Βρυξέλλες update: Ενάντια στη working-time directive, υπέρ της διαγενεακής δικαιοσύνης

Τη Δευτέρα, 1 Δεκεμβρίου 2008, βρεθήκαμε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο πλαίσιο ειδικής εκδήλωσης που διοργάνωσε η ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, κα. Μαίρη Ματσούκα, με σκοπό την ενημέρωση για την οδηγία περί διευθέτησης του χρόνου εργασίας (δεύτερη ανάγνωση), καθώς και το άνοιγμα ενός διαλόγου και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, γύρω από το εργασιακό πρόβλημα των νέων, και συγκεκριμένα της γενιάς των 700 ευρώ.

Σχετικά με την ανάδειξη του ζητήματος της γενιάς των 700 ευρώ στην Ευρώπη, η ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ ανακοίνωσε ότι τους επόμενους μήνες, σε συνεργασία με εκπροσώπους κοινοβουλευτικών ομάδων και από άλλες χώρες-μέλη, θα διοργανωθεί πανευρωπαϊκή εκδήλωση στις Βρυξέλλες, με τη συμμετοχή αντίστοιχων κινήσεων από όλη την Ευρώπη. Σκοπός αυτής της συνάντησης θα είναι η σύνταξη μιας κοινής γραπτής δήλωσης αρχών που θα αφορά στα εργασιακά προβλήματα των ευρωπαίων νέων.

Στη συνέντευξη τύπου που δόθηκε προς τους έλληνες δημοσιογράφους που παρακολούθησαν την εκδήλωση, μίλησε ο εκπρόσωπος της G700, Δημήτρης Γκούγκλας. Ακολουθεί το κείμενο της παρέμβασής του.

Μ.Ματσούκα, Δ.Γκούγκλας, Μ.Σπινθουράκης, Ν.Λιούσης.

Καλημέρα.

Λέγομαι Δημήτρης Γκούγκλας και είμαι ιδρυτικό μέλος της εναλλακτικής κίνησης του διαδικτύου Η γενιά των 700 ευρώ. Της λεγόμενης G700.

Μαζί μου σήμερα στις Βρυξέλλες βρίσκονται άλλα 10 παιδιά, βασικοί συντελεστές και μέλη της γενιάς των 700 ευρώ. Παρακαλώ, όταν τελειώσω με την εισήγησή μου, μπορείτε να απευθύνετε ερωτήματα και προς την υπόλοιπη ομάδα.

Πριν ξεκινήσω, θέλω καταρχάς να ευχαριστήσω εκ μέρους όλων την ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ, Μαίρη Ματσούκα, για την πρωτοβουλία που ανέλαβε να διοργανώσει αυτή τη συνάντηση στις Βρυξέλλες με θέμα το εργασιακό και τη γενιά των 700 ευρώ, KAI να πω επίσης δυο λόγια για την ίδρυση και λειτουργία του blog της G700 που τον Ιανουάριο κλείνει δύο χρόνια ζωής.

Ξεκινήσαμε να blog-άρουμε στις 17 Ιανουαρίου 2007 για να δώσουμε φωνή σε μια υπαρκτή, αλλά σιωπηλή και ανεκπροσώπητη κοινωνική πλειοψηφία: τους νέους εργαζόμενους 25 έως 35 ετών που ενώ διαθέτουν προσόντα και δυνατότητες, δεν επιβραβεύονται από την ελληνική αγορά εργασίας.

Πήραμε αυτή την πρωτοβουλία διότι είχαμε αγανακτήσει πραγματικά με την κατάσταση που επικρατεί στο ελληνικό εργασιακό τοπίο. Ισχνοί μισθοί, περιορισμένες επαγγελματικές προοπτικές, πολυεργασία, υπερεργασία και ελάχιστος ελεύθερος χρόνος.

Καταλάβαμε πολύ γρήγορα ότι η εργασία στην Ελλάδα είναι αρκετά υποβαθμισμένη. Είναι καλύτερα να είσαι αεριτζής και ακάλυπτος ή να σε πληρώνουν οι γονείς σου για να κάθεσαι, από το να κοπιάζεις και να ανταμείβεσαι πραγματικά γι’ αυτό.

Πλέον έχουμε κλείσει 5 χρόνια στην αγορά εργασίας και για πολλούς από εμάς, όχι όλους, η κατάσταση αυτή δεν έχει αλλάξει σημαντικά. Είτε γιατί εκεί που πήγαν κάποιοι να ορθοποδήσουν φέτος, έφαγαν μια σφαλιάρα με το φόρο 10% και γύρισαν μισθολογικά στα παλιά λημέρια, είτε γιατί η κρίση τους χτύπησε την πόρτα και είναι άνεργοι, είτε γιατί τα πράγματα στις παλιές δουλειές βελτιώνονται με ρυθμούς χελώνας.

