Monday, July 19, 2010

H πρόκληση της οικολογικής ανανέωσης

Tων Κλοντ Αλέγκρ και Λικ Φερί *
Le pari de l' innovation écologique
© Le Figaro
Μετάφραση από την ομάδα του PPOL

Σκάει άραγε η «φούσκα» της κλιματικής αλλαγής; Η στρατηγική του φόβου, που στηριζόταν στην προαναγγελία ενός καυτού κλίματος σε έναν αιώνα, έχει πλέον αποσυντεθεί σε μεγάλο βαθμό. Και πώς θα ήταν δυνατό να πιστέψουμε πως η μεγαλύτερη απειλή για την ανθρωπότητα θα ήταν το κλίμα της Γης σε εκατό χρόνια, ενώ βιώνουμε έκρηξη των ελλειμμάτων και της ανεργίας, ενώ το «ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο» βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης, ενώ οι υπόλοιπες ήπειροι ζουν στον αστερισμό των εξεγέρσεων των υποσιτισμένων κι κάθε έξι δευτερόλεπτα κάποιο παιδί πεθαίνει από την πείνα; Σήμερα, όχι τις επόμενες δεκαετίες. Δεν είναι αυτά πολύ πιο σοβαρά; Το πώς θα είναι το κλίμα σε εκατό χρόνια κανείς δεν το ξέρει. Εν πάση περιπτώσει, θα αναγκαστούμε να προσαρμοστούμε -κι έχουμε πολύ καιρό να προετοιμαστούμε.

Οπότε σήμερα η λογική αποκαταστάθηκε, η λέξη «Κοπεγχάγη» ξαναέγινε ονομασία πόλης και ο ΟΗΕ αναζητεί απεγνωσμένα τους χρηματοδότες για να κατορθώσει να οργανώσει την επόμενη σύνοδο για το κλίμα, που οι πάντες προαισθάνονται πως δε θα καταλήξει πουθενά. Το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής και των αιτιών του επανήρθε στη δικαιοδοσία της επιστήμης. Ας ξαναρχίσει ένας διάλογος γαλήνιος, χωρίς επικοινωνιακές, οικονομικές ή πολιτικές υστεροβουλίες.

Αλλά για να συμβεί αυτό θα χρειαστεί καιρός, μιας που οι σχεδόν θρησκευτικές βεβαιότητες δεν εγκαταλείπονται από τη μια στιγμή στην άλλη. Ας το επαναλάβουμε πάντως: κανείς, ούτε κι εμείς, δεν αμφισβητούμε την ανάγκη να ελεγχθούν οι εκπομπές CO2, ούτε να εξοικονομήσουμε ενέργεια. Ας πάψουν επιτέλους οι αλληλοκατηγορίες όσον αφορά τον τελικό μας σκοπό. Ας επικεντρωθεί ο διάλογος εκεί που διαφωνούμε, στα μέσα. Οι μεν δίνουν προβάδισμα στη φορολογία, στις απαγορεύσεις, στον παγκόσμιο επικοινωνιακό ορυμαγδό, στη μακρά πομπή «ψηφισμάτων» και «πρωτοκόλλων» που η τελευταία δεκαπενταετία απέδειξε πόσο άχρηστα είναι. Οι δε (στους οποίους συγκαταλεγόμαστε κι εμείς) στοιχηματίζουμε στην επιστήμη και την τεχνολογική καινοτομία, ιδίως όσον αφορά τη δέσμευση και την αποθήκευση των εκπομπών CO2, την εξοικονόμηση ενέργειας, την ανάπτυξη των λιγότερο ρυπογόνων πηγών ενέργειας.

Πώς τεκμηριώνουμε αυτή μας την επιλογή, που ορισμένοι θα σπεύσουν να χαρακτηρίσουν λανθασμένα πως εκφράζει «υπεραισιοδοξία» και «επιστημονισμό»; Απαντούμε τεκμηριωμένα και με σαφήνεια. Με αφετηρία τη διαπίστωση πως η πολιτική οικολογία βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με μια θεμελιακή αντινομία: από τη μια η συνέχιση της ανάπτυξης είναι αναγκαία, από την άλλη είναι αδύνατη, όπως έχουν σήμερα τα πράγματα.

  • Είναι αναγκαία, διότι χωρίς μεγέθυνση της οικονομίας βιώνουμε διόγκωση της ανεργίας και έκρηξη των ελλειμμάτων που υπονομεύουν το μέλλον των παιδιών μας.
  • Αλλά είναι και ανέφικτη, υπό την έννοια πως αν οι Ινδοί και οι Κινέζοι έφταναν στο ίδιο επίπεδο κατανάλωσης με εμάς, αν π.χ. διέθεταν κατά κεφαλή αριθμό αυτοκινήτων ανάλογο με εκείνο των Αμερικανών, θα απορροφούσαν το σύνολο της παγκοσμίου παραγωγής πετρελαίου και χάλυβα, πράγμα που σε τελική ανάλυση θα ήταν αιτία πολέμου.

