Saturday, February 14, 2009

The Hangover Theory

Are recessions the inevitable payback for good times?

By Paul Krugman*
Slate, 4-2-2009
Copyright 2008 Washingtonpost.
Newsweek Interactive Co. LLC

A few weeks ago, a journalist devoted a substantial part of a profile of yours truly to my failure to pay due attention to the "Austrian theory" of the business cycle—a theory that I regard as being about as worthy of serious study as the phlogiston theory of fire. Oh well. But the incident set me thinking—not so much about that particular theory as about the general worldview behind it. Call it the overinvestment theory of recessions, or "liquidationism," or just call it the "hangover theory." It is the idea that slumps are the price we pay for booms, that the suffering the economy experiences during a recession is a necessary punishment for the excesses of the previous expansion.

The hangover theory is perversely seductive—not because it offers an easy way out, but because it doesn't. It turns the wiggles on our charts into a morality play, a tale of hubris and downfall. And it offers adherents the special pleasure of dispensing painful advice with a clear conscience, secure in the belief that they are not heartless but merely practicing tough love.

Powerful as these seductions may be, they must be resisted—for the hangover theory is disastrously wrongheaded. Recessions are not necessary consequences of booms. They can and should be fought, not with austerity but with liberality—with policies that encourage people to spend more, not less.

Nor is this merely an academic argument: The hangover theory can do real harm. Liquidationist views played an important role in the spread of the Great Depression—with Austrian theorists such as Friedrich von Hayek and Joseph Schumpeter strenuously arguing, in the very depths of that depression, against any attempt to restore "sham" prosperity by expanding credit and the money supply. And these same views are doing their bit to inhibit recovery in the world's depressed economies at this very moment.

The many variants of the hangover theory all go something like this: In the beginning, an investment boom gets out of hand. Maybe excessive money creation or reckless bank lending drives it, maybe it is simply a matter of irrational exuberance on the part of entrepreneurs. Whatever the reason, all that investment leads to the creation of too much capacity—of factories that cannot find markets, of office buildings that cannot find tenants. Since construction projects take time to complete, however, the boom can proceed for a while before its unsoundness becomes apparent. Eventually, however, reality strikes—investors go bust and investment spending collapses. The result is a slump whose depth is in proportion to the previous excesses. Moreover, that slump is part of the necessary healing process: The excess capacity gets worked off, prices and wages fall from their excessive boom levels, and only then is the economy ready to recover.

Except for that last bit about the virtues of recessions, this is not a bad story about investment cycles. Anyone who has watched the ups and downs of, say, Boston's real estate market over the past 20 years can tell you that episodes in which overoptimism and overbuilding are followed by a bleary-eyed morning after are very much a part of real life.

But let's ask a seemingly silly question: Why should the ups and downs of investment demand lead to ups and downs in the economy as a whole? Don't say that it's obvious—although investment cycles clearly are associated with economywide recessions and recoveries in practice, a theory is supposed to explain observed correlations, not just assume them.

And in fact the key to the Keynesian revolution in economic thought—a revolution that made hangover theory in general and Austrian theory in particular as obsolete as epicycles—was John Maynard Keynes' realization that the crucial question was not why investment demand sometimes declines, but why such declines cause the whole economy to slump.

Here's the problem: As a matter of simple arithmetic, total spending in the economy is necessarily equal to total income (every sale is also a purchase, and vice versa). So if people decide to spend less on investment goods, doesn't that mean that they must be deciding to spend more on consumption goods—implying that an investment slump should always be accompanied by a corresponding consumption boom? And if so why should there be a rise in unemployment?

Most modern hangover theorists probably don't even realize this is a problem for their story. Nor did those supposedly deep Austrian theorists answer the riddle. The best that von Hayek or Schumpeter could come up with was the vague suggestion that unemployment was a frictional problem created as the economy transferred workers from a bloated investment goods sector back to the production of consumer goods. (Hence their opposition to any attempt to increase demand: This would leave "part of the work of depression undone," since mass unemployment was part of the process of "adapting the structure of production.")

But in that case, why doesn't the investment boom—which presumably requires a transfer of workers in the opposite direction—also generate mass unemployment? And anyway, this story bears little resemblance to what actually happens in a recession, when every industry—not just the investment sector—normally contracts.

As is so often the case in economics (or for that matter in any intellectual endeavor), the explanation of how recessions can happen, though arrived at only after an epic intellectual journey, turns out to be extremely simple. A recession happens when, for whatever reason, a large part of the private sector tries to increase its cash reserves at the same time. Yet, for all its simplicity, the insight that a slump is about an excess demand for money makes nonsense of the whole hangover theory. For if the problem is that collectively people want to hold more money than there is in circulation, why not simply increase the supply of money? You may tell me that it's not that simple, that during the previous boom businessmen made bad investments and banks made bad loans. Well, fine. Junk the bad investments and write off the bad loans. Why should this require that perfectly good productive capacity be left idle?

The hangover theory, then, turns out to be intellectually incoherent; nobody has managed to explain why bad investments in the past require the unemployment of good workers in the present.

Yet the theory has powerful emotional appeal. Usually that appeal is strongest for conservatives, who can't stand the thought that positive action by governments (let alone—horrors!—printing money) can ever be a good idea. Some libertarians extol the Austrian theory, not because they have really thought that theory through, but because they feel the need for some prestigious alternative to the perceived statist implications of Keynesianism. And some people probably are attracted to Austrianism because they imagine that it devalues the intellectual pretensions of economics professors. But moderates and liberals are not immune to the theory's seductive charms—especially when it gives them a chance to lecture others on their failings.

Few Western commentators have resisted the temptation to turn Asia's economic woes into an occasion for moralizing on the region's past sins. How many articles have you read blaming Japan's current malaise on the excesses of the "bubble economy" of the 1980s—even though that bubble burst almost a decade ago? How many editorials have you seen warning that credit expansion in Korea or Malaysia is a terrible idea, because after all it was excessive credit expansion that created the problem in the first place?

And the Asians—the Japanese in particular—take such strictures seriously. One often hears that Japan is adrift because its politicians refuse to make hard choices, to take on vested interests. The truth is that the Japanese have been remarkably willing to make hard choices, such as raising taxes sharply in 1997. Indeed, they are in trouble partly because they insist on making hard choices, when what the economy really needs is to take the easy way out. The Great Depression happened largely because policy-makers imagined that austerity was the way to fight a recession; the not-so-great depression that has enveloped much of Asia has been worsened by the same instinct. Keynes had it right: Often, if not always, "it is ideas, not vested interests, that are dangerous for good or evil."

*Paul Krugman is professor of economics and international affairs at Princeton University, Economics Nobel Prize winner fro 2008, and writes a twice-weekly column for the New York Times. His home page contains links to many of his other articles and essays.

73 comments:

  1. Η Ολυμπιακή Εθνικοποιείται.Δεν ιδιωτικοποιείται, δεν πωλείται. Αποκρατικοποείται, ΑΛΛΑ, Εθνικοποείται και κοινωνικοποιείται.
    Αυτό είχαμε υποστηρίξει, απο αυτό το μπλόγκ, με ανάλογα σχόλια, πρίν απο δυό μήνες περίπου.
    Ο Βγενό αναδεικνύεται σε Εθνικό Ευεργέτη.Ζήτησε την άδεια απο το ΓΑΠ,τον νε φάκτο πρωθυπουργό,και την πήρε.

    "Τη ρωμιοσύνη μην την κλαις εκεί που πάει να σκύψει με το σουγιά στο κόκκαλο με το λουρί στο σβέρκο. Νάτη πετιέται απο ξαρχής κι αντριεύει και θεριεύει ..."

    ReplyDelete
  2. όχι είχαμε παρμενίδη, είχες θέλεις να πεις

    ReplyDelete
  3. Η 2η ελληνική αεροπορική εταιρεία η Ολυμπιακή, Εθνικός Αερομεταφορέας πλέον είναι η Aegan, ιδιωτικοποιείται και πολύ καλά κάνει και περνάει στα χέρια ενός επιχειρηματία ο οποίος από ύποπτος έχει αποκτήσει την εικόνα του εθνικού ευεργέτη. Μακάρι η διαδικασία να ολοκληρωθεί να τελειώνει αυτή η ιστορία της Ολυμπιακής

    ReplyDelete
  4. Για όσους ενδιαφέρονται στο blog του Left Liberal Synthesis μπορείτε να διαβάσετε μερικές καλές αναλύσεις για την Αρίστερά και το Φιλελευθερισμό μέσα από τις περιπτωσεις του Νόζικ και του Χάγιεκ.

