Letter to Merkel*

Dear Chancellor Merkel

For one more time during the last 18 months a German politician, this time the Chancellor herself, resorts into populism in order to pacify an “enraged” domestic opinion in relation to the European Support Mechanism for Greece.

It’s about time our fellow citizens in the EU, the German people, who we dully respect, be informed about the truth in relation to the “laziness” allegations.

First of all, Greek private sector workers work more than the average EU-15 worker according to the latest Eurofound Working Time Development Survey. For 2009 the average collectively agreed normal weekly hours stand at 40 per week, the highest in Europe next to Estonia and Bulgaria, while in Germany it is down to 37.7 per week. As far as the statutory maximum working week is concerned both Greece and Germany stand at 48 hours, though Greece has a statutory maximum working day of 12 hours and Germany of 8. Only civil servants work less in Greece with the collectively agreed normal weekly hours standing at 37.5, in comparison to 39 in Germany. The Greek government is currently increasing civil cervants’ weekly working time at 40 a move that everybody in Greece approves.

Second, as far as taking holidays is concerned, the collectively agreed annual leave in Greece is 23 days in comparison to 30 in Germany, while the statutory minimum paid annual leave in Greece is 20 days per annum in comparison to 25 in Germany.

Overall, after the deduction of paid leave and public holidays the average annual hours worked in Greece stand at 1816 per year in comparison to 1655 in Germany.

The accusations about “laziness” are even more unfounded when referring to young workers. Even before the crisis there was the problem of “generation 700 euros”, that is the existence of a “precarious generation”, a majority of young Greeks, most of them knowledge workers, who were overworked, underpaid, debt-driven and insecure.

Of course there are also those young people who face a stubbornly high unemployment rate. Youth unemployment which was already a significant issue before the crisis, as in most countries in the EU, is currently almost at triple the rate of what it is for the total workforce.

Having said all that, politicians’ attempt to play the card of the moral economy story, whether they are Germans or Greeks, is leading nowhere, but to fruitless division and hostility. The biggest victim of such attitudes is going to be European unity and the EU itself. The “laziness” card, as cheap as the “Nazi” card used by certain populists in Greece, is totally misleading, taking the public discourse away from the real problems and causes of the economic crisis in Europe. To name but the most crucial in relation to Greece:

- The oversized, unproductive public sector, a result of clientelistic policies that led to the debt explosion

-The uncompetitive functioning of markets as well as the market dominance by inward looking, microsized enterprises

- The low quality of public institutions, especially the lack of government effectiveness and rule of law.

If Greece is to be saved and along with it the euro, the so called bail-out politics must put to the side the moral economy story and look more seriously into the real economy narrative.

Currently you do exactly the opposite: lots of talk followed by measures of austerity. What Greece needs is an economic revival plan followed by deep structural reform in the real economy. The aim is to make Greece a productive, competitive outward looking economy able to attract capital and investors, not just buy the products other countries produce by working hard and efficiently. After all this is what you want too, don’t you?

Kind Regards

G700

*Η παραπάνω επιστολή έχει σταλεί για δημοσίευση στην FT Deutschland με αφορμή δημοσιεύματα και δηλώσεις Γερμανών πολιτικών για την ελληνική "τεμπελιά".

Εδώ έχει πάντα ήλιο(;)

Του Σταύρου Ακάλυπτου*

Φέτος η Ελλάδα συμπλήρωσε τριάντα (30) χρόνια από την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένας από τους κύριους λόγους που χρησιμοποίησαν οι Ελληνικές κυβερνήσεις για την ένταξη στην τότε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα ήταν η διασφάλιση χρηµατικής ενίσχυσης για την υποβοήθηση της ανάπτυξης καθώς και η ασφάλεια της χώρας.

Σήμερα, η Ελλάδα, τριάντα χρονιά μετά πάλι βρίσκεται στο σημείο μηδέν. Πάλι ζητάει βοήθεια, από τους ευρωπαίους εταίρους. Με τα ίδια επιχειρήματα… αλλά, για διαφορετικούς λόγους. Ζητάει οικονοµική ενίσχυση από την Ευρωπαϊκή Ενωση για να µην πτωχεύσει οικονοµικά και για να μην κινδυνεύσει η εσωτερική ασφάλεια (διασφάλιση κοινωνικής και οικονομικής συνοχής) της χώρας. Το ελληνικό παράδοξο είναι ότι ενώ η Ελλά(δα)ς έχτιζε επί τριάντα χρόνια «ανάπτυξη» και «θωράκιζε/ενίσχυε» τη διαπραγματευτική της θέση τόσο στο ευρωπαϊκό όσο και στο διεθνές περιβάλλον, τα στηρίγματά της είχαν θεμέλια στην άμμο.

Έυκολα, κάποιος θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι για όλα φταίει η Ευρωπαϊκή Ένωση, ή οι «φίλοι» μας οι Γερμανοί, ή Αμερικάνοι ή το ΔΝΤ. Είναι όμως έτσι; Πράγματι, η οικονομική κρίση στην Ελλάδα και στις υπόλοιπες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου (+Ιρλανδία) ανέδειξε με τρόπο εύγλωττο και δραματικό τις ατέλειες και αδυναμίες του συστήματος της νομισματικής ενοποίησης της Ε.Ε.

Όμως η αντίδραση τόσο των πολιτών όσο και των πολιτικών κομμάτων ήταν άκρως διαφορετική και μας επισημαίνει με τον πλέον γλαφυρό τρόπο, τόσο την κουλτούρα όσο και την υπευθυνότητα όλων μας. Οι περισσότεροι που ασχολούνται με τα ευρωπαϊκά και δη οι πολιτικοί πατέρες τούτου του τόπου θα έπρεπε να γνωρίζουν τόσο τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα από τη συμμετοχή της χώρας στην Ε.Ε., όσο και τα δικαιώματα αλλά και τις υποχρεώσεις μας. Άλλωστε δεν είμαστε χθεσινοί στην «Ευρωπαϊκή Οικογένεια».

Η πραγματικότητα είναι ότι η Γερμανία δεν αρνείται να συμβάλει στη διόρθωση των ανισορροπιών του συστήματος της ΟΝΕ και να αναλάβει το κόστος που της αναλογεί για την προσαρμογή και ανάπτυξη των θεσμικών μηχανισμών για τη σταθερότητα της ευρωζώνης. Απλώς, όντας στην πλεονεκτικότερη ίσως θέση ισχύος εντός της Ένωσης στην νεότερη ιστορία της φροντίζει να θέσει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο τους όρους του νέου συστήματος οικονομικής διακυβέρνησης και να διασφαλίσει ότι τα χρήματα των πολιτών δεν θα πάνε στον βρόντο. Και το γερμανικό κράτος όσο και η γερμανική δημόσια διοίκηση έχουν συνέχεια, σε αντίθεση με εμάς. Ας μην το ξεχνάμε…

Οι κατά καιρούς «αρνήσεις» της Γερμανικής πλευράς μπορεί σε ορισμένες στιγμές να τροφοδοτούν υποψίες περί του μέλλοντος του ευρωπαϊκού οικοδομήματος (και της Ελλά(δα)ς), όμως εδώ και ενάμισυ χρόνο κάθε βήμα προς τα εμπρός της Ένωσης έχει φαρδιά πλατιά την σφραγίδα της Γερμανίας. Από την άλλη, οι τεχνοκράτες του ΔΝΤ πέρα από το να μας υπενθυμίζουν την εφαρμογή των μέτρων που έχουμε συνυπογράψει δεν υπερβαίνουν των θεσμικών αρμοδιοτήτων τους. Αρκεί κανείς να διαβάσει τόσο το Μνημόνιο όσο και τις αναθεωρήσεις του. Ποιος όμως το έχει διαβάσει πραγματικά; Από ότι φαίνεται αρκετοί πιάνονται αδιάβαστοι, τόσο από την κυβέρνηση όσο και από την αντιπολίτευση αλλά και από τους «ενεργούς πολίτες».

