Από τον Κυριάκο Φιλίνη,
Τα τελευταία χρόνια, ο ρόλος των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων ενισχύεται συνεχώς, επηρεάζοντας ταυτόχρονα τις οικονομικές επιδόσεις μιας εθνικής οικονομίας, τις διεθνείς οικονομικές εξελίξεις, μα κυρίως τις δομές μιας κοινωνίας.
Σύμφωνα με έκθεση του ΟΟΣΑ (OECD Economic Outlook 2006) σε πολλές χώρες-μέλη του Οργανισμού αυξήθηκε το ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών για την αποπληρωμή των χρεών τους προς τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, εξαιτίας της ευκολότερης πρόσβασής τους στην αγορά δανειακών κεφαλαίων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Δεκέμβριο του 2006, στην τριμηνιαία έκθεση για τις οικονομικές επιδόσεις της ευρωζώνης (Quarterly Report on the Euro Area) ανέφερε ότι οι εξαγωγές των χωρών-μελών της ζώνης του ευρώ αποδυναμώθηκαν, το πρώτο εξάμηνο του 2006. Ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που επηρέασε τις ευρωπαϊκές εξαγωγές ήταν η κρίση στη στεγαστική αγορά των ΗΠΑ, που (εν μέρει) οφείλεται και στη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού τομέα και η οποία επηρέασε τις οικονομίες της ευρωζώνης μέσω των μηχανισμών διάχυσης (spill over effects).
Τέλος, η Τράπεζα της Ελλάδος στην τελευταία έκθεσή της για τη Νομισματική Πολιτική (Νομισματική Πολιτική 2006-2007), αναφέρει ότι ο ρυθμός αύξησης της συνολικής χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα προσέγγισε το 15,3%, το τελευταίο τρίμηνο του 2006. Μάλιστα, οι συνολικές υποχρεώσεις των νοικοκυριών προς τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (συμπεριλαμβανομένων και των τιτλοποιημένων δανείων) προσέγγισε το 44,0% του ΑΕΠ(!), στο τέλος του προηγούμενου έτους.
Από τα παραπάνω, θα μπορούσαν να προκύψουν μια σειρά συμπερασμάτων. Καταρχήν, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα επηρεάζουν ολοένα και περισσότερο τις εθνικές, μα και τις διεθνείς οικονομικές εξελίξεις. Μέσω της προσφοράς δανειακών κεφαλαίων μπορούν να οδηγήσουν μια οικονομία σε αναπτυξιακή πορεία βραχυχρόνια, αλλά όμως, μέσω του ίδιου μηχανισμού και της έντονης αλληλεξάρτησης των οικονομιών μπορούν να την επιβραδύνουν.
Η αύξηση του ανταγωνισμού μεταξύ των τραπεζών, χωρίς την ταυτόχρονη αναβάθμιση του θεσμικού πλαισίου που διέπει την τραπεζική αγορά, έχουν ως αποτέλεσμα την ολοένα και μεγαλύτερη μείωση των προϋποθέσεων δανειοδότησης νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Μάλιστα, αν αναλογιστεί κανείς την έλλειψη στοιχειωδών γνώσεων/κουλτούρας χρηστής οικονομικής διαχείρισης όχι μόνο από τα νοικοκυριά, αλλά και από τις επιχειρήσεις μπορεί να οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι ο ολοένα και μεγαλύτερος δανεισμός των οικονομικών μονάδων αυξάνει τους κινδύνους και την αβεβαιότητα μιας οικονομίας, περιορίζει τα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων και εν τέλει υπονομεύει τη μακροχρόνια αναπτυξιακή πορεία μιας χώρας.
Και αν όλα τα παραπάνω γίνονται γνωστά από τις εκθέσεις διεθνών οργανισμών και αφορούν κυρίως τις μακροοικονομικές επιδόσεις μια οικονομίας, δεν υπάρχει κανείς να μας «θυμίζει» καθημερινά ότι η ευκολότερη πρόσβαση σε δανειακά κεφάλαια μπορεί να αυξάνει τις καταναλωτικές μας δυνατότητες στο παρόν, αλλά τις μειώνει στο μέλλον. Δηλαδή, ότι μπορεί τώρα να ξεφεύγουμε από το κλαμπ (των) G-700 (€) και να εισερχόμαστε στο κλαμπ (των) G-2000(€), αλλά στο μέλλον θα αναζητήσουμε μια θέση στο κλαμπ των G-500 (€). Έτσι, η γενιά των 700 €, απολαμβάνοντας αγαθά μεγαλύτερης αξίας στο παρόν, όχι μόνο δεν αναζητά τρόπους διαχρονικής βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσής της, αλλά δεν αντιλαμβάνεται ότι στο μέλλον το διαθέσιμο εισόδημά της θα μειωθεί σημαντικά.
