Υπόθεση αναδιάρθρωση: Από το Βούπερταλ στην Αθήνα

Του Panagriotatou*

Προχθές η Κομισιόν ανακοίνωσε έρευνα από πλευράς Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανταγωνισμού για τα περίφημα CDS σχετικά με τις πληροφορίες που διακινούνται μεταξύ των επενδυτικών τραπεζών και τις συμφωνίες που συνάπτονται κάτω από το τραπέζι. Τυχαίο; Μπορεί και ναι, μπορεί και όχι. Μάλλον, όμως, είναι ένα κομμάτι του παζλ της κρίσης.

Σε τι οφείλεται όμως η κρίση; Στους σπάταλους Έλληνες ή στους πείσμωνες Τεύτονες της βόρειας Ευρώπης;

Που θα σταματήσει αυτός ο πόλεμος νεύρων που από βδομάδα σε βδομάδα παρατείνει την έκδοση του πιστοποιητικού θανάτου;

Είναι εύκολο για τα λάθη, τις αδυναμίες, την προφανή σπατάλη και το ξεχαρβάλωμα των θεσμών να κατηγορείς τη διεθνή κερδοσκοπία. Για το ότι καταναλώναμε πολλά και παράγαμε λίγα δεν φταίει η διεθνής κερδοσκοπία αλλά η ανοησία του πολιτικού συστήματος και η απληστία των πολιτών.

Το πρόβλημα όμως μας ξεπερνά. Δεν πρόκειται πια για την ελληνική απληστία, τα ψευδή στατιστικά, τους θεσμούς μαριονέτες και την αποσάρθρωση του παραγωγικού ιστού της χώρας. Το ελληνικό πρόβλημα, είναι επίσης ιρλανδικό, πορτογαλικό, ευρωπαϊκό και τελικά παγκόσμιο. Στη ρίζα του βρίσκεται η αποσάρθρωση των θεσμών του χρηματοπιστωτικού συστήματος, οι ψευδείς τραπεζικο-επενδυτικοί ισολογισμοί και η έλλειψη διαφάνειας.

Αυτή η αδιαφάνεια και το σκοτάδι που σκιάζει τις συναλλαγές του χρήματος, τα παράγωγα και τα swaps δημιούργησαν παγκόσμια την αντίληψη, ότι κάπου υπάρχει μια κάνουλα που βγάζει συνεχώς χρήμα προς κατανάλωση, και οδήγησε τις κοινωνίες στο ξέφρενο πάρτι του δανεισμού χωρίς όριο. Δημιούργησε πιστωτικό χρήμα με πολλαπλάσιο ρυθμό σε σχέση με την αποτίμηση της πραγματικής οικονομίας και αυτό προκάλεσε τελικά το 2008 με τη σειρά του την έκρηξη των τιμών της ενέργειας, η οποία οδήγησε τελικά την παγκόσμια οικονομία στο όριο της κατάρρευσης.

Η διάσωση των τραπεζών στη συνέχεια μεταβίβασε την μαύρη τρύπα των ιδιωτικών ισολογισμών στο δημόσιο χρέος σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες. Πόσω μάλλον σε αυτές που είχαν ήδη υπερχρεωμένους δημόσιους λογαριασμούς. Πόσω μάλλον σε αυτές που είχαν θεσμούς αναιμικούς και παραγωγή υποτυπώδη. Πόσω μάλλον σε αυτές που φαλκίδευσαν τα στατιστικά στοιχεία λέγοντας ψέμματα πρώτα απ’ όλα στους πολίτες τους και στη διεθνή κοινότητα κατά δεύτερον.

Ας μας συγχωρήσουν οι οικονομολόγοι αλλά οι συναλλαγές του χρήματος, δηλ. πόσα δανείζεται μία κοινωνία, για ποιο λόγο και ποια γενιά θα κληθεί να αποπληρώσει το δάνειο, δεν είναι πείραμα εργαστηρίου ώστε να γίνεται μακριά από τα μάτια και την αντίληψη των «αδαών» πολιτών. Ωστόσο, αυτό που ονομάστηκε μεταρρύθμιση του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, ελάχιστα αντιμετωπίζει το πρόβλημα. ”Βusiness as usual” και ο λογαριασμός ας σταλεί στα πιο αδύναμα στρώματα των κοινωνιών και στα πιο αδύναμα δημοσιονομικά κράτη. Λείπει το σχέδιο της μεταρρύθμισης, λείπει η βούληση για διαφάνεια και περισσεύει η διάθεση για βόλεψη.

Αυτό είναι σίγουρο ότι δεν ευνοεί τη διευθέτηση του ελληνικού προβλήματος. Είμαστε θύματα της δικής μας ανοησίας και απληστίας στα σίγουρα. Όμως, το μεγαλύτερο τίμημα που θα κληθούμε να πληρώσουμε λόγω της κατάρρευσης που θα επιφέρει η αναδιάρθρωση, οφείλεται στο γεγονός ότι στην ευρωπαϊκή ακτή του Ατλαντικού την ηγεσία ασκεί μία καγκελάριος που θα έπρεπε να είναι δήμαρχος στο Βούπερταλ και στην αμερικανική ακτή ένας πρόεδρος που του έλειψε το όραμα ενώ μπορούσε.

Μακροβούτι λοιπόν και υπομονή. Η ιστορία δεν τελειώνει σε ένα στίχο. Έχουμε αρκετό δρόμο μέχρι την τελική λύση του δράματος. Βέβαια, για να έχουμε κάποια πιθανότητα, πρέπει μερικοί κυφήνες υπουργοί της κυβέρνησης που νομίζουν ότι όλα είναι ένα κακό όνειρο και θα ξαναξυπνήσουν στη γη του «λεφτά υπάρχουν» και της σοσιαλιστικής επαγγελίας, να δουλέψουν. Παρεπιμπτόντως το Βούπερταλ, παρότι υπερχρεωμένο, διαθέτει περίφημη ορχήστρα που συνεχίζει να συνθέτει διάσημη και δημοφιλής. Η καγκελάριος εκδίδει ομόλογα και χρηματοδοτεί την ανάπτυξή του.

* Ο Panagriotatos είναι blogger και μέλος της G700