The menu of pain

Ας το πάρουμε επιτέλους χαμπάρι. Με μηδενική ανάπτυξη, τεράστιο δημόσιο χρέος, επαχθείς όρους δανεισμού του δημοσίου και έλλειμμα ρεκόρ στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών που αγγίζει το 15% του ΑΕΠ, οι λύσεις που έχουμε στη διάθεσή μας για οικονομική ανάκαμψη δεν είναι πολλές. Το παγκόσμιο οικονομικό τσούναμι μας βρήκε αραχτούς στην παραλία να κάνουμε dolce vita με διακοποδάνειο.

Χρειαζόμαστε άμεσα ένα σχέδιο διάσωσης και αποφασιστικούς ηγέτες που θα το εφαρμόσουν. Ένα πλάνο που παράλληλα με την τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας θα αποδεικνύει πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η Ελλάδα έχει τη θέληση και την ισχυρή βούληση να συμμαζέψει τα του οίκου της. Ν’ αλλάξει τροπάρι.

Καλούμαστε για πολλοστή φορά στη νεοελληνική ιστορία να αποδείξουμε ότι δεν είμαστε οι αναξιόπιστοι χαβαλέδες της νότιας Ευρώπης. Χρειάζεται γι’ αυτό να παίξουμε το λεγόμενο παιχνίδι της εμπιστοσύνης. Να ισορροπήσουμε πάνω σε μια λεπτή γραπτή. Από τη μία να πάρουμε μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης που θα βάζουν τέρμα στις υπερβολές. Από την άλλη να προωθήσουμε πολιτικές τόνωσης της οικονομικής δραστηριότητας με την υψηλότερη δυνατή πολλαπλασιαστική επίδραση στην αγορά, έτσι ώστε να αναχαιτιστεί το ενδεχόμενο της μηδενικής ανάπτυξης και της έκρηξης της ανεργίας η οποία ήδη έχει αρχίσει να τσιμπάει.

Ουσιαστικά απαιτείται ένα πρόγραμμα οικονομικής ανάκαμψης με τέσσερις βασικές επιδιώξεις: δημοσιονομική σταθεροποίηση, ενίσχυση της ρευστότητας στην αγορά, διαρθρωτική προσαρμογή και ανάπτυξη της οικονομίας.

Απ’ τους τέσσερις αυτούς άξονες, κι έτσι όπως δυστυχώς τα κατάφερε η κυβέρνηση, η επείγουσα λήψη σταθεροποιητικών δημοσιονομικών μέτρων αποτελεί ζήτημα πρώτης προτεραιότητας, αν φυσικά θέλουμε να ανακτήσουμε έγκαιρα την αξιοπιστία μας στην ΟΝΕ και να δημιουργήσουμε κλίμα θετικών προσδοκιών για την ελληνική οικονομία.

Αυτό όμως απαιτεί θυσίες από όλους και πρώτα απ’ όσους βρίσκονται στην κορυφή της πυραμίδας, τους «πάνω». Τους αξιωματούχους, τους προνομιούχους, τους βολεμένους, όλους όσους δικαιολογούν τα παχυλά τους εισοδήματα βάση θέσης ή σχέσης με την εξουσία και τα εντός των τειχών συστήματα και μόνο. Δεν μπορεί τη στιγμή που οι ξένοι εγκαταλείπουν τα ελληνικά ομόλογα γυρίζοντάς μας την πλάτη, εμείς να πορευόμαστε μακάριοι με τις ίδιες συνταγές σα να μην τρέχει τίποτα.

Το μήνυμα εδώ είναι απλό και σκληρό. Μάγκες, το φαγοπότι τελείωσε. Οι εύκολες λύσεις που επιτυγχάνονται με προσωρινά μέτρα μπαλώματος του προϋπολογισμού, όπως η δημιουργική λογιστική, η περαίωση εκκρεμών υποθέσεων, οι έκτακτες φοροεπιδρομές και η αναδρομική ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών, όχι μόνο δεν είναι διατηρήσιμες, απλώς δεν «παίζουν». Είναι εγκληματικές. Για επιδόρπιο λοιπόν, έχετε να διαλέξετε κάτι τις απ’ το μενού του πόνου. Διαφορετικά μας περιμένει όλους ένας αργός οικονομικός θάνατος.