Υπάρχει πρόβλημα.

Και το πρόβλημα αντανακλάται σε θεσμικές διευθετήσεις, όπως είναι η working time directive, με την οποία εμείς διαφωνούμε ριζικά. Ειδικά για την Ελλάδα της ρυθμισμένης εργασιακής ανομίας (rigidanomy) η συγκεκριμένη ρύθμιση κλείνει το μάτι στον Έλληνα εργοδότη με νοοτροπία σατράπη, στέλνοντάς του το σήμα να διευρύνει κι άλλο το ήδη ξεχειλωμένο ωράριο. Το 65ωρο είναι δικαίωμα του κάθε ελεύθερου επαγγελματία, και αίτημα των golden boys. Ωστόσο δεν μπορεί να γίνει βραχνάς για τους σημερινούς μισθωτούς. Καιρός είναι η φιλοσοφία των "ζω-στο-γραφείο-γιάπηδων" να αντικατασταθεί από τη λογική των αποδοτικών εργατών γνώσης.

Το εργασιακό πρόβλημα στην Ελλάδα αποτυπώνεται αυτούσιο σε μια σειρά από στατιστικά στοιχεία, τα οποία είναι καιρός να μάθουμε να τα διαβάζουμε, να τα ερμηνεύουμε σωστά και πάνω σ' αυτά να οικοδομούμε πολιτικές.

Θα σας δώσω άμεσα μια εικόνα με βάση κάποια στατιστικά της ΕΣΥΕ, του ΟΟΣΑ και του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για το εργασιακό τοπίο στην Ελλάδα σήμερα σε ό,τι αφορά στους νέους.

Διότι κακά τα ψέματα μπορεί ορισμένοι να ισχυρίζονται ότι υπάρχει μια κοινωνία των 700 ευρώ, υπονοώντας τον μεγάλο αριθμό των χαμηλόμισθων συμπολιτών μας, ωστόσο ποσοτικά και ποιοτικά το εργασιακό ζήτημα είναι κατεξοχήν πρόβλημα που πλήττει πρωτίστως τη νέα γενιά και συγκεκριμένα τις ηλικίες 19 με 34.

Ως τέτοιο χτυπάει σήμερα στην καρδιά της ελληνικής οικογένειας δημιουργώντας αξεπέραστα πολλές φορές προβλήματα στις σχέσεις ανάμεσα σε γονείς και παιδιά.

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.

· Σύμφωνα με διαχρονικά στοιχεία του ΟΟΣΑ και της Eurostat η ανεργία στους Έλληνες νέους ηλικίας 19-24 ουδέποτε έπεσε κάτω του 22% από το 1983 και μετά.

· Αντίστοιχα το ποσοστό αυτό είναι 10% για τις ηλικίες 25-34.

· Σήμερα, η Έρευνα Εργατικού Δυναμικού της ΕΣΥΕ δείχνει: ανεργία στους 15-24 = 22,3% και στους 25-34 = 10,3%.

Μισθολογικά τα πράγματα είναι εξίσου τραγικά:

· Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΣΥΕ το 56% των νέων μέχρι 30 ετών πληρώνονται μέχρι 700 ευρώ.

· Σύμφωνα με έρευνα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου: δύο στους τρεις 25 χρονους (64,4% το ακριβές ποσοστό) δηλώνουν ότι έχουν καθαρές μηνιαίες αποδοχές έως 750 ευρώ. Το 29,2% δήλωσαν αποδοχές από 750 έως 1.000 ευρώ, ενώ το 16,5% ξεπερνά το όριο των 1.000 ευρώ.

Ταυτόχρονα, σύμφωνα με την ίδια έρευνα το 45,6% των νέων δηλώνουν προσωρινά απασχολούμενοι, δηλαδή υπό το καθεστώς του συμβασιούχου.

· ένας στους δύο 25χρονους ετερεοπασχολείται αναγκαστικά: δηλαδή ΔΕΝ εργάζεται στο επάγγελμα που είχε επιλέξει και αυτό το θεωρεί πρόβλημα.