Το ερώτημα όμως που παραμένει κρίσιμο είναι η Ελλά(δα)ς τι κάνει; Η μέχρι σήμερα πορεία της «φτωχής» πλην «τίμιας» Ελλά(δα)ς αποτυπώνεται ως εξής:

• Εδώ και τριάντα χρόνια οι περισσότεροι εξ ημών, είμαστε θεατές ενός παράλογου θεάτρου. Η ίδια επιχειρηματολογία από τα δύο κόμματα εξουσίας αλλά και από τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Καμία πρόταση που να δίνει πραγματικό όραμα.
• Τριάντα χρόνια αναμορφώνουμε τους ελεγκτικούς μηχανισμούς του κράτους, οι οποίοι όμως είναι σαν το «Μανωλιό που έβαλε του ρούχα του αλλιώς»… Εδώ και μια ολόκληρη γεννιά βλέπουμε τους εναλλασόμενους τσάρους της οικονομίας να υπόσχονται ένα δίκαιο φορολογικό σύστημα και στο τέλος κάθε τετραετίας να μένουμε μόνο με τις εξαγγέλιες. Από πράξη… μηδέν εις το πηλίκον.
• Βλέπουμε δημοσίους υπαλλήλους διαφορετικών ικανοτήτων να αμείβονται το ίδιο ή ακόμη χειρότερα δημοσίους υπαλλήλους ή υπαλλήλους του ευρύτερου δημόσιου τομέα να κατέχουν θέσεις χωρίς πραγματικό αντικείμενο. Και δεν είναι μόνο αυτό…
• Παρακολουθούμε την απόγνωση χιλιάδων νέων επιστημόνων ηλικίας 25 – 35 να μην μπορούν να ενταχθούν στην αγορά εργασίας και να φεύγουν στο εξωτερικό, όταν υπάλληλοι του δημοσίου με πτυχίο λυκείου ή τεχνικής εκπαίδευσης και χωρίς πραγματικό αντικείμενο, που ανήκουν όμως στον σκληρό κομματικό πυρήνα συμπεριφέρονται σαν οι υπόλοιποι έλληνες να τους χρωστάνε…
• Βλέπουμε πολιτικούς να υπόσχονται πάταξη των κακώς κειμένων, όταν όμως φθάνουν στο σημείο να εφαρμόσουν τα αυτονόητα κάνουν μεταβολή.

• Παρατηρούμε ένα αναχρονιστικό εκπαιδευτικό σύστημα που αδυνατεί να προσφέρει στους νέους ένα καλύτερο μέλλον. Όταν όμως είναι να εφαρμοσθεί το αυτονόητο όλοι κάνουν πίσω και το πολιτικό προσωπικό της χώρας και οι περισπούδαστοι καθηγητές των Πανεπιστημίων μας. Γιατί;
• Όλοι γνωρίζουμε ότι το σύστημα Δημόσιας Υγείας μας είναι σάπιο θεσμικά. Αρκεί κανείς να πάει για ένα απλό check up σε ένα από τα Νοσοκομεία που πληρώνουμε εμείς οι ίδιοι. Ώρες ατελείωτες στην ουρά, απρόθυμοι ή αλαφιασμένοι δημόσιοι υπάλληλοι και ορισμένοι εκ των υπαλλήλων να μην μπορούν να «περάσουν» στο ηλεκτρονικό σύστημα τις εξετάσεις…Γιατί;
• Πας διακοπές στα πανέμορφα νησιά της πατρίδας σου και τα λεφτά που πληρώνεις είναι δυσανάλογα των υπηρεσιών που σου προσφέρονται, από τους κρατικοδίατους «ξενοδόχους» του ΕΟΤ…Γιατί;
• Η Δικαστική εξουσία αδυνατεί να δικάσει άμεσα τους πραγματικούς παρανομούντες. Τα παραδείγματα είναι πολυάριθμα. Γιατί;

Παραδείγματα του σαθρού Ελληνικού κράτους υπάρχουν αναρρίθμητα. Και οι τρεις πυλώνες εξουσίας του Ελληνικού κράτους νοσούν εδώ και χρονιά. Όλοι μας το γνωρίζουμε. Το παράλογο Ελληνικό Κράτος χτίσθηκε με μεράκι εδώ και τριάντα χρόνια. Το ποιο εύκολο επιχείρημα, το επιχείρημα των «λαθρεπιβατών του ονείρου» είναι ότι για όλα τα κακά που έχουν βρει την ηλιόλουστη χώρα μας φταίνε μόνο οι «Άλλοι» και όχι εμείς.

Η πικρή αλήθεια είναι μετά από τριάντα χρόνια στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ελλά(δα)ς πέτυχε το ακατόρθωτο: «Τεράστια αποτυχία προσαρµογής». Με άλλα λόγια, η Ελλάδα, ως χώρα - µέλος της Ε.Ε., απέτυχε δραµατικά να αξιοποιήσει ευρηµατικά τις συνθήκες αυτές (πόρους, εσωτερική αγορά,εξωτερική στήριξη κ.ά.) για να προσαρµόσει το οικονοµικό και κοινωνικό της σύστηµα στις απαιτήσεις, τη δυναµική και τους όρους της νέας διεθνούς και ευρωπαϊκής πραγματικότητας. Κατορθώσαμε να είμαστε το τελευταίο σοβιετικό κράτος σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο.