Τι πρέπει να γίνει;

Οι «πάνω» οφείλουν να στείλουν το μήνυμα ότι η οικονομική κρίση μας αφορά όλους. ΚΑΙ αυτούς. Όλοι πρέπει να αναλάβουμε τις ευθύνες που μας αναλογούν, να απελευθερώσουμε πόρους και να δημιουργήσουμε απόθεμα αξιοπιστίας που τόσο το έχει ανάγκη η εθνική οικονομία σήμερα.

Υπό το πρίσμα αυτής της λογικής προτείνουμε να γίνουν ορισμένες κινήσεις ύψιστης Συμβολικής σημασίας:

1. να μειωθούν τα εισοδήματα των Βουλευτών, συμπεριλαμβανομένου και του Πρωθυπουργού, τόσο από μισθούς όσο και παραστάσεις στις κοινοβουλευτικές επιτροπές κατά 500 ευρώ μηνιαίως.

2. Να κοπούν τα οδοιπορικά επιδόματα σε συνεργάτες Βουλευτών και Υπουργών, μετακλητούς υπαλλήλους της Βουλής και ειδικούς συνεργάτες και να πληρώνονται μόνο τις υπερωρίες.

Στις ΗΠΑ, την πρώτη ουσιαστικά ημέρα της θητείας του ως Προέδρου, ο Μπαράκ Ομπάμα αποφάσισε να παγώσει τους μισθούς όσων υπαλλήλων του Λευκού Οίκου αμείβονται με περισσότερα από 100.000 δολάρια το χρόνο.

3. Οι αμοιβές των μελών των Δ.Σ., των Διευθυντών, Υποδιευθυντών και Διοικητών Οργανισμών των ΔΕΚΟ, ορισμένοι εκ των οποίων αμείβονται πλουσιοπάροχα για να είναι επικεφαλής ακόμα και σε εταιρείες οι οποίες έχουν τεράστια ελλείμματα, ΝΑ συνδεθούν με την επίτευξη των οικονομικών στόχων των εταιρειών αυτών.

Η ΔΕΗ έδειξε πρώτη το δρόμο. Ο μισθός του κ. Π. Αθανασόπουλου, αλλά και ανωτάτων στελεχών της - διευθύνων σύμβουλος, αντιπρόεδρος και αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος-μειώθηκε με βάση απόφαση που επικυρώθηκε από το Δ.Σ. της Επιχείρησης και αποφασίστηκε σύνδεση μισθού και παραγωγικότητας. Δηλαδή παρέμεινε σταθερό το 40% των αποδοχών, ενώ το υπόλοιπο 60% θα συναρτάται (στην περίπτωση του κ. Αθανασόπουλου) κατά: 20% από την επίτευξη του στόχου του προϋπολογισμού, κατά 20% από την επίτευξη στόχου δαπανών κατά 90 εκατ. ευρώ το 2009 και κατά 20% από την επίτευξη στόχου ανάθεσης έργων μονάδων 2.400 MW.

4. Να περικοπούν οι παροχές όλων των πρώην, νυν συνταξιούχων Προέδρων και Πρωθυπουργών. Έχει δημόσιο αυτοκίνητο με οδηγό ο Σαρτζετάκης; Πάρτον. Έχει αστυνομικούς ο Μητσοτάκης. Πάρτους. Να τελειώνει το πάρτι που γίνεται με τους πρώην.

Η κρίση επαναλαμβάνουμε μας αφορά ΟΛΟΥΣ.

Πέρα όμως από το συμβολισμό υπάρχει και η ουσία.

Η αντικειμενική πραγματικότητα λέει ότι το χρέος της γενικής κυβέρνησης στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 42,2% μέσα σε τέσσερα χρόνια, το έλλειμμα ουδέποτε έπεσε κάτω του ορίου του 3%, ενώ, άκουσον άκουσον, ένα έλλειμμα ύψους 17 δις ευρώ, το οποίο αντανακλά την απόκλιση ανάμεσα σε σωρευτικό έλλειμμα και δημόσιο χρέος την τετραετία 2004-2008, και αναλογεί σε 7 ολόκληρες ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, κρύβεται κάτω από το χαλί.