Πώς να υπερβούμε αυτή την αντινομία; Οι φονταμενταλιστές κηρύσσουν την υπο-ανάπτυξη, χωρίς να είναι επ' ουδενί σε θέση να αναλάβουν τις συνέπειές της, σε ανθρώπινο ή κοινωνικό επίπεδο. Εμείς στοιχηματίζουμε στην επιστήμη, αφού είναι αναγκαίο να δώσουμε στην Κίνα και την Ινδία την ευκαιρία να αναπτυχθούν, χωρίς να καταστραφεί ο πλανήτης. Εκεί βρίσκεται το πραγματικό διακύβευμα. Εξάλλου δεν έχουμε ούτε τα μέσα, αλλά ούτε και κανένα δικαίωμα να παρεμποδίσουμε την ανάπτυξή τους. Τα προβλήματά μας δεν θα επιλυθούν με την επιβολή παράλογων οικολογικών φόρων, αλλά με τις μαζικές επενδύεις στην επιστημονική έρευνα.

Αν η οικολογία συμβολίζει το φόβο, την καταστροφολογία και την οικονομική υποανάπτυξη, οι πάντες θα την απορρίψουν. Αν προσπαθήσουμε να τιθασεύσουμε την κλιματική αλλαγή με φορολόγηση των εκπομπών CO2, δεν έχουμε την παραμικρή πιθανότητα επιτυχίας. Χάρη στην κρίση, τα παντός τύπου λόμπι, που είναι πολυάριθμα και ισχυρότατα, θα επιβάλλουν με ευκολία την επιστροφή σε μια νοοτροπία «business as usual». Αυτό είναι ακριβώς που θέλουμε να αποφύγουμε.

Στα μάτια μας οι δύο αντίπαλοι της οικολογίας είναι από τη μια η υποανάπτυξη, από την άλλη ο βλακώδης παραγωγισμός. Το πρόβλημα όμως είναι πως οι δύο αυτές τάσεις αλληλοτροφοδοτούνται, όπως γνωρίζαμε ήδη από τη δεκαετία του '70, με την περίφημη δημοσιοποίηση της έκθεσης του «κλαμπ της Ρώμης», που έγινε γνωστή από τη διάσημη ιαχή του τότε προέδρου της «ευρωπαϊκής επιτροπής» Σίσκο Μάνσχολτ (Sisco Mansholt): «αλτ στην ανάπτυξη!». Το κείμενο προανήγγειλε την παγκόσμια καταστροφή: ανεπάρκεια ενέργειας, ελλείψεις πρώτων υλών, γενικευμένη ρύπανση κ.ο.κ.

Όπως όμως για όλες οι καταστροφολογίες που δεν επαληθεύθηκαν, τείνουμε να απορρίπτουμε το σύνολο των προβλέψεων της έκθεσης αυτής. Συνεχίσαμε λοιπόν να εκμεταλλευόμαστε τους φυσικούς πόρους, να σπαταλάμε, να ξοδεύουμε χωρίς περίσκεψη, να ρυπαίνουμε. Παρά τις αδυναμίες της όμως και το καταστροφολογικό της άρωμα, η έκθεση του «κλαμπ της Ρώμης» περιλάμβανε σημαντικές και χρήσιμες προειδοποιήσεις: να μην σπαταλάμε πρώτες ύλες κι ενέργεια, που δεν είναι ανεξάντλητες, να ελέγξουμε τα απορρίμματα, τη ρύπανση του νερού και της ατμόσφαιρας κ.λπ.

Η πολιτική οικολογία δεν έχει ακόμα υπερβεί αυτό το δίλημμα, με αποτέλεσμα η λογική της οικονομικής ανάπτυξης να υπάρχει σήμερα ο κίνδυνος να μπορέσει για μια ακόμα φορά εκτοπίσει το περιβαλλοντικό ζήτημα σε δεύτερο πλάνο, πράγμα που για μας θα ήταν καταστροφικό. Εξ ου και η στράτευσή μας υπέρ μιας οικολογίας θετικής που θα λαμβάνει υπόψη της την αναγκαιότητα της εξεύρεσης μιας νέας ισορροπίας μεταξύ του ανθρώπου και του περιβάλλοντός του, χωρίς από την άλλη να παρεμποδίζει την ανάπτυξη, την οικονομική μεγέθυνση και την πρόοδο. Η στράτευσή μας σε αυτή την υπόθεση δεν είναι νέα: βλέπουμε με χαρά ορισμένες από τις ιδέες που πρώτοι υπερασπιστήκαμε, να παίρνουν το δρόμο τους.