Είμαστε μπροστά στον γκρεμό και αντί να ανασυνταχθούμε εμείς κοιτάμε τον ήλιο.. Όπως λέει και ενά γνωστό σε όλους μας τραγούδι «Κάποιος κοιτάει την ώρα…κάποιος στο δρόμο τρέχει… κάπου σε κάποια χώρα… τώρα μπορεί να βρέχει… Και μένα τι με νοιάζει… εδώ έχει πάντα ήλιο… μόνο που με τρομάζει.. οπότε λέω θα φύγω… είχα πει θα φύγω, είχα πει… Κι όμως είμαι ακόμα εδώ… κι αυτό το καλοκαίρι… λιωμένο παγωτό κολλάει στο χέρι…»

Καλώς ή κακώς, η παρούσα κρίση είναι πρωτίστως Ελληνική και όχι Ευρωπαϊκή. Δεν μπορεί για το κακό που βρήκε το σπίτι σου να κτηγορείς τους γείτονες. Πρέπει πρώτα εσύ ο ίδιος να χτίσεις σε στέρεες βάσεις τον οίκο σου και μετά να κοιτάξεις παραέξω. Αλλά εδώ έχει πάντα ήλιο(;)…

*Ο Σταύρος Ακάλυπτος είναι blogger και μέλος της G700

Κουφάλες δεν ξοφλήσαμε…

Κάποιο πλάνο πουλάκι σφυρίζει εδώ και σχεδόν έναν χρόνο πως η μόνη λύση είναι να κάνουμε τη δική μας λαϊκή επανάσταση, να γίνουμε Αργεντινή ή Ισημερινός ή ακόμα και Αίγυπτος, Λιβύη ή Τυνησία. Το πουλάκι μιλάει ξεκάθαρα και φανατικά όταν έχει κοκκινόμαυρο ρούχο και πολύ πιο συγκαλυμμένα και μπερδεμένα όταν φορά κοστούμι και γραβάτα. Λέει, το πουλάκι πως πρέπει να αφήσουμε τα πραγματικά κοινωνικά κεκτημένα μιας τριακονταετίας, την ένταξη στο κλαμπ του ευρώ, τη συμμετοχή μας στην ομαλή οικονομία της Δύσης και το υλικό επίπεδο της ζωής μας και να επιτρέψουμε στα βαθιά ριζωμένα αυτοκαταστροφικά μας ένστικτα που επικράτησαν το 1897, το 1922 και το 1944 να ξαναβγούν στην επιφάνεια. Η Στάση Πληρωμών έχει γίνει η νέα Μεγάλη Ιδέα του έθνους…

Θα ήταν ευχής έργο να περιοριζόταν αυτή η τάση στα ανορθολογικά πολιτικά άκρα αριστερά και δεξιά αλλά, δυστυχώς, φορείς αυτών των αντιλήψεων βρίσκονται ακόμα και μέσα στην κυβέρνηση, αλλά και την αξιωματική αντιπολίτευση, αν κρίνουμε από τον τακτικισμό κάποιων υπουργών και λοιπών πολιτικών που προτιμούν να διατηρήσουν τη μελλοντική τους πελατεία στην τριτοκοσμική επόμενη κατάσταση παρά να κάνουν ό,τι μπορούν για να την αποφύγει η χώρα.

Βουλευτές όλων των χώρων και παράγοντες των παραγωγικών τάξεων, της επιστημονικής κοινότητας και του πολιτισμού συντάσσονται με τον αυτοκαταστροφικό ανορθολογισμό που προτιμά παρά να χαθούν τα άδικα προνόμια που συσσώρευσαν μερικοί στη διάρκεια της πρόσφατης ιστορίας μας, να καταστραφεί ακόμα και ό,τι υγιές και ελπιδοφόρο οι προηγούμενες γενιές κατάφεραν να θεμελιώσουν.

Είναι πραγματικά αξιοσημείωτο το γεγονός ότι την πτώχευση πριμοδοτούν είτε ρητορικά, είτε – ακόμα χειρότερα – πρακτικά οι ίδιοι παράγοντες που επέτρεψαν την οικονομική υποβάθμιση της χώρας ευνοώντας «φιλεργατικά» την αποβιομηχάνιση των 80s και αποσαθρώνοντας «προστατευτικά» την παραγωγή στα 90s. Και βέβαια, όσοι στα 00s αντί της αναδιάταξης της ελληνικής οικονομίας προτίμησαν την «ήπια προσαρμογή» με δάνεια από το μέλλον... Όλοι αυτοί που με τους «αγώνες» τους και τις πολιτικές τους μετέτρεψαν τους σκληρά εργαζόμενους Έλληνες σε αντιπαραγωγικούς είλωτες, βιάζονται να μας στείλουν στην «ηρωική» χρεοκωπία για να ξεπλύνουν τις μεταπολιτευτικές τους αμαρτίες. Αν είναι να χαθεί το παχυλό επίδομα, το βόλεμα, η επιδότηση ή οι ψήφοι, καλύτερα να πάμε όλοι στον πάτο! Έτσι δεν είναι κύριοι και κυρίες υπουργοί, βουλευτές, εργατοπατέρες, πρυτάνεις, καλλιτέχνες, καναλάρχες και απλοί συμπολίτες;

Αλλά, σόρι κιόλας! Θυμόμαστε ποιοι είστε και τι λέγατε τις εποχές της επανίδρυσης, του εκσυγχρονισμού και των λεφτών που υπήρχαν. Θυμόμαστε να υποστηρίζετε όλα μα όλα τα αιτήματα των εκλογικών σας πελατών και τα προνόμιά σας εις βάρος όλων των άλλων μελών της κοινωνίας, όλων αυτών που σήμερα χάνουν δουλειές, μέλλον, προσωπικές επενδύσεις και την αξιοπρέπειά τους για να μη στερηθείτε εσείς, τα κομματικά σας βλαστάρια κι οι στρατοί των βολεμένων σας συμμάχων την υπεραξία που κλέβετε από την κοινωνία! Κρύψατε καλά τις αδικίες που χτίζατε χρόνο με το χρόνο κάτω από το πέπλο του πληθωρισμού στα 80s, των υποτιμήσεων στα 90s και των δανεικών στα 00s.

Όμως, δυστυχώς για σας, the game is over και παρά να το χάσει ολόκληρη η χώρα, καλύτερα να το χάσετε εσείς, η θλιβερή μειοψηφία που μας ξεγέλασε και συνεχίζει να μας ξεγελά με κολακείες και ψευτιές. Εμείς που προσπαθούμε ακόμα να δουλέψουμε με λιγότερες δουλειές, να παράγουμε με λιγότερους πόρους και να αντισταθούμε στη βία και τις ακρότητες που γεννά η οικονομική και κοινωνική κρίση σας βλέπουμε. Εμείς παλεύουμε καθημερινά για να μείνει η Ελλάδα με το κεφάλι έξω από το νερό και στοιχηματίζουμε τις ζωές μας στην αποφυγή της χρεωκοπίας την ίδια ώρα που εσείς, φορώντας τις παρωπίδες του αμοραλισμού σας ελπίζετε στη γρήγορη βύθιση όλων μας. Όταν εσείς παραλύετε την κοινωνία με την πολιτική σας ανεπάρκεια, με τη διαμαρτυρία σας και στερώντας μας τα δημόσια αγαθά που οφείλετε να μας παρέχετε, εμείς δουλεύουμε διπλά για να καλύψουμε το κενό που η αναλγησία σας αφήνει. Επεξεργαζόμαστε λύσεις που θα προσπεράσουν τη μονοδιάστατη άρνησή σας και το φτηνό σας λαϊκισμό.

Μην αφήνετε τα γκάλοπ να σας ξεγελάνε. Δε σας υποστηρίζει κανείς. Σας βλέπουμε όλοι και αν δεν αποφασίσετε να βάλετε κι εσείς ένα χεράκι η πτώχευση θα είναι μόνο δική σας.