Σ’ αυτό το σημείο προσθέτω επίσης ότι το ποσοστό των ενοικιαζόμενων εργαζόμενων στην Ελλάδα αυξήθηκε από 0,2% το 2005 σε 2% το 2007. Πλέον, υπολογίζεται ότι συνολικά στην Ελλάδα οι ενοικιαζόμενοι εργαζόμενοι ξεπερνούν τις 25.000. Μέχρι σήμερα αυτοί ήταν εργαζόμενοι περιορισμένων δικαιωμάτων.

Εάν λοιπόν στα παραπάνω στοιχεία για τις αμοιβές και την απασχόληση, υπολογιστούν και στη συνέχεια προσμετρηθούν δεδομένα όπως:

· το ιδιωτικό χρέος που αναλογεί σε κάθε νέο εργαζόμενο ηλικίας μέχρι 34 ετών,

· το κόστος για αγορά πρώτης κατοικίας σε σχέση με το ετήσιο εισόδημα,

· το κατά κεφαλήν δημόσιο και ασφαλιστικό χρέος

· και το οικολογικό έλλειμμα εκφρασμένο σε δείκτες υποβαθμισμένου φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος,

ΟΔΗΓΟΥΜΑΣΤΕ στο συμπέρασμα ότι οι σημερινοί νέοι, παρά τα αναμφισβήτητα - γιγάντια βήματα θεσμικής και οικονομικής προόδου που έκανε η Ελλάδα τα τελευταία 35 χρόνια, ξεκινάνε τον εργασιακό τους βίο σε δυσμενέστερη θέση απ’ ό,τι η προηγούμενη γενιά των γονιών μας στην αρχή της μεταπολιτευτικής περιόδου.

Η νέα γενιά, παρά την επίπλαστη ευημερία που τη χαρακτηρίζει, αντιμετωπίζει πιο επώδυνα από κάθε προηγούμενη γενιά τόσο την υποβάθμιση της αξίας της εργασίας όσο και το φάσμα της διαγενεακής ανισότητας.

Τόσο ως προς την εργασία, όσο και ως προς την υποθήκευση κρίσιμων για το μέλλον μας αναπτυξιακών πόρων.

Με άλλα λόγια είμαστε μια γενιά πλούσια σε προσόντα, αλλά φτωχή σε δυνατότητες, επιλογές και εργαλεία άσκησης μακροπρόθεσμης πολιτικής.

Ήδη γνωρίζουμε ότι σε κάθε Έλληνα πολίτη αναλογούν 24 χιλιάδες ευρώ δημόσιου χρέους και άλλα τόσα και περισσότερα ασφαλιστικού.

Ήδη βιώνουμε την περιβαλλοντική αναισθησία σε όλο της το μεγαλείο:

· κατασπατάληση φυσικών πόρων,

· μεγαλύτερη εξάρτηση από πετρέλαιο και ορυκτά καύσιμα ανά κάτοικο στην Ευρώπη,

· το πιο ενεργοβόρο ενεργειακό μοντέλο,

· δάση που δεν έχουμε σταματήσει ούτε στιγμή να τα καίμε,

· ανεξέλεγκτες χωματερές.

Και το χειρότερο;

Οι παραδοσιακοί μηχανισμοί οικονομικής και κοινωνικής ανόδου που οδήγησαν στη μεταπολιτευτική οικονομική φουσκοθαλασσιά έχουν φρακάρει, πολύ πριν την παγκόσμια οικονομική κρίση.

Τώρα που ήρθε και η κρίση, και δεδομένου ότι στην Ελλάδα δεν φροντίσαμε να έχουμε υγιή παραγωγικό ιστό, είναι βέβαιο ότι η μαζική άνοδος που χαρακτήρισε τη χώρα μας τα τελευταία 30 χρόνια δεν είναι πλέον δεδομένη για όλους.

Εάν λοιπόν τα συνειδητοποιούσαμε όλα αυτά, τότε θα καταλαβαίναμε ότι η «γενιά των 700 ευρώ» δεν αποτελεί ένα συνηθισμένο κοινωνικό πρόβλημα που εξαντλείται στις χαμηλές αμοιβές και την αγορά εργασίας μπάχαλο.

Είναι ένα πρόβλημα προοπτικής των νέων σήμερα και των μελλοντικών πολιτών αύριο.

Το εργασιακό και οι κοινωνικές ανισότητες έρχονται να προστεθούν στη διεύρυνση της διαγενεακής ανισότητας, την οποία προκαλούν οι σημερινές επιλογές στην οικονομία και το περιβάλλον, και οξύνουν σαρωτικοί ως προς τις συνέπειές τους παράγοντες όπως οι αλλαγές στη δημογραφία.

