Η Δικαιοσύνη απέναντι στην κοινωνία

Η δημοκρατία ορίζεται ως εξής. Είναι το πολιτικό σύστημα, το οποίο αποφασίζει δια της πλειοψηφίας μέσα στα όρια που θέτουν το Σύνταγμα και οι νόμοι. Αυτή η αρχή, όμως, πάνω στην οποία βασίζεται η δημοκρατική εκπροσώπηση και η λαϊκή κυριαρχία, πέρα από τη δημοκρατική ελευθερία και την ισότητα, προάγει πολλές φορές τη δημοκρατική τυραννία, τη γνωστή «τυραννία της πλειοψηφίας». Όταν η δημοκρατία προάγει τις δεσποτικές και ισοπεδωτικές τάσεις που ενδημούν στην κοινωνία, μετατρέπεται σε τυραννία της πλειοψηφίας που ανατρέπει το κράτος δικαίου και προσβάλει τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Συνήθως όταν παραβιάζονται τα όρια αυτά, η νομιμότητα αποκαθίσταται με τις αποφάσεις των δικαστηρίων. Πριν από τέσσερα χρόνια λοιπόν, εργαζόμενος φορέας του AIDS, απολύθηκε από εταιρία ένδυσης στην οποία εργαζόταν. Η απόλυσή του έγινε μετά από απαίτηση των συναδέλφων του οι οποίοι «φοβήθηκαν» ότι το AIDS είναι λοιμώδης νόσος που μεταδίδεται «από αέρος». Πρωτόδικα, αλλά και στο Εφετείο όπως ήταν πολύ λογικό, ο φορέας του AIDS είχε δικαιωθεί, καθώς τα δύο δικαστήρια δέχθηκαν ότι η απόλυση ήταν καταχρηστική, επιδικάζοντάς του και σχετική αποζημίωση.

Ωστόσο, πριν από μερικές μέρες και ύστερα από προσφυγή της εταιρείας στο ανώτατο δικαστήριο της χώρας, η εισηγήτρια, αρεοπαγίτης Ειρήνη Αθανασίου, πρότεινε τη μερική αναίρεση της απόφασης του εφετείου, ανοίγοντας το δρόμο για την επανεξέτασή της. Παρότι ο έλεγχος που ασκήθηκε από τον Άρειο Πάγο επί της απόφασης του εφετείου ήταν τεχνικός, όπως ορίζει ο νόμος για τέτοιες περιπτώσεις, η ουσία είναι ότι με την πράξη της αυτή η εισηγήτρια, μολονότι θεματοφύλακας της νομιμότητας, στέλνει ένα εξαιρετικά κακό μήνυμα στην κοινωνία που πλήττει τον ίδιο τον πυρήνα του κράτους δικαίου.

Είναι φως φανάρι, και σε αυτή την υπόθεση, ότι το νόμιμο ή νομότυπο δεν είναι πάντα ούτε ηθικό ούτε δημοκρατικό.

Δε γνωρίζουμε ούτε την πλήρη έκταση των στοιχείων αυτής της υπόθεσης, ούτε τη νομική τεκμηρίωση πάνω στην οποία στηρίζεται η εισήγηση της κυρίας Αθανασίου. Αυτό που μας εξοργίζει όμως και μας ανησυχεί είναι οι τρύπες του νομικού συστήματος που επιτρέπουν να συμβαίνουν τέτοιες κραυγαλέες αδικίες οι οποίες αποτελούν προσβολή απέναντι σε θεμελιώδεις έννοιες ανθρωπισμού και του σύγχρονου πολιτικού πολιτισμού.

Και μόνο η σκέψη ότι ο συγκεκριμένος άνθρωπος που πάσχει από μία σοβαρότατη ασθένεια άγεται και φέρεται στα ελληνικά δικαστήρια χωρίς να μπορεί να βρει το δίκιο του για κάτι το απολύτως αυτονόητο είναι ασύλληπτη και εξωφρενική. Γνωρίζουμε πάρα πολύ καλά ότι η νομιμότητα στην Ελλάδα είναι μια εξαιρετικά περίπλοκη υπόθεση. Σπανίως εφαρμόζεται, συνήθως ερμηνεύεται. Αυτό που απαιτούμε όμως ιδιαίτερα από τα Ανώτατα Δικαστήρια της χώρας, είναι να διαθέτουν πέρα από τη στενά νομική ΚΑΙ κοινωνική αντίληψη του ρόλου τους. Η κα. Αθανασίου προφανώς στερείται παντελώς αυτού του κριτηρίου. Διαφορετικά θα αντιλαμβανόταν τι σημαίνει σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο η αναπομπή της συγκεκριμένης υπόθεσης στο εφετείο.

Αυτή τη τυραννία της πλειοψηφίας που εμμέσως αναγνωρίζεται και μέσω αυτής της δικαστικής απόφασης στον εργασιακό χώρο, δεν απογυμνώνει απλώς τη δημοκρατία από την πιο βασική της δύναμη, να χωνεύει και συχνά να κάνει mainstream την απόκλιση, αλλά ανατρέπει την ίδια την έννοια της ισότητας πάνω στην οποία στηρίζεται η δημοκρατία.

Γιατί μια δημοκρατία αυτό ακριβώς πρέπει να εγγυάται και να διασφαλίζει. Ότι δεν γίνονται διακρίσεις που ανατρέπουν την αρχή της ισότητας και προσβάλουν τα θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου. Γι` αυτό ακριβώς, η αναπομπή της απόφασης από τον Άρειο Πάγο στο εφετείο, η οποία θυμίζει περισσότερο ξεπερασμένες και αυτιστικές εμμονές υπερσυντηρητικών ανθρώπων, παρά νομολογία ευρωπαϊκού ανωτάτου δικαστηρίου, παρότι νομότυπη, κινείται έξω και ενάντια στους θεσμούς της δημοκρατίας. Αποτελεί ευθεία βολή απέναντι στην ίδια την κοινωνία και τη συνοχή του κοινωνικού σώματος που οφείλουν να διασφαλίζουν οι θεσμοί.