Να βρούμε το ζουμί του πλούτου μας και να το αναδείξουμε άμεσα

Συνέντευξη της Έλενας Παναρίτη* στον Νίκο Παπαδημητρίου
Free Sunday, 21-02-2010


ΝΠ: Να ξεκινήσω, κ. Παναρίτη, από το θέμα που «καίει» όλους τους εργαζόμενους, τον 14ο μισθό. Όταν ρωτήθηκαν σχετικά οι αρμόδιοι υπουργοί (Παπακωνσταντίνου και Κατσέλη) απέφυγαν να δεσμευτούν. Θα ήθελα να μου μεταφέρετε την αίσθησή σας. Αν κριθεί επιβεβλημένο, η κυβέρνηση θα προχωρήσει στην περικοπή του;

ΕΠ: Πραγματικά, υπάρχουν άλλοι αρμοδιότεροι από μένα να απαντήσουν σε αυτό το ερώτημα. Η ερώτηση αγγίζει και αφορά όλο το μισθολογικό σύστημα, το οποίο όχι μόνο δεν είναι ενιαίο και δίκαιο, αλλά είναι και ελλιπές. Δεν είναι λοιπόν σωστό να επικεντρωθούμε σε ένα μικρό κομμάτι όταν η μισθολογική εξίσωση είναι πολύ πιο πολύπλοκη. Ωστόσο πιστεύω ότι τέτοιες αποφάσεις θα πρέπει να ληφθούν σε συνάρτηση με τις πραγματικές μισθολογικές απολαβές του Έλληνα εργαζόμενου, με τη συνεργασία και την έγκριση της κοινωνίας. Αν βάλεις την κοινωνία απέναντί σου, το αποτέλεσμα και βιώσιμο δεν θα είναι και άλλου είδους προβλήματα θα έχεις. Εδώ ήρθαμε να λύσουμε προβλήματα και όχι να δημιουργήσουμε νέα.

ΝΠ: Έχει γίνει πάντως σαφές ότι οι εταίροι μάς πιέζουν για νέα μέτρα. Γιατί τέτοια εμμονή, θα μπορούσε κάποιος να αναρωτηθεί...

ΕΠ: Θα μπορούσε κανείς να πει πολλά πάνω σε αυτό το θέμα. Θα μπορούσε να πει ότι τους έχει ενοχλήσει η αναξιοπιστία των στοιχείων μας. Ότι υπάρχουν σκοπιμότητες νομισματικού χαρακτήρα. Ότι δεν έχει προχωρήσει όσο έπρεπε το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, ούτε σε πολιτικό ούτε σε οικονομικό επίπεδο. Ότι λειτουργούμε σαν παράδειγμα για τους επόμενους. Ή ότι πληρώνουμε τοις μετρητοίς για ό,τι δεν κάναμε (ή κάναμε) όλα αυτά τα χρόνια με... δόσεις. Ότι εντείναμε περισσότερο την κατάσταση της κακής οικονομίας μας τα τελευταία χρόνια.
Κάποια από όλα αυτά, ή και όλα μαζί, έχουν δημιουργήσει αυτό το κλίμα, συνυπολογιζόμενης βέβαια και της κάκιστης διαχείρισης του δημόσιου χρέους και του δημόσιου τομέα μας, καθώς και του γεγονότος ότι καταφέραμε να είμαστε μία χώρα με δύο δεινά: πρώτον, να έχουμε καλπάζον χρέος και, δεύτερον, μειωμένη μέχρι και αρνητική παραγωγικότητα. Αυτό, ξέρετε, δεν μπορούν να το αποδεχτούν εύκολα οι πολίτες των άλλων κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) -αφού νιώθουν ότι έχουν παραχωρήσει τόσα κονδύλια στην Ελλάδα, κυρίως τα τελευταία χρόνια– όπως επίσης δεν μπορούν να το δεχτούν αυτοί οι οποίοι κρατούν ομόλογα ελληνικού δημοσίου.