    ReplyDelete
  5. Η Ολυμπιακή δεν ιδιωτικοποείται.Δηλαδή δεν μετατρέπεται σε μια κερδοσκοπική ιδιωτική Εταιρεία.
    Η Ολυμπιακή μετατρέπεται σε κοινωφελή Εταιρεία με ιδιωτικό μάνατζμεντ και ιδιωτικά κεφάλαια.Δεν θα είναι ΔΕΚΟ.Αλλά δεν θα είναι ούτε εταιρεία που θα αποδίδει κέρδη στους μετόχους.
    Με αυτή την έννοια λέω ότι Εθνικοποείται.
    Είναι ενδιαφέρον το πείραμα.Και μπορεί να αποτελέσει και πιλότο για τον ΟΣΕ.

    ReplyDelete
  6. Φαίνεται ότι ο ΠΑρμενίδης έχει δίκιο. Μάλλον προχωρά το σχέδιο Παπανδρέου για "μικτά" σχήματα. Το ζήτημα είναι να μη "τη βγάλουν καθαρή" με τον τρόπο αυτό κάποιοι..

    Ο Κρούγκμαν έχει δίκιο, όταν μιλά για άνάγκη δημόσιας παρέμβασης. Επαναλαμβάνω: ζήτημα είναι να μη "τη βγάλουν καθαρή" με τον τρόπο αυτό κάποιοι..

    ReplyDelete
  7. @Parmenides

    Δεν είναι ώρα να εφευρίσκουμε ευεργέτες και εθνοσωτήρες. Ο Βγενο είναι υβρίδιο επιχειρηματία - πολιτικού, ξέρει να παίζει καλά το παιχνίδι της επικοινωνίας. Αγόρασε μέρος του παναθηναϊκού (προσωπικός στρατός), περιφέρεται από το Μαξίμου στη Τρικούπη και πουλάει άψογα ελπίδες.

    Τι άλλο θέλουμε σε μια χώρα που έχουμε γράψει στα παλαιότερα των υποδημάτων μας την λογική;

    Συγκίνηση!

    Υ.Γ Για τη φουκαριάρα τη μάνα μου…

    ReplyDelete
  8. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  9. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  10. Δείτε την ουσία.Η λύση είναι άριστη.Την παίρνει ένας ανερχόμενος επιχειρηματίας με πολυ δυναμισμό και πολύ νεωτερισμό στο επιχειρείν.Το φαινόμενο Βγενό έχει ενδιαφέρον.Δεν είναι Κοσκωτάς.Θα είδατε φαντάζομαι τη στάση του και στο θέμα του πακέτου σωτηρίας των τραπεζών.Σήμερα(14-02-09), ο Βγενό, αγοράζει την τρίτη σε μέγεθος εταιρεία παροχής πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων ιατρικών υπηρεσιών της Τουρκίας, που,ενωμένη με το "Υγεία", θα είναι η μεγαλύτερη της ΝΑ Ευρώπης.
    Το αν,αγοράζοντας την Ολυμπιακή,αγοράσει και πρεστίζ, καλά κάνει.Εγώ αυτό που κάνει ΑΥΤΗ ΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΝΕΝΗ ΣΤΙΓΜΗ ΤΟ ΘΕΩΡΩ ΔΙΑΚΕΚΡΙΝΕΝΗ ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ.

    ReplyDelete
  11. "Ici Manhattan. Bonjour a tous."

    Χαιρετίσματα στη φωλιά των απατεώνων,των ληστών,των αλητών.

    ReplyDelete
  12. Καλά κάνει ο Βγενόπουλος αρκεί να φύγει ο βραχνάς απ' το κεφάλι μας και να μη χρειαστεί ποτέ ξανά να δώσουμε δεκάρα για την Ολυμπιακή. Αν θέλει να την πει και Παναθηναϊκή και της βάλει σήμα το τριφύλλι. Χέστηκα. Εγώ πετάω με Aegean. Μην αποδειχτεί μόνο απατεώνας τύπου Μέιντοφ.

    ReplyDelete
  13. Η Vgeno-Olympic αναμένται να είναι μια εταιρεία διαμάντι.
    Γιατί αυτή η μικροψυχία Κομφούκιε; Θα ήταν προτιμότερο να την είχε πάρει το Κατάρ ή τα ΕΑΕ;
    Το αν τα κεφάλαια που διαχειρίζεται ο Βγενό είναι Αραβικά,πράγμα που μπορεί, εν μέρει ή εν όλω, να είναι σωστό,σε τί μειώνει το πατριωτισμό του;
    Εγώ κρίνω και χαρακτηρίζω συγκεκριμένες συμπεριφορές.Αν αυτές οι συμπεριφορές αύριο αλλάξουν τότε και οι χαρακτηρισμοί μου θα είναι ανάλογοι.
    Ο Βγενό διαχειρίζεται κεφάλαια που τα επενδύει σε καράβια,νοσοκομεία,εταιρείες τροφίμων,ενέργειας κλπ,κλπ.
    Εαν, ένα πολύ μικρό μέρος αυτών, το επενδύσει σε μή, ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ, κερδοφόρα, προς το παρόν, εταιρεία,μας ενοχλεί σε τίποτε;

    ReplyDelete
  14. "το επενδύσει σε μή, ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ, κερδοφόρα, προς το παρόν, "

    Το επενδύσει σε,ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ,μη κερδοφόρα,προς το πρόν,

    ReplyDelete
  15. ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΙΣ ΜΠΟΥΡΔΟΛΟΓΙΕΣ ΠΕΡΙ ΑΡΑΒΙΚΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΤΗΣ MIG

    ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ: ΜΕΤΡΟΠΟΛΙΤΑΝ.
    14-02-09,ΣΕΛ.30.
    "...αξίζει να αναφερθεί πως στην ανακοίνωση της MIG αναφέρεται πως το 58% της εταιρείας ανήκει άμεσα ή έμμεσα σε ΕΛΛΗΝΕΣ στρατηγικούς,θεσμικούς και ιδιώτες επενδυτές και το 24% σε ξένους θεσμικούς επενδυτές. Το Dubai Groυp κατέχει περίπου το 18% των μετοχών και εκπροσωπείται στο Δ.Σ. με τρία μη εκτελεστικά μέλη,χωρίς να έχει καμμία ανάμειξη στη διοίκηση."

    Αυτά, για να μη μπουρδολογείς ασύστολα περί Αραβικών κεφαλαίωντης MIG,Κομφούκιε.

    ReplyDelete
  16. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  17. Δεν υπάρχει κανένα υπονοούμενο είναι ένα θέμα στο οποίο και εμείς οι ίδιοι δεν έχουμε καταλήξει 100%. Και επειδή είχε γίνει ένα build up γύρω από το θέμα crisis: to save or to consume? μέσα από τις παρμβάσεις πρωτίστως του Λευτέρη και πιο πρόσφατα τις δικές σου θεωρήσαμε ότι καλό θα ήταν να ανατρέξουμε σε έναν οικονομολόγο με άποψη να δούμε τι λέει και να το συζητήσουμε για βάλουμε λίγο τα πράγματα in to perspective.

    Zητήσαμε επίσης από τον Αμερικανό συγγραφέα του βιβλίου Affluenza and the rise of the all consuming epidemic, John de Graaf, να γράψει τη δική του άποψη γύρω από την κοινωνία της υπερκατανάλωσης και την οικονομική κρίση, άποψη η οποία μάλλον θα κινείται στον αντίποδα απ' αυτή του Krugman. Θα μας στείλει το oped αρχές Μαρτίου. Θαγράψουμε κι εμείς κάτι. Το θέμα δεν εξαντλείται έτσι εύκολα.

    ReplyDelete
  18. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  19. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  20. Ξέρεις πολύ καλά εσύ ποιούς εννοώ.Και ότι δεν εννοώ τους κατοίκους του.Που δεν με ενδιαφέρει ούτε ποιοί είναι ούτε τί ψηφίζουν.Εμένα με ενδιαφέρει ότι εκεί είναι η έδρα της ηγεσίας της διεθνούς αλητείας,που βύθισε το πλανήτη στη μεγαλύτερη οικονομική, και όχι μόνο, κρίση, με απρόβλεπτες ακόμα συνέπειες.