  • Από τη μια έχουμε «παραγωγιστές» που κατανοούν πως για να είναι εις θέση να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους θα χρειαστεί να προσαρμοστούν και να δεχτούν τις απαραίτητες καινοτομίες.
  • Από την άλλη ορισμένους «πράσινους» ακτιβιστές που αρχίζουν να απομακρύνονται από τα αυταρχικά τους επαναστατικά οράματα, όπως αποδεικνύει η ανανεωτική πορεία της «Ευρώπης-οικολογίας» (Ε-Ε). Αν και η διαδικασία αυτή είναι σχεδόν αόρατη δια γυμνού οφθαλμού, δεν παύει πως το κίνημα αυτό στρέφει τα νώτα στην αντίληψη της υποανάπτυξης, όπως και στην ελευθεροκτόνα αντίληψη της «τιμωρητικής» φορολογίας. Επιπλέον φαίνεται πως έχει προσηλυτιστεί στην κουλτούρα του διαλόγου. Χαιρόμαστε για τις εξελίξεις αυτές, διότι επιτρέπουν να επανέρθουμε στα πραγματικά σημαντικά ερωτήματα.
Το γραμμικό υπόδειγμα «παίρνω, χρησιμοποιώ, πετώ» θα πρέπει να αντικατασταθεί από ένα «κυκλικό» υπόδειγμα, βασισμένο στην αέναη επαναχρησιμοποίηση των ιδίων πρώτων υλών, είτε πρόκειται για το νερό, είτε για τις ανανεώσιμες (ή ανεξάντλητες) πηγές ενέργειας... Μπορούμε να το πετύχουμε αυτό, αρκεί να επενδύσουμε στην καινοτομία και την πράσινη ανάπτυξη, που σημαίνει επίσης να πάψουμε να αναπτύσσουμε τους κλάδους αυτούς αποκλειστικά από κρατικές επιδοτήσεις, παραλείποντας να τις εντάξουμε στο κύκλωμα της φυσιολογικής οικονομίας, όπως συνέβη π.χ. με τις ανεμογεννήτριες ή τα φωτοβολταϊκά. Με αποτέλεσμα πως σήμερα, την ώρα που η Ευρώπη καλείται να τακτοποιήσει τα δημόσια οικονομικά της, η Γερμανία, η Ιταλία, η Ισπανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, αναμφίβολα λίαν συντόμως και η Γαλλία, να προχωρούν σε περικοπές των κρατικών επιδοτήσεων της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Στους αντίποδες αυτής της αποτυχημένης στρατηγικής, θα χρειαστεί να θέσουμε σε λειτουργία μια οικονομική δραστηριότητα ευεπίφορη να πυροδοτήσει το δυναμισμό νέων αγορών. Στο εγχώριο επίπεδο, αυτό μοιάζει να συμβαίνει ήδη στον τομέα της αστικής ηλεκτρικής αυτοκίνησης, στην ανάπτυξη τεχνικών δέσμευσης και αποθήκευσης CO2, στις νέες μεθόδους διαχείρισης της οικιακής κατανάλωσης ενέργειας (την «οικοτική»), στον αγώνα κατά της κατάχρησης των λιπασμάτων και των ζιζανιοκτόνων, στην ανάπτυξη νέων αγροτικών τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένων ασφαλώς και των «γενετικά τροποποιημένων οργανισμών».

Παράλληλα είναι αναγκαίο να αναπτυχθεί η τηλεϊατρική, λόγω και της γήρανσης του πληθυσμού, ενώ η πυρηνική ενέργεια τέταρτης γενεάς θα ήταν δυνατό να προστατεύσει τα αποθέματα ουρανίου και να καταστρέφει τα πυρηνικά απορρίμματα με μακρά ραδιενεργή περίοδο, σε συνδυασμό με μια σχεδιασμένη διαχείριση των εδαφών.

Καλούμαστε να αλλάξουμε υπόδειγμα χωρίς να οπισθοχωρήσουμε ή να καταστρέψουμε. Αυτό το πρόγραμμα είναι τόσο σαφές όσο κι επείγον, εν πάση περιπτώσει πολύ περισσότερο από το πρόγραμμα που μας καλεί να ριψοκινδυνεύσουμε τα πάντα στο όνομα της κλιματικής αλλαγής που θα επισυμβεί σε έναν αιώνα. Χρειαζόμαστε αναμφιβόλως περίσσευμα λογικής και φαντασίας -συν λιγάκι θάρρος!


*Ο Claude Allègre είναι πρώην υπουργός παιδείας της Γαλλίας, στην κυβέρνηση Ζοσπέν. O Luc Ferry είναι φιλόσοφος, πρώην υπουργός παιδείας στην κυβέρνηση της κεντροδεξιάς (2002-2004).

25 comments:

  1. Από πού και ως πού ένα πρωτεύον θηλαστικό προβάλλει αξιώσεις ταύτισης της μοίρας του με αυτή του πλανήτη;
    Αφύσικα πράματα.
    Αμα,το περί ού ο λόγος θηλαστικό, συνειδητοποιήσει τη τραγικότητα της ύπαρξής του και ταυτόχρονα δεν τη κάνει αυτοσκοπό, καταναλώνοντας πόρους για συντήρηση των περήφανων γηρατιών με διασωληνώσεις,τότε έχει μια κάποια αξία η μαζική επένδυση στην επιστήμη και τεχνολογία,σε συνδυασμό με ένα ασκιτικό μοντέλο προσωπικής ζωής για ΟΛΟΥΣ.