Για να αλλάξει αυτή η κατάσταση πρέπει για τη διετία που υπολογίζεται να διαρκέσει η οικονομική κρίση να γίνει μια σημαντική προσπάθεια περικοπής αυτών των υπερβολών και μακροπρόθεσμα να γίνουν δραστικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις.

Μεσοπρόθεσμα πρέπει:

1. Να αναχαιτιστεί η πρόσφατη ρύθμιση για την περαίωση φορολογικών οφειλών προς το δημόσιο έτσι ώστε το ελληνικό κράτος να μπορέσει να συλλέξει το πλήρες ποσό των 7,1 δις ευρώ ληξιπρόθεσμων χρεών από σύνολο 35 δις βεβαιωμένων οφειλών, ποσό το οποίο σύμφωνα με την ίδια την κυβέρνηση είναι δυνατό να εισπραχτεί, αλλά φυσικά κανείς δεν έχει καταλάβει γιατί δε θέλει να τα εισπράξει υπολογίζοντας ότι θα μαζέψει μόνο 1,5 δις.

2. Ο ρυθμός αύξησης των καταναλωτικών δαπανών του κράτους να πέσει κάτω από το επίπεδο του πληθωρισμού για τα επόμενα τρία χρόνια, δηλαδή να μειωθεί σε σταθερές τιμές

3. Να καθιερωθούν υπηρεσιακοί γενικοί γραμματείς στις υπηρεσίες, αλλά και υπηρεσιακοί υφυπουργοί τους οποίους θα συνδράμουν αποκλειστικά υπάλληλοι του υπουργείου τους. Οι αποσπασμένοι να γυρίσουν στις υπηρεσίες τους.

4. Να περιοριστεί ο αριθμός των οργανισμών, επιτροπών και νομικών προσώπων συνολικού κόστους 151 εκ ευρώ μόνο για τη διετία 2004 με 2006. Δηλαδή μιάμιση φορά πάνω το κεφάλαιο του Ταμείου Εγγυοδοσίας Μικρών και Πολύ Μικρών Επιχειρήσεων (ΤΕΜΠΜΕ), το οποίο έχει επιφορτιστεί με το δύσκολο ρόλο της ενίσχυσης της ρευστότητας προς τις μικρές επιχειρήσεις εν όψει της πιστωτικής στενότητας που υπάρχει στην αγορά.

5. Να παγώσουν οι προσλήψεις στο δημόσιο για τρία χρόνια. Μετά την τριετία και για τα επόμενα επτά χρόνια η κάλυψη του 80% των κενών οργανικών θέσεων να γίνεται από το πλεονάζον υπάρχον προσωπικό άλλων υπηρεσιών, μέσω μετατάξεων, αποσπάσεων ή μεταθέσεων και μόλις κατά 20% από προσλήψεις νέου προσωπικού.

6. Να αποκατασταθεί πλήρως η έκταση του ελέγχου του ΑΣΕΠ για το υπόλοιπο 20% των προσλήψεων μόνιμου προσωπικού. Σύμφωνα με την ετήσια Έκθεση του ίδιου του Συμβουλίου «είναι ανεπίτρεπτη η θέση σε ισχύ νομοθετικών ή άλλων κανονιστικής φύσεως διατάξεων και πράξεων με τις οποίες γίνονται προσλήψεις στο δημόσιο τομέα κατά παραμερισμό του ΑΣΕΠ».

7. Οι θέσεις των εξερχόμενων από το δημόσιο τομέα να πληρούνται αυστηρά με προσλήψεις που καλύπτουν ανάγκες σε τομείς υψηλής οικονομικής και κοινωνικής προτεραιότητας (πχ παιδεία, υγεία).

8. Να μπει τέλος στις εθελούσιες εξόδους που οδηγούν σε χρυσοπληρωμένες πρόωρες συντάξεις,

9. Να μπλοκαριστούν, αν όχι με νόμο, τουλάχιστον διοικητικά και a priori οι συμβάσεις ανάθεσης έργου, οι οποίες ως γνωστόν υποκρύπτουν εξαρτημένη σχέση εργασίας στο Δημόσιο και χρησιμοποιούνται στην πλειονότητά τους ως εργαλεία προνομιακής εξασφάλισης εμπειρίας των μελών της εκλογικής πελατείας των Δημάρχων, των Νομαρχών και των Υπουργών, παραβιάζοντας έτσι την αρχή της ισότητας.