Ηπείρου & 3ης Σεπτεμβρίου γωνία

Της Holly Golightly*

Ηπείρου & 3ης Σεπτεμβρίου γωνία

Μία εβδομάδα γυρνώ εκεί. Στη γωνία, στο δρόμο, στη γειτονιά. Δεν είμαι κάτοικος της περιοχής, είμαι ελεύθερος πολίτης που στο πέρασμα αυτής της εβδομάδας ένιωσα τον βιασμό στοιχειωδών ελευθεριών, που μέχρι τώρα θεωρούσα, θεωρούσαμε αυτονόητες και δεδομένες σε μια ευρωπαϊκή δημοκρατία.

Ηπείρου & 3ης Σεπτεμβρίου γωνία

Το βράδυ μετά τον πρώτο φόνο, του «44χρονου Έλληνα», βρήκα μια φίλη. «Κι εσύ εδώ;», ρώτησα. «Είμαι καρφωμένη εδώ, κάτι με τραβάει, σα να μη μπορώ να φύγω από αυτό το σημείο. Θα μπορούσα να είμαι εγώ, οι γονείς μου, ο καθένας από εμάς».

Ηπείρου & 3ης Σεπτεμβρίου γωνία

Η γωνία που εμπέδωσα ότι η χρεοκοπία μας είναι συνολική, σαρωτική, εκφυλιστική: Ακολούθησαν τα αντίποινα- ο θάνατος ενός 21χρονου μετανάστη-, η 3ήμερη βία της άκρας δεξιάς, οι 13 μετανάστες τραυματίες, οι συμπλοκές μεταξύ ακροδεξιών και αναρχικών στην περιοχή, η κυνική απουσία του κράτους.

Τις ίδιες ημέρες, μερικές εκατοντάδες μέτρα πιο πάνω, η «παρουσία του κράτους» στη διαδήλωση απέδειξε περίτρανα την ανικανότητα να τιμήσει το δικαίωμά του στο μονοπώλιο της νόμιμης βίας, στέλνοντας δύο διαδηλωτές στο νοσοκομείο, αφού, ενώ είχαν συλληφθεί, αστυνομικοί βιαιοπραγούσαν με μανία επάνω τους λες και διαγωνίζονταν ποιός θα τους «τελειώσει» πρώτος. Η εβδομάδα έληξε με την επίθεση µε βόµβες µολότοφ κατά του αστυνοµικού τµήµατος Εξαρχείων και το σοβαρό τραυµατισµό ανθρώπων στην παρακείµενη λαϊκή αγορά.

Για την ανικανότητα της αστυνομίας να αποτρέψει τη βία και τις καταστροφές στο κέντρο της πόλης ούτε λόγος. Θεωρείται πλέον δεδομένη η άρνησή της να συλλάβει τους σεσημασμένους καταστροφείς και δολοφόνους, ενώ παράλληλα αυθαιρετεί εις βάρος ανυποψίαστων διαδηλωτών αδειάζοντας ικανές ποσότητες δακρυγόνων προκειμένου να τους διαλύσει ή απλά για να εκτονωθούν κάποιοι θερμοκέφαλοι αστυνομικοί των μονάδων ασφαλείας.

Το 2001 εγκαταστάθηκα για μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι. Ένα από τα πράγματα που με σόκαραν στην κατά τα άλλα πανέμορφη πόλη, ήταν ο αριθμός των αστέγων στους δρόμους και η γκετοποίηση ολόκληρων προαστίων, των γνωστών κακόφημων παριζιάνικων βορείων προαστίων. Στις πρώτες κουβέντες με τους Γάλλους φίλους, θυμάμαι να καυχιέμαι ότι στην Αθήνα δεν υπήρχε μη ασφαλής περιοχή, ότι δεν είχαμε αστέγους, δεν είχαμε φτώχεια. Οκτώ χρόνια μετά, επέστρεψα στην πόλη μου, που έμοιαζε ξένη. Φτώχεια, εγκληματικότητα, ναρκωτικά, πορνεία, βία και αγριότητα. Αγριότητα μεταξύ ανθρώπων που θαρρείς πως μέσα σε λίγα χρόνια ξέχασαν τι θα πει συμβίωση, σεβασμός στον άλλο, σεβασμός στο κράτος δικαίου. Τι μεσολάβησε άραγε;

«Κάνε μια βόλτα το πρωί με μια τσάντα στο χέρι από την Ομόνοια μέχρι τη Βικτώρια και μετά πες μου αν είμαι ρατσιστής», ο αντίλογος των «αγανακτισμένων πολιτών». «Είμαι αριστερός και απεχθάνομαι τη βία, αλλά είναι η πρώτη φορά που σκέφτομαι να οπλιστώ για την άμυνά μου», λέει άλλος. «Δε μπορείς πια να περπατήσεις από τα Εξάρχεια μέχρι την Αχαρνών.

Πρέπει να πάρεις ταξί γιατί το Μουσείο είναι απροσπέλαστο από το καθημερινό παζάρι της πρέζας. Έχω αλλάξει όλες μου τις συνήθειες προκειμένου να μη μετακομίσω». Πριν 10 χρόνια τα συσσίτια του Δήμου Αθηναίων εξυπηρετούσαν 100 άτομα σε καθημερινή βάση, ηλικίας 60 ετών κατά μέσο όρο. Σήμερα εξυπηρετούν 3.500, ενώ ο μέσος όρος ηλικίας έχει πέσει στα 45. Βρισκόμαστε καταμεσής μιας κρίσης ανθρωπιστικής, για την οποία οι πολιτικά υπεύθυνοι σιωπούν εκκωφαντικά, ενώ εξτρεμιστικές ομάδες εκμεταλλεύονται το πολιτικό κενό προκειμένου να επιβάλλουν το δίκαιο του ισχυρού.

Η απουσία του κράτους είναι εμπεδωμένη από τους κατοίκους της περιοχής, που απελπισμένοι από τα πνιγηρά προβλήματα, τρομοκρατημένοι από το οργανωμένο έγκλημα, προσπαθούν να αρθρώσουν μια φωνή. Φωνή διαμαρτυρίας αυτοί που βρίσκουν «καταφύγιο» στη Χρυσή Αυγή: στο εκλογικό διαμέρισμα της περιοχής του Αγίου Παντελεήμονα τον περασμένο Νοέμβριο η εξτρεμιστική οργάνωση πήρε σχεδόν 15%, ένα ποσοστό αρκετά υψηλό, αλλά όχι τόσο ώστε να βγάλει την κρατική μηχανή από τη χειμερία νάρκη. Φωνή απελπισίας αυτών που ξεπουλούν την περιουσία τους, κλείνουν τα μαγαζιά τους και εγκαταλείπουν το κέντρο.

Μέσα στο σκοτεινό αυτό σκηνικό, κάποιες φωνές πιο τολμηρές ακούγονται, από ανθρώπους που δεν κλίνουν εύκολα στον αυταρχισμό, αποστρέφονται την αγριότητα των εξτρεμιστών κάθε χρώματος, αντιπαλεύουν τον προσηλυτισμό τους, ζητούν ασφάλεια, χώρους πρασίνου, ειρήνη στη γειτονιά. Μια σειρά από συλλογικότητες «από τα κάτω» οργανώνονται τον τελευταίο καιρό στην περιοχή, από προοδευτικούς πολίτες που θεωρούν ότι αν δεν παλέψουν με το θηρίο, το θηρίο θα τους φάει.

