Από τα netroots στα grassroots

Συνέντευξη της G700 για την ηλεκτρονική ιστοσελίδα know how.gr στα πλαίσια αφιερώματος για τα Social Media στην Ελλάδα.

Η Γενιά των 700 ευρώ (G700) αυτοπροσδιορίζεται ως «μια εναλλακτική κίνηση του διαδικτύου στην οποία συμμετέχουν νέοι, στην ηλικιακή ομάδα 25 με 35, οι οποίοι προβληματίζονται έντονα για τη γενιά τους και αυτά που της επιφυλάσσει το μέλλον». Το ιστολόγιό τους έχει αποτελέσει «σημείο αναφοράς» για πολλά παραδοσιακά ΜΜΕ, τα οποία έχουν προσπαθήσει να μιλήσουν για τη γενιά των νέων που, παρά τις καλές σπουδές και τα πολλά προσόντα, αγωνίζεται να βρει θέση στην αγορά εργασίας και στις «εχθρικές» της συνθήκες. Ας δούμε, λοιπόν, πώς βλέπουν οι ίδιοι τα social media στην Ελλάδα και σε τι θεωρούν ότι θα πρέπει να μετεξελιχθούν.

Ολόκληρο το κείμενο της συνέντευξης

KnowHow: Ποια είναι η εικόνα που έχετε εσείς για τα ελληνικά social media σήμερα;

G700: Τα τελευταία δύο χρόνια συντελέστηκε μια πραγματική κοσμογονία στο χώρο των social media στην Ελλάδα. Μόνο τη μπλογκόσφαιρα να λάβει κανείς υπόψη, θα δει ότι τα επίσημα καταχωρημένα blogs στο SYNC, το βασικό δηλαδή ελληνικό aggregator, πενταπλασιάστηκαν: από 8 χιλιάδες περίπου που αριθμούσαν στις αρχές του 2007 έφτασαν τις 40 χιλιάδες στα τέλη του 2008.

Ωστόσο η «μεγάλη έκρηξη» των ελληνικών social media δεν αφορά αποκλειστικά, ούτε πρωτίστως, στην ποσοτική αύξηση των ιστολογίων και των ιστολόγων. Τα social media βρίσκονται πλέον παντού. Έχουν γίνει νεανική μόδα, πρωτοσέλιδα σε εφημερίδες, άρθρα σε περιοδικά, αφιερώματα σε ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές, αντικείμενα δικαστικών διενέξεων, αλλά και αντικείμενα συνεδρίων καθώς επίσης και βιβλίων. Μη ξεχνάμε ότι έγιναν επίσης πολιτική μόδα. Πολλοί πολιτικοί απέκτησαν το δικό τους ιστολόγιο, ενώ και τα κόμματα ανέπτυξαν σε ικανοποιητικό βαθμό το εργαλείο της διαδικτυακής διαβούλευσης και συμμετοχής και καθιέρωσαν επίσης μορφές εναλλακτικής μιντιακής κάλυψης μεγάλων πολιτικών γεγονότων. Από φέτος ξεκινάει και η πρώτη διαδικτυακή τηλεόραση, το TV χωρίς Σύνορα. Aυτό βέβαια που έχει μεγάλη σημασία είναι ότι τα τελευταία δύο χρόνια τα social media κατάφεραν να επηρεάσουν τη δημόσια ατζέντα, θέτοντας προς συζήτηση και προβληματισμό κρίσιμα κοινωνικά ζητήματα: την προστασία του περιβάλλοντος μέσα από τη διαδικτυακή κινητοποίηση και την οργάνωση δύο μαζικών διαδηλώσεων στο Σύνταγμα, τη βελτίωση και τον εξανθρωπισμό του νοσοκομειακού συστήματος μέσα από το blog της Αμαλίας Καλυβίνου. Η ανάδειξη του κοινωνικού ζητήματος της γενιάς των 700 ευρώ μέσα από το blog της G700 εντάσσεται σ’ αυτή τη λογική. Υπ’ αυτές τις συνθήκες δεν είναι υπερβολικό να πει κανείς ότι μέσα από το διαδίκτυο έχει ανοίξει ένα εναλλακτικό μονοπάτι έκφρασης και δραστηριοποίησης για την κοινωνία των πολιτών.

Know How: Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι ιδιαιτερότητες της ελληνικής μπλογκόσφαιρας, αλλά και γενικότερα των social media στην Ελλάδα;

