Τέλος στα κλειστά επαγγέλματα; Δυστυχώς, όχι ακόμα

Εδώ και μερικές εβδομάδες, με αποκορύφωμα αυτή που μόλις τελείωσε, «σπινάρεται» επικοινωνιακά από την κυβέρνηση, αλλά και πολλά Μέσα, ότι έπεται το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων. Η αλήθεια είναι ότι ακόμα βρισκόμαστε αρκετά μακριά από μια τέτοια θετική για την κοινωνία εξέλιξη. Τι συμβαίνει;

Οσονούπω, το οικονομικό επιτελείο καταθέτει σχέδιο νόμου σύμφωνα με το οποίο ενσωματώνεται στην εθνική νομοθεσία η Κοινοτική Οδηγία 2006/123/ΕΚ για την απελευθέρωση των υπηρεσιών, γνωστή και ως μεταλλαγμένη Οδηγία Bolkenstein. Πρόκειται για μία κοινοτική ρύθμιση που στόχο έχει να διευκολύνει την ελεύθερη εγκατάσταση των παρόχων υπηρεσιών και την ελεύθερη διακίνηση των υπηρεσιών από χώρα σε χώρα. Ουσιαστικά, η οδηγία των υπηρεσιών έρχεται να ολοκληρώσει την εσωτερική αγορά, εξαλείφοντας όσα νομικά εμπόδια έχουν απομείνει στην ελεύθερη κυκλοφορία των υπηρεσιών.

Υπ’ αυτή την έννοια, μιλάμε μεν για μία σημαντική στα ευρωπαϊκά χρονικά εξέλιξη (η πιο σημαντική από το 1985 σύμφωνα με τους Financial Times), δεν έχουμε όμως να κάνουμε με ένα υποχρεωτικό άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων με όρους ανταγωνισμού. Η οδηγία δεν απαιτεί την υποχρεωτική άρση των ποσοτικών, τιμολογιακών, γεωγραφικών ή άλλων περιορισμών που στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό σε μία αγορά υπηρεσιών (πχ μηχανικοί, δικηγόροι, συμβολαιογράφοι). Ζητάει, με καταληκτική ημερομηνία την 1-1-2010, την εξέταση, αναθεώρηση ή ακόμα και δικαιολόγηση, αν αυτό κριθεί σκόπιμο, των όποιων εθνικών απαιτήσεων προκύπτουν από τη νομολογία ή νομοθεσία του κάθε κράτους μέλους, οι οποίες θέτουν εμπόδια στην ελεύθερη διακίνηση των υπηρεσιών και την ελεύθερη εγκατάσταση.

Στο πλαίσιο λοιπόν της 2006/123 τίθενται οι γενικές διατάξεις για την προώθηση των δύο αυτών θεμελιωδών ελευθεριών της Συνθήκης ΕΕ και ορίζονται η έννοια της υπηρεσίας, η ακόλουθη διαδικασία απελευθέρωσης καθώς και οι προϋποθέσεις εξαίρεσης (αναγκαιότητα, αναλογικότητα, μη διάκριση). Η κυβέρνηση οφείλει στο νόμο που θα ενσωματώσει την οδηγία να ορίσει τις υπό αναθεώρηση κατηγορίες υπηρεσιών και στη συνέχεια να συντάξει διοικητική έκθεση όπου θα εξηγεί για κάθε επάγγελμα τι αλλάζει και τι όχι.

Τίθεται συνεπώς εδώ ένα ερώτημα. Ποια επαγγέλματα δεν θα συμπεριληφθούν στην απελευθέρωση; Ήδη ακούμε ότι η γελοία και κατάπτυστη, από το κράτος οριζόμενη, τιμολογιακή πρακτική των συμβολαιογράφων θα μείνει ως έχει. Έντονες αμφιβολίες υπάρχουν επίσης σχετικά με την κατάργηση των ανώτατων και κατώτατων αμοιβών δικηγόρων και μηχανικών. Θα προχωρήσει; Ήδη, στην περίπτωση των μηχανικών ακούγεται ότι η κυβέρνηση προσανατολίζεται στη διατήρηση περιορισμών με τη δικαιολογία της ισχυρής σεισμικότητας του ελληνικού εδάφους.

Δυστυχώς, η νέα οδηγία δίνει τη δυνατότητα για σημαντικές εθνικές παρεκκλίσεις. Η εκτίμησή μας είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση θα τις εξαντλήσει στο έπακρο, παίρνοντας για μία ακόμη φορά το μέρος των συντεχνιών και αγνοώντας επιδεικτικά τα συμφέροντα του κοινωνικού συνόλου.