Υπ’ αυτές τις συνθήκες εργασιακού μπάχαλου και όξυνσης της διαγενεακής ανισότητας πρέπει επιτέλους να αναλάβουμε δράση.

Η νέα γενιά πρέπει να θέσει τις δικές της άμεσες κοινωνικές προτεραιότητες και στόχους.

Να αποκτήσει διακριτό ιστορικό στίγμα.

Να κομίσει μια νέα πρόταση ιδεών και προσώπων στα πράγματα και να τροφοδοτήσει ένα νέο κύκλο ανάπτυξης.

Κατά την άποψή μας, για να πάψουμε να είμαστε γενιά των 700 ευρώ και να γίνουμε γενιά της χιλιετίας με θετικό πρόσημο, πρέπει πρώτον να οργανωθούμε.

Εμείς σαν G700, σε ό,τι μας αφορά, πήραμε την απόφαση να περάσουμε τα στενά όρια της μπολγκόσφαιρας και του facebook, όπου μας διαβάζουν περί τα 1000 άτομα την ημέρα κι έχουμε καμιά 1200αριά φίλους και να πάμε από τα netroots στα grassroots, στην κοινωνία των πολιτών.

Οργανωθήκαμε θεσμικά και σαν μη κυβερνητική οργάνωση. Στο προσεχές διάστημα θα γίνουν οι σχετικές ανακοινώσεις και προς την Άνοιξη προσανατολιζόμαστε να διοργανώσουμε ένα εναρκτήριο συνέδριο με τη συμμετοχή και ξένων αντίστοιχων οργανώσεων.

Ταυτόχρονα, κι αυτό αποτελεί βασική επιδίωξή μας, σκοπεύουμε να αναβαθμίσουμε την υπηρεσία παροχής εργασιακών συμβουλών που διαθέτουμε σε έναν πραγματικό Συνήγορο του Εργαζόμενου.

Στόχος μας είναι στο πλαίσιο της κοινωνίας των πολιτών η δράση αυτή να λάβει οργανωμένα και μόνιμα χαρακτηριστικά ώστε να λειτουργεί με υπέυθυνο, αξιόπιστο και ανταποκριτικό τρόπο στην κατεύθυνση της πληροφόρησης για εργασιακά θέματα ή ακόμα και επίλυσης εργασιακών διαφορών.

Πέρα από τα οργανωτικά όμως, τα οποία δεν αποτελούν αυτοσκοπό, αυτό που πρέπει να γίνει είναι να διεκδικήσουμε πάση θυσία μια ατζέντα αναβάθμισης της αξίας της εργασίας και αντιμετώπισης της διαγενεακής ανισότητας. Μια ατζέντα όπου θα συνδυάζονται ένα πακέτο αναδιανομής ευκαιριών και πόρων για τη νέα γενιά, με ένα πακέτο μεταρρυθμίσεων σε κρίσιμους τομείς της οικονομίας.

Εμείς το πρώτο πράγμα που έχουμε ζητήσει προς την παραπάνω κατεύθυνση είναι ένα New Deal για τη νέα γενιά, μέσα από μια ευρεία αναδιανομή ευκαιριών και πόρων από τους μεγαλύτερους στους νεότερους και από τους ισχυρότερους στους πιο αδύναμους της κοινωνίας.

Αυτό συμπεριλαμβάνει:

· Καταρχάς και για να μην κοροϊδευόμαστε : κατάργηση του κεφαλικού φόρου του 10%

· Πριμοδότηση της εργασίας των νέων: είτε με θεσμοθέτηση ενός μεγαλύτερου αφορολόγητου ορίου εισοδήματος για όσους είναι μέχρι 30 ετών ή διανύουν τα πρώτα τρία χρόνια της εργασίας, είτε με κάποιου τύπου πιστωτικό φόρο, όπου για κάθε ευρώ εισοδήματος μέχρι τα 700 ευρώ θα επιστρέφονται 20 λεπτά. Ουσιαστικά μιλάμε για ένα πριμ απασχόλησης για χαμηλόμισθους όπως υπάρχει σε άλλες χώρες.

· Διευκόλυνση για αγορά πρώτης κατοικίας για νέους μέχρι 30 ετών ή για νέους εργαζόμενους στα πρώτα χρόνια του εργασιακού τους βίου, για να φύγουν επιτέλους από το πατρικό σπίτι.

· Επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών για εργαζόμενους νέους μέχρι 30 ετών ή όσους διανύουν τα πρώτα 5 χρόνια της εργασιακής τους ζωής. Μέχρι τουλάχιστον να αλλάξει το μοντέλο ασφάλισης και να γίνει λιγότερο σπάταλο, πιο άρτια χρηματοδοτούμενο και λιγότερο εισφορομπηχτικό δηλαδή να γίνει ΜΙΚΤΟ.

Αυτό το New Deal όμως για τη νέα γενιά θα έχει αξία και θα είναι βιώσιμο σε βάθος χρόνου μόνο αν συνοδευτεί από τα εξής πολύ βασικά, όμως δύσκολα να επιτευχθούν πράγματα

τον περιορισμό του δημόσιου χρέους που έχει καταστήσει την Ελλάδα μια χώρα τύπου Αργεντινής

τη μετάβαση σε ένα άλλο σύστημα ασφάλισης που να μπορεί να χρηματοδοτεί συνταξιοδοτικά δικαιώματα και υγειονομική περίθαλψη, να είναι σε θέση να εκπληρώνει τις υποσχέσεις του. Εμείς λέμε ΜΙΚΤΟ

την αντιμετώπιση του οικολογικού ελλείμματος.

Σχετικά με το τελευταίο έχουμε προτείνει τη σύναψη ενός οικολογικού συμβολαίου ανάμεσα στις γενιές, βάσει του οποίου, δηλαδή πάνω στους στόχους του οποίου, μπορεί να αναπτυχθεί μια ολόκληρη νέα βιομηχανία αιχμής, η ενεργειακή και περιβαλλοντική βιομηχανία.

Είναι αυτό που ο Ρίφκιν ονόμασε Τρίτη βιομηχανική επανάσταση, ο Ομπάμα «νέα αποστολή στο φεγγάρι» και ο ΟΗΕ Green New Deal για Green Jobs.

Πολύ απλά αν η αναδιανομή ευκαιριών και πόρων δε γίνει μέσα σ' ένα νέο αναπτυξιακό πλαίσιο τότε θα καταλήξει σε μία ακόμη άσκηση επικίνδυνου λαϊκισμού.

Δε θέλω να σας κουράσω άλλο.

Κλείνοντας, θέλω να επισημάνω ότι το φαινόμενο της γενιάς των 700 ευρώ, ως το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι σημερινοί νέοι κατά την ένταξή τους στην αγορά εργασίας, δεν αφορά αποκλειστικά στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Έκθεσή της για την απασχόληση το 2007

Η ανεργία των νέων και οι δυσκολίες στην επιτυχή ενσωμάτωσή τους στην αγορά εργασίας εξακολουθούν να αποτελούν μια από τις βασικότερες προκλήσεις για πολλά κράτη μέλη της ΕΕ. Παρά τα σημάδια κάποιας πρόσφατης συνολικής βελτίωσης, δεν έχει ακόμα πραγματοποιηθεί η τομή που θα συνεπαγόταν τη μείωση της ανεργίας των νέων. Το ποσοστό της ανεργίας των νέων στην ΕΕ (17,4%) παραμένει υψηλό και δεν έχει βελτιωθεί σε σχέση με το ποσοστό για τους ενηλίκους στην πλέον παραγωγική ηλικία. Επιπροσθέτως, η ΕΕ, στο σύνολό της, καταγράφει χειρότερες επιδόσεις στο διεθνές περιβάλλον, έχοντας σημαντικά περισσότερους άνεργους νέους και λιγότερους εργαζόμενους νέους απ’ ό,τι άλλες βιομηχανοποιημένες χώρες, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς ή η Ιαπωνία.

Αντίστοιχα, το φαινόμενο της γενιάς των 700 ευρώ, ως πρόβλημα διαγενεακής ανισότητας και προστασίας των δικαιωμάτων των μελλοντικών γενεών, έχει αρχίσει ΚΑΙ αυτό να απασχολεί πλέον στα σοβαρά την ΕΕ. Δε θα μπω στο τι γίνεται σε επίπεδο εθνικών κρατών.

Θα κλείσω, λέγοντας ότι υπάρχει μια Γραπτή Δήλωση που κάνει το γύρο για να μαζέψει υπογραφές αυτές τις μέρες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Είναι η Δήλωση 0070/2008 για την ανάγκη δημιουργίας ενός θεσμού εκπροσώπησης των δικαιωμάτων των μελλοντικών γενεών στα πλαίσια του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή. Εμείς την ψηφίζουμε και παρακαλούμε και τους βουλευτές του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος να κάνουν το ίδιο. Η δήλωση να γίνει Ψήφισμα και το Ψήφισμα Θεσμός.

Ευχαριστώ