Η G 700 είναι γυναίκα

Η g700 είναι γυναίκα! Τα αποτελέσματα ερευνών που είδαν το φως της δημοσιότητας την περασμένη βδομάδα επιβεβαίωσαν αυτό που ήδη ξέραμε από την προσωπική μας εμπειρία. Ο εργασιακός μεσαίωνας που επικρατεί στη χώρα μας πλήττει κατά κύριο λόγο τις γυναίκες που θέλουν κι έχουν ανάγκη να εργαστούν και οι οποίες συχνά αναδεικνύονται σε «εφεδρικό στρατό» της εργασίας. Η εργασιακή εκμετάλλευση είναι γένους θηλυκού και μεταφράζεται σε χαμηλές αμοιβές, επισφάλεια, κακώς εννοούμενες ευέλικτες εργασιακές σχέσεις, εργασιακή περιπλάνηση και αβεβαιότητα, εργασιακές και ασφαλιστικές διακρίσεις.

Σύμφωνα με έρευνα της VPRC η οποία σκιαγραφεί το προφίλ της «γενιάς των 700 ευρώ», στο πλαίσιο γενικότερης έρευνας για τις εργασιακές συνθήκες, την ποιότητα ζωής και το συνδικαλισμό στην περιοχή της Αττικής, η ομάδα των εργαζόμενων που αμοίβονται μέχρι 750 ευρώ, αποτελείται κυρίως από γυναίκες, ηλικίας 18-24 ετών, που δεν συνδικαλίζονται, δε συμμετέχουν σε απεργίες και εργάζονται ως μισθωτοί στον Ιδιωτικού Τομέα

Ασθενές φύλο, όμως είναι και στην ανεργία οι γυναίκες, καθώς πλήττονται περισσότερο από τη μάστιγα της εποχής μας. Παρότι, τα τελευταία χρόνια η γυναικεία απασχόληση στην Ελλάδα παρουσιάζει αύξηση της συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό, βελτίωση του εκπαιδευτικού επιπέδου των εργαζομένων γυναικών και αύξηση της απασχόλησης των εργαζομένων γυναικών στον τριτογενή τομέα, ωστόσο η μακροχρόνια και μη ανεργία των γυναικών αυξάνεται και διατηρείται σε υψηλά επίπεδα.

Όπως δείχνουν τα τελευταία στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας για το έτος 2008, μέχρι τον Ιούνιο, η ανεργία στις γυναίκες εμφάνισε υπερδιπλάσιο ποσοστό (10,7%) σε σχέση με αυτή των αντρών, που διαμορφώθηκε στο 5%. Είναι ενδεικτικό ότι, σύμφωνα με την ίδια πηγή, για τις γυναίκες στις ηλικίες 15 – 19 ετών, η ανεργία κυμαίνεται στο 36%, 20 – 24 ετών φτάνει το 28%, 25 – 29 ετών αγγίζει το 17,5%, ενώ στην ηλικιακή ομάδα των 30 – 44 ετών το ποσοστό ανεργίας κυμαίνεται στο 10,8% επί του συνόλου του εργατικού δυναμικού. Αντίστοιχα, σε ό,τι αφορά τους άντρες, το ποσοστό ανεργίας στις ηλικίες 15 – 19 ετών αγγίζει το 20%, στην ομάδα των 20 – 24 ετών το 16%, 25 – 29 ετών το αντίστοιχο ποσοστό κυμαίνεται στο 10%, ενώ στις ηλικίες 30 – 44 ετών η ανεργία αποτυπώνεται στο 4% στο σύνολο του εργατικού δυναμικού. Επιπλέον, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Απασχόλησης του ΟΑΕΔ, μια στις πέντε γυναίκες είναι μακροχρόνια άνεργη, δηλαδή αναζητά εργασία πάνω από δύο χρόνια.

Η κακή επίδοση της χώρας μας όσον αφορά τους μισθούς των γυναικών, αλλά και την πρόσβασή τους σε μια σειρά από συλλογικά αγαθά, αποτυπώνεται με χαρακτηριστικό τρόπο στον πίνακα της κατάταξης για την ισότητα των δύο φύλων, που κατήρτησε το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) για το 2007. Εκεί η Ελλάδα διολίσθησε στην 72η , από την 69η θέση πέρυσι. Στις πρώτες θέσεις της κατάταξης κυριάρχησαν για άλλη μια φορά οι βορινές χώρες, η Νέα Ζηλανδία αναρριχήθηκε στην πρώτη πεντάδα ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες διολίσθησαν στην 31η, από την 23η θέση που κατείχαν το 2006. Η Σουηδία, η Νορβηγία, η Φινλανδία και η Ισλανδία κατέχουν τις τέσσερις πρώτες θέσεις στον ετήσιο πίνακα του WEF για το 2007 που δημοσιοποιήθηκε χθές στην Γενεύη, έδρα του διεθνούς φόρουμ.