    ReplyDelete
  2. Είναι γιατί είναι θηλαστικό παράσιτο με ολίγο από έντομο και συγκεκριμένα ακρίδα.

    ReplyDelete
  3. Όταν λέτε ασκητικό, εννοείτε τέτοιο που να πεθαίνει στα 25 (όπως οι ασκητικοί πρόγονοί μας και οι τριτοκοσμικοί συνάνθρωποί μας);

    ReplyDelete
  4. @g700:

    Δεν κατάλαβα πραγματικά τη σκοπιμότητα του post του συγκεκριμένου άρθρου.

    Μέσα σε μερικές εκατοντάδες λέξεις, ο Γάλλος πρώην υπουργός Παιδείας, το "όραμα" του οποίου οδήγησε εν μέρει στις ταραχές στη Γαλλία το 2005, δηλαδή ένας ακόμα αποτυχημένος νεο-σοσιαλιστής μεταρρυθμιστής, μας εξιστορεί τις πολιτικές φαντασιώσεις του.

    Όχι μόνο τάσσεται εναντίον οποιασδήποτε χρηματικής επιβάρυνσης των εκπομπών CO2 προτείνοντας την (ανέφικτη στην ουσία) δέσμευση και αποθήκευση, αλλά φροντίζει να δώσει τα εύσημα σε πυρηνική ενέργεια και μεταλλαγμένα στην ΕΕ.

    Ο τυπάκος είναι αστείος και ανιστόρητος, μάλλον άεργος (ως γνήσιος πολιτικός καριέρας), με στενότητα μυαλού και ανυπαρξία επιστημονικής ή τεχνικής κατάρτισης - ιδανικός δηλαδή για υπουργός.

    Περιορίζομαι σε αυτά, γιατί σήμερα ήταν άλλο, πολύ σοβαρότερο, το θέμα της ημέρας (δολοφονία Σωκράτη Γκιόλια - ΠΟΛΥ βρώμα η δουλειά...)

    ReplyDelete
  5. Τώρα που το ξανασκέφτομαι, και οι δύο υπουργοί Παιδείας ήταν εξίσου τραγικοί και αποτυχημένοι στη Γαλλία, σε σχεδόν διαδοχική θητεία.

    Δεν είναι καθόλου παράξενο που ένας "επιστήμονας" και ένας "φιλόσοφος" ταυτίζονται τόσο απόλυτα σε απόψεις που πάσχιζαν να επικρατήσουν τη δεκαετία του '80.

    ReplyDelete
  6. @ G700

    Ένα πραγματικά εξαιρετικό άρθρο. Άψογα αναλυτικό και αρκετά συγκεκριμένο στις θετικές, εποικοδομητικές προτροπές του.

    Συγχαρητήρια που το επιλέξατε.

    ReplyDelete
  7. "(δολοφονία Σωκράτη Γκιόλια - ΠΟΛΥ βρώμα η δουλειά...)"

    Βιογραφικά παραλλειπόμενα:
    Μπάτσελλορ στη Τριανταφυλλοπούλειο δημοσιογραφία,μεταπτυχιακό στην Τραγκα-Κουριάδειο και διδακτορικό στην Αναστασιάδειο. Οι μεγάλες του Γένους Σχολές έχουν το πρώτο τους μάρτυρα.Με ηθικούς θύτες τους ίδιους, ελλείψει άλλων.
    Για να συμπληρώσω, το εμπνεόμενο απο τις ίδιες Σχολές ανάλυσης,περιβαντολλογικό σχόλιο του Jaga.

    ReplyDelete
  8. Από τις ίδιες σχολές "σκέψης και δράσης" φυσικά αποφοίτησαν και οι "τρομοκράτες".Νονιλίκι,νταβατζιλίκι,εκβιασμοί,κιτρινισμός,χαφιεδιλίκι,πλυντήρια,ξεκαθάρισμα λογαριασμών.
    Και φυσικά ελέγχουν και τα πιό "φιλολαικά" Μίντια όπου ο παρολίγον διδάκτωρ και ολίγον καθηγητής Μητρόπουλος με τα τηλεοπτικά του μαθήματα γοήτευσε αρκετούς απο τους φίλους μας σχολιογράφους.

    ReplyDelete
  9. ..Νονιλίκι,νταβατζιλίκι,εκβιασμοί,πλυντήρια,κιτρινισμόσ,ξεκαθάρισμα λογαριασμών..

    ReplyDelete
  10. ..ξεκαθαρισμα λογαριασμων..

    ReplyDelete
  11. Ρίκα Βαγιάνη στο Protagon.gr

    Ένας από μας
    http://tinyurl.com/37xyx7w

    ReplyDelete
  12. Οι δύο κύριοι προτείνουν σε εποχή έκρηξης του δημόσιου χρέους

    όχι την αλλαγή προτύπου ζωής αλλά την αποθήκευση του άνθρακα μέσα στη γη εκεί που παλιότερα υπήρχε πετρέλαιο, το περίφημο CCS (Carbon Capture and Storage).

    Ποιος πληρώνει όμως γι' αυτό? οι ευρωπαίοι φορολογούμενοι...