Το πρόβλημα θα μπορούσε να λυθεί τόσο με θεσμικά μέτρα (πχ αποτελεσματικότερο εποπτικό πλαίσιο του τραπεζικού συστήματος, πτωχευτικό δίκαιο των ιδιωτών κ.α ), όσο και με το να συνειδητοποιήσει καθένας από εμάς ποιος είναι ο διαχρονικός εισοδηματικός περιορισμός του. Θα πρέπει λοιπόν να αντιληφθούμε ότι πραγματικά ανήκουμε στη γενιά των 700€, και να αναζητήσουμε συλλογικά τρόπους βελτίωσης των προοπτικών για το μέλλον.
Ωραίο κείμενο.
ReplyDeleteΤις συνέπειες που απειλούν όσους ενδώσουν στις σειρήνες της ευμάρειας, ορισμένοι τις βιώνουν ήδη. Η ανάδειξη των προβλημάτων τους λοιπόν σε συνδυασμό με τη δραστηριοποίηση των συνειδητοποιημένων πολιτών, στο στενό τους κύκλο κι όχι μόνο, θα βοηθήσουν τους όποιους ανυποψίαστους και τους επιρρεπείς στον καταναλωτισμό να καταλάβουν τι διακυβεύεται.
ReplyDeleteπολύ καλό το κείμενο. Περιμένουμε να ακούσουμε ορισμένες προτάσεις σχετικά με μεταρρυθμίσεις οι οποίες επιβάλλεται να γίνουν και οι οποίες θα ευνοήσουν τους νέους.
ReplyDeleteEνα θέμα που δεν θίγει ο αρθρογράφος είναι το είδος του δανεισμού. Γιά παράδειγμα, αν 80% των οικογενειών της χώρας είναι χρεωμένα, αλλά σε 100% των περιπτώσεων πρόκειται γιά στεγαστικό δάνειο υπό λογικούς όρους, τότε έχουμε καλή κατάσταση οικονομικής υγείας. Αντιθέτως, αν έστω και 40% των οικογενειών έχουν προβεί σε καταναλωτικό δανεισμό, η χώρα έχει λόγο να άγχεται.
ReplyDeleteΑλλο να δανειζόμεθα γιά απόκτηση αγαθών διαρκείας και άλλο γιά αναλώσιμα. Αποκτώντας στέγη με δανεισμό, βελτιώνουμε μακροπρόθεσμα το κοινωνικο/οικονομικό μας status, ενω όταν παίρνουμε καταναλωτικά δάνεια ζούμε με παραισθήσεις(we are deluding ourselves).
Ασφαλώς και πρέπει να θεσμοθετηθούν τα αυτονόητα μιάς και οι τράπεζες δεν μπορούν να ασκήσουν αυτοέλεγχο. Γιά παράδειγμα, μπορεί να φαντάζει φιλολαϊκή η χορήγηση καταναλωτικών δανείων ειδικά σε νέους, αλλά μακροπρόθεσμα είναι άκρως αντιλαϊκή, ιδιαίτερα με επιτόκια της τάξης του 19% που εξαναγκάζουν το νέο να υποθηκεύει το μέλλον του. Πρέπει να απαγορευθεί η δανειοδότηση ατόμων που στερούνται παντελώς πιστοληπτικής ικανότητας Η όταν το ύψος του δανείου (και τοκοχρεωλυσίου) υπερβαίνει τις οικονομικές δυνατότητες του δανειζόμενου.
