Sunday, November 28, 2010

Ο καλός, ο κακός και ο άσχημος

Του Panagriotatou*

Ταξιδεύοντας προχθές με το αεροπλάνο προς Αθήνα, βρέθηκα να συζητώ με έναν Ιρλανδό, κατώτερο στέλεχος των Εργατικών, για την ένταξη της Ιρλανδίας στο μηχανισμό στήριξης. Οι Ιρλανδοί είναι συνήθως από περήφανοι έως υπερόπτες, οπότε η συζήτηση για τα χάλια τους είναι σημάδι της εθνικής τους κατάθλιψης. Καμία σχέση με εμάς που συζητούσαμε τα προβλήματά μας τόσο έντονα ακριβώς για να μην τα λύσουμε ποτέ.

Με ρώτησε πώς πιθανόν θα μπορούσαν οι Εργατικοί, που αναμένεται να επιστρέψουν τους επόμενους μήνες στην εξουσία, να αντιμετωπίσουν το χάος που θα έχουν σε λίγο μπροστά τους με τον ζουρλομανδύα του μηχανισμού στήριξης. Ενδιαφέρον το ερώτημα αλλά η απάντηση θεωρητική.

Στην Ελλάδα έσκασε η φούσκα του δημοσίου που μοίρασε απλόχερα χρήμα στην κοινωνία. Στην Ιρλανδία έσκασε η φούσκα του ιδιωτικού τομέα, των τραπεζών και του real estate, από την οποία η ιρλανδική κοινωνία πλούτισε.

«Τα φάγαμε μαζί» είπε ο Πάγκαλος στην Ελλάδα και το επανέλαβε προχθές ο Ιρλανδός υπουργός οικονομικών.

Ακόμη, όμως, και στο κατεστημένο του χρήματος και της πολιτικής υπάρχουν οι κανόνες της ηθικής.

Ο Economist στο κεντρικό άρθρο της προηγούμενης εβδομάδας δεν έκανε λόγο ούτε κατά διάνοια για διάσωση αλλά φυσικά για στήριξη της Ιρλανδίας. Γιατί φυσικά οι οικονομίες στις οποίες το δημόσιο έχει καταρρεύσει διασώζονται, ενώ οι οικονομίες στις οποίες οι τράπεζες έχουν καταρρεύσει στηρίζονται. Είναι η αλληλεγγύη των καπιταλιστών.

Και γι’ αυτό ακριβώς τα περιθώρια αντίδρασης της Ελλάδας ήταν και παραμένουν ελάχιστα, ενώ η αντίδραση της Ιρλανδίας απέναντι στη συνταγή του μηχανισμού στήριξης έχει ηθική υπόσταση.

Μεταξύ κατεργαρέων ειλικρίνια. Αυτή τη στιγμή ο κακός και ο καλός μαθητής έχουν αποβληθεί από την τάξη. Το να διαμαρτύρεται ο κακός, είναι δικαίωμά του, αλλά δεν έχει αξία. Το να διαμαρτύρεται ο καλός, σημαίνει ότι πιθανόν υπάρχει πρόβλημα με τον δάσκαλο.

Και εδώ έρχεται στην ιστορία και ο άσχημος. Δεν είναι όμως το ΔΝΤ που όλοι φοβόντουσαν για τις συνταγές του, αλλά η Γερμανία. Όταν το ΔΝΤ λέει «παράταση αποπληρωμής», η Γερμανία λέει «όχι». Όταν το ΔΝΤ κάνει ψυχολογικό μασάζ στις αγορές λέγοντας ότι «τα πράγματα πηγαίνουν καλά», η Γερμανία επιβάλλει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον ελεγχόμενο μηχανισμό πτώχευσης.

Δυστυχώς, πολλοί δαίμονες συγχρονίστηκαν. Η οικονομική πτώση της Ευρώπης, η αντίστοιχη άνοδος της Γερμανίας, το ξεσκέπασμα των αμαρτιών του νότου και μία ανατολικογερμανίδα καγκελάριος. Πιθανόν, παίζει επίσης το ρόλο της αυτή η μικρή -50ετής- παράδοση του γερμανικού κράτους στον κοινοβουλευτισμό.

Το σίγουρο είναι ότι βρισκόμαστε σε σταυροδρόμι. Το επίσης σίγουρο, οι εξελίξεις θα είναι εντυπωσιακές. Αυτό που οι γονείς μας λένε «ιστορικές». Και όχι κατ’ ανάγκη αρνητικές.

Πίσω από τα νομίσματα κρύβεται πολιτική δύναμη. Μπορεί η Καλιφόρνια να καταρρέει, αλλά οι Αμερικανοί δεν στηρίζουν την πολιτική και οικονομική τους ισχύ στη διάσωση της Καλιφόρνια. Οι Ευρωπαίοι δεν διαθέτουν κανένα από τα στοιχεία που θεμελιωνούν την αμερικανική ισχύ. Έως τώρα «εμπορεύονταν» στο παζάρι του χρήματος και των διεθνών σχέσεων «πολιτικές προσδοκίες». Εμείς στο μεταξύ, ας δουλέψουμε μπας και αποκτήσουμε πρόσωπο στο κατεστημένο του χρήματος. Για να μην μας προσέχουν, δεν είναι ανάγκη πάντοτε να ξεχωρίζουμε.

*O Panagriotatos είναι μέλος της G700.

21 comments:

  1. Μερικές επισημάνσεις-παρατηρήσεις:

    1. Στην Ελλάδα συνεχίζει να μοιράζεται χρήμα, προς γνωστές κατευθύνσεις, χωρίς διακοπή από την κρίση. Και δεν είναι μισθωτοί και συνταξιούχοι αυτοί που τα βγάζουν εκτός Ελλάδας. Η τρόικα δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται για αυτό.

    2. Στην Ελλάδα ξαφνικά το κράτος βρέθηκε χωρίς ρευστό. Στην Ιρλανδία ξαφνικά ο ιδιωτικός τομέας (κυρίως τράπεζες) βρέθηκαν χωρίς ρευστό. Και στις δύο περιπτώσεις, το ζεστό χρήμα πήγε στις τράπεζες, ως "πακέτο στήριξης". Και στις δύο περιπτώσεις, το χρήμα δεν κατέληξε στην αγορά αλλά στα αποθεματικά τους.

    3. Έστω ότι η Ελλάδα απέτυχε γιατί ήταν "κακός μαθητής". Η Ιρλανδία γιατί απέτυχε, ως "καλός μαθητής"; Εφόσον σωστά επισημαίνεται ότι το πρόβλημα είναι ο δάσκαλος, τότε γιατί η λύση είναι μονίμως η τιμωρία στη γωνία, και μάλιστα χωρίς διαμαρτυρία, από τον ίδιο δάσκαλο; Μήπως κάποια στιγμή πρέπει να βρούμε άλλο "δάσκαλο";

    ReplyDelete
  2. Η πρόσφατη στροφή της Γερμανίας προς τη συμμετοχή ιδιωτών στη διάσωση χωρών σημαίνει ουσιαστικά ένα πράγμα:
    Δυνατότητα έκδοσης ευρο-ομολόγων από την ΕΚΤ, για "ανταλλαγή" μέχρι και 60% του εθνικού χρέους κάποιας χώρας και διάθεσή τους στη διεθνή αγορά.

    Αυτό σημαίνει ουσιαστικά "τύπωμα χρήματος", αλλά με έμμεσο τρόπο. Δημιουργία υπεραξίας (credit), εξαγορά του από ιδιώτες ή χώρες εκτός Ευρωζώνης και εισροή χρήματος εντός αυτής για ενίσχυση κρατών και τραπεζών. Δηλαδή ενίσχυση της οικονομίας αλλά και της νομισματικής σταθερότητας, όπως ακριβώς κάνει η FED στις ΗΠΑ.

    Αν και φαίνεται η μόνη μόνιμη λύση προς το παρόν, εντούτοις δείχνει ότι οι πολιτικές ηγεσίες δεν βάζουν μυαλό και συνεχίζουν να σκέπτονται με πληθωριστικό τρόπο. Ίσως βοηθήσει την ισοτιμία με το δολάριο (κυρίως) και στα ενεργειακά, αλλά ουσιαστικά γυρίζουμε πάλι στην εποχή της φούσκας. Πολύ κακό για το τίποτα.

    ReplyDelete
  3. "Και εδώ έρχεται στην ιστορία και ο άσχημος"

    Δεν υπάρχει άσχημος.Ολα έχουν μπεί στο αυλάκι.Η Γερμανία κατανόησε που βρίσκεται το συμφέρον της και το μέλλον της.Ολα τα υπόλοιπα είναι καθαρά τεχνικά θέματα.Αν χρειαστεί να τυπώσουν ευρώ θα το κάνουν.Αν χρειαστεί να εκδόσουν ευρωομόλογα θα το κάνουν.Αν χρειαστεί να φτειάξουν ευρωπαικό νομισματικό ταμείο θα το κάνουν.
    Εμεις,ως Ελλάδα,για μια ακόμη φορά στην ιστορία μας βρεθήκαμε, τη κατάλληλη στιγμή, στο κατάλληλο "συμμαχικό περιβάλλον" και με τους κατάλληλους πολιτικούς ηγέτες.
    Οσο και αν φαίνεται εκτός συρμού να μιλάει κανείς για κατάλληλους πολιτικούς ηγέτες,η γνώμη μου είναι ότι περισσότερη σύμπνοια πολιτική και κοινωνική δεν μπορούσε να φανταστεί κανείς.
    Διανύουμε τη πιό ήρεμη κοινωνκή περίοδο.Είναι η νηνεμία πρίν απο τη μπόρα όπως φοβούνται κάποιοι ή ελπίζουν άλλοι; Κατηγορηματικά ΟΧΙ.

    ReplyDelete
  4. "Γιατί φυσικά οι οικονομίες στις οποίες το δημόσιο έχει καταρρεύσει διασώζονται, ενώ οι οικονομίες στις οποίες οι τράπεζες έχουν καταρρεύσει στηρίζονται"

    Τι αηδία είναι αυτή ?
    Με ποιά λογική θα "στηριχτεί" το δημόσιο ?
    Τρελλαθήκαμε τελείως ?

    ReplyDelete
  5. Δεν είναι μόνο αυτό. Πρέπει να θυμόμαστε ότι μία ειδοποιός διαφορά των δύο χωρών, είναι οι επενδύσεις από χώρες του εξωτερικού. Η Βρετανία έχει δεκάδες δις στερλινών επενδύσεις και οι μισές ιρλανδικές τράπεζες συνδέονται 9δανείζονται) με αγγλικούς κολοσσούς. Ανάλογη, αν και σε μικρότερη κλίμα είναι και η οικονομική εξάρτηση από τη Γερμανία και νομίζω την Ολλανδία.

    Αντίθετα, στην Ελλάδα οι επενδύσεις είναι μόνο σε μεταπρατικό επίπεδο (λιανικό εμπόριο από γαλλικές και γερμανικές υπεραγορές) και λιγότερο σε επίπεδο ουσιώδους τριτογενούς τομέα.

    ReplyDelete
  6. Jaga said:
    "1.
    2.
    3."
    Συμφωνώ εντελώς

    ReplyDelete
  7. Κάτι που δεν σχολιάζεται από τα ΜΜΕ είναι ότι στην πραγματικότητα η Γερμανία βρίσκεται σε κατάσταση win-win:

    Είτε με τις πιέσεις της θα καταφέρει να διασπάσει το ευρώ σε "βόρειο" (hard) και "νότιο" (υποτιμημένο), είτε θα παρουσιαστεί ως σωτήρας της ΕΕ, μετατρέποντας τη νομισματική ένωση σε πολιτική και μπαίνοντας αυτόκλητα ως ηγέτης.

    Τελικά δεν ξέρω τι είναι προτιμότερο, η έκδοση πληθωριστικών ομολόγων από την ΕΚΤ ή διάσωση της ΕΕ από τη Γερμανία. Μάλλον το πρώτο, αφού έτσι κι αλλιώς είναι προσωρινή λύση και δίνει περιθώριο ώριμης σκέψης στην Ευρωζώνη για 5-10 χρόνια ακόμα (max).

    ReplyDelete
  8. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  9. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  10. Είναι πλέον επίσημο, οι "κουμπάροι" θα μας επισκέπτονται για δόσεις και "προστασία" μέχρι το 2021 (προς το παρόν):

    http://tinyurl.com/35d4kpt

    http://www.enet.gr/?i=news.el.oikonomia&id=228387

    http://www.skai.gr/news/finance/article/157519/prasino-gia-epimikunsi-apopliromis/

    Η χρονική περίοδος κωλοτούμπας έχει πλέον μειωθεί από μήνες σε εβδομάδες. Μπορούμε πλέον με ασφάλεια να θεωρούμε πως σε ότι δηλώνει επίσημα η κυβέρνηση, πρόκειται να κάνει το εντελώς αντίθετο μέσα σε 4-5 εβδομάδες.

    Στο Mega και σε μερικά άλλα κανάλια και εφημερίδες, από τη "χαρά" τους αναμένεται να πούνε το δελτίο ειδήσεων με σαμπάνιες και χάρτινα καπελάκια.

    Παρακαλώ αν κάποιος έχει πληροφορίες για αλλαγή του ετήσιου επιτοκίου, δηλαδή της "σύμβασης" του δανείου, να μας το πει με τρόπο.

    Θα στεναχωρηθούμε πάρα πολύ αν μάθουμε ότι θα φορτωθούμε λιγότερους τόκους. Μήπως να τους τα δώσουμε έτσι κι αλλιώς, σαν δώρο; Έτσι κι αλλιώς θα πάνε στο επόμενο "θύμα" (Πορτογαλία).

    ReplyDelete
  11. ΑΝΑΓΚΑΙΟ ΚΑΚΟ ή ΚΑΛΟ ;;
    Είναι αλήθεια πως η οικονομική κατάσταση των χωρών της Ευρώπης και ιδιαίτερα στο επίπεδο των χρεών είναι στην χειρότερη φάση από την ίδρυσή της, αλλά και την είσοδο του ευρώ. Μπορεί να υπήρχε το προαπαιτούμενο του χαμηλού ελλείμματος για την ένταξη στην ευρωζώνη αλλά δεν υπήρξε η ίδια σπουδή και για την δημοσιονομική σύγκλιση των κρατών. Λίγο η σοσιαλδημοκρατία αρχικώς, λίγο η το κοινό κόλπο γκρόσο των δεξιών μετέπειτα, προκειμένου να ολοκληρωθεί η ευρωζώνη, φτάσαμε σήμερα να ομιλούμε για την Ευρώπη των δύο οντοτήτων. Αυτό μπορεί να είναι σκληρό για τις χώρες με τα μεγάλα ελλείμματα και χρέη, ωστόσο είναι δίκαιο για την φιλοσοφία και τον τρόπο λειτουργίας της ευρωζώνης.
    Κατηγορούμε με μανία την Καγκελάριο Μέρκελ, για ατομική πολιτική και σκληρή στάση έναντι των αδύνατων λαών, και μάλιστα άρχισαν κάποιοι ευρωπαίοι να φωνάζουν συνθήματα παρόμοια με αυτά που φωνάζει η Ν. ΠΑΣΟΚ σε κάθε συνέδριο η μάζωξη (Ανδρέα ζεις εσύ μας οδηγείς )!!, υμνώντας τους ηγέτες που οραματιστήκαν την Ένωση και το Ευρώ, θέλοντας να τονίσουν την λάθος συμπεριφορά της Καγκελαρίου.
    Όμως, όπως και στο ΠΑΣΟΚ ,έτσι και στην Ευρώπη, δεν έχει έρθει ακόμη η Δευτέρα Παρουσία, γι’ αυτό θα ήταν σκόπιμο να δούμε τα γεγονότα και τα δεδομένα με την σημερινή τους κατάσταση, χωρίς υπεκφυγές και αναζήτηση εχθρών.
    p1.

    ReplyDelete
  12. p2.
    Οι πολιτικές «απαιτήσεις» που θέτει η Γερμανία κινούνται προς την σωστή κατεύθυνση. Θέτουν κανόνες για μια συμπαγή οικονομική ένωση, με αρχές και πάνω απ’ όλα με δουλειά. Την ίδια στιγμή πρέπει να αντιληφθούμε όλοι πως μόνον με ένα ισχυρό ευρώ έναντι του δολαρίου μπορούμε να διατηρήσουμε την δυναμική της Ε.Ε. και της ευρωζώνης. Αυτό που πρέπει να γίνει τώρα, είναι να διευρυνθεί εντός και εκτός ΕΕ το ευρώ. Η ένταξη στην ευρωζώνη των χωρών με ανταγωνιστικές οικονομίες που πληρούν τα κριτήρια στην πράξη και όχι στην παραχάραξη, σε συνδυασμό με την επιθυμία της Ρωσίας να συναλλαχθεί με το ευρώ θα δημιουργήσει μια σωτήρια ασπίδα στην επιθετική και απέλπιδα προσπάθεια των Αμερικάνων.
    Τέλος, προφανώς και είναι σκόπιμο η συμμετοχή των ιδιωτικών κεφαλαίων στον μηχανισμό στήριξης των χωρών προς διάσωση. Αυτό μπορεί να δημιουργεί «ανατίμηση» στα επιτόκια, όμως παράλληλα δημιουργεί σχέσεις εμπιστοσύνης με τις χώρες. Εμπιστοσύνη που θα ένια πολύ πιο χρήσιμη για την περίοδο της εξόδου από τον μηχανισμό.

    ReplyDelete
  13. Κι άλλη "διεθνή διάκριση" για το παλικάρι μας: Νο.79 στο top-100 των "global thinkers" για το 2010:

    http://www.foreignpolicy.com/articles/2010/11/29/the_fp_top_100_global_thinkers?page=0,43

    Στο απόσπασμα της αιτιολόγησης, αναφέρεται ότι
    "...Papandreou has spent 2010 telling Greeks hard truths about the unsustainable nature of their welfare state..."

    Για το "telling hard truths", φαίνεται ότι εμείς εδώ στην Ελλάδα έχουμε εντελώς άλλη γνώμη, εκτός αν δεν έχουν παρακολουθήσει τι λέει αυτός και ο Παπακωνσταντίνου τους τελευταίους 12 μήνες εντός συνόρων.

    Επίσης αναφέρεται η παρακάτω φράση του:
    "...It's not an issue of countries acting on their own," he said. "We need a more coordinated strategy not only in Europe but around the world..."

    Άλλη μια δήλωση φέτος τύπου "...we need global governance..." και του χρόνου πάει για Nobel.

    ReplyDelete
  14. Ο Παπακωσταντίνου είναι, μακράν, ο καλύτερος υπουργός οικονομικών της Ελλάδας όλων των εποχών.Και ο επόμενος πρωθυπουργός, όταν ο ΓΑΠ βαρεθεί να κυβερνάει.

    ReplyDelete
  15. Αλήθεια, μπορεί κανένα αισιόδοξο οικονομικό τζιμάνι, από αυτά που κυκλοφορούν στα δικά μας ΜΜΕ, να μας εξηγήσει γιατί με το που ανακοινώθηκε η επιμήκυνση της αποπληρωμής μας, τα spreads εκτοξεύθηκαν στο 11 και το ΧΑΑ έκανε βουτιά -6% μέσα σε 2,5 ώρες;

    Α ξέχασα, αύριο οι "εργάτες της είδησης" έχουν απεργία. Να δούμε τώρα ποιος θα βρίζει ολημερίς αύριο όσους ΑΛΛΟΥΣ κάνουν απεργία για τα ίδια ακριβώς πράγματα.

    ReplyDelete
  16. parmenides,

    Συγκρατήσου γιατί ήδη ο "στενός κύκλος" ετοιμάζεται να του δώσει μπότα. Μην εκτίθεσαι.

    ReplyDelete
  17. Κι άλλος "σύντροφος" έχει σοσιαλιστικές τύψεις και κλωτσάει:

    "Την επανεξέταση των επιχειρούμενων αλλαγών στις εργασιακές σχέσεις ζητά ο Χρ.Πολυζωγόπουλος - Επιστολή προς τον πρωθυπουργό" (29/11):

    http://www.tanea.gr/default.asp?pid=41&nid=1231069358

    "...'Εάν νομοθετηθεί κάτι τέτοιο, αποσταθεροποιείται ή και καταργείται η συλλογική διαπραγμάτευση, περιθωριοποιείται ο κοινωνικός διάλογος και η θεσμική θωράκιση της κοινωνίας αποκτά ένα τυπικό και εντελώς αδύναμο περιεχόμενο.'

    Ο τέως πρόεδρος της ΓΣΕΕ καταλήγει επισημαίνοντας ότι οι συζητήσεις για όλες αυτές τις αλλαγές, γίνονται έξω από θεσμοθετημένες διαδικασίες που σύμφωνα με τη Νομοθεσία, αλλά και το Σύνταγμα θα έπρεπε να διεξάγονται και στα πλαίσια της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΟΚΕ)..."

    ReplyDelete
  18. Ο ΓΑΠ δεν έχει κόμπλεξ με την Ελληνική πρωθυπουργία στην οποία άλλωστε ασφυκτιά.Εχει το σύνδρομο του Ελευθερίου Βενιζέλου που έσκαγε μέσα σε μια μικρή Ελλάδα,γιαυτό και τη διπλασίασε.Το ίδιο θα κάνει τώρα και ο ΓΑΠ παγκοσμιοποιοώντας την Ελλάδα.Αλλοι καιροί, άλλα τα μέσα, άλλοι οι σκοποί.Η σημερινή Ελλάδα δεν χρειάζεται εδάφη όπως επι Βενιζέλου.Απο αυτά έχει άφθονα.

    ReplyDelete
  19. Πολυζωγόπoυλος; Ποιός Πολυζωγόπουλος;

    ReplyDelete
  20. Σήμερα στο πλανήτη έχει δημιουργηθεί ένα συμβούλιο άτυπων γκλομπαρχών,στο οποίο ο ΓΑΠ κατέχει εξέχουσα θέση.
    Απόψε θα διανυκτερεύσει στη τέντα του Καντάφι.

    ReplyDelete
  21. Δεν του πάει του ΓΑΠ ο ρόλος του Εθνάρχη.Είναι πεπαλαιωμένος.Στο σημερινό γκλομπαρχικό σύστημα ο Εθνάρχης μοιάζει σαν τοπάρχης,σαν φύλαρχος,σαν κάτι τέτοια που μυρίζουν ναφθαλίνη.

    ReplyDelete