    ReplyDelete
  21. Awrite dudes long time long seen. Nice one from Krugman. Mind you i'd rather watch the world come to an end while smoking than see it come out of the crisis but anyway...

    Well Manhattan mafia or Wall Street Mafia is equally good for me parmie. It does the business. Don't get so worked up all the time Kungfu man. Chill. Cool it. Shmoke a zoot and relax. Or just sit on your easy chair and sip on your drink. Nobody said anything about the people of Manhattan though i definately prefer the cheeks in San Fransisco. U know what's really sad about Manhattan? It's history of banking crises and depressions. Peace. The dude!

    ReplyDelete
  22. last but not least duderinos n im out in London, if krugman talks stupid then Obama does stupid voting in such a huge stimulus plan. night!

    ReplyDelete
  23. As a matter of simple arithmetic, total spending in the economy is necessarily equal to total income (every sale is also a purchase, and vice versa).

    Το άρθρο βασίζει σημαντικό κομμάτι της επιχειρηματολογίας του στη παραπάνω παραδοχή. Όμως εκεί ακριβώς εγώ εντοπίζω σοβαρότατο λογικό σφάλμα! Αυτό που έχει συμβεί στην παρούσα κρίση είναι «total spending» >> «total income» λόγο υπερ-δανεισμού, μαζικής υπερχρέωσης πιστωτικών καρτών και λοιπά. Ξοδεύαμε δηλαδή πολλοί από εμάς, χρήματα που δεν είχαμε, σε ρυθμούς που δεν μπορούσαμε να αποπληρώσουμε ποτέ.

    Έτσι το κατά τα άλλα πολύ ωραίο άρθρο, μετά από αυστηρό λογικό έλεγχο φαίνεται να βάζει νερά…

    Δ.Ξ.

    ReplyDelete
  24. Κομφούκιος said...ΔΙΟΤΙ ΣΟΦΙΑ υπάρχει ΜΟΝΟ όπου ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΟΡΦΩΣΗ.

    Ουδέν Ασοφότερον.Τι σχέση έχει ο Φάντης με τον Ρετσινόλαδον;

    ReplyDelete
  25. Κομφούκιος
    "το 2008 το MANHATTAN έδωσε
    85.7%
    στους ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥΣ!!!!!!!!!!!!!!"

    Ποιός θα μπορούσε να προκαλέσει αυτό,το Βορειοκορεατικού τύπου ,"δημοκρατικο αποτέλεσμα";

    "Μόνο "ο ΑΠΑΙΣΙΟΣ ΔΟΛΟΦΟΝΟΣ του ΕΘΝΟΥΣ των Μανχάτταν,που
    ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΕ ΣΚΟΠΙΜΩΣ και εκ ΠΡΟΜΕΛΕΤΗΣ
    την ΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ των,
    στην τρέχουσα VEGETATIVE EXISTENCE,
    δλδ ΦΥΤΙΚΗΝ ΥΠΑΡΞΗ,
    ώστε να μπορεί να τους χειραγωγεί,
    και να μπορεί να τους μετατρέπει σε
    ΝΟΗΤΙΚΩΣ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΙΚΑ ΑΤΟΜΑ,"

    Σοφός ο Κομφούκιος.

    ReplyDelete
  26. For if the problem is that collectively people want to hold more money than there is in circulation, why not simply increase the supply of money?

    Προφανώς εδώ ο Krugman απαντάει στο ζήτημα που έχει να κάνει με την κυκλοφορία του χρήματος. Κάποιοι υποστηρίζουν πως η αύξηση της κυκλοφορίας του χρήματος θα δημιουργίσει πληθωριστικές πιέσεις.
    Ο καθηγητής από την άλλη λέει με λίγα λόγια πως η αύξηση της κυκλοφορίας του χρήματος δεν θα βλάψει. Απλά θα ικανοποιήσει όσους έχουν ήδη τα χρήματα σε άυλες μορφές και τα θέλουν στο "χέρι".

    Είναι μια άποψη.

    ReplyDelete
  27. "Το ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΟΝ ΠΟΣΟΣΤΟ σημειώθηκε το 1960 με 65% υπέρ των Δημοκρατικών"

    Να υποθέσω πως "απεχθάνονται" τους Ιρλανδούς και τους καθολικούς;

    ReplyDelete
  28. @ Normad

    Δίνεις ρέστα πάλι ρε μπαγάσα...

    ReplyDelete
  29. Πάντως στο Αμέρικα κυκλοφορούν κάποιες φήμες πως πέρα από τα γνωστά stimulus πακέτα, οι κεντρικές τράπεζες και η FED έχουν ρίξει πολλά, μα πολλά τρις στα κρυφά.

    Τόσο πολύ χρήμα, που το τελευταίο πακέτο Ομπάμα μοιάζει με ψίχουλα...

    ReplyDelete
  30. Το πρόβλημα δεν είναι η κατανάλωση αυτή καθ'αυτή, αλλά η σύνθεση της κατανάλωσης. Πέρα από τη συνολική κατανάλωση, υπάρχει η ιδιωτική κατανάλωση, η κρατική κατανάλωση κλπ. Έχουμε επίσης την κατανάλωση τελικών προϊόντων και υπηρεσιών, όπως έχουμε και την κατανάλωση υλών και αγαθών για την παραγωγή τελικών προϊόντων. Άρα το θέμα είναι μεν η κατανάλωση να εξισορροπήσει την παραγωγή εισοδήματος, αλλά το σημαντικότερο είναι τι είδους κατανάλωση και γιατί? Μια οικονομία που μπορεί να δανειστεί με χαμηλό κόστος, δεν έχει αυξημένες υποχρεώσεις του κράτους προς τους διάφορους πιστωτές και έχει ανταγωνιστική παραγωγική βάση, παρά του ότι μπορεί να έχει υψηλές δανειακές υποχρεώσεις στον ιδιωτικό τομέα, μπορεί να αυξήσει την κατανάλωση είτε μέσω επιδότησης της ιδιωτικής κατανάλωσης από το κράτος είτε μέσω αύξησης της κρατικής κατανάλωσης - υποθέτωντας ότι αυτό το μέτρο θα ενισχύσει είτε την κατανάλωση εγχώριων προϊόντων είτε τη συγκράτηση κόστους από την αγορά πρωτογενών αγαθών και υλών για την τόνωση της εγχώριας παραγωγής. Τα παραπάνω ταιριάζουν στις ΗΠΑ. Όχι όμως στην Ελλάδα. Στη δική μας περίπτωση η τόνωση της κατανάλωσης, εν απουσία δανειοληπτικής ικανότητας του κράτους, υψηλών δανειακών υποχρεώσεων του κράτους, ανταγωνιστικής παραγωγικής βάσης, μάλλον θα οδηγήσει σε αύξηση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου, διόγκωση του εθνικού χρέους και χειροτέρευση της ανταγωνιστικότητας της εθνικής οικονομίας.

    Ένα πρόγραμμα μεγάλων δημόσιων επενδύσεων δεν είναι απαραίτητα η σωστή λύση, αν και στην περίπτωση της Ελλάδας και λόγω της κρατικοδίαιτης σύνθεσης της, θα μπορούσε να ενισχύσει την εθνική οικονομία σημαντικά. Το ζήτημα βέβαια είναι τι στόχους και σχέδιο έχουμε ως χώρα για τη δημιουργία συγκριτικών πλεονεκτημάτων και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, μέσω ενός προγράμματος δημοσίων επενδύσεων. Αλλιώς ας φτιάξουμε γεφύρια σε όλη τη χώρα κι ας μεταθέσουμε το πρόβλημα για άλλη μια φορά στο μέλλον.

    Η Ελλάδα χρειάζεται πάνω απόλα ριζικές διαρθρωτικές αλλαγές οι οποίες θα έχουν πολύ μεγάλο βραχυ- και μεσο-πρόθεσμο κόστος, ειδικά για τις οικονομικά ευπαθείς ομάδες, σε μια χρονική στιγμή όπου η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας πάει κατά διαόλου. Όσο καθυστερούμε να πάρουμε τη μεγάλη απόφαση ριζικής μεταρρύθμισης της κρατικοδίαιτης και αεριτζίδικης ελληνικής οικονομίας, τόσο μεγαλύτερες θα είναι οι επιπτώσεις για τις νέες και τις μελλοντικές γενιές που καλούνται να σηκώσουν τα βάρη της εθνικής οικονομικής αυτοκτονίας.