    Πέρα από το ότι δεν έχουν δοκιμαστεί οι επιπτώσεις της μεθόδου.

    Και πανάκριβο και χώρις να ξέρουμε τις επιπτώσεις.

    Αυτό που λείπει τραγικά από την ανάλυση τους είναι η προώθηση λύσεων πιο φθηνών, όπως πχ η διατήρηση των δασών στον Αμαζόνιο και την Ινδονησία.

    Ο ΟΗΕ υπολογίζει ότι η αποψίλωση των τροπικών δασών συμβάλλει κατά 20% στο φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής!!!!

    Κάθε δέντρο που κόβεται ισοδυναμεί με απελυθέρωση CO2 στην ατμόσφαιρα.

    Και μιλάμε για πανάκριβες και αμφίβολες τεχνικές λύσεις...

    Το βλέπουμε και το νιώθουμε άμεσα στην Αθήνα, πόσο πολύ έχουν υποβαθμλισει μέσα σε 2-3 χρόνια την ποιότητα ζωής, τον αέρα που αναπνέουμε και τη θερμοκρασία η αποψίλωση των δασών της Αττικής με τις καταστροφικές πυρκαγιές.

    ReplyDelete
  13. Ο Ανδρουλάκης λέει συχνά στις αναλύσεις του

    να τα αλλάξεις όλα ταυτόχρονα δεν γίνεται. Είναι σπατάλη ανθρώπινων και δημοσιονομικών πόρων που ούτως ή άλλως δεν υπάρχουν.

    Τραβάς επομένως την αλυσίδα από τον πιο αδύναμο κρίκο, αυτόν που θα προκαλέσει το ντόμινο των αλλαγών.

    Η πιο φθηνή και έξυπνη λύση είναι η αποκατάσταση των οικοσυστημάτων για να συνεχίσεις να έχεις ανάπτυξη.

    Παράδειγμα από την αλιεία. Στην Κω οι ψαράδες έχουν συμφωνήσει να μην αλιεύουν για 2 μήνες το χρόνο, την αναπαραγωγική περίοδο των ψαριών.

    Μετά το δίμηνο, για όλο τον υπόλοιπο χρόνο η ψαριές που βγάζουν είναι πολύ μεγαλύτερες απ' ότι παλιότερα...

    σεβασμός στα οικοσυστήματα δεν σημαίνει γυρίζω πίσω στην εποχή των σπηλαίων.

    σημαίνει δεν κάνω σπατάλες και δεν πηγαίνω το σύστημα πέρα από το σημείο μηδέν.

    Κάτι σαν το ασφαλιστικό δηλαδή.

    ReplyDelete
  14. Κι έρχονται και ψαρεύουν οι Τούρκοι άρα αποτέλεσμα μηδέν και έχουμε κι άλλο ένα ακόμα θέμα για τα ελληνοτουρκικά...χεχεχε

    Προσωπικά συμφωνώ με ventriloquist ότι είναι ένα άρθρο γεμάτο θετικές προτροπές και συμπληρώνω χωρίς μαξιμαλισμούς της μίας ή της άλλης πλευράς.

    ReplyDelete
  15. Συμφωνώ με μείωση κατάναλωσης

    ReplyDelete
  16. Εξ ου και η στράτευσή μας υπέρ μιας οικολογίας θετικής που θα λαμβάνει υπόψη της την αναγκαιότητα της εξεύρεσης μιας νέας ισορροπίας μεταξύ του ανθρώπου και του περιβάλλοντός του, χωρίς από την άλλη να παρεμποδίζει την ανάπτυξη, την οικονομική μεγέθυνση και την πρόοδο.

    Καλά τα λόγια για «αναγκαιότητες» και για το τι πρέπει να γίνει. Καλα και τα ευχολόγια. Η διαχείριση των πρώτων υλών, των ενεργειακών πόρων και του περιβάλλοντος, εν γένει, βρίσκεται στα χέρια του κεφαλαίου, το οποίο αντιμετωπίζει πλέον σοβαρά προβλήματα κερδοφορίας και αναπαραγωγής του. Πως είναι, λοιπόν, δυνατή η επίτευξη μιας «νέας ισορροπίας» χωρίς σύγκρουση με τις επιδιώξεις αυτού του κεφαλαίου? Πως θα επιτευχθεί αυτή η ισορροπία χωρίς να παρεμποδίζει αυτό που ορίζουμε ως «οικονομική μεγέθυνση» σε μια καπιταλιστική παγκοσμιοποιημένη παραγωγή?

    Η αντίθεση είναι προφανής: προστασία του περιβάλλοντος προϋποθέτει εξοικονόμηση, μείωση της κατανάλωσης και επενδύσεις από το κεφάλαιο ή από υπερχρεωμένα κράτη σε ακριβές καινοτόμες τεχνολογίες χωρίς απαραίτητα απόδοση μελλοντική, άλλη από τη συντήρηση αυτού του φυσικού περιβάλλοντος. Κάτι, βέβαια, που επ’ουδενί δεν οδηγεί σε «οικονομική μεγέθυνση», τουλάχιστον στα πλαίσια αυτού του υπάρχοντος συστήματος. Συμπερασματικά, το κεφάλαιο, η κερδοφορία και αναπαραγωγή του, βρίσκονται σε τροχιά σύγκρουσης με το περιβάλλον.