10. Να επιτρέπεται μόνο η σύναψη έργου για υψηλής ειδίκευσης θέσεις που δεν είναι δυνατό να βρεθούν εντός των δημόσιων υπηρεσιών.

11. Να απαγορευτεί η δυνατότητα ανανέωσης των stage πέραν της μίας φοράς. Οι εκπαιδευόμενοι των stage να ασφαλίζονται.

12. Να αναιρεθούν εγκληματικές τροπολογίες χορήγησης επιδομάτων σε ειδικές ομάδες, όπως για παράδειγμα: α) η χορήγηση του 50% των εσόδων του Εθνικού Τυπογραφείου που δόθηκε ως επίδομα στους υπαλλήλους του ΥΠΕΣ, μέσα από άρθρο τσόντα στο νομοσχέδιο για τη Δημοτική Αστυνομία, τη στιγμή μάλιστα που οι υπάλληλοι πρώτης γραμμής των νομαρχιών αμείβονται με ψίχουλα.

Το κεφάλαιο αξιοπιστίας που θα δημιουργηθεί από αυτές τις κινήσεις σταθεροποίησης, καθώς και τα χρήματα που θα εξοικονομηθούν, πρέπει σε συνδυασμό με τις τελικές πληρωμές του Γ’ ΚΠΣ, τα κεφάλαια του ΕΣΠΑ και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων τα οποία μόνο για το 2009 υπολογίζονται σε 17,5 δις ευρώ περίπου, να αξιοποιηθούν για την τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας και την προστασία της απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα, εκεί όπου η γενιά των 700 ευρώ αναστενάζει, με την κατάσταση στην αγοράς εργασίας να γίνεται πλέον δραματική.

Τα παραπάνω μέτρα που προτείνουμε δεν είναι ούτε εξαντλητικά, ούτε φυσικά αποτελούν θέσφατα. Είναι όμως ενδεικτικά του τι πιστεύουμε ότι πρέπει να γίνει στο μέτωπο της σταθεροποίησης της ελληνικής οικονομίας, η οποία αυτή τη στιγμή βάλλεται τόσο από την έξωθεν κακή μαρτυρία όσο και από την ελαφρότητα με την οποία αντιμετωπίζει τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας η κυβέρνηση.

Μακροπρόθεσμα η Ελλάδα πρέπει να αποκτήσει μια βιώσιμη και διατηρήσιμη δημοσιονομική θέση πράγμα το οποίο σημαίνει ότι ρίχνει το δημόσιο χρέος στο 60% του ΑΕΠ σε ορίζοντα 10ετίας, συλλέγει φόρους δε τους χαρίζει για να κάνει μετά έκτακτες φοροεπιδρομές επί δικαίων και αδίκων, διατηρεί ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς σε περιόδους ισχυρής ανάπτυξης, αλλάζει ασφαλιστικό σύστημα, αποκτάει μια παραγωγική οικονομία υψηλής προστιθέμενης αξίας, την πράσινη οικονομία.

Αν η λήψη ορισμένων επείγουσας φύσης σταθεροποιητικών μέτρων για την αντιμετώπιση της εκρηκτικής διεύρυνσης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, αποτελεί κομβικό μέλημα για την ανάκτηση της εμπιστοσύνης της Ευρώπης στην Ελλάδα, κλείνοντας αυτό το μακροσκελές post, επαναλαμβάνουμε ότι η μονιμότερη σταθεροποίηση της οικονομίας προϋποθέτει την ταυτόχρονη πραγματοποίηση και των τριών άλλων επιδιώξεων που είπαμε στην αρχή: των διαρθρωτικών αλλαγών κυρίως στο ασφαλιστικό, της τόνωσης της αγοράς κυρίως μέσω της ενίσχυσης των πιστώσεων προς τις επιχειρήσεις, της ανάπτυξης που παράγει πολλές και καλές δουλειές επενδύοντας στην πράσινη οικονομία. Αυτά για την επόμενη φορά.