Απ' το σκουπιδαριό στην ανάπτυξη

Μία από τις πιο προσφιλείς συζητήσεις των απανταχού ανά την Ελλάδα δημοσιολογούντων είναι η αναζήτηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της ελληνικής οικονομίας. Πλεονεκτήματα που, σύμφωνα με την πλέον προσφιλή υποθεση εργασίας, αν τα ανακαλύψουμε και τα αναδείξουμε, θα πάρει μπρος η για χρόνια υποτονική παραγωγική διαδικασία και μαζί της η ποιοτική ανάπτυξη. Αυτή δηλαδή που δημιουργεί πολλές και καλές θέσεις εργασίας και ενσωματώνει υψηλές τεχνολογίες. Υπ' αυτό το πρίσμα πολλοί οραματίζοναι την Ελλάδα ως "επικράτεια παιδείας και πολιτισμού", την Ελλάδα technology incubator, την Ελλάδα χώρα ποιοτικού τουρισμού, την Ελλάδα χρηματοοικονομικό ή διαμετακομιστικό κέντρο του διεθνούς εμπορίου και πολλά άλλα.

Καλά όλα αυτά, όμως μην ξεχνάμε ότι πριν πάμε στην υλοποίηση μεγαλεπίβολων οραμάτων πρέπει να κάνουμε τα απλά, πλην όμως διόλου αυτονόητα. Υπάρχουν τομείς αξίας δισεκατομυρίων ευρώ, όπου δεν έχουμε συγκλίνει ακόμα στοιχειωδώς με τα τεκταινόμενα στην υπόλοιπη Ευρώπη. 　

Χαρακτηρισικό τέτοιο παράδειγμα είναι η διαχείριση απορριμάτων. Η βόρεια Ευρώπη ανακυκλώνει και κυρίως καίει αξιοποιώντας ειδικά εργοστάσια καύσης. Η ανατολική Ευρώπη και... η Ελλάδα θάβει τα σκουπίδια σε χωματερές -και μάλιστα παράνομες. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Eurostat, το 77% των οικιακών απορριμμάτων στη χώρα μας καταλήγουν σε ΧΥΤΑ, τη στιγμή που το αντίστοιχο ποσοστό στη Γαλλία είναι 36%, στο Βέλγιο 5% και στη Γερμανία μόλις 1%! Σημειωτέον ότι μόλις 2% των σκυπιδιών κομποστοποιείται, ενώ η μέθοδος της καύσης των απορριμμάτων δεν χρησιμοποιείται στη χώρα μας. Ακόμα και το υψηλό 21% που ανακυκλώνεται αμφισβητείται ως ποσοστό από το ίδιο το ελληνικό κράτος.

Ταυτόχρονα, η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα ένα βήμα πριν από την επιβολή προστίμου για το θέμα των αποβλήτων και των ανεξέλεγκτων χωματερών. Ειδικοί εκτιμούν ότι η χώρα μας μπορεί να κληθεί να καταβάλει ως και 35.000 ευρώ ημερησίως για κάθε χωματερή που παραμένει ανοιχτή. Τραγική εξέλιξη αν αναλογιστεί κανείς ότι εν μέσω κρίσης κάθε ευρώ που χάνεται μετράει.

Όταν το περιαστικό δάσος μετατρέπεται σε χωματερή

Δυστυχώς, στο θέμα της διαχείρισης απορριμάτων είμαστε για κλάματα. Τα σκουπίδια μυρίζουν χρυσάφι, καθώς η διαχείρισή τους αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες "μπίζνες" παγκοσμίως και στην Ελλάδα δεν έχει ανοίξει ακόμα. Mόνο στην Aττική, τα προς διαχείριση μεγέθη απορριμμάτων που οδηγούνται προς τελική διάθεση στο ΧΥΤΑ της Φυλής είναι της τάξης των 2.300.000 τόνων ετησίως. Πανελλαδικά, σύμφωνα με στοιχεία της eurostat στον κάθε Έλληνα αναλογούν περί τα 500 κιλά σκουπιδιών ετησίως. Υπ' αυτό το πρίσμα εκτιμάται ότι στην ευρύτερη αυτή "αγορά" κρύβονται projects που αξίζουν πάνω από 1 δισ. ευρώ.

Εάν, δε, βάλουμε στο κάδρο και τα στερεά απόβλητα, όπου η Ελλάδα έχει καθυστερήσει σημαντικά να αναπτύξει σύγχρονες υποδομές, υπολογίζεται ότι έως το 2015 θα απαιτηθούν επενδύσεις 2,25 δις ευρώ προκειμένου να δημιουργηθούν οι απαιτούμενες υποδομές, ενώ εκτιμάται ότι το μέγεθος του αναμενόμενου κύκλου εργασιών της συγκεκριμένης αγοράς θα φτάνει τα 500 εκ. ευρώ σε ετήσια βάση.

Ταυτόχρονα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στη διαχείριση απορριμάτων χρησιμοποιούνται σημαντικές τεχνολογίες, από την κομποστοποίηση, μέχρι την καύση και την πυρόλυση που παράγουν και σημαντικά υποπροϊόντα, από λίπασμα μέχρι ρεύμα.

Πραγματικά, είναι να τρελαίνεσαι. Από τη μία, στην Ευρώπη, συναντάει κανείς εταιρείες κολλοσούς στη διαχείριση υδάτινων πόρων και απορριμάτων όπως η γαλλική veolia με 300 χιλιάδες εργαζόμενους παγκοσμίως, από την άλλη, στην Ελλάδα, μιλάμε ακόμα για τα αυτονόητα. Που για να τα πετύχουμε πρέπει να παλέψουμε με τον κάθε τοπικό παραγοντίσκο που δε θέλει στην αυλή του να υπάρχει ΧΥΤΑ, την άγνοια των πολιτών, την ανεκδιήγητη ελληνική γραφειοκρατία που κινείται σε ρυθμούς χελώνας και την μυωπία της πλειοψηφίας των πολιτικών που δε βλέπουν πέρα από το βραχυπρόθεσμο πολιτικό όφελος.

Παλεύουμε έτσι με νύχια και με δόντια, όμως μάταια, να περάσουμε από την εποχή του μολυβιού στην εποχή της γραφομηχανής, όταν όλοι χρησιμοποιούν πλέον μικρουπολογιστές με διπλοπύρηνο επεξεργαστή.

Για το καλό όλων, την οικολογική ισορροπία και ειδικά τη βελτίωση των εργασιακών προοπτικών της γενιάς των 700 ευρώ και όχι μόνο, είναι ανάγκη να διευθετηθούν το συντομότερο δυνατόν εκκρεμότητες όπως αυτή της διαχείρισης σκουπιδιών στη χώρα. Η διαχείριση απορριμάτων πέρα από μείζον περιβαλλοντικό ζήτημα, αποτελεί βασικό πυλώνα της όποιας απόπειρας για οικολογική αναδιάρθρωση της οικονομίας μας. Απ' το σκουπιδαριό στην ανάπτυξη.