    ReplyDelete
  17. Σύγκρουση χρειάζεται έτσι κι αλλιώς εγώ πιστεύω και όχι μόνο με το κεφάλαιο. Αλλά στην τελική πρέπει να είναι εμφανές και το κέρδος αποτιμημένο σε χρήμα.

    Για παράδειγμα με ποιον χρειάζεται να συγκρουστεί κάποιος για να εκσυγχρονιστεί η ΔΕΗ στην Κοζάνη και τι είδους εκσυγχρονισμό πρέπει να κάνει και ποιο το όφελος;

    Μερικά Σενάρια:

    1.μένει όπως είναι, απαρχαιωμένη μονάδα που καίει λιγνίτη, φτηνή παραγωγή ρεύματος αλλά αγοράζει δικαιώματα εκπομπής ρύπων οπότε το ρεύμα σταδιακά ακριβαίνει, επιβάρυνση του περιβάλλοντος, καρκίνος στους ντόπιους.

    Σενάριο 2: Εκσυγχρονίζει τη μονάδα για να εκπέμπει λιγότερους ρύπους και σωματίδια, συνεχίζει να καίει λιγνίτη με πιο καθαρο τρόπο, ακριβαίνει η παραγωγή του ρεύματος αλλά μειώνονται τα κόστη για αγορά εκπομπών, ρυπαίνει λιγότερο και κάπως περιορίζεται ο καρκίνος

    Σενάριο 3. Βάζει λουκέτο και το γυρίζει σε ανανεώσιμες πηγές, δεν αγοράζει ρύπους, το ρεύμα ακριβαίνει πολύ, δεν ρυπαίνει και η περιοχή απαλάσσεται από τον καρκίνο.

    ReplyDelete
  18. @ rebel@work

    Καινούριες ανάγκες = παραγωγική και οικονομική δραστηριότητα

    Μαζική αλλαγή συμπεριφοράς = παραγωγική και οικονομική δραστηριότητα

    Παραγωγική και οικονομική δραστηριότητα = νέα κερδοφορία

    Νέα κερδοφορία = ευχαριστημένο και ανανεωμένο "κεφάλαιο"


    Το μόνο πρόβλημά μας είναι ότι η Ελληνική κυβέρνηση δε διαθέτει σχέδιο. Αναλώνεται σε ασαφή "τσιτάτα". Θα έπρεπε να γίνονται συγκεκριμένες ενέργειες για να δημιουργηθεί το πλαίσιο διοχέτευσης κεφαλαίων (δημόσιων και ιδιωτικών) προς αυτή την κατεύθυνση.

    Το "κεφάλαιο", όπως το λες, δεν είμαι σίγουρος τι υπόσταση έχει, αλλά σίγουρα θα μπορούσαμε να πείσουμε ανθρώπους που έχουν ή διαχειρίζονται χρήματα ότι η διατήρηση ενός περιβάλλοντος φιλικού προς την μη υποβοηθούμενη βιολογική μας ύπαρξη είναι κερδοφόρα και ως διαδικασία και ως αποτέλεσμα.

    ReplyDelete
  19. Σενάριο 2 και 3 το πιο ρεαλιστικό και με τις μικρότερες απώλειες.
    Ευνοεί πιο μεταβατικό πέρασμα σε οικονομία χαμηλών ρύπων.

    Το σενάριο 3 θα έχει μαζικές απολύσεις ιδιαίτερα στη δυτική μακεδονία προτού προλάβουν να δημιουργηθούν νέες θέσεις από το πράσιν κύμα -οι οποίες ούτως ή άλλως θα είναι λιγότερες.

    Το πιο επικίνδυνο περιβαλλοντικά και δημοσιονομικά θα είναι το σενάριο 1. Και δεν είναι απίθανο αν λάβεις υπόψη τη δύναμη του συνδικάτου των εργαζομένων το οποίο θα απαιτήσει να αλλάξουν ελάχιστα για να μην χαθούν θέσεις εργασίας.

    Αυτό βέβαια θα σημαίνει ρυπογόνες μονάδες.

    ρυπογόνες μονάδες=αυξημένη ανάγκη για αγορά δικαιωμάτων ρύπων=περίπου 600 εκ. ευρώ το χρόνο για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας.

    Μυρίζει νέος ΟΣΕ+Ολυμπιακή.

    ReplyDelete
  20. dirty thirty
    Η ΔΕΗ πιάνει τις 2 πρώτες θέσεις στις 30 πιο ρυπογόνες της ΕΕ

    http://assets.panda.org/downloads/european_dirty_thirty_may_2007.pdf

    ReplyDelete
  21. @Ventriloquist

    Oι εξισώσεις (ή σχέσεις ισοδυναμίας ή συνεπαγωγής?) που παρέθεσες πως προκύπτουν?