Στα καταναλωτικά δάνεια τα μέτρα πρέπει να εντατικοποιηθούν περισσότερο. Οι credit cards (με μόνη εξάιρεση τις περιπτώσεις στις οποίες η εξόφληση γίνεται εξ ολοκλήρου κάθε μήνα) πρέπει να αντικατασταθούν από debit cards, οι οποίες είναι ευθέως συνδεδεμένες με το τρέχον (actual) υπόλοιπο ποσό που ο πολίτης έχει στον τραπεζικό του λογαριασμό. Σε περίπτωση που το κόστος μιάς συναλλαγής υπερβαίνει το υπόλοιπο του τραπεζικού λογαριασμού, η αγορά ακυρούται.
Το θέμα της στέγης που είναι κοινωνικό αγαθό, πρέπει να αντιμετωπισθεί με μεγάλη σοβαρότητα. Καλό είναι να δημιουργηθούν συντεχνιακοί πιστωτικοί συνεταιρισμοί (credit unions), πού θα χορηγούν στεγαστικά δάνεια σε άτομα με βεβαιωμένη πιστοληπτική ικανότητα, με επιτόκια που υπερβαίνουν μόλις κατά 0.5 έως 1% το επιτόκιο καταθέσεων προθεσμίας. Η μικρή αυτή διαφορά θα χρησιμοποιείται γιά να καλύπτει τα κόστη λειτουργίας τους. Με άλλα λόγια οι συνεταιρισμοί δεν θα είναι κερδοσκοπικοί οργανισμοί.
Αναμφισβήτητα, διαφορετικές είναι οι επιπτώσεις της στεγαστικής από αυτές της καταναλωτικής πίστης σε μια οικονομία. Όπως και να χει πάντως: α) μια μακροχρόνια αναπτυξιακή πορεία δεν μπορεί να στηρίζεται σε "δανεικά", β) όποιος και να ναι ο σκοπός για τον οποίον θα χρησιμοποιθούν τα κεφάλαια αυτά (κατανάλωση ή επένδυση) δεν θα πρέπει να ξεχνάει ο καταναλωτής ή η επιχείρηση ότι προέρχονται από δανεισμό και γ) υπάρχουν θεσμικά μέτρα με τα οποία θα μπορούσε να προστατευθεί ο δανειζόμενος (επιχείρηση ή καταναλωτής)η εφαρμογή των οποίων προσκρούει (υποθέτω) στις αντιδράσεις των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (μην ξεχνάμε το διαρκή φόβο της φυγής του κεφαλαίου!).
ReplyDelete@ Κυριακος
ReplyDeleteΣυμφωνώ στα επί μέρους σημεία πλην ενός, όπου είσαι way off, τον δανεισμό των φυσικών προσώπων προς απόκτηση στέγης, εφόσον γίνεται με λογικούς όρους και χαμηλά σταθερά επιτόκια. Γιατί;
Διότι, ενώ το τοκοχρεωλύσιο παραμένει σταθερό, τα εισοδήματα του δανεισθέντος αυξάνονται, έστω κατά 5% ετησίως, ώστε σε 14 περίπου χρόνια διπλασιάζονται. Αρα, εάν την στιγμή της αγοράς, το τοκοχρεωλύσιο αποτελεί, πες, 1/3 του μηνιαίου εισοδήματος του δανεισθέντος, σε 14 χρόνια, το 1/3 θα έχει γίνει 1/6. Εάν δε εδώ προσθέσουμε την κεφαλαιοποίηση εκ της προοδευτικής υπεραξίας του ακινήτου, το όφελος είναι πολλαπλό.
Γιά να μη παραπλανήσω τον αναγνώστη, αυτή την στιγμή βρισκόμαστε σε περίοδο, όπου στην Αθήνα όπως και σε μερικές άλλες μεγαλουπόλεις (πχ Νεα Υόρκη) τα ενοίκια είναι χαμηλά (και οι τιμές αγοράς ψηλές) σε σχέση με το γενικό κόστος ζωής. Αλλά ως αρχή τα παραπάνω που ανέφερα είναι ορθά μέχρι ναυτίας.
CLUES γιά τους G700:
1) Καταναλωτικά δάνεια -> Ποτέ, Ποτέ, Ποτέ.
2) Στεγαστικά δάνεια -> ΝΑΙ υπό όρους
Η γενιά των 700 ευρώ προτείνει τη θεσμοθέτηση της αρχής του "υπεύθυνου δανεισμού", όπως ισχύει για παράδειγμα στην Ελβετία.