Χωρίς καμία αμφιβολία, η σταδιακή εγκατάλειψη του κέντρου της Αθήνας είναι ευθύνη της κεντρικής πολιτικής εξουσίας. Δεν είμαι οπαδός των θεωριών συνομωσίας που εύκολα υποστηρίζουν ότι υπάρχει κάποιο σχέδιο υποβάθμισης του κέντρου, προκειμένου οι περιουσίες του κόσμου να πωληθούν για ένα κομμάτι ψωμί σε real estate γραφεία του μεγάλου κεφαλαίου. Ομως, το οργανωμένο έγκλημα λειτουργεί εδώ και κάποια χρόνια εν γνώσει της αστυνομίας στην περιοχή. Ο εξτρεμισμός και η αγριότητα που παράγεται επικίνδυνα τον τελευταίο καιρό από κοινωνικές ομάδες είναι απόροοια της ανικανότητας του κράτους να εφαρμόσει μια ορθή μεταναστευτική πολιτική, αλλά και της αδιαφορίας του να σκύψει στο πρόβλημα της εγκληματικότητας και να δώσει αποτελεσματικές λύσεις. Πώς ανέχεται ένα δημοκρατικό, ευρωπαϊκό κράτος να γίνεται παραγωγός κοινωνικού μίσους; Τα μέτρα που ανήγγειλε χθες η κυβέρνηση και ο δήμος είναι στη σωστή κατεύθυνση, αλλά γιατί έπρεπε να εγγράψουμε δύο ακόμη θανάτους για να παρθούν; Και πόση άλλη παρακμή θα ζήσουμε για να περάσουν από την αναγγελία στην εφαρμογή;

Αν πολιτισμός είναι ο τρόπος που έχουμε να ζούμε και να πεθαίνουμε μαζί, ο πρωτογονισμός της προηγούμενης εβδομάδας πρέπει να μας κάνει να αναρωτηθούμε αν έχουν απομείνει ψήγματα πολιτισμού στην ελληνική κοινωνία του 2011. Αν ναι, είναι καιρός να βγουν μπροστά και να ορθώσουν τη φωνή της ψυχραιμίας και του ορθού λόγου.

*Η Holy Golightly είναι blogger και μέλος της G700.

Η κρίση ως ευκαιρία ανατροπής του καθεστώτος

Της G700

Hellenic Nexus,

τ.52 Μάιος 2011

Υπάρχει μια υπόθεση που ακούγεται συχνά, είτε ως πραγματική πεποίθηση, είτε – πιο συχνά – ως απενοχοποιητική καραμέλα, ότι στη χώρα βρίσκονται σε «εφεδρεία» κάποιες κοινωνικές δυνάμεις οι οποίες θα μπορούσαν με την ενεργοποίησή τους να βοηθήσουν τη χώρα να βγει από το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται μια ώρα αρχύτερα.

Ασφαλώς, οι γενιές οι δικές μας, γεννημένες και μεγαλωμένες σε μια σταθερή δημοκρατία, σπουδαγμένες όσο καμία άλλη και με ευρωπαϊκή και διεθνή εμπειρία σε μεγάλη κλίμακα, είναι ο άγνωστος Χ αυτής της πεποίθησης. Ωστόσο, οι γενιές μας συνιστούν ένα κοινωνικό σύνολο πολιτικά ακρωτηριασμένο που ακολουθεί τυφλά, σχεδόν, σαν υπηρέτης ή πιστός σκύλος την πατριαρχικής αξίας «γενιά του πολυτεχνείου».

Οι γενιές μας (κυρίως οι 30+ της γενιάς των 700€) θα πληρώσουν τη νύφη της μεταπολιτευτικής ευφορίας περισσότερο από κάθε άλλη και, φυσικά, πολύ περισσότερο από τις γενιές που απήλαυσαν την ευφορία αυτή. Θα περίμενε, λοιπόν, κανείς οι νεότεροι να ξεσηκωθούν επιτέλους ενάντια στο κοινωνικό καθεστώς που συμπλέκουν οι ευνοημένοι και οι βολεμένοι της μεταπολίτευσης. Όμως, όχι. Οι νέες γενιές είναι προσδεμένες στο άρμα της μεταπολίτευσης περισσότερο κι από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές της…

Δεν είναι παράξενο. Κάθε γενιά ελληνικής νεολαίας έδωσε τα αγωνιστικά της διαπιστευτήρια ενηλικίωσης μέσα από τις καταλήψεις του ‘90-’91, είτε με το «Κάτσε καλά Γεράσιμε», είτε με το άρθρο 16, είτε στα Δεκεμβριανά του ’08. Η μεταπολίτευση, όπως κάθε καθεστώς, εξασφάλισε τη διατήρησή της μέσα από την παιδαγωγική διαδικασία. Οι νέοι του σήμερα είναι πρώην μαθητές ενός συστήματος που εξήρε την νεανική επαναστατικότητα και τη μετέτρεψε σε mainstream συμπεριφορά. Οι πρώτοι υποστηρικτές των μαθητικών καταλήψεων υπήρξαν οι ίδιοι οι καθηγητές μέσης εκπαίδευσης, η γενιά του Πολυτεχνείου…

Ακόμα και όταν τέθηκε σε εφαρμογή ο νόμος για το ΑΣΕΠ στην εκπαίδευση, οι ίδιοι οι φοιτητές που θα ευνοούνταν έκλειναν τα εξεταστικά κέντρα για να υπερασπιστούν τα συμφέροντα καθηγητών που μέσα από την επετηρίδα καβάντζωναν και μια θέση στο Δημόσιο παράλληλα με το ήδη φτιαγμένο δίκτυο ιδιαιτέρων μαθημάτων τους.

Αυτή τη στιγμή, λοιπόν, το καθεστώς ρίχνει στη μάχη όλα του τα χαρτιά ενάντια σε οποιαδήποτε αλλαγή. Και οι γενιές οι δικές μας ήδη γίνονται καύσιμη ύλη για τη διατήρηση του καθεστώτος, όχι μόνο με τη συναίνεσή τους αλλά, με τη χαρά των παίδων εν καμίνω…

Το καθεστώς δεν αποτελείται μόνο από τους κλέφτες πολιτικούς όπως πολύ βολικά το υπόλοιπο καθεστώς επιθυμεί να γίνει πιστευτό. Οι ομάδες συμφερόντων που θίγονται από τις αναγκαστικές αλλαγές που η έφερε η χρεοκοπία είναι περισσότερες και πιο πολύπλοκες συνιστώντας ένα νομικά κατοχυρωμένο δίκτυο που εγκλωβίζει οποιαδήποτε απόπειρα αλλαγής. Οι επαγγελματικές συντεχνίες (γεννήματα του μετεμφυλιακού αυταρχισμού), οι κρατικοδίαιτες επιχειρηματικές ελίτ της υπερτιμολόγησης (γεννήματα της καραμανλικής σοσιαλμανίας), οι συνδικαλιστικές συντεχνίες του κατεβασμένου διακόπτη και του χειρόφρενου (γεννήματα του πρώτου ΠαΣοΚ), τα ΜΜΕ της κρατικής διαφήμισης και των δημοσίων έργων (γεννήματα της «βιαστικής» ιδιωτικοποίησης της τηλεόρασης), ακόμα και οι αγρότες του καφενείου και των επιδοτήσεων (χαϊδεμένοι τόσο του ανδρεϊκού ΠαΣοΚ, όσο και της Β’ καραμανλικής ΝΔ) είναι στυλοβάτες ενός ιδιότυπου καθεστώτος που απαιτεί ένα κράτος – νονό που προστατεύει συμφέροντα έναντι δικαιωμάτων, που παρέχει χρήμα σε ισχυρούς αντί να το αναδιανέμει κοινωνικά, που παρέχει υπερκοστολογημένες και κακές υπηρεσίες αντί να εγγυάται την ελεύθερη πρόσβαση σ’ αυτές. Το καθεστώς των μεγάλων και των μικρών συμφερόντων που ονομάστηκαν κεκτημένα δικαιώματα δεν δέχεται να θυσιάσει τίποτε από την ευμάρειά του προς όφελος της επιβίωσης των πιο αδύνατων!

