Ευρώπη ξύπνα!

Εδώ και μερικές εβδομάδες ζούμε πραγματικά ένα θεάτρο του παραλόγου. Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες η μία μετά την άλλη υιοθετούν πολιτικές αυστηρής λιτότητας με στόχο να πείσουν τους διεθνείς πιστωτές τους ότι οι οικονομίες τους είναι αξιόπιστες και το χρέος τους βιώσιμο. Μάλιστα, πολλοί είναι αυτοί που προτρέπουν την κυβέρνησή τους “κάντο όπως η Ελλάδα”. Είναι χαρακτηριστικό αυτό που έγραφε χτες η οικονομική εφημερίδα του Ντίσελντορφ Handelsblatt ότι “οι Ευρωπαίοι μπορούν να μάθουν από την Ελλάδα πώς γίνεται η εξυγίανση των δημοσιονομικών, όχι από τη Γερμανία”.

Ε, μ' αυτά και μ' αυτά, σε λίγο θα πάψουμε να είμαστε στο κλάμπ των χοίρων της Ευρώπης (PIIGS) και θα αναδειχτούμε ξάφνου σε χώρα πρότυπο αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης. Επιτέλους, λίγη σοβαρότητα δεν βλάπτει. Όχι γιατί είναι ευκαταφρόνητες οι προσπάθειες και οι θυσίες που κάνει η Ελλάδα για να σωθεί απ' τη χρεοκοπία. Κάθε άλλο. Αλλά γιατί οι ευρωπαίοι εταίροι, μάλλον, κάπου το έχασαν.

Το ευρωπαϊκό πρόβλημα δεν είναι ίδιο με το ελληνικό. Δεν είναι μόνο ότι στην Ελλάδα υπάρχουν ΔΕΚΟ τύπου ΟΣΕ που χρωστάνε 10 δις ευρώ, σχεδόν όσο οι τόκοι του δημοσίου χρέους. Απλά, δεν μπορεί ένα μεγάλο τμήμα της Ευρώπης, που χρωστάει μόνο και μόνο επειδή ξόδεψε απίστευτα ποσά με στόχο να σώσει το τραπεζικό του σύστημα, τώρα να του ζητάνε τα ρέστα οι διεθνείς πιστωτές. Αυτοί δηλαδή που προκάλεσαν όλα αυτά τα προβλήματα ευθύς εξαρχής.

Είναι δυνατόν μια χώρα όπως η Γερμανία, της όποιας η οικονομική ευμάρεια βασίζεται στη βιομηχανική παραγωγή, τη μεγάλη παραγωγικότητα της εργασίας και την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων που επιφέρει θετικό ισοζύγιο εξαγωγών, και η οποία σημειωτέον είχε μεταρρυθμίσει σε ικανοποιητικό επίπεδο τόσο το ασφαλιστικό της όσο και την αγορά εργασίας, να πανηγυρίζει που θα στύψει τη μεσαία της τάξη, περικόπτοντας 11 δις δαπάνες του κράτους;

Και δεν είναι μόνο η Γερμανία. Είναι όλοι όσοι ξόδεψαν και χρεώθηκαν για να διασωθεί το τραπεζικό τους σύστημα, και καλά έκαναν, και οι οποίοι όμως τώρα, στέλνουν το λογαριασμό στους πολίτες. Είναι δυνατόν η απάντηση στην ύφεση να είναι η μεγαλύτερη τροφοδότησή της με κοινωνικά άδικες πολιτικές περιστολής δαπανών;

Πραγματικά, μια φορά έχει ξανασυμβεί αυτό στα χρονικά. Μετά τη μεγάλη ύφεση, όταν ο Ρούζβελτ στις ΗΠΑ έπαιρνε μέτρα (New Deal) και η Ευρώπη, υπνωτισμένη και εγκλωβισμένη μέσα στην τότε κλασσική οικονομική ορθοδοξία σφύριζε αδιάφορα και ηθικολογούσε πάνω από τα κοινωνικά πτώματα που άφηνε πίσω της η κρίση.

Η λύση για την Ευρώπη είναι μία. Ομπαμική θα την πούμε, Ρουζβελτιανή, Σολωνική δεν έχει σημασία. Οικονομική ένωση με παράλληλη αναδιάρθρωση του τραπεζικού και χρηματοοικονομικού συστήματος, μηδένισμα στο κοντέρ των χρεών με μια ευρωσεισάχθεια και ανεύρεση κεφαλαίων για επενδύσεις σ' ένα νέο παραγωγικό πρότυπο. Για να υπάρξει ένα ενιαίο ευρωπαϊκό κέντρο αποφάσεων και να διαραγεί η διαρθρωτική ισχύς του χρηματοοικονομικού κεφαλαίου το οποίο έχουμε κάνει θεό και προσκυνάμε.

Υπ' αυτή την έννοια, κινήσεις όπως α) η κοινή επιστολή Σαρκοζύ-Μέρκελ για απαγόρευση του short-selling, που όμως θα εγκριθεί και θα υλοποιηθεί μετά από πολλούς μήνες από την Επιτροπή, β) τα ψιθιρίσματα για περισσότερη οικονoμική ένωση, που όμως ο Μπαρόζο και ο Γιούνκερ δεν την πολυθέλουν γιατί θα χάσουν εξουσίες, και γ) το σχέδιο σωτηρίας των 700 δις ευρώ το οποίο ανατρέπει τις βασικές παραδοχές του Μάαστριχτ, πλην όμως δε δίνεται για τόνωση της οικονομίας αλλά διοχετεύεται για αναχρηματοδότηση των κρατικών χρεών, είναι εξελίξεις σημαντικότατες σε σύγκριση με πριν από δύο μήνες, προδιαγράφουν πράγματι μια τάση, όμως υπολείπονται κατά πολύ από το ιδεατό και αναγκαίο. Βρισκόμαστε σε μια έκτακτη κατάσταση, σχεδόν σε έναν οικονομικό πόλεμο. Απαιτούνται γι' αυτό μεγάλες πολιτικές σε ευρωπαϊκό επίπεδο, από μεγάλες και υπερβατικές ηγεσίες. Ευρώπη ξύπνα!