    ReplyDelete
  31. Σωστό το αρθρο και καλώς το βαλατε αν και παλιό.
    Ποιο είναι το βασικό συμπερασμα.
    Οτι η υφεση δεν είναι morality play, a tale of hubris and downfall.
    Αν και η υφεση μπορεί να προκληθεί από την υβρη και η τωρινη έχει τετοια στοιχεια, η θεραπεία δεν είναι η απαθεια και το μαζεμα.
    Αν η ύφεση στην Αμερική προηλθε από τον υπερβολικο δανεισμό η λύση προερχεται ξανά από τον δανεισμό αυτη τη φορά απο το κρατος ωστε η κρατική κατανάλωση να αντισταθμίσει την πτώση της ιδιωτικής κατανάλωσης.

    Και δείχνει πόσο λαθος είναι απόψεις τύπου Κομφούκιου να μειώσουμε την κατανάλωση εν ωρα υφεσης.
    Πάνω στην υφεση χρειάζεται το κράτος αλλά και οι ιδιώτες να αυξησουν την καταναλωση τους για να μην καθίσει η οικονομία.
    Κάποιοι λένε οτι η αύξηση της καταναλωσης θα τροφοδοτήσει τις εισαγωγές.Καποιο ποσοστό θα πάει στις εισαγωγές αλλά ενα σαφώς μεγαλύτερο θα παει στην εγχωρια οικονομία και θα την ενισχύσει.
    Αλλοι λένε οτι το κράτος δεν εχει μεγαλα περιθώρια δανεισμού.
    Εδώ υπάρχει μια μεγαλη υπερβολη το 3,7% ελειμμα που υπολογίζεται για φέτος είναι από τα χαμηλοτερα των τελευταίων 30 ετών και μάλιστα σε περίοδο πρωτοφανούς υφεσης που είναι φυσιολογικό να αυξάνεται το ελλειμμα αρα υπάρει περιθώριο για αυξηση των κρατικών δαπανών με μετρο.
    Αρα το συμπέρασμα είναι αυξήστε την καταναλωση και επενδυση κράτος και νοικοκυριά γιατί
    η υφεση δεν είναι morality play, a tale of hubris and downfall

    ReplyDelete
  32. @Vaggelas:

    ..η αύξηση του κυκλοφορούντος χρήματος (Μ3*) είναι η επικρατούσα πολιτική τα τελευταία 40 χρόνια και είναι αυτή που μας έφερε στη κατάσταση της χρηαματοπιστωτικής κρίσης που διανύουμε τώρα...
    Ο κ. Krugmann κομίζει γλαύκαν ή αλλιώς preaching to the converted!!

    * γι'αυτό και το Μ3 έπαυσε να μετριέται και δημοσιοποιείται εδώ και μερικά χρόνια απο τη FED!

    ReplyDelete
  33. Η αυξηση του Μ3 ουδεμία σχέση εχει με την χρηματοπιστωτική κρίση το οποιο όπως είπες αλλωστε συμβαίνει για 40(και παραπάνω) χρόνια.
    Απλά σταμάτησαν να το δημοσιευουν γιατί η μεταβολή του ελαχιστη σχέση και συσχετιση είχε με την μεταβολή της οικονομικής δραστηριότητας.

    ReplyDelete
  34. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  35. @gg

    ...μάλλον δεν έκανες το κόπο να διαβάσεις το λινκ που έδωσα πιό πάνω. Πρόκειται για common sense economics.

    ...ύστερα, διάβασε και αυτό ΕΔΩ

    ReplyDelete
  36. @ gg

    Η οικονομική θεωρία λέει ότι η αύξηση της κατανάλωσης σε περίοδο οικονομικής ύφεσης είναι η πιο άμεση λύση για την τόνωση της ανάπτυξης. Δε διαφωνούμε. Το ζήτημα είναι τι είδους κατανάλωση προωθείται και με ποια μέσα. Γιατί το ζήτημα δεν είναι να βγει κάποιος από αυτή την κρίση, αλλά να αποφύγει την ίδια ή και χειρότερη έκταση κρίσης με τα ίδια χαρακτηριστικά στο μέλλον. Και η κατανάλωση σαβούρας, και μάλιστα κυρίως εισαγώμενης για την Ελλάδα, δεν είναι το βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης που χρειάζεται η νέα γενιά. Γιατί τίποτα δε διασφαλίζει τη δημιουργία ποιοτικών και πολλών θέσεων εργασίας. Αυτό μόνο μέσα από διαρθρωτικές αλλαγές και μεγάλες στοχευμένες δημόσιες επενδύσεις μπορεί να έρθει.

    Και όσο για το εμπορικό ισοζύγιο, φυσικά και πολλά από τα χρήματα θα δαπανηθούν σε εγχώρια προϊόντα. Το κλειδί είναι η μεταβολή στους δείκτες, και εν απουσία ισχυρής παραγωγικής βάσης το έλλειμμα θα διευρυνθεί πολύ περισσότερο.

    ReplyDelete
  37. Μια χαρά τα λέει ο Κρούγκμαν. Δεν έχει την Ελλάδα στο μυαλό του βέβαια. Η Ελλάδα με χαρακτηριστικά Αργεντινής, είναι σε κατάσταση μόνιμης κρίσης και μόνο διαρθρωτικές αλλαγές μπορούν να τη βγάλουν από αυτή.

    ReplyDelete
  38. Και κάτι ακόμα. Η σημερινή κρίση δεν είναι μια συνηθισμένη κρίση. Είναι κρίση της αφθονίας όπως είπε κι ο Παρμενίδης πρόσφατα. Και είναι κρίση που με καθαρά οικονομικά κριτήρια δεν επιλύεται. Οι επενδυτικές τράπεζες κυρίως, αλλά και το ευρύτερο χρηματοοικονομικό σύστημα όπως έχει δομηθεί από το 70 και μετά, βρίσκονται στον πυρήνα του προβλήματος. Χωρίς διαρθρωτικές αλλαγές στον χρηματοπιστωτικό κλάδο παγκοσμίως, δεν πρόκειται να δει ο Κρούγκμαν άσπρη μέρα μόνο με την αύξηση της κατανάλωσης.

    ReplyDelete
  39. @Chrysotheras πρώτον αναφέρει αυτό που είπα(χωρίς να διαβάσω το blog)
    ''Nor was it because M3 correlates less with GDP and financial market activities than M2, in fact it usually correlates more''.
    Βεβαια το απορρίπτει και προβαλλει μη πειστικές αιτίες.
    Η μεταβολή της προσφορας χρηματος(οι μικρές μεταβολές) ανεξαρτητα ευρυτητας εχει μικρή συσχετιση με το επιπεδο τιμών μια που η ταχυτητα της κυκλοφορίας είναι δυσκολο να προβλεφθεί.

    Για αυτό και η Fed στις αρχες του 80 εγκατέλειψε τους ποσοτικούς στόχους μια που η συσχετιση τους με τα μεγεθη της οικονθμίας(πληθωρισμό,ΑΕΠ) ήταν ασταθής και αρα οι στόχοι μη χρησιμοι.
    "as during the last 10 years, M3 increased at a average annual rate of 8.2% versus 6.3% for M2"

    Για 2% διαφορά εγκατελειψε το Μ3 για ποιο λόγο;
    Και όπως είπα πριν τετοιες μικροδιαφορές στο Μ ελάχιστα επηρεαζουν το Ρ τις τιμές δηλαδή.
    Αρα δεν με πείθει ο Αυστριακός.

    ReplyDelete
  40. Jack Herrer δεν είμαι αντίθετος στις δημοσιες επενδύσεις της οποίες αλλωστε πρότεινα.
    Το ζητημα είναι αν καποιου είδους κατανάλωση είναι καλύτερη από την καθόλου καταναλώση.Και η απάντηση είναι προφανώς ναι.Επίσης δεν μπορεί να πεις τον πολιτη κατανάλωσε εκείνο και μη καταναλώνεις το αλλο είναι πρακτικα ανεφαρμοστο.
    Το ζητημα που τίθεται λοιπόν
    αν καποιος εν ωρα κρίσης πρέπει να φοβηθεί να καταναλώσει ή να συνεχίσει κανονικά όπως πριν.
    Λογικά πρέπι να κανει το δευτερο το πρώτο απλά θα κανει τα πράγματα χειρότερα.
    Και επίσης αυξηση της καταναλωσης θα επιφέρει αυξηση των ιδιωτικών επενδύσεων που είναι κατι απολυτως θετικό.