ReplyDeleteΔεν μπορεί μια τράπεζα να δανείζει σε ανθρώπους οι οποίοι δεν έχουν τη δυνατότητα να αποπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους. Εάν το κάνει τότε ο δανειολήπτης δεν θα πρέπει να υποχρεούται να πληρώσει τους τόκους, αλλά μονάχα το αρχικό κεφάλαιο το οποίο δανείστηκε.
Ταυτόχρονα πρέπει να γίνει ένα ξεσκαρτάρισμα και να μπει φρένο στα «τοκοτεχνάσματα» των τραπεζών, όπως το διπλό ημερολογιακό έτος, οι ετεροχρονισμένες τοκοφόρες ημερομηνίες και οι παράνομες προμήθειες.
Και φυσικά πρέπει η χώρα να αποκτήσει και πτωχευτικό δίκαιο για φυσικά πρόσωπα το οποίο εξ όσων γνωρίζουμε δεν διαθέτει ακόμα (αλλά κάτι προτάσεις υπάρχουν για να νομοθετηθεί).
Τέλος, και μέχρι να γίνουν όλα αυτά, νέοι, μεσήλικες και ηλικιωμένοι πρέπει να βάλουμε καλά στο κεφάλι μας αυτό το οποίο λέει παραπάνω ο κομφούκιος. Τα δάνεια τα οποία παίρνουμε να πάνε σε επενδύσεις ή διαρκή αγαθά όπως η στέγη και όχι σε διακοπές και αφήμερες απολαύσεις τις οποίες μετά θα τις πληρώσουμε πολλαπλά.
@ G700
ReplyDeleteΓράφεις:
Δεν μπορεί μια τράπεζα να δανείζει σε ανθρώπους οι οποίοι δεν έχουν τη δυνατότητα να αποπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους. Εάν το κάνει τότε ο δανειολήπτης δεν θα πρέπει να υποχρεούται να πληρώσει τους τόκους, αλλά μονάχα το αρχικό κεφάλαιο το οποίο δανείστηκε.
Καταπληκτικός και δίκαιος τρόπος τιμωρίας των τραπεζών. What goes around comes around.
Είμαι 17 χρονών και του χρόνου θα ριχτώ στη μάχη των πανελληνίων.Ενημερώθηκα τυχαία απο τα ΜΜΕ για το συγκεκριμένο blog και μετά απο όσα δίαβασα αναρωτίεμαι,αξίζει τον κόπο να περάσω στην Ιατρική,που είναι και το πάθοσ μου, και να αμοίβομαι τόσο πενιχρά???
ReplyDeleteφίλη Βανέσσα
ReplyDeleteη συμβουλή μας δεν θέλουμε να σε δεσμεύσει. Επειδή κι εμείς περάσαμε από αυτά πιστεύουμε ότι η ιατρική σε γενικές γραμμές είναι μια καλή επιλογή εφόσον όμως λάβεις υπόψη , και φυσικά είσαι προετοιμασμένη να αντιμετωπίσεις, ορισμένες δυσκολίες που αυτή συνεπάγεται.
Δυσκολία πρώτη: πολλά χρόνια αναμονής για ειδικότητα αφού τελειώσεις τις σπουδές. να είσαι προετοιμασμένη για ενδεχόμενη συνέχεια στο εξωτερικό.
Δυσκολία δεύτερη: ελληνικό πανεπιστήμιο: καταλήψεις, συνεχείς διακοπές των σπουδών, χαβαλετζίδικο μη σοβαρό περιβάλλον σπουδών. να είσαι προετοιμασμένοι για μεγάλη διάρκεια σπουδών λόγω ανωτέρας βίας.
Δυσκολία τρίτη: πληθώρα γιατρών στην αγορά συνεπώς έντονος ανταγωνισμός όταν θα βγεις στο επάγγελμα.
Εάν πιστεύεις βαθιά μέσα σου ότι η ιατρική είναι αυτό που θέλεις πραγματικά να κάνεις. Αν πιστεύεις ότι σου πάει και ότι δεν σε έχουν πιέσει οι γονείς σου ή το κοινωνικό περιβάλλον να επιλέξεις την ιατρική τότε μη μασάς διάβασε και μπες στην ιατρική.