G700: Πρώτον, η μεγάλη έμφαση που δίνεται στη διαδικτυακή παρα-δημοσιογραφία με τα ανώνυμα σχόλια, τον πόλεμο λάσπης προς συγκεκριμένα πρόσωπα και το άνευ ορίων όργιο της παραπολιτικής σπέκουλας. Δεύτερον, η εμμονική ενασχόληση με το μέσο αυτό καθ’ αυτό και όχι με τις μοναδικές δυνατότητες πολιτικής και κοινωνικής δικτύωσης και κινητοποίησης που εύλογα διαθέτει ένα τέτοιο τεχνολογικό εργαλείο. Κατά κάποιο τρόπο αγνοούμε ότι το διαδίκτυο, και ειδικότερα το διαδραστικό του κομμάτι, ήτοι τα blogs και σε μικρότερο βαθμό τα forums, είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο η τεχνολογία έχει επιτρέψει σε ανθρώπους με διαφορετικό διανοητικό, κοινωνικό και οικονομικό υπόβαθρο, καθώς και διαφορετικά συμφέροντα, όχι απλώς να εκφράζονται ελεύθερα, αλλά να συμμετέχουν ενεργά στην πολιτική διαδικασία, να εντοπίζουν σημεία σύγκλισης και να οικοδομούν κοινότητες συμφερόντων και ομάδες δράσης με σκοπό την ικανοποίηση συλλογικών στόχων. Δείτε τη μεγάλη σημασία που έπαιξε το διαδίκτυο και συγκεκριμένα το κίνημα των netroots, όχι μόνο στην πανηγυρική επικράτηση του Ομπάμα, αλλά κυρίως στην αποδόμηση της εικόνας των νεοσυντηρητικών για τον κόσμο. Μια αποδόμηση που ξεκίνησε από το 2002 με τα διάσημα blogs MyDD και DailyKos που αυτή τη στιγμή έχουν περισσότερους αναγνώστες απ’ ό,τι μαζί τα τέσσερα μεγάλα δημοκρατικά περιοδικά, American Prospect, The Nation, The New Republic, και The Washington Monthly.

Know How: Πώς βλέπετε να ανταποκρίνεται το κοινό στις προσπάθειες των Ελλήνων bloggers;

G700: Με θέρμη. Και στην Ελλάδα, όπως και στον υπόλοιπο κόσμο, διαπιστώνεται από τη μεριά του αναγνωστικού κοινού ένας σημαντικός κορεσμός και αντίστοιχα μια αυξανόμενη αποστασιοποίηση από τα mainstream media. Η δημοσιογραφική εξήγηση και η ευρέως διακινούμενη άποψη είναι ότι ο κόσμος διαβάζει όλο και λιγότερο. Αυτό δεν είναι αλήθεια ή μάλλον είναι η μισή αλήθεια. Η άλλη μισή, είναι ότι από σκεπτικισμό, απαξίωση και διάθεση για πιο αντισυμβατικές μορφές ενημέρωσης, ο κόσμος απευθύνεται όλο και λιγότερο στους παραδοσιακούς «πυλωρούς» της δημόσιας πληροφορίας. Και αυτό τον ωθεί στο να ψάχνεται να αντλήσει πληροφορίες, γνώση, άποψη, τεκμηρίωση, και από άλλες ανεξάρτητες πηγές, όπως είναι τα blogs. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές μεγάλες εφημερίδες του εξωτερικού έχουν ενσωματώσει στις online εκδόσεις τους και blogs συντακτών. Η διεθνής τάση πάντως, όπως δείχνουν και οι διαρκώς πτωτικές κυκλοφορίες των μεγάλων εφημερίδων, είναι ότι το internet βαθμιαία εξελίσσεται στην πρωταρχική πηγή ενημέρωσης των πολιτών, σε ένα νέο πολιτικό και κοινωνικό «οικοσύστημα». Σε αυτό το οικοσύστημα τα blogs θα διαδραματίζουν όλο και πιο σημαντικό ρόλο, με όλο και μεγαλύτερη επιρροή στη δημόσια σφαίρα.

Know How: Ποια προβλέπετε ότι θα είναι η εικόνα των ελληνικών social media μέσα στην επόμενη διετία;

G700: Είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσουν να αποτελούν μια ισχυρή κοινωνική, πολιτική και μιντιακή τάση. Ο αριθμός τους θα αυξηθεί με γοργούς ρυθμούς, τα παραδοσιακά μέσα θα συνεχίσουν να παρακολουθούν από κοντά την εξέλιξη του εναλλακτικού αυτού κοινωνικού Μέσου με άρθρα και εκπομπές, θα δούμε κι άλλους πολιτικούς bloggers τύπου Τατούλη με το δικό τους ιστολόγιο, νέα βιβλία και έρευνες θα κυκλοφορήσουν. Το στοίχημα, όμως , εντοπίζεται αλλού: το μονοπάτι που άνοιξαν τα social media για την κοινωνία των πολιτών πρέπει να μετατραπεί σε δρόμο. Να περάσουμε από την εφηβεία στην ενηλικίωση. Από την ακατάπαυστη κριτική και την περιορισμένη δράση, στην εντονότερη κινητοποίηση και την αυτοοργάνωση. Από τα netroots, στα grassroots. Από την online συνεύρεση, στην offline δικτύωση. Εμείς στη G700 θεωρούμε ότι τα social media είναι κάτι παραπάνω από ένας εύκολος και φτηνός τρόπος δημοσίευσης προσωπικών απόψεων. Μας απωθεί το ενδεχόμενο να καταστούν χώροι απλής εκτόνωσης της κοινωνικής δυσφορίας, κάτι σαν καφενεία όπου όλοι τα λένε μεταξύ τους, όλα τίθενται υπό συζήτηση, όμως τίποτα δεν αποφασίζεται και η ανάπτυξη επιχειρημάτων θεωρείται αυτοσκοπός. Τα social media είναι πρωτίστως ένα εργαλείο που μπορεί να ενδυναμώσει την κοινωνία των πολιτών και να θέτει στο τραπέζι της δημόσιας συζήτησης μια ατζέντα για αλλαγές.