    Η αυξηση της καταναλωσης αλλά και των δημοσιων επενδύσεων θα προκαλεσει αυξηση του εξωτερικόυ ελειμματος.Και;
    το ζητημα είναι τι προτιμας ενα μεγαλύτερο ρυθμό ανάπτυξης και μικρότερη ανεργία ή μεγαλύτερο εμπορικό ελλειμμα.
    Προτιμώ το πρώτο φανταζομαι όπως και οι περισσότεροι.

    ReplyDelete
  41. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  42. Οι οικονομικοί αναλυτές της Αυστριακής σχολής έχουν ήδη απαντήσει στο αρθρο του Κρούγκμαν. Αφού βάλατε τη μία πλευρά, καλό θα ήταν να βάζατε και την άλλη, αλλιώς θα είναι σα να επιλέγετε μονομερως τι θα προβάλλετε.

    http://mises.org/misesreview_detail.aspx?control=53

    Επιλέγω δύο σημεία:

    "But there is another path that economic downturns frequently take. The investment boom might not be replaced by an increase in consumer spending. Rather, the bust can be accompanied by a monetary contraction (a "credit crunch") that causes the investment boom not to shift but simply to disappear. This occurs by a reversal of the process by which bank credit was created in the first place. But because Krugman is disinclined to think about processes at all, this alternative does not occur to him. "

    και..

    "To Professor Krugman, this is a counsel of despair. It reflects a moralistic position: since overexpansion is "bad," people must suffer the condign consequences of their misbehavior. Instead, the good professor proposes, a freewheeling policy should be adopted. Why not expand the money supply and avoid depression altogether?

    Once more, Professor Krugman has misconceived Austrian theory. An expansion of the money supply will cause discoordination, in the way that Mises, Hayek, and Rothbard have patiently explained and Krugman has ignored. And if expansion proceeds by means of more bank credit, the upshot will be renewed malinvestment. To oppose monetary expansion is not moralism, but simple common sense. "

    ReplyDelete
  43. Καταναλώστε γιατί χανόμαστε!

    Έτσι είναι, χωρίς αύξηση της κατανάλωσης η ύφεση παραμένει. Συμφωνούμε gg. Ο Κρούγκμαν παρουσιάζει μια σημαντική διάσταση της σημερινής κατάστασης. Λέει, υποθέτω, ότι εκτός από τις θεσμικές, διαρθρωτικές και λοιπές αλλαγές που πρέπει να γίνουν, πρέπει άμεσα επίσης να ρολάρει το σύστημα, κι ο καλύτερος τρόπος είναι η αύξηση της κατανάλωσης. Jim slip, consumer είναι και το κράτος, όχι μόνο οι ιδιώτες. Μάλιστα στην Ελλάδα ο μεγαλύτερος καταναλωτής είναι το κράτος, εξού και κρατικοδίαιτη οικονομία.

    Τι γίνεται όμως στην Ελλάδα? Το κράτος, ο μεγαλύτερος καταναλωτής, δεν πληρώνει. Έχει άδεια ταμεία και πόσες υποχρεώσεις στους πιστωτές του και τους προμηθευτές του. Δυστυχώς η ευελιξία και η προσαρμογή της οικονομίας των ΗΠΑ ή άλλων Ευρωπαϊκών χωρών δεν υπάρχει στην Ελλάδα. Δε θέλω άλλες ήπιες προσαρμογές. Πρέπει επιτέλους να πιάσουμε τον ταύρο από τα κέρατα. Διαρθρωτικές αλλαγές, επενδύσεις σε τομείς αιχμής για την ελληνική οικονομία, απλούστευση του νομικού και θεσμικού πλαισίου, κινήσεις με τεράστιο πολιτικό και οικονομικό κόστος βραχυπρόθεσμα, να ξεκολλήσει όμως το γαμημένο το σύστημα από τη στασιμότητα και το παρασιτικό μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης. Αλλιώς μιλάμε για μπαλώματα και τίποτα δεν κάνουμε. Είναι η καταλληλότερη ευκαιρία για τους πολιτικούς να ρίξουν τα προβλήματα στην κρίση και να παρατείνουν ακόμα περισσότερο την επίλυση τους στο μέλλον. Κι όταν ο Έλληνας ακούει για παροχές, δε σκέφτεται δεύτερη φορά.

    Το να τυπώσεις χρήμα jim slip δεν είναι λύση, γιατί ναι μεν δημιουργεί πληθωριστικές πιέσεις που με τη σειρά τους εξανεμίζουν την αξία του χρέους αλλά παράλληλα εξανεμίζουν και τους πραγματικούς μισθούς, την αγοραστική τους δύναμη και άρα την ποιότητα ζωής των πολιτών.

    ReplyDelete
  44. Το εμπορικό ισοζύγιο το αναφέρω για τον εξής λόγο. Όσο πιο ισχυρή παραγωγική βάση έχεις, τόσο μεγαλύτερα τα οφέλη από μια αύξηση της εθνικής κατανάλωσης, γιατί είναι μεγαλύτερες οι δαπάνες για εγχώρια προϊόντα. Όταν όμως είσαι πρωταθλητής στις εισαγωγές, ιδιώτες και κράτος μαζί, οι θετικές επιπτώσεις ελαχιστοποιούνται. Και όταν είσαι στο δημοσιονομικό χάλι της Ελλάδας, το σενάριο είναι τραγικό, γιατί διογκώνεις ακόμα περισσότερο το χρέος, το έλλειμμα, τις δανειακές σου υποχρεώσεις, και το λογαριασμό για τις μελλοντικές γενιές. Και είναι αμφίβολο αν τελικά θα δημιουργήσεις νέες θέσεις εργασίας.

    Ούτως ή άλλως, η κατανάλωση στην Ελλάδα τρέφεται και θα τρέφεται για αρκετά ακόμα. από τη μαύρη οικονομία. Δε χρειάζεται άλλη κατανάλωση. Επενδύσεις και διαρθρωτικές αλλαγές ξεκινώντας από το δημόσιο τομέα απαιτούνται, που θα τσούξουν βέβαια. Κι όπως είπε ο Φρίντμαν σε ένα πρόσφατο άρθρο του στους NYT, μέσα από link κάποιου σχολιαστή του μπλογκ, το ζήτημα είναι αν θα επιλέξουμε να βγούμε από την κρίση δημιουργώντας έναν ακόμα μεγαλύτερο σκουπιδότοπο προϊόντωνμ και υπηρεσιών, ή το κάνουμε εξισσοροπώντας τα βάρη που καλούνται να σηκώσουν οι σημερινές με τις μελλοντικές γενιές.

    ReplyDelete
  45. Δεν διαφωνώ με όλα αυτά που λες απλά το ένα δεν αποκλειει το αλλο.Μπορεί να γίνουν όλες οι διαρθρωτικές αλλαγές και να ασκηθεί επεκτατική πολιτικη με μετρο.Και δεν υπάρχει λόγος μεχρι να γίνουν οι μεταρρυθμίσεις οι καταναλωτές να βάζουν τα λεφτά στον κουμπαρά ή τις τράπεζες.Εξάλλου αυτες οι αλλαγές που λες που είναι σωστές και είναι καθοριστικές για το μελλον πιο ευκολα γίνονται σε καλές εποχές παρά σε κακές.
    Αν και καποιες μπορούν να γίνουν και άμεσα.
    Πάντως διαφωνώ για τις τραγικες συνέπειες που θα εχει μια επεκτατική πολιτική.Τα θετικά θα είναι πιο πολλά αρνητικά.

    ReplyDelete
  46. Αυτό που λέω είναι επεκτατική πολιτκή με προϋποθέσεις.

    Κι επίσης αυτό που λέω είναι ότι η ελληνική οικονομία δεν πάσχει από κατανάλωση. Πάσχει κυρίως από πολιτική βούληση και πολιτικό προγραμματισμό.