Γιατί συμβαίνει αυτό;

Πρώτον, διότι έχει εμπεδωθεί μια πατριαρχική αντίληψη και προκατάληψη εις βάρος του γυναικών, η οποία τροφοδοτεί τις διακρίσεις μεροληπτώντας υπέρ των ανδρών. Ως αποτέλεσμα συνέχιζεται ακάθεκτο το φαινόμενο της «γυάλινης οροφής», που ερμηνεύεται ως μια πραγματικότητα στην οποία η γυναίκα δεν ξεπερνάει ένα «μεσαίο» βαθμολογικό επίπεδο στην ιεραρχική δομή και συχνά συνίσταται σε μια μεσαιωνική προκατάληψη ότι οι γυναίκες δεν είναι ικανές να αναλάβουν διευθυντικές θέσεις και να εξελιχθούν στην αγορά εργασίας αξιοκρατικά και ισότιμα σε σχέση με τους άνδρες.

Δεύτερον, διότι η θέση των γυναικών στην αγορά εργασίας επηρεάζεται από τη θέση τους στην οικογένεια. Στο χώρο δουλειάς δε δημιουργούνται μόνο σχέσεις παραγωγής, αλλά και σχέσεις εξουσίας ανάμεσα στα δύο φύλα. Οι γυναίκες υφίστανται ιδιαίτερη εκμετάλλευση στην αγορά εργασίας εξαιτίας των υποχρεώσεών τους στην οικογένεια. Υποχρεώνονται να δεχθούν μερική απασχόληση ή απασχόληση με δυσμενέστερους όρους εργασίας, έτσι ώστε να συνδυαστούν με τις οικογενειακές τους υποχρεώσεις. Σ' αυτό το σημείο και δεδομένου ότι το ελληνικό κοινωνικό κράτος ουδεμία σχέση έχει μ' αυτό της Δανίας, οι ευέλικτες μορφές εργασίας οδηγούν τελικά όχι μόνο στην απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, αλλά και της ίδιας της ζωής των γυναικών. Έτσι, παρατηρείται μια ευκαιριακή συμμετοχή των γυναικών στην παραγωγή, ενισχύοντας και αναπαράγοντας τον «παραδοσιακό» ρόλο της γυναίκας, καθώς και την εξάρτησή τους από το αντρικό φύλο.

Με την ευέλικτη απασχόληση στην οποία οι γυναίκες είναι «πρωτοπόρες», η αγορά εργασίας διαιρείται κατά κάποιο τρόπο σε ένα κορμό εργαζομένων γένους αρσενικού (με πλήρη απασχόληση, υψηλή ειδίκευση και ικανοποιητικές αμοιβές) και σε μια περιφέρεια εργαζομένων γένους θηλυκού (με επισφαλή, ανειδίκευτη απασχόληση και με χαμηλές αμοιβές). Και αυτό διότι η κυοφορία και η μητρότητα σε πολλές περιπτώσεις εξελίσσεται σε εργασιακή καταδίκη, κυρίως στον ιδιωτικό τομέα. Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα ότι το Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης στην Ελλάδα δομήθηκε με βάση την αντίληψη ότι η εργασία των γυναικών έχει προσωρινό χαρακτήρα και ότι η κύρια ενασχόληση των γυναικών αφορά τη μητρότητα και τη δωρεάν παροχή υπηρεσιών στο πλαίσιο της οικογένειας.

Υπ’ αυτή την έννοια για τις γυναίκες, η εμπειρία της εργασίας είναι πολύ πιο σύνθετη από την αμοιβόμενη απασχόληση. Περιλαμβάνει διαδικασίες και σχέσεις εργασίας που διαπερνούν το σύνολο της καθημερινής ζωής. Ο χώρος εργασίας οφείλει να αποτελεί χώρο δημιουργίας, παραγωγικότητας και ευχαρίστησης, χώρο στον οποίο οι γυναίκες συγκρούονται με μεσαιωνικά στερεότυπα, διακρίσεις και ανισότητες, καταρρίπτοντας μύθους και παγιωμένες συχνά αντιλήψεις περί ισχυρών και ασθενέστερων φύλων, περί ικανών και μη.

Είναι λοιπόν αυτονόητο ότι σε επίπεδο πολιτικών, η ανακατανομή πόρων και ευκαιριών υπέρ των νέων, που έχουμε προτείνει στο πλαίσιο ενός New Deal για τη νέα γενιά, θα πρέπει να λάβει υπόψη επιπλέον ειδικότερες μορφές διακρίσεων όπως των γυναικών. Η G700 είναι νέα και γυναίκα!