Οι κοινωνικοί αγώνες στους οποίους οι νέοι είτε πρωτοστατούν είτε ακολουθούν πρόθυμα, εξαντλούνται ενάντια στο «απεχθές» μνημόνιο αντί να στραφούν ενάντια στους free riders του συστήματος, τους ραντιέρηδες, την εκτεταμένη ανομία που ευνοεί τους ισχυρότερους, το ξέπλυμα των θεσμών και την κατάπτωση των νόμων. Η τήρηση του Συντάγματος, που επαφίεται στον πατριωτισμό μας, είναι πλέον επιλεκτική και ο καθένας, από τον αγανακτισμένο πολίτη της Κερατέας ή του Άγιου Παντελεήμονα ως τον καταδικασθέντα περιφερειάρχη Μακεδονίας ή τον μεταφορέα των κομματικών ενισχύσεων της Ζήμενς, υπερασπίζεται κατά το δοκούν και το συμφέρον του μόνο τα άρθρα που τον βολεύουν.

Πράξη αντίστασης, λοιπόν, και για τους ασυμβίβαστους νέους και για τους πραγματικά αδύναμους αυτής της κοινωνίας είναι το ξήλωμα του καθεστώτος αυτού, όχι μέσα από τζάμπα μαγκιές που ζημιώνουν ακόμα περισσότερο την κοινωνική συνοχή αλλά, πιέζοντας για αλλαγές θεσμικές ώστε να ξανακερδηθούν όσα η μεταπολίτευση μετέτρεψε από κοινωνικά αιτήματα σε αποδιοπομπαίες έννοιες: η νομιμότητα, η πολιτική του πραγματισμού, η παιδεία της αριστείας, η υγιής ελεύθερη επιχειρηματικότητα, η κοινωνική δικαιοσύνη και η λειτουργική δικαιοσύνη.

Δυστυχώς, ο φόβος μας είναι ότι σε μια κοινωνία που οι θεσμοί χάνουν την ισχύ τους εις βάρος των συμφερόντων κάποιων, η προτιμώμενη λύτρωση θα γίνεται πιο επαναστατική, πιο προσωποπαγής και θα οδηγεί σε λαοφιλείς απολυταρχίες. Οι μεταπολεμικές γενιές ολίσθησαν σε τέτοιες λύσεις, ας μην το κάνουμε κι εμείς.

Το επαχθές χρέος και η αναγκαιότητα της αναδιάρθρωσης

Του Μανόλη Γαλενιανού*

Το κύριο χαρακτηριστικό της κρίσης του ευρώ είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλές χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας στο δανεισμό τους, δυσκολίες οι οποίες συνήθως συναντώνται στις αναπτυσσόμενες και όχι στις ευρωπαϊκές χώρες.

Η επίσημη διάγνωση που έγινε από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) είναι ότι υπάρχει πρόβλημα ρευστότητας: οι δυσκολίες δανεισμού οφείλονται στον πανικό που έχει καταλάβει τις αγορές εξαιτίας της πρόσφατης παγκόσμιας κρίσης, ενώ υπό κανονικές συνθήκες οι χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας θα είχαν τη δυνατότητα να δανειστούν και να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους.

Η λύση που δόθηκε μέσω του μηχανισμού στήριξης αντικατοπτρίζει αυτήν ακριβώς τη διάγνωση. Η ΕΕ αναλαμβάνει προσωρινά το ρόλο των αγορών και χρηματοδοτεί τα ελλείμματα των χωρών της ευρωπαϊκής περιφέρειας, παίρνοντας όμως ως αντάλλαγμα τη δέσμευση της δημοσιονομικής τους προσαρμογής. Ο στόχος είναι να μειωθούν τα ελλείμματα χωρίς την συνεχή πίεση των αγορών, έτσι ώστε να μπορέσουν οι χώρες αυτές να επανέλθουν στις αγορές μετά το 2013, οπότε θα λήξει το πρόγραμμα στήριξης.

Αλλά η επιτυχία αυτού του σχεδίου εξαρτάται από το πόσο σωστή είναι η διάγνωση.

Η λάθος διάγνωση

Στην περίπτωση της Ελλάδας, είναι ξεκάθαρο ότι το πρόβλημα είναι η φερεγγυότητα της χώρας και όχι η έλλειψη ρευστότητας. Ακόμα και αν περάσει ο πρόσκαιρος πανικός στις αγορές, τα χρέη του ελληνικού κράτους είναι τόσο μεγάλα που καθιστούν την αποπληρωμή τους εξαιρετικά αμφίβολη, γεγονός που αποτρέπει την επάνοδο της χώρας στις αγορές.

Το 2014 η Ελλάδα θα κληθεί να χρηματοδοτήσει το σύνολο του δανεισμού της από τις αγορές ενώ, αν όλα πάνε σύμφωνα με το μνημόνιο, το χρέος θα έχει φτάσει το 155% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ). Στο αισιόδοξο σενάριο που η ελληνική κυβέρνηση μπορέσει να δανειστεί με επιτόκιο 6% (το μισό από σήμερα) θα χρειαστεί να καταβάλει σχεδόν το το 20% του προϋπολογισμού (10% του ΑΕΠ) απλώς και μόνο για την εξυπηρέτηση των τόκων.

Για την περαιτέρω μείωση του χρέους, που είναι απαραίτητη προϋπόθεση οποιασδήποτε προσπάθειας εξυγίανσης των δημόσιων οικονομικών, θα χρειαστεί να αφιερώθει το 25-35% του κρατικού προϋπολογισμού κάθε χρόνο για τα επόμενα 20 χρόνια, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό ερευνητικό κέντρο Bruegel .

Είναι προφανές ότι αυτό δεν πρόκεται να γίνει αποδεκτό από εκλεγμένες ελληνικές κυβενήσεις. Αυτό έχει γίνει αντιληπτό από τις αγορές και έχει ως αποτέλεσμα την παραμονή των σπρεντ σε πολύ ψηλά επίπεδα παρά τη μεγάλη μείωση του ελλείμματος, αναιρώντας έτσι το ευρωπαϊκό σχέδιο εξόδου από την κρίση.