    ReplyDelete
  47. Jack Herrer, γιατί απευθύνεσαι σε μένα;;

    ReplyDelete
  48. καταρχάς ευχαριστούμε τον Jim Slip και τον Chryosthyra για τα links. Το άρθρο του Mises σκεφτόμαστε να το αναρτήσουμε το επόμενο Σάββατο. Ωστόσο διαφωνούμε σε πολλά σημεία χωρίς φυσικά να θεωρούμε την ανάλυση του Krugman flawless.

    Ο Αυστριακός δεν δικαιολογεί επαρκώς το εξής: γιατί όταν σκάει η φούσκα μιας χρηματοπιστωτικής αγοράς το να χάνει ένας εργαζόμενος τη δουλειά του σε άσχετο οικονομικό κλάδο ή το να μειώνεται έστω ο μισθός του είναι part of the healing process ή a false issue all together? Unemployment is not a false issue αλλά ένα πολύ real threat κατά την άποψή μας και ένα από τα πράγματα που αμφισβήτησε ο Keynes ήταν ακριβώς ότι οι οικονομίες μπορεί να ισορροπούν σε υψηλά επίπεδα ανεργίας πράγμα το οποίο μπορεί να είναι οικονομικά οκ (the curves are balanced), αλλά κοινωνικά όχι. Επίσης δεν εξηγείται επαρκώς η άποψη ότι το κράτος δεν πρέπει να επέμβει στην αντιμετώπιση της ύφεσης και να αφήσει τα πράγματα να εξελιχτούν από μόνα τους. Θα επανέλθουμε.

    jack herrer, συμφωνούμε. Συμπληρώνουμε ότι πρέπει να γίνει ανασύνθεση των δαπανών του προϋπολογισμού ΑΠΟ τις καταναλωτικές δπαάνες οι οποίες πρέπει να αυξάνονται κάτω από τον πληθωρισμό δηλαδή να μειώνονται σε σταθερές τιμές, ΥΠΕΡ της επιτεύξης προγραμματικών στόχων (πχ μείωση τεχνολογικού αναλφαβητισμού και ψηφιακού χάσματος)

    Επίσης να γίνει ανασύνθεση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων υπέρ της δημιουργίας υποδομών και της πράσινης οικονομίας πχ εξοικονομόηση ενέργειας στα κτίρια.

    ReplyDelete
  49. Από κεκτημένη ταχύτητα Jim Slip.

    Παρόλα αυτά έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι όλες οι κρίσεις του παρελθόντος αντιμετωπίστηκαν με μονεταριστική πολιτική και όχι με κεϋνσιανή. Κι αυτό γιατί οι κεϋνσιανή επεκτατική πολιτική με σημαία της τις επενδύσεις, κατά βάση δημόσιες, πάντα αργούν να έχουν αποτελέσματα και πολλές φορές επιδεινώνουν το πρόβλημα αντί να το αμβλύνουν.

    @ G700

    άψογες οι παρατηρήσεις σας. Θα μπορούσαμε λοιπόν να μιλάμε για structural adjustments και capacity building.

    ReplyDelete
  50. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  51. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  52. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  53. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  54. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  55. Αν είχαμε την δραχμή θα μπορούσαμε να υποτιμησουμε σταδιακά το νόμισμα και να μειώσούμε την καταναλωση εισαγομένων και αρα να μειώσουμε το εμπορικο ελλειμμα.
    Επίσης ο δανεισμός των νοικοκυριών δεν είναι απαραίτητα κακος.Τα στεγαστικά,φοιτητικά ή δανεια εν αναμονής υψηλοτερου εισοδηματος στο μελλον εχουν λογική.Από την αλλη ο δανεισμός μεσω πιστωτικών καρτών,διακοποδανείων δεν είναι και η καλύτερη ιδέα.
    Αλλά όταν λεω οτι πρέπει να υπάρχει κατανάλωση δεν εννοώ μέσω δανείων αλλα καταναλώση των μισθών,συντάξεων και αλλων εισοδημάτων των πολιτών και οχι αποταμιευση τώρα.
    Επίσης δανεισμός σαν αυτό που περιέγραψα που είναι διατηρησιμος μακροχρόνια δεν είναι αρνητικός για την οικονομία.

    ReplyDelete
  56. Eπίσης ο δανεισμός γα αγορά μετοχών απο πλευράς χρηματοοικονομικής δεν είναι παραλογος αν θες να αυξησεις την αποδοση σου παίρνοντας μεγαλύτερο ρίσκο.Αυτό αλλωστε κάνουν
    (είναι)τα hedge funds.
    Αλλά δεν θα το συμβούλευα σε ενα απλό πολίτη γιατί θέλει ειδικές γνώσεις και κατα πάσα βεβαιοτητα θα χάσει τα λεφτά του.
    Αν καταφερει να δανειστεί για αυτό τον σκοπό.

    ReplyDelete
  57. Το Mises Institute έχει πληθώρα ενδιαφεροντων άρθρων. Μια ωραία περίληψη του ζητηματος Keynes VS Austrian Economics είναι:

    http://mises.org/story/2492

    ReplyDelete
  58. Δημιουργήθηκε νέο blog! Επισκεφθείτε το, στηρίξτε το, διαφημίστε το, διαδώστε το! Είναι καλό για την Ελλάδα να δημιουργηθούν πολλά παρόμοια blogs. Στηρίξτε το με όλες σας τις δυνάμεις παιδιά!
    www.ellinikiafipnisis.blogspot.com

    ReplyDelete
  59. "...αν είχαμε τη δραχμή..."

    Επειδή δεν έχουμε τη δραχμή, κι επειδή τα δημοσιονομικά της χώρας είναι σε πολύ κακή κατάσταση (βλ. χρέος, έλλειμμα, ισοζύγιο κρατικού προϋπολογισμού κλπ.), η έξοδος από το ευρώ θα σηματοδοτούσε αυτόματα μια κατακόρυφη πτώση της εμπιστοσύνης των διεθνών πιστωτών, άρα μια κατακόρυφη άνοδο κόστους δανεισμού και υφιστάμενων δανειακών υποχρεώσεων. Κάτι τέτοιο θα ήταν καταστροφικό στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία.

    Αυτό που πολύ σωστά εντοπίζει ο Κρούγκμαν στην ηγεσία της Γερμανίας ως η κυρία ΟΧΙ, είναι αυτό που πρέπει να αλλάξει γιατί ούτε η ίδια ούτε η ΕΕ πρόκειται να τη βγάλει εύκολα κι αναίμακτα από την κρίση. Και κυρίως η Γερμανία, πρέπει να αρχίσει να ξοδεύει. Κι εδώ θα συμφωνήσω με τον Κρούγκμαν και την αύξηση της κρατικής κατανάλωσης.

    Όσο για το δανεισμό, συμφωνώ ότι η πίστωση είναι στον πυρήνα του οικονομικού συστήματος κι αν δεν ξεφρακάρει τότε ζήτω που καήκαμε. Παγκοσμίως. Και καλά κάνει ο Κρούγκμαν και προτείνει, έστω βραχυπρόθεσμα και όχι με τα λάβαρα της σοσιαλιστικοποίησης, την μερική εθνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος και την απορρόφηση των τοξικών μέσα από κάποιου είδους bad bank. Μακροπρόθεσμα όμως πρέπει να σκεφτούμε τι πρέπει να κατανάλωσουμε και ποιο κομμάτι της παραγωγικής βάσης θέλουμε να στηρίξουμε, έτσι ώστε, όπως έγραψε κι ο Φρίντμαν σε πρόσφατο άρθρο, να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για ένα διαγενεακά δίκαιο οικονομικό σύστημα και όχι τη διόγκωση ενός υπερκαταναλωτικού σε αγαθά μηδενικής προστιθέμενης αξίας (κυρίως κοινωνικής και περιβαλλοντικής) μοντέλου, όπως έχουμε ζήσει τα τελευταία χρόνια παγκοσμίως.

    Πάντως για το εμπορικό ισοζύγιο και τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που δημιουργεί το παιχνίδι των συναλλαγματικών αξιών, οφείλω να πω ότι χώρες όπως η Κίνα, κάνανε πολύ βρώμικο παιχνίδι εις βάρος της διεθνούς κοινότητας υποβαθμίζοντας σκόπιμα τη συναλλαγματική αξία του νομίσματος τους για να αυξήσουν τη διεθνή ανταγωνιστικότητα των αγαθών τους. Καιρός είναι μεσο και μακροπρόθεσμα, η διεθνής κοινότητα μέσω της πολυμερούς συνεργασίας και συντονισμού, να λάβει πιο σταράτα και αποφασιστικά μέτρα για τη "διακρατική δικαιοσύνη" σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομική αρένα.