ΝΠ: Η ελληνική κυβέρνηση ανακοινώνει μέτρα, δίνει αλλεπάλληλες συνεντεύξεις στα διεθνή μέσα ενημέρωσης, και όμως, ακόμη και την εβδομάδα που πέρασε, τα «σπρεντ» συνέχισαν να διευρύνονται. Πού βρίσκεται το λάθος;

ΕΠ: Η ελληνική κυβέρνηση κάνει τη δουλειά της και οι αγορές τη δική τους... Το πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι μόνο οι αριθμοί. Ανάλογα δημοσιονομικά προβλήματα με εμάς έχουν, όπως γνωρίζετε, κι άλλες χώρες. Το δικό μας μείζον πρόβλημα είναι η παντελής έλλειψη αξιοπιστίας.

Η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου προσπαθεί να σώσει αυτό που έχω πει κι άλλες φορές, το «προπατορικό αμάρτημα» της Ελλάδας. Με αυτό βρεθήκαμε αντιμέτωποι στις 4 Οκτωβρίου. Βρήκαμε κάτω από το χαλί ένα σωρό σκουπίδια και προβλήματα, που μέχρι τότε ήταν πολύ καλά κρυμμένα. Όμως το πρόβλημα της αξιοπιστίας δεν λύνεται από τη μια μέρα στην άλλη. Θέλει πειθαρχία, δουλειά, συνέπεια, αποφασιστικότητα και χρόνο. Θέλει στόχο και προσήλωση και όχι πισωγυρίσματα.

Πληρώνουμε αμαρτίες δεκαετιών και πιο πολύ απ' όλα πληρώνουμε τη συνεχή ασυνέπεια στις παλαιότερες υποσχέσεις μας προς την ΕΕ για οικονομικές μεταρρυθμίσεις που δεν κάναμε ποτέ. Είμαι αισιόδοξη ότι όχι μόνο θα τα καταφέρουμε, αλλά θα μπορέσουμε να γίνουμε οδηγητές στην ΕΕ αν κινηθούμε αποφασιστικά και γρήγορα. Αν πιάσουμε το θηρίο από το λαιμό. Και θηρίο στην περίπτωσή μας είναι το γενεσιουργό πρόβλημα της κακοδαιμονίας μας: πρέπει να ασχοληθούμε ταυτόχρονα με τη δημοσιονομική διόρθωση και με τις αιτίες που μας έφεραν ως χώρα στο σημείο στο οποίο βρισκόμαστε.

Θεσμικές αλλαγές «εδώ και τώρα», στην κατεύθυνση της παραγωγικότητας και της αποδοτικότητας της οικονομίας. Να βρούμε το ζουμί του πλούτου μας και να το αναδείξουμε άμεσα: τουρισμός, πολιτισμός, ενέργεια. Επίσης, να δώσουμε αποφασιστικά γροθιά στη γραφειοκρατία και στην αδιαφάνεια, να κηρύξουμε πόλεμο χωρίς έλεος σε όλη αυτή την αρρώστια του δημόσιου τομέα, που λειτουργεί παραλυτικά για την παραγωγικότητα. Αλλά να πω και κάτι άλλο: συνδικάτα, εργοδοτικές οργανώσεις, επιμελητήρια κ.τ.λ πρέπει να ξαναδούν το ρόλο τους. Πρέπει να εξοπλιστούν επιστημονικά και πολιτικά και να μπουν στο παιχνίδι της πραγματικής πολιτικής, με ιδέες, πρωτοβουλίες, καινοτομία. Αν ένας τέτοιος άνεμος φυσήξει γρήγορα στη χώρα, θα σαρώσει όλες τις επιφυλάξεις αυτών που δυσπιστούν, θα αλλάξει και τους αριθμούς που οι αγορές με τόση ευκολία και αυστηρότητα διαμορφώνουν.
ΝΠ: Επί τη ευκαιρία, και καθώς οικονομία είναι και ψυχολογία, δηλώσεις αρμόδιων υπουργών που παραλληλίζουν το πρόβλημά μας με τον «Τιτανικό» βοηθούν στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κρίσης;

ΕΠ: Με συγχωρείτε, αλλά δεν νομίζω πως η κοινή γνώμη περίμενε αυτή την «ατάκα-παρομοίωση» για να καταλάβει το πρόβλημα. Η ψυχολογία είναι σημαντική παράμετρος, αλλά γιατί δεν μιλάτε για τα μέσα ενημέρωσης; Δεν έχουν θεσμική ευθύνη για την πληροφόρηση του κόσμου και τη διαμόρφωση της ψυχολογίας του;

