Γιατί δεν προειδοποίησε ο Τύπος για την κρίση;

Του Πάσχου Μανδραβέλη*
Esquire, 17-7-2010

Το έτος 1 π.Κ. (δηλαδή προ κρίσης) και συγκεκριμένα στις 18 Δεκεμβρίου του 2008, ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης απηύθυνε μια δραματική προειδοποίηση στη βουλή. Είπε: «αποτελεί κοινό μυστικό στους κύκλους της "ευρωπαϊκής επιτροπής" (Κομισιόν) ότι η Ελλάδα δεν προσαρμόζεται στις επιταγές της ONE και ότι επίσης οι όποιες νουθεσίες και επιτηρήσεις δεν αρκούν. Θεωρούν ότι η τωρινή πολιτική ηγεσία της χώρας, που στηρίχτηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση (EE) σε όλες τις σημαντικές επιδιώξεις της, την απογραφή, την αναθεώρηση του AEΠ, τη γρήγορη έξοδο από την επιτήρηση, εκμεταλλεύτηκε αυτήν τη συμπαράσταση για να μην τηρήσει τις δεσμεύσεις. Απλώς τους κορόιδεψε! H Ελλάδα, πιστεύουν ότι, καλό θα ήταν να αναγκαστεί να προσφύγει στο "διεθνές νομισματικό ταμείο" (ΔΝΤ) για δανεισμό, ώστε η παρακολούθηση της ελληνικής οικονομίας να είναι αρμοδιότητά του και όχι φροντίδα της "επιτροπής"».

Την προειδοποίηση αυτή ο τότε υπουργός οικονομίας Γιώργος Αλογοσκούφης αντιμετώπισε με χλευασμό: «δυστυχώς, ακόμη και ο πρώην πρωθυπουργός, ο κύριος Σημίτης, έφθασε χθες να κινδυνολογεί για δήθεν προσφυγή της Ελλάδας στο ΔΝΤ, επικαλούμενος "κύκλους" της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Αυτός ο χλευασμός δεν ήταν το χειρότερο. Τα τηλεοπτικά κανάλια και οι εφημερίδες διείδαν στην ομιλία του κάτι σατανικό. Αυτό που μετέφεραν από εκείνη την προφητική ομιλία στον ελληνικό λαό είναι ότι «ο κ. Σημίτης δεν ανέφερε ούτε μία φορά την λέξη ΠΑΣΟΚ». Ένας πρώην πρωθυπουργός μιλούσε για τη χρεοκοπία της χώρας και οι δημοσιογράφοι ασχολούνταν... με το πολιτικό κουτσομπολιό.

Έχει γίνει της μόδας στα ΜΜΕ να αναφερόμαστε στην «αποτυχία του πολιτικού συστήματος» που μας έφερε στην αγκαλιά του ΔΝΤ. Αυτή είναι υπαρκτή, αλλά πάλι... Την καμπούρα μας την κοιτάξαμε καθόλου;

Όταν επί πεντέμισι χρόνια η οικονομία βυθιζόταν, πού βρίσκονταν όλοι οι σημερινοί θρηνωδοί να κραυγάσουν και να προειδοποιήσουν;

• Κανείς δεν είδε τα στοιχεία που έδειχναν εκτροχιασμό;

• Κανείς δεν παρατηρούσε ότι την περίοδο 2004-2008 το δημόσιο χρέος αυξανόταν με ετήσιο ρυθμό 12 δισεκατομμυρίων ευρώ; Κανείς δεν πρόσεχε ότι οι πρωτογενείς δαπάνες του κράτους, δηλαδή μετά την αφαίρεση των περίφημων τόκων, αυξήθηκαν κατά 72%; (στα τέλη του 2003 ήταν 31.3 δις ευρώ, αλλά στα μέσα του 2009 έφθασαν τα 54 δις ευρώ!).

