Χρεοκοπήσαμε! Το καταλάβαμε;

Μια επιτυχία ιστορικών διαστάσεων σημείωσε χτες η κυβέρνηση και συγκεκριμένα το Υπουργείο Οικονομίας. Μέσα από την «εντατικοποίηση και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των φορολογικών ελέγχων», όπως ισχυρίστηκε ο εκπρόσωπος Τύπου κ. Αντώναρος, η κυβέρνηση κατάφερε να καταγράψει επιτέλους το πλήρες ποσό των βεβαιωθέντων μεν, ανείσπρακτων δε εσόδων του κράτους. Σύμφωνα με Έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου που δημοσιεύτηκε στον Ελεύθερο Τύπο (Ε.Τ.Κράτος Κόσκινο), το ποσό αυτό ανέρχεται σε 35 δις ευρώ, δηλαδή 14,2% του ΑΕΠ, και είναι αυξημένο κατά 173% σε σχέση με το 2003.

Αυτή η θλιβερή πρωτιά στον τομέα της είσπραξης φόρων και λοιπών οφειλών ιδιωτών και επιχειρήσεων προς το δημόσιο είναι αποτέλεσμα της αντίληψης που κυριάρχησε για πολλά χρόνια στη συντηρητική παράταξη ότι τόσο οι φόροι στα μεγάλα εισοδήματα όσο και η πίεση από πλευράς κράτους για συλλογή φόρων είναι οικονομικά, βλέπε εκλογικά, επιζήμια. Έτσι, με το που ανέλαβε την εξουσία το 2004, η κυβέρνηση δεν έχασε το χρόνο να στείλει ένα σαφές μήνυμα προς όλες τις κατευθύνσεις. «Παιδιά χαλαρά. Μην ταράζετε τα ήρεμα νερά της κοινωνίας». Όποιος διαθέτει γνωστούς, συγγενείς και φίλους που δουλεύουν σε κάποια ΔΟΥ της Αθήνας ή της επαρχίας μπορεί να επαληθεύσει του λόγου το αληθές. Όμως, παράλληλα με το πνεύμα χαλάρωσης που ευλαβικά επικοινωνήθηκε από πάνω προς τα κάτω, ξεκίνησε επίσης το σταδιακό ξήλωμα των όποιων φοροεισπρακικών μηχανισμών και τέθηκε σε λειτουργία ένα σχέδιο χαριστικών ρυθμίσεων εισφορών και φόρων καθώς επίσης και απαλλαγής των υψηλών εισοδημάτων από τη φορολογία.

Όπως αποδείχτηκε τελικά, το αποτέλεσμα αυτής της φορολογικής φιλοσοφίας υπήρξε απόλυτα καταστροφικό. Πρώτον, τα έσοδα του κράτους από φόρους μειώθηκαν από 28% σε 22% του ΑΕΠ, με συνέπεια την απουσία πόρων για οποιαδήποτε σοβαρή δημόσια επενδυτική πολιτική και φυσικό επακόλουθο τη χειροτέρευση της πραγματικής δημοσιονομικής θέσης της χώρας. Δεύτερον, με σκοπό να αντισταθμιστεί αυτή η κατάσταση, η κυβέρνηση αύξησε το ΦΠΑ από 17% σε 19%, διεύρυνε τη φορολογική βάση προς τα κάτω, αυξάνοντας τον κατώτατο φορολογικό συντελεστή των μισθωτών από 15% στο 29%, και επέβαλλε κεφαλικό φόρο της τάξης του 10% σε ελεύθερους επαγγελματίες και μισθωτούς με μπλοκάκι της γενιάς των 700 ευρώ. Τέλος, όπως αποδεικνύεται εκ των υστέρων, η ελάφρυνση των μεγάλων εισοδημάτων δε δημιούργησε κίνητρα για περισσότερες επενδύσεις (το λεγόμενο incentive effect δε λειτούργησε), αλλά αντιθέτως έδωσε την ευκαιρία να τσεπωθούν περισσότερα κέρδη υπό τη μορφή εισοδημάτων εργασίας και κεφαλαίου, τα οποία κατευθύνθηκαν στην κατανάλωση και τροφοδότησαν την αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, που από 6,6% το 2003 έφτασε στο 14,5% το 2008 (το income effect σε όλο του το μεγαλείο).

Κάπως έτσι λοιπόν, με μια μαύρη τρύπα ανείσπρακτων φόρων της τάξης των 35 δις ευρώ, τη φερεγγυότητα του προγράμματος δανεισμού να καταρρέει και τον πρώτο «σωστό προϋπολογισμό» για τον οποίο έγιναν πέρυσι εκλογές να καταγράφει έλλειμμα της τάξης του 3,5% -καθιστώντας την Ελλάδα μοναδική χώρα με υπερβολικό έλλειμμα στην ευρωζώνη-, φτάσαμε να μοιάζουμε αφόρητα με την Αργεντινή το 2000. Χρεοκοπήσαμε. Άραγε το καταλάβαμε; Αν δεν είχαμε και το ευρώ…