    ReplyDelete
  60. Συμφωνώ ΚΑΙ ΕΠΑΥΞΑΝΩ σε όλες σου τις παρατηρήσεις ΕΚΤΟΣ από την ΔΙΑΚΡΑΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ;;;;

    Τι ΠΑΕΙ να πει διακρατική δικαιοσύνη;;;;

    Μπορεί εγώ να είμαι ΦΙΛΕΡΓΟΣ και να εργάζομαι 16 ώρες την ημέρα ΚΑΙ να παράγω αγαθά τα οποία εσέ με την ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΒΟΥΛΗΣΗ σου ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ και ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΕΙΣ.
    Μπορεί, επίσης, να είμαι ΟΛΙΓΑΡΚΗΣ και ΑΥΤΑΡΚΗΣ και να ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΜΟΝΟ δικά μου, εσωτερικώς παραχθέντα ΑΓΑΘΑ.

    Ε, ΚΑΝΕ και ΣΥ το ΙΔΙΟ.

    Υπό την προϋπόθεση ότι ΔΕΝ χρησιμοποιείς child labor και ΔΕΝ καταστρέφεις το ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ [παράγοντες που επηρεάζουν ΜΕΓΑΛΩΣ το κόστος παραγωγής αγαθών], ΜΕΙΩΣΕ και ΣΥ το ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ των ΑΓΑΘΩΝ σου.

    YΠΟΤΙΜΗΣΕ και ΣΥ το ΝΟΜΙΣΜΑ σου έναντι του δικού μου.

    ΑΛΛΑ

    εάν εσύ έχεις μάθει να ζεις ως ΜΕΓΙΣΤΑΝ, αμειβόμενος 4Α ανά μονάδα προϊόντος, ενώ εγώ αρκούμαι σε άμοιβή Α ανά μονάδα προϊόντος,

    δικαίωμά σου,

    ΑΛΛΑ

    τα ΡΕΣΤΑ

    τα ΡΕΣΤΑ

    τα ΡΕΣΤΑ

    ΔΕΝ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΕΙΣΑΙ να τα ΖΗΤΑΣ από μένα.

    ΕΚΕΙ που έστρωσες θα ΚΟΙΜΗΘΕΙΣ.

    PERIOD

    ReplyDelete
  61. Ναι αλλά αν είχαμε πάντοτε την δραχμή οι διεθνείς αγορές θα μας είχαν αναγκάσει να βελτιώσουμε τις ανισορροπίες που ανεφερες νωρίτερα.
    Το ευρώ μας αποκοίμησε και εκρυψε και δεν μας αναγκάσε να λύσουμε τα διαρθρωτικά μας προβλήματα.
    Αρα αν η Ελλαδα ήταν μια χώρα με συνετή δημοσιονομική πολιτική εχοντας την δραχμή θα μπορούσε να αντιμετωπίσει καλύτερα την κρίση μειωνοντας τα επιτόκια, αυξανοντας τοελειμμα αφήνοντας την ισοτιμία να διολισθήσει.Τώρα δεν εχει αυτές τις δυνατότητες.

    Βεβαίως αν η Ελλαδα ακολοθούσε ανευθυνη πολιτική και είχε τα τωρινα διδυμα ελειμματα είναι καλύτερο που εχει το ευρώ.
    Αρα το € είναι προτιμότερο μόνο αν είμαστε εμεις ανευθυνοι και ασωτοι.

    Μια σωφρονα kai σοβαρή χώρα την συμφέρει να εχει το δικό της νόμισμα και όχι να εξαρτάται από αλλους.

    ReplyDelete
  62. @σε σβησμένο μηνυμα

    Μια χώρα δεν μπορεί να παράγει όλα τα αγαθά από μόνη της.το δόγμα της αυτάρκειας είναι αφελες και αντιπαραγωγικό.Η κίνα π.χ. κανει παμπολλες εισαγωγές πρωτων υλων για να παράγει τα προιντα της.Η μόνη αυτάρκης χωρα είναι(ή θελει να) η Β. κορέα με τις γνωστές τραγικές συνέπειες

    ReplyDelete
  63. @ gg
    Φοβάμαι πως βλέπεις το ΘΕΜΑ μόνον από την ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ σκοπιά.
    Από μιά τέτοια οπτική γωνία, ίσως να έχεις δίκαιο ΚΑΙ ίσως να είχε δίκαιο, ακόμα και ο δολοφόνος του ΕΘΝΟΥΣ.

    Είναι ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ, λοιπόν, να αναζητήσουμε ΓΙΑΤΙ ο ΣΩΦΡΩΝ Γερο-Καραμανλής, που ασκούσε ΚΑΛΗ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ πολιτική, ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ να ΣΥΝΔΕΘΕΙ με την ΕΥΡΩΠΗ - εννοώ σε εποχές που ΔΕΝ την χρειαζόταν γιά ΑΜΕΣΟΥΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ.

    ΚΑΙ η ΑΠΑΝΤΗΣΗ είναι όπως ο Καραμανλής προδοκούσε τα ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ από ενσωμάτωση της Ελλάδας στην Ευρώπη. Στο ίδιο μήκος κύματος, αργότερα, ο ΚΩΣΤΑΣ ΣΗΜΙΤΗΣ, ΣΥΝΕΛΑΒΕ την ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ (ΑΜΥΝΤΙΚΗ), ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ και ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ (integration) της ΕΥΡΩΠΗΣ προς ΟΦΕΛΟΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΣΥΜΒΑΛΛΟΜΕΝΩΝ ΛΑΩΝ-ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ!

    Είναι ΑΔΙΚΟ, λοιπόν, και εξ ίσου ΑΚΡΙΤΟΝ, να βλέπεις μόνο τα ΝΟΥΜΕΡΑ, ακόμα και στην υποθετική περίπτωση στην οποία η ΕΛΛΑΔΑ θα είχε την ΣΥΝΕΣΗ να ΕΡΓΑΖΕΤΑΙ και να ΠΑΡΑΓΕΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ, να ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΕΙ λιγότερα ΕΙΣΑΓΟΜΕΝΑ και να ΑΥΤΟΠΕΙΘΑΡΧΕΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΣ.

    ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ σε αυτή την ΙΔΑΝΙΚΗ περίπτωση, ισοδύναμη της βουκολικής ευδαιμονίας των Τεσσάρων Αρκαδιών,

    ΑΚΟΜΑ και τότε

    η ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ στην ΕΥΡΩΠΗ ήταν και είναι

    ΕΥΛΟΓΙΑ εξ ΟΥΡΑΝΩΝ!!!!!!!!!!!!

    ReplyDelete
  64. Γι' αυτό τον λόγο

    ΟΦΕΙΛΟΥΜΕ ΣΕΒΑΣ και ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗ

    στον ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ

    και

    στον ΚΩΣΤΑ ΣΗΜΙΤΗ

    ReplyDelete
  65. KAI σε τελική ανάλυση αυτό δεν είναι το πρόβλημα ΗΜΩΝ των ΕΛΛΗΝΩΝ;;

    Μιά ζωή μας έλεγε η ΑΡΙΣΤΕΡΑ και η quasi-ΑΡΙΣΤΕΡΑ (δλδ η Συμμορία των κλεφτοκοτάδων) ότι το πρόβλημα της Ελλάδος είναι ΠΟΛΙΤΕΙΑΚΟΝ.
    Κάποτε απηλλάγημεν από την ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗ μα ουδέν άλλαξε.

    Τότε, η ΑΡΙΣΤΕΡΑ και η quasi-ΑΡΙΣΤΕΡΑ (δλδ η Συμμορία των κλεφτοκοτάδων) μας είπαν πως ΠΤΑΙΕΙ η επί 50ΕΤΙΑ διακυβέρνηση της Ελλάδας από την "ΔΕΞΙΑ".

    Κάποτε απηλλάγημεν ΚΑΙ από την "Δεξιά", μα ξανά ΟΥΔΕΝ άλλαξε.

    ΟΠΕΡ, διά της απαγωγής εις το ΑΤΟΠΟΝ απέδειξεν ότι το πρόβλημά μας είναι ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ.

    Αρα, είχε ΔΙΚΑΙΟ ο Γερο-Καραμανλής στην απόφασή του να ΣΥΝΔΕΣΕΙ την ΕΛΛΑΔΑ με την ΕΥΡΩΠΗ.