• Κανείς δεν έβλεπε ότι οι μισθολογικές δαπάνες στην κεντρική διοίκηση, δηλαδή μόνο των υπουργείων, αυξήθηκαν κατά 64%; (σ.σ: από 13.2 δις ευρώ στα τέλη του 2003, έφτασαν το 2008 στα 21.6 δις ευρώ)

• Κανείς δεν άκουσε για μαζικές προσλήψεις, για τριπλασιασμό κάποιων επιδομάτων, για τη δημιουργία 695 νέων δημόσιων οργανισμών και 467 νέων αμειβόμενων επιτροπών;

Ή μήπως ο δημοσιογραφικός χώρος ήταν πολύ μπουκωμένος για να φωνάξει; Ένα από τα κονδύλια που εκτροχιάστηκαν στην πενταετία ήταν της κρατικής διαφήμισης: από 30 εκατομμύρια ευρώ το 2003, έφτασε τα 83 εκατομμύρια το 2008.

Και δεν ξέρουμε καν πόσοι δημοσιογράφοι προσλήφθηκαν σε κρατικές δουλειές αυτά τα χρόνια. Έχουμε μόνο αποσπασματικά στοιχεία, όπως π.χ. την ίδρυση ενός αγροτικού καναλιού με 56 δημοσιογράφους που δεν λειτούργησε ποτέ, με κόστος μισθοδοσίας... τριών εκατομμυρίων ετησίως.

Υπάρχουν πολλοί πρόσοδοι των ελληνικών ΜΜΕ από το κράτος: από τις συχνότητες που δόθηκαν στους εκδότες δωρεάν από την οικουμενική κυβέρνηση του 1990, μέχρι θαλασσοδάνεια με κρατικές εγγυήσεις και μετεμφυλιακές νομοθετικές διατάξεις, όπως ήταν αυτή που επέτρεπε τη διαχείριση του 2% του τζίρου χωρίς παραστατικά.

Αυτή η πολυσχιδής κρατική «αρωγή» δεν έκανε την «τέταρτη εξουσία» μόνο διεφθαρμένη, την έκανε νωχελική.

Η μεγαλύτερη ΔΕΚΟ σήμερα είναι η βιομηχανία των ΜΜΕ. Γι' αυτό ο τύπος δεν έπαιξε ποτέ με όρους αγοράς, δεν πρόσεξε ποτέ το προϊόν του, δεν εμβάθυνε στα ζητήματα, δεν προειδοποίησε. Ο τύπος δεν αντιπαρατέθηκε ποτέ με τις δομές του κλεπτοκρατικού καπιταλισμού που αναπτύχθηκε στη χώρα, έγινε συμπλήρωμά του. Οι δημοσιογράφοι δεν ήταν απέναντι στους πολιτικούς· στα ίδια τραπέζια τρώνε και διασκεδάζουν. Εξ ου και το γεγονός ότι αυτό που ευφημικά αποκαλείται «πολιτικό ρεπορτάζ» δεν ασχολείται παρά με τα παίγνια των πολιτικών για τη διανομή της εξουσίας.

Ολόκληρη την πενταετία της κατρακύλας μεγάλα θέματα έγιναν οι «αιχμές», οι «βολές», οι «γκρίνιες» των πολιτικών και όχι η χρεοκοπία της χώρας. Γι' αυτό και κανείς δεν πρόσεξε την προειδοποίηση Σημίτη περί ΔΝΤ, αλλά προσέξαμε ότι «δεν ανέφερε τη λέξη ΠΑΣΟΚ». Η «έξις» για την κάλυψη των παιγνίων έγινε «δευτέρα φύσις» των ΜΜΕ.

Η κρίση στη χώρα δεν είναι οικονομική, δεν είναι πολιτική, είναι καθολική. Χωρίς να υπάρχουν νούμερα που να μπορούν να το πιστοποιήσουν, το πρόβλημα της κρίσης του συστήματος ενημέρωσης της χώρας είναι μεγαλύτερο και από την κρίση της πολιτικής. Κι αυτό διότι τα ΜΜΕ είναι το νευρικό σύστημα της χώρας. Όταν αυτό δυσλειτουργεί, είναι αδιάφορο τι κάνει η κεφαλή.

*Ο Πάσχος Μανδραβέλης είναι δημοσιογράφος