    Καμιά επιχείρηση με δική της πρωτοβουλία δεν πρόκειται να επενδύσει στην παραγωγή εναλλακτικών μορφών ενέργειας εφόσον το κόστος παραγωγής δεν είναι ανταγωνιστικό με τις υπάρχουσες. Καμιά επιχείρηση ή ιδιώτης δεν πρόκειται να χρησιμοποιήσει εναλλακτικές μορφές ενέργειας για τη λειτουργία, μετακίνηση, κτλ. εφόσον η τιμή τους δεν είναι χαμηλότερη ή έστω συγκρίσιμη με αυτήν υφιστάμενων για το ίδιο αποτέλεσμα.

    Οι διέξοδοι είναι μετρημένες: είτε κυβερνήσεις και κράτη στη βάση διεθνών συμφωνιών και συνεννόησης θα αναλάβουν πρωτοβουλίες για την παραγωγή ή συγχρηματοδότηση (subsidy) του κόστους παραγωγής ή κατανάλωσης "καθαρής" ενέργειας, είτε θα επιβάλλουν περιορισμούς και ρυθμίσεις και εξοικονόμηση και εξορθολογισμό της απρόσκοπτης κατανάλωση ενέργειας και εξάντλησης φυσικών πόρων, μέχρι κάποια τεχνολογικό breakthrough να επιτρέψει το ριζικό περιορισμό της χρήσης υδρογονανθράκων. Καμιά από αυτές τις μεσοπρόθεσμες λύσεις δεν εγγυάται κάποια οικονομική ανάπτυξη. Το κράτος κάπως είτε θα πρέπει να χρηματοδοτήσει μια τέτοια κίνηση, είτε να περιορίσει την κατανάλωση, και κανένα από τα δύο δεν εγγυάται την ανάπτυξη. Κάτι τέτοιο όμως είναι απαραίτητο για τον απλό λόγο ότι, όπως και με το χρέος, η καπιταλιστική ανάπτυξη στηρίχθηκε στην κατάχρηση του περιβάλλοντος και των πόρων του, δηλαδή η ανάπτυξη έγινε εις βάρος του μέλλοντος του πλανήτη. Για να το πώ απλά: αυτά που δανειστήκαμε από τη φύση, πρέπει σιγά-σιγά να αρχίσουμε να τα επιστρέφουμε.

    Δυστυχώς, η ιστορία του καπιταλισμού μας δίδαξε ότι αυτός ούτε αυτορυθμίζεται, ούτε προνοεί και προλαμβάνει τις κρίσεις (οικονομικές και, προσθέτω, περιβαλλοντικές). Αντίθετα αντιδρά και προσαρμόζεται βίαια σε αυτές. Στην περίπτωση, βέβαια, μιας μεγάλης κλίμακας περιβαλλοντικής καταστροφής ή κλιματικών αλλαγών, διακυβεύεται όχι μόνον το οικονομικό σύστημα, αλλά και ο ίδιος ο πολιτισμός.

    ReplyDelete
  22. Η πόλη του Maywood (California) ανέθεσε όλες τις υπηρεσίες της (και την αστυνομία) σε εξωτερικούς εργολάβους και γειτονικές πόλεις, απολύοντας ταυτόχρονα ΟΛΟΥΣ τους δημοτικούς της υπαλλήλους.

    Αποτέλεσμα: Βελτίωση σε όλα τα επίπεδα:

    http://www.nytimes.com/2010/07/20/business/20maywood.html?_r=3&pagewanted=1&th&emc=th

    ReplyDelete
  23. @ rebel@work


    Ιδιωτικές και δημόσιες επιχειρήσεις θα επενδύσουν για να αναπτύξουν μεθόδους συγκομιδής εναλλακτικών μορφών ενέργειας. Κανείς δεν είπε ότι, όπως έχουν τα πράγματα, μπορούμε να επιλέξουμε να μη χρησιμοποιούμε υδρογονάνθρακες.

    Η αλλαγή εδώ μπορεί να γίνει μόνο σταδιακά και στηριζόμενη σε τεχνολογική πρόοδο. Πολιτικά, μπορούμε μόνο προωθήσουμε προσπάθειες προς αυτή την πρόοδο. Δυστυχώς ή ευτυχώς, δεν μπορούμε να αναγκάσουμε την υιοθέτηση υπάρχουσας μη αποδοτικής τεχνολογίας.

    Αλλά αν πας στη σελίδα που προτείνει ο panagriotatos, θα δεις ότι σταθμοί παραγωγής ενέργειας, χρησιμοποιόντας την ίδια πρώτη ύλη, διαφέρουν στην απόλυτη και κυρίως στη σχετική ρύπανση για την οποία είναι υπέθυνοι. Αυτό μας δείχνει ότι ακόμη και με την υπάρχουσα τεχνολογία μπορούμε να βελτιωθούμε σημαντικά.