Συνεπώς, η πλήρης αποπληρωμή είναι ανέφικτη καθώς το ελληνικό χρέος είναι επαχθές (το αν είναι και απεχθές είναι μάλλον αδιάφορο) και η εναλλακτική της σημαντικής μείωσης του χρέους μέσω της αναδιάρθρωσης είναι μονόδρομος.

Πρέπει όμως να τονιστεί ότι η αναδιάρθρωση επ’ουδενί δεν αντικαθιστά την προσπάθεια μείωσης του ελλείμματος. Δεν είναι εφικτό για μια κυβέρνηση να εισπράττει δύο ευρώ και να ξοδεύει τρία, όπως έγινε το 2009 στην Ελλάδα. Ακόμα και αν το χρέος της Ελλάδας εκμηδενιζόταν στα τέλη του 2009, ένα έλλειμμα της τάξης του 15,5% του ΑΕΠ θα ξανάδημιουργούσε χρέος μεγαλύτερο από το 100% του ΑΕΠ μέχρι το 2015. Για αυτό το λόγο, η αναδιάρθρωση νοείται μόνο σε συνδυασμό με τη μείωση του ελλείμματος και όχι ως εναλλακτική της.

Τα προβλήματα της αναδιάρθρωσης

Η αναδιάρθρωση θα δημιουργήσει δύο ειδών προβλήματα στην Ελλάδα: θα πλήξει τις ελληνικές τράπεζες που είναι από τους βασικούς δανειστές του ελληνικού δημοσίου και θα δυσχεράνει το μελλοντικό δανεισμό της χώρας από τις αγορές.

Ως προς το πρώτο, σήμερα οι ελληνικές τράπεζες έχουν ελληνικά ομόλογα ονομαστικής αξίας περίπου 70 δισ. ευρώ ενώ το συνολικό τους κεφάλαιο ανέρχεται στα 27 δισ. Συνεπώς, ένα «κούρεμα» της τάξης του 40% θα τους δημιουργήσει ζημιές 28 δισ. και θα τις οδηγήσει στη χρεωκοπία. Για την αποφυγή της κατάρρευσης του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, η αναδιάρθρωση πρέπει να συνοδευτεί από μέτρα στήριξης των τραπεζών με τη συνεργασία και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ένα τμήμα λοιπόν από το «κέρδος» της αναδιάρθρωσης είναι αναπόφευκτο να καταλήξει στις τράπεζες.

Ως προς το δεύτερο, η αναδιάρθρωση πρέπει να γίνει με κάποια συναίνεση εκ μέρους των πιστωτών της Ελλάδας, καθώς το ελληνικό κράτος θα χρειαστεί να ξαναδανειστεί πολύ σύντομα. Η συναίνεση αυτή μπορεί να επιτευχθεί προσφέροντας στους δανειστές την επιλογή του να ανταλλάξουν τα ομόλογά τους με άλλα, μικρότερης ονομαστικής αξίας (ας πούμε κατά 40%) και με μακρύτερη διάρκεια αποπληρωμής αλλά με επιπλέον εγγυήσεις ότι τουλάχιστον το 60% θα αποπληρωθεί σίγουρα.

Καθώς τα περισσότερα ομόλογα έχουν εκδοθεί σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, η ελληνική βουλή μπορεί να νομοθετήσει ότι εάν κάποια (ενδεχομένως ενισχυμένη) πλειοψηφία των δανειστών αποδεχτούν αυτή την ανταλλαγή, τότε θα γίνει υποχρεωτική για όλους. Μια τέτοια νομοθετική ρύθμιση θα εγγυηθεί και το σύννομο της αναδιάρθρωσης και θα ελαχιστοποιήσει τις μελλοντικές δικαστικές διεκδικήσεις.

Οι εγγυήσεις μπορεί να δοθούν από την ΕΕ ή, στην πιθανή περίπτωση που οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες αρνηθούν να εγγυηθούν το ελληνικό χρέος, να δοθεί τμήμα της δημόσιας περιουσίας ως ενέχυρο, το οποίο δε θα ενεργοποιηθεί παρά μόνο αν μια μελλοντική ελληνική κυβέρνηση αρνηθεί να αποπληρώσει το –μειωμένο—χρέος της. Επίσης, τα νέα ομόλογα μπορεί να εκδοθούν σύμφωνα με τη νομοθεσία κάποιας άλλης χώρας (π.χ. της Γερμανίας ή της Γαλλίας) έτσι ώστε οι δανειστές μας να έχουν τη δυνατότητα προσφυγής σε μη ελληνικά δικαστήρια και συνεπώς να έχουν μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι θα αποπληρωθούν.

Αναδιαρθρώνοντας το χρέος με αυτόν τον τρόπο, προσφέρονται επαρκείς εγγυήσεις στις αγορές ότι το μελλοντικό χρέος δεν θα ξανααναδιαρθρωθεί το οποίο θα διευκολύνει την επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές. Όμως για την επιτυχία μιας τέτοιου είδους αναδιάρθρωσης θα χρειαστεί η συμφωνία και η συνεργασία της ΕΕ.

Η ώρα της αναδιάρθρωσης

Η παραπάνω ανάλυση θα μπορούσε να είχε γίνει και πριν από ένα χρόνο όταν η κρίση έφτασε στη πρώτη της καμπή, αλλά τότε η ΕΕ αποφάσισε να καθυστερήσει την αναπόφευκτη αναδιάρθρωση. Αυτό έγινε για τρεις λόγους:

1. Πρώτον, δεν ήξερε αν η ελληνική κυβέρνηση είχε την πολιτική βούληση να προχωρήσει στη μείωση του ελλείμματος το οποίο ήταν και απαραίτητη προϋπόθεση για την επίλυση του προβλήματος. Σήμερα όμως το έχει διαπιστώσει, γι’αυτό και τον Μάρτιο του 2011 συναίνεσε στην επιμήκυνση του χρέους και στη μείωση του επιτοκίου.
2. Δεύτερον, υπήρχε η ανησυχία ότι η αναδιάρθρωση θα έσπρωχνε και τις υπόλοιπες περιφερειακές χώρες στην κρίση. Αλλά αυτό συνέβη ούτως ή άλλως στην Ιρλανδία και την Πορτογαλία, ενώ η Ισπανία μοιάζει πια να έχει ξεπεράσει τον πανικό και σήμερα τα ισπανικά σπρεντ είναι στα χαμηλότερα επίπεδα του τελευταίου χρόνου.
3. Τρίτον, οι βορειοευρωπαϊκές τράπεζες που είχαν αγοράσει τα ελληνικά ομόλογα θα υποστούν ζημιές και ενδεχομένως να χρειαστούν στήριξη. Η ελπίδα των βορειοευρωπαϊκών χωρών είναι ότι οι τράπεζές τους θα ανακάμψουν στα επόμενα 2-3 χρόνια και έτσι δεν θα χρειαστούν (μεγάλη) βοήθεια αν η αναδιάρθρωση γίνει μετά το 2013. Πολιτικά, αυτό τους είναι προτιμότερο επειδή οι τράπεζες αυτές έχουν ήδη απορροφήσει δημόσιο χρήμα για να καλύψουν τις ζημιές που υπέστησαν στην αμερικάνικη αγορά ακινήτων.