NΠ: Εδώ και λίγες μέρες, όμως, στο λεξιλόγιο κάθε Έλληνα μπήκε ένας ακόμη όρος: το
«διεθνές νομισματικό ταμείο» (ΔΝΤ). Ωστόσο το τι εισηγήθηκαν οι τεχνοκράτες του ΔΝΤ στις χώρες από τις οποίες πέρασαν είναι γνωστό: περικοπές σε μισθούς, επιδόματα και συντάξεις, μείωση των δαπανών για την παιδεία και την υγεία, κατάργηση των γενικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας και πολλά ακόμη. Γιατί να δεχτούν οι συμπολίτες μας τη συνδρομή του συγκεκριμένου οργανισμού;

ΕΠ: Οι συμπολίτες μας δεν πρέπει να αντιμετωπίσουν ούτε θετικά ούτε αρνητικά τη συνδρομή είτε του ΔΝΤ είτε της ΕΕ είτε οποιουδήποτε. Οι συμπολίτες μας πρέπει να δουν θετικά οποιαδήποτε κίνηση θα βοηθήσει τη χώρα να βγει από την περιπέτεια όσο πιο καθαρά, ανώδυνα, φτηνά και με διαφάνεια γίνεται. Πώς θα ονομάζεται η λύση ελάχιστη σημασία έχει. Επίσης, καλό είναι κάποια στιγμή να «ξεκολλάμε» από προκαταλήψεις και να κοιτάμε να κάνουμε σωστά τη δουλειά μας. Όποιοι και όσοι ξέρουν καλύτερες λύσεις από τις προφανείς καλό είναι να τις καταθέσουν και να βοηθήσουν τη χώρα. Αλλιώς, απλώς δημαγωγούν.

NΠ: Γιατί όμως κρίθηκε αναγκαία η ανάμειξη του ΔΝΤ, αφού, όπως επισημαίνουν ακόμη και πρώην υπουργοί οικονομίας του ΠΑΣΟΚ (π.χ. ο κ. Χριστοδουλάκης), «η Ελλάδα δεν είναι Αργεντινή»;

ΕΠ: Κατ' αρχήν, δεν έχει ακόμη κριθεί τίποτα. Όσο για το ότι η Ελλάδα δεν είναι Αργεντινή, όντως δεν είναι, αν και υπάρχει ομοιότητα ως προς την αδυναμία άσκησης αυτόνομης νομισματικής πολιτικής. Το ζητούμενο είναι αυτή τη στιγμή να ξαναβρούμε τη χαμένη μας αξιοπιστία. Και θα τη βρούμε μόνο με δουλειά, τομές και γρήγορες διαρθρωτικές αλλαγές που θα βασίζονται στα ελληνικά δεδομένα και στις δυνατότητες του τόπου μας, που, πιστέψτε με, είναι πολλές. Εάν δουλέψουμε με αυτούς που ξέρουν να χειρίζονται τις αγορές, αλλά με εμάς πάντα ως οδηγό, τότε θα ξεπεράσουμε κάθε πρόβλημα.

*Η Έλενα Παναρίτη είναι οικονομολόγος, βουλευτής επικρατείας του ΠΑΣΟΚ και συγγραφέας του βιβλίου «Prosperity Unbound», το οποίο εκδόθηκε και στα Ελληνικά με τον τίτλο «Ευημερία δίχως Όρια». Το έργο της αναγνωρίζεται διεθνώς σαν μια από τις πιο επιτυχημένες πρακτικές εφαρμογές των θεσμικών οικονομικών στα δικαιώματα ιδιοκτησίας. Η Έλενα Παναρίτη είναι επίσης κοινωνική επιχειρηματίας και επικεφαλής του Panel Group, μία ειδική συμβουλευτική εταιρεία που επενδύει σε υποβαθμισμένες περιοχές και παρέχει συμβουλές για τη δημόσια στρατηγική πολιτική και τη μετατροπή και αξιοποίηση της μη ρευστοποιήσιμης ακίνητης περιουσίας.