η Εκκλησία για αρχή και βλέπουμε.
    2) Ας πέσουνε τα κεφάλια όλων όσων κλέβουνε το δημόσιο

    Λύσεις υπάρχουνε, ποιός είναι διατεθιμένες να τις επιβάλλει όμως;

    ReplyDelete