Συνεπώς, η αναδιάρθρωση πλέον καθυστερεί για καθαρά πολιτικούς λόγους που έχουν να κάνουν με το ποιος θα επωμιστεί το κόστος και όχι για οικονομικούς λόγους, όπως η πιθανή επέκταση της κρίσης.

Η τακτική όμως της καθυστέρησης έτσι ώστε το πρόβλημα να μικρύνει από μόνο του έχει πολύ αρνητικές συνέπειες για την Ελλάδα επειδή συντηρεί την αβεβαιότητα και δεν ξεκαθαρίζει τις παραμέτρους της τελικής λύσης.

Έχει φτάσει η ώρα η ελληνική κυβέρνηση να απαιτήσει την αναδιάρθρωση.

*Ο Μανόλης Γαλενιανός είναι επίκουρος καθηγητής στο Οικονομικό Τμήμα του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Πενσυλβανίας και μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου της G700.

Υπόθεση αναδιάρθρωση: Από το Βούπερταλ στην Αθήνα

Του Panagriotatou*

Προχθές η Κομισιόν ανακοίνωσε έρευνα από πλευράς Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανταγωνισμού για τα περίφημα CDS σχετικά με τις πληροφορίες που διακινούνται μεταξύ των επενδυτικών τραπεζών και τις συμφωνίες που συνάπτονται κάτω από το τραπέζι. Τυχαίο; Μπορεί και ναι, μπορεί και όχι. Μάλλον, όμως, είναι ένα κομμάτι του παζλ της κρίσης.

Σε τι οφείλεται όμως η κρίση; Στους σπάταλους Έλληνες ή στους πείσμωνες Τεύτονες της βόρειας Ευρώπης;

Που θα σταματήσει αυτός ο πόλεμος νεύρων που από βδομάδα σε βδομάδα παρατείνει την έκδοση του πιστοποιητικού θανάτου;

Είναι εύκολο για τα λάθη, τις αδυναμίες, την προφανή σπατάλη και το ξεχαρβάλωμα των θεσμών να κατηγορείς τη διεθνή κερδοσκοπία. Για το ότι καταναλώναμε πολλά και παράγαμε λίγα δεν φταίει η διεθνής κερδοσκοπία αλλά η ανοησία του πολιτικού συστήματος και η απληστία των πολιτών.

Το πρόβλημα όμως μας ξεπερνά. Δεν πρόκειται πια για την ελληνική απληστία, τα ψευδή στατιστικά, τους θεσμούς μαριονέτες και την αποσάρθρωση του παραγωγικού ιστού της χώρας. Το ελληνικό πρόβλημα, είναι επίσης ιρλανδικό, πορτογαλικό, ευρωπαϊκό και τελικά παγκόσμιο. Στη ρίζα του βρίσκεται η αποσάρθρωση των θεσμών του χρηματοπιστωτικού συστήματος, οι ψευδείς τραπεζικο-επενδυτικοί ισολογισμοί και η έλλειψη διαφάνειας.

Αυτή η αδιαφάνεια και το σκοτάδι που σκιάζει τις συναλλαγές του χρήματος, τα παράγωγα και τα swaps δημιούργησαν παγκόσμια την αντίληψη, ότι κάπου υπάρχει μια κάνουλα που βγάζει συνεχώς χρήμα προς κατανάλωση, και οδήγησε τις κοινωνίες στο ξέφρενο πάρτι του δανεισμού χωρίς όριο. Δημιούργησε πιστωτικό χρήμα με πολλαπλάσιο ρυθμό σε σχέση με την αποτίμηση της πραγματικής οικονομίας και αυτό προκάλεσε τελικά το 2008 με τη σειρά του την έκρηξη των τιμών της ενέργειας, η οποία οδήγησε τελικά την παγκόσμια οικονομία στο όριο της κατάρρευσης.

Η διάσωση των τραπεζών στη συνέχεια μεταβίβασε την μαύρη τρύπα των ιδιωτικών ισολογισμών στο δημόσιο χρέος σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες. Πόσω μάλλον σε αυτές που είχαν ήδη υπερχρεωμένους δημόσιους λογαριασμούς. Πόσω μάλλον σε αυτές που είχαν θεσμούς αναιμικούς και παραγωγή υποτυπώδη. Πόσω μάλλον σε αυτές που φαλκίδευσαν τα στατιστικά στοιχεία λέγοντας ψέμματα πρώτα απ’ όλα στους πολίτες τους και στη διεθνή κοινότητα κατά δεύτερον.

Ας μας συγχωρήσουν οι οικονομολόγοι αλλά οι συναλλαγές του χρήματος, δηλ. πόσα δανείζεται μία κοινωνία, για ποιο λόγο και ποια γενιά θα κληθεί να αποπληρώσει το δάνειο, δεν είναι πείραμα εργαστηρίου ώστε να γίνεται μακριά από τα μάτια και την αντίληψη των «αδαών» πολιτών. Ωστόσο, αυτό που ονομάστηκε μεταρρύθμιση του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, ελάχιστα αντιμετωπίζει το πρόβλημα. ”Βusiness as usual” και ο λογαριασμός ας σταλεί στα πιο αδύναμα στρώματα των κοινωνιών και στα πιο αδύναμα δημοσιονομικά κράτη. Λείπει το σχέδιο της μεταρρύθμισης, λείπει η βούληση για διαφάνεια και περισσεύει η διάθεση για βόλεψη.

Αυτό είναι σίγουρο ότι δεν ευνοεί τη διευθέτηση του ελληνικού προβλήματος. Είμαστε θύματα της δικής μας ανοησίας και απληστίας στα σίγουρα. Όμως, το μεγαλύτερο τίμημα που θα κληθούμε να πληρώσουμε λόγω της κατάρρευσης που θα επιφέρει η αναδιάρθρωση, οφείλεται στο γεγονός ότι στην ευρωπαϊκή ακτή του Ατλαντικού την ηγεσία ασκεί μία καγκελάριος που θα έπρεπε να είναι δήμαρχος στο Βούπερταλ και στην αμερικανική ακτή ένας πρόεδρος που του έλειψε το όραμα ενώ μπορούσε.

Μακροβούτι λοιπόν και υπομονή. Η ιστορία δεν τελειώνει σε ένα στίχο. Έχουμε αρκετό δρόμο μέχρι την τελική λύση του δράματος. Βέβαια, για να έχουμε κάποια πιθανότητα, πρέπει μερικοί κυφήνες υπουργοί της κυβέρνησης που νομίζουν ότι όλα είναι ένα κακό όνειρο και θα ξαναξυπνήσουν στη γη του «λεφτά υπάρχουν» και της σοσιαλιστικής επαγγελίας, να δουλέψουν. Παρεπιμπτόντως το Βούπερταλ, παρότι υπερχρεωμένο, διαθέτει περίφημη ορχήστρα που συνεχίζει να συνθέτει διάσημη και δημοφιλής. Η καγκελάριος εκδίδει ομόλογα και χρηματοδοτεί την ανάπτυξή του.

* Ο Panagriotatos είναι blogger και μέλος της G700