    Ως ΛΑΟΣ είμεθα ΑΞΕΣΤΟΙ.

    ΟΛΟΙ, λόγως ΠΕΙΘΗΚΙΣΜΟΥ μιλούν για το ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, αλλά ΜΟΝΟΝ ΕΝΑΣ ΕΛΛΗΝΑΣ παίρνει το Χ95 γιά να πάει στο αεροδρόμιο.

    ΟΛΟΙ, λόγω πολιτικής ορθότητας ΜΙΛΟΥΝ γιά ΣΥΜΠΝΟΙΑ, αλλά ουδείς ΚΑΘΑΡΙΖΕΙ όχι το πεζοδρόμιό του, αλλά ΜΗΔΕ ΚΑΝ το πλατύσκαλο έξω από το ΔΙΑΜΙΕΡΙΣΜΑ του

    ΟΛΟΙ, ΜΙΛΟΥΝ γιά τις ΑΝΩΘΕΝ ΑΔΙΚΙΕΣ, αλλά ΟΛΟΙ γίνονται ΘΥΤΕΣ όταν βάζουν ΒΥΣΜΑ και ζητούν ο ΔΙΚΟΣ τους άνθρωπος να πάρει την θέση ΚΑΠΟΙΟΥ ΑΛΛΟΥ στην ΛΙΣΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ γιά ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΕΣ

    ΟΛΟΙ, ΜΙΛΟΥΝ γιά ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑ, αλλά ΟΛΟΙ βάζουν ΒΥΣΜΑ γιά να προσληφθεί ο γιός ή η κόρη εκτός ΑΣΕΠ.

    And the list goes on.

    To πρόβλημα, λοιπόν, της Ελλάδος είναι ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΝ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΝ είναι θέμα modus vivendi et operandi.

    ΑΡΑ είχε ΔΙΚΑΙΟ ο ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ. Ας είναι άγια τα κοκκαλάκια του!!!

    ReplyDelete
  66. H Eλλάδα κατά τη γνώμη είχε σαφώς πολιτικά οφελη από την ενταξη στην ΕΕ.Στην ΟΝΕ τα πολιτικά-κοινωνικά οφελη είναι πιο αμφισβητησιμα αν και π.χ. πιο δυσκολα να θα επιτεθεί η Τουρκία σε μια χώρα που εχει το € πρα σε μια που είναι απλά μέλος της ΕΕ.
    Για αυτό θα συμφωνησω μαζί σου για τον Καραμανλή αλλά όχι για τον Σημίτη.
    Μη ξεχνάμε επίσης οτι ο ΚΚ πηγε κοντρα στην κοινωνία που ηταν αντίθετη στην ενταξη στην ΕΟΚ αντίθετα η ενταξη στην ΟΝΕ είχε την συναίνεση της πλειοψηφίας.
    Αλλά πάλι ισχύει αυτό που είπα πριν οτι πρεπει μια χώρα να είναι ανεξαρτητη χωρίς να χρειάζεται ενώσεις να το προστατευουν.
    Βλ. Ισραηλ που δεν ανηκει σε καμια ενωση είναι μικρότερο και φτωχότερο από την Ελλαδα αλλά πολιτικά πανίσχυρο.

    ReplyDelete
  67. Μη ξεχνάμε επίσης οτι ο ΚΚ πηγε κοντρα στην κοινωνία που ηταν αντίθετη στην ενταξη στην ΕΟΚ αντίθετα η ενταξη στην ΟΝΕ είχε την συναίνεση της πλειοψηφίας.

    ΠΛΑΝΑΣΑΙ διότι δεν έβαλες στην ΕΞΙΣΩΣΗ την ΕΙΔΟΠΟΙΟ ΔΙΑΦΟΡΑ.

    Ο κόσμος ήθελε ΜΕΝ να βγει από το "ΣΚΟΤΟΣ" της δραχμής, αλλά ΟΠΩΣ πάντα, ΟΧΙ εξόδοις του.

    ΑΚΡΙΒΩΣ δε επειδή είχε ΚΟΣΤΟΣ η ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ, ο ΣΗΜΙΤΗΣ έγινε το ΚΟΚΚΙΝΟ ΠΑΝΙ των ΑΔΑΩΝ και το όνομά του διαπομπεύθηκε όσο ουδενός άλλου πολιτικού

    ΚΑΙ

    πάνω σ' αυτό το ΔΕΔΟΜΕΝΟ [κοντολογίς και στην εθνικο-χριστιανικήν και πεο-σημαιο*-ποδοσφαιρικήν ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑ των Ελλήνων που εθίγη από τον Σημίτη] στηρίχθηκε το ΚΡΕΑΣ γιά να κερδίσει τις εκλογές του 2004.

    Am I wrong?

    ΥΓ. Είμαι σίγουρος πως θα έχεις ακούσει την ΚΟΜΨΗ έκφραση,
    "Γιά την Σημαία μας και την ---τσα μας ρε γαμώτο"

    ReplyDelete
  68. @ κομφούκιος

    Global problems require global solutions. Η αφηρημένη ως κουτή (σε εισαγωγικά σκόπιμα) φράση «διακρατική δικαιοσύνη» χρησιμοποιήθηκε σκόπιμα για να πω ακριβώς αυτό το πράγμα. Ότι σε ένα παγκοσμιοποιημένο οικονομικά και όλο και περισσότερο πολιτικά περιβάλλον, όπου όλες οι χώρες γίνονται ολοένα και περισσότερο αλληλεξαρτώμενες, δεν μπορεί πλέον το σύστημα όλοι μαζί κι εγώ και μέσα και απ’ έξω όπου με βολεύει να παραμείνει βιώσιμο, χωρίς τουλάχιστον να δημιουργηθούν, τουλάχιστον σε κοινωνικό επίπεδο, αντιζηλίες, εχθρικές και αντίθετες στη συνεργασία μεταξύ λαών στάσεις. Πρέπει να σκεφτούμε out of the box και να καταλάβουμε ότι δεν είναι δίκαιο σε ένα περιβάλλον ειρήνης και υγιούς υποτίθεται οικονομικής άμιλλας, εσύ να υπονομεύεις συνεχώς την υπόλοιπη παγκόσμια κοινότητα που συναινεί και θυσιάζει εθνικά οφέλη για να αποκομίσει ακόμα περισσότερα μέσω της πολυμερούς συνεργασίας, για να τρως από όλα τα καλάθια. Κι εκεί ακριβώς τίθεται θέμα δικαιοσύνης. Έστω κι έτσι αφηρημένα. Μπορεί φιλοσοφικά ή λεκτικά να είναι λάθος, αλλά εύχομαι να γίνομαι σαφής για το τι εννοώ.

    ReplyDelete
  69. Ίσως τελικά η κρίση όμως ενισχύσει το play by the rules. Για να δούμε

    Ανησυχητικές οι προβλέψεις του IMF και του ILO για το 2009. Ευχάριστες όμως όσον αφορά την πιθανότητα συντονισμένης παγκόσμιας δράσης. Για να δούμε

    http://www.epi.org/economic_snapshots/entry/snapshots_20090218/

    ReplyDelete
  70. Αs a general rule, playing by the rules is the ONLY creative way to go. No doubt about that.

    But, in a multivariate analysis lingo, it WOULD BE FAIR to say,

    "with control for all other factors, those who work harder deserve more"

    "with control for all other factors, those who are self-reliant deserve better"

    NO?

    ReplyDelete
  71. To fractional reserve banking έχει πλέον πεθάνει.

    Και ναι, έχουν τυπωθεί "ηλεκτρονικά" πολλά περισσότερα τρισεκατομμύρια από αυτά που λένε.

    Και επίσης, μη ξενχάμε τη φούσκα των CDOs (Credit Default Obligations) και Synthetic CDOs (ο Θαλής ο Μιλήσιος θα τρελενόταν εάν ζούσε σήμερα) αξίας 1 τετράκις εκατομμυρίων δολλαρίων

    $1.000.000.000.000.000.

    Και φυσικά τους Κινέζους που είπαν ανοικτά "we hate you guys" για την υποτίμηση του δολαρίου.

    Και ο χρυσός θα γνωρίσει για άλλη μια φορά στην ανθρώπινη Ιστορία ένδοξες ημέρες.

    ReplyDelete