    Απλώς δεν πρέπει να αφήσουμε τη θέλησή μας να υποχωρήσει και την πίεση που ασκούμε να ατονήσει υιοθετόντας την ολοκληρωτική στάση του όλα ή τίποτα. Η στάση αυτή μπορεί να είναι θεωρητικά (όχι πρακτικά, όπως είμαι βέβαιος ότι διαπιστώνεις καθημερινά) αποδεκτή σε θέματα πολιτικής. Όχι όμως σε θέματα επιστήμης και τεχνολογίας, όπου και θεωρητικά υπάρχει μία σταδιακή διαδικασία ανακάλυψης και εφεύρεσης που μας πάει από το Α στο Β.

    ReplyDelete
  24. Είχα καιρό να επισκεφτώ αυτό το blog αλλά απ' ό,τι βλέπω η θρασύτητα καλά κρατεί. Σε μια εποχή όπου έχει γίνει η μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή στην ιστορία της ανθρωπότητας (BP - Κόλπος του Μεξικού), κάθεστε και αραδιάζετε όλες αυτές τις ανοησίες.

    Το ζήτημα της ενέργειας κύριοι είναι κοινωνικό και όχι τεχνικό. Για αυτό το λόγο αντιγράφω από μια παρέμβαση που είχε γίνει πριν μερικά χρόνια σε μια εκδήλωση για την ενέργεια, προς την κατεύθυνση της απομυστικοποίησης των εννοιών:

    "Ενέργεια: Είπαμε ήδη ότι υπάρχει μια λάθος αντιμετώπιση της ενέργειας ως αξία χρήσης. Παρότι φυσικά ζούμε σ’ αυτήν την καπιταλιστική κοινωνία και καταναλώνουμε κι εμείς ενέργεια, καλούμαστε πρώτα να αναλύσουμε την κοινωνία. Η ενέργεια είναι το πρωταρχικό εμπόρευμα που κινεί την εκμηχανισμένη παραγωγή και κατανάλωση για την εκμετάλλευση της εργατικής μας δύναμης και την αναπαραγωγή της. Το ότι καλύπτουμε κι εμείς τις ανάγκες μας, με τον τρόπο βέβαια που τις καλύπτουμε (blackouts, αυξημένοι λογαριασμοί) δεν πρέπει να συσκοτίζει τον τρόπο που αναλύουμε την πραγματικότητα. Άρα η συζήτηση γύρω από την ενέργεια είναι στην ουσία συζήτηση γύρω από τον καπιταλισμό. Είναι συζήτηση γύρω από το πώς και γιατί το κεφάλαιο ήθελε στο παρελθόν και θέλει και σήμερα την παραγόμενη ενέργεια. Η ενέργεια δεν είναι ένα πράγμα, ένα αγαθό για το οποίο εμείς προτείνουμε τη δικαιότερη, ορθολογικότερη και καθαρότερη παραγωγή και κατανομή του, λες και δεν υπάρχει ήδη μια συγκεκριμένη αξία χρήσης του για το κεφάλαιο. Μπορεί, λοιπόν, ένα κίνημα πραγματικά ανταγωνιστικό να θέσει το ζήτημα της ενέργειας από μια μη αντικαπιταλιστική οπτική; Κατά τη γνώμη μου, όχι.

    Μ’ αυτήν την έννοια ο «ενεργειακός σχεδιασμός της χώρας» δεν είναι παρά ο καπιταλιστικός σχεδιασμός για τη μεγαλύτερη παραγωγή ενέργειας με το λιγότερο δαπανηρό τρόπο για το κεφάλαιο. Επ’ αυτού, η επιλογή της μορφής ενέργειας (ορυκτά καύσιμα ή μη) είναι πάλι για το κεφάλαιο ζήτημα κόστους. Γιατί πρέπει να κατανοήσουμε ότι το κεφάλαιο δεν είναι ένα πράγμα που χρησιμοποιεί ενέργεια και μηχανές αλλά μια κοινωνική σχέση που μέσω της επιβολής της εργασίας συσσωρεύει χρηματική/ανταλλακτική αξία κι είναι ανοικτό σε κάθε είδους μηχανές και μορφές ενέργειας. Στην επιλογή της μιας ή της άλλης μορφής ενέργειας μπορεί οι κινήσεις/αντιστάσεις να παίξουν ρόλο –πχ αιολική ή φυσικό αέριο και όχι λιθάνθρακας- (και ιστορικά βασικό ρόλο έχουν παίξει οι αγώνες του πετρελαϊκού προλεταριάτου), αλλά στο βαθμό που παραμένουν εγκλωβισμένες στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις μόνο του λεγόμενου «ενεργειακού μίγματος» και δεν έρχονται αντιμέτωπες με τη θεμελιώδη φύση αυτού του συστήματος, μπορεί να βρεθούν μπροστά σε δυσάρεστες εκπλήξεις, πχ γιγάντια αιολικά πάρκα, μια άλλη δηλαδή βιομηχανία που αναπτύσσεται ήδη σήμερα με τα γνωστά καταστροφικά αποτελέσματα, ή ακόμα χειρότερα, πυρηνικά."

    ReplyDelete
  25. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete