Η συγκράτηση του πληθωρισμού κι ο επερχόμενος στασιμοπληθωρισμός

Πραγματικά, μερικές φορές αισθανόμαστε ότι αλλού ζούμε εμείς και σ’ άλλη χώρα ζει η κυβέρνησή μας. Κοκορεύεται, διαβάσαμε σήμερα, η ηγεσία του ΥΠΑΝ, γιατί συγκρατήθηκε ο πληθωρισμός στο 4,9%, έναντι προβλέψεων για 5,2%. Τι να πει κανείς; Αναμφίβολα η επιτυχία των 41 μέτρων ενάντια στην ακρίβεια υπήρξε τεράστια! Ο Υπουργός το είπε ξεκάθαρα: «εξ όσων γνωρίζω, οι τιμές στο ράφι των σούπερ μάρκετ έχουν καταγράψει μείωση». Το υπονόησε κι ο γενικός γραμματέας της ΕΣΥΕ, κύριος Κοντοπυράκης, ισχυριζόμενος ότι η συγκράτηση του γενικού δείκτη τιμών οφείλεται στη μείωση των τιμών των οπωροκηπευτικών και τη συγκράτηση ή ακόμα και μείωση των προϊόντων ραφιού στα σούπερμαρκετ. Ας βγούμε λοιπόν όλοι έξω στους δρόμους να πανηγυρίσουμε...Επιτέλους, λίγη σεμνότητα από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης δε βλάπτει.

Ο πληθωρισμός στην Ελλάδα καλπάζει και η ανάπτυξη σταδιακά επιβραδύνεται. Αυτό μας λένε κατ’ επανάληψη οι διάφορες μακροοικονομικές έρευνες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας τις τελευταίες εβδομάδες, συμπεριλαμβανομένων και των επίσημων στοιχείων που δημοσιεύει ανά τακτά διαστήματα η ΕΣΥΕ. Σύμφωνα λοιπόν με το οικονομικό δελτίο της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας που δημοσιεύτηκε σήμερα (7-7-2008), ο Γενικός Δείκτης Τιμών για το μήνα Ιούνιο διατηρήθηκε για δεύτερο συνεχή μήνα στο υψηλότερο ποσοστό δεκαετίας, 4,9%, με το μέσο πληθωρισμό εξαμήνου να κινείται στο 4,48% και τον δομικό πληθωρισμό, πλην ενέργειας και εποχιακών διακυμάνσεων, στο 4%.

Ταυτόχρονα, σύμφωνα πάλι με στοιχεία της ΕΣΥΕ, τα οποία παραθέτει το ΙΟΒΕ σε πρόσφατη Έκθεσή του για την ελληνική οικονομία, ο ρυθμός ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας κατά το πρώτο τρίμηνο του 2008 έπεσε μία ολόκληρη μονάδα, στο 3,6%, έναντι 4,4% το αντίστοιχο τρίμηνο του 2007. Υπολογίζεται μάλιστα από όλους ανεξαιρέτως τους Διεθνείς Οργανισμούς ότι ο ρυθμός ανάπτυξης για το 2008 θα κυμανθεί κάτω του 3,5%, μειωμένος κατά μισή ποσοστιαία μονάδα περίπου από την ήδη προς τα κάτω αναθεωρημένη πρόβλεψη του Υπουργείου Οικονομίας.

Υπ’ αυτές τις συνθήκες, έχουμε βάσιμους λόγους να ανησυχούμε. Δεν είναι μόνο ότι οδεύουμε ολοταχώς προς μία φάση σταδιακής επιβράδυνσης της ανάπτυξης σε συνδυασμό με περαιτέρω αύξηση του πληθωρισμού. Ο κίνδυνος για μια παρατεταμένη περίοδο ισχνών αγελάδων ακόμα και το ενδεχόμενο στασιμοπληθωρισμού είναι αυξημένος, για δύο λόγους.

Πρώτον, οι επιπτώσεις της ανόδου της διεθνούς τιμής του πετρελαίου και των τροφίμων στη χώρα μας πολλαπλασιάζονται λόγω των στρεβλώσεων των επιμέρους αγορών προϊόντων και υπηρεσιών (ολιγοπώλια, καρτέλ, κλειστές αγορές και επαγγέλματα κοκ), στρεβλώσεις οι οποίες επιτρέπουν σε πολλούς επαγγελματικούς κλάδους και επιχειρηματίες να κερδοσκοπούν, μετακυλύοντας ακόμα και την όποια μελλοντική προσδοκία περί αύξησης του πληθωρισμού στην τελική τιμή των προϊόντων. Ως αποτέλεσμα η άνοδος των τιμών σε τρόφιμα και καύσιμα διεθνώς ενσωματώνεται πολύ γρήγορα στις τιμές των υπόλοιπων προϊόντων, οδηγώντας σε μεγάλες σωρευτικές αυξήσεις.

Δεύτερον, ο ρυθμός αύξησης της τελικής κατανάλωσης και συγκεκριμένα της ιδιωτικής, παρουσιάζει σημαντική επιβράδυνση έχοντας φτάσει στο 2,3%, το χαμηλότερο ρυθμό που έχει σημειωθεί μετά το 2000. Επηρεάζει έτσι άμεσα και αρνητικά το ρυθμό μεγένθυσης της ελληνικής οικονομίας. Στο βαθμό δε που η συγκεκριμένη εξέλιξη συνεχιστεί, ενδέχεται να σηματοδοτήσει το τέλος μιας περιόδου ανάπτυξης που βασίστηκε στην ιδιωτική πρωτίστως κατανάλωση και η οποία τα τελευταία χρόνια τροφοδοτήθηκε κατά κύριο λόγο από την επέκταση της καταναλωτικής πίστης (ΙΟΒΕ).

Αυτή η τελευταία εξέλιξη δεν είναι απαραίτητα κακή. Αποτελεί μια ευκαιρία για αλλαγή μοντέλου ανάπτυξης και αναζήτηση πιο παραγωγικών πηγών που θα τροφοδοτήσουν την αναπτυξιακή διαδικασία στο μέλλον. Αρκεί η οικονομική ηγεσία να έχει την πρόθεση να ασχοληθεί επί της ουσίας με όλα αυτά τα ζητήματα και να μην κοκορεύεται απλώς για τη «συγκράτηση» του πληθωρισμού, συνδέοντάς την με αμφίβολης αποτελεσματικότητας συγκυριακά και βραχυπρόθεσμα μέτρα. Διαρθρωτικά μέτρα μόνιμου χαρακτήρα απαιτούνται, διαφορετικά πολύ σύντομα θα δούμε τον στασιμοπληθωρισμό να μας πλησιάζει επικίνδυνα.