Του Μάνου Ματσαγγάνη*
Μεταρρύθμιση, 23-12-2009
Και τώρα, μερικές πραγματικά δυσάρεστες ειδήσεις: η δαπάνη για συντάξεις είναι εκτός ελέγχου. Οι ζοφερές προοπτικές του ασφαλιστικού, ήδη από σήμερα, αυξάνουν το κόστος του διεθνούς δανεισμού. Η παρατεταμένη αδυναμία της κοινωνίας και της πολιτικής να αντιμετωπίσει με ωριμότητα το πρόβλημα, απειλεί να αφήσει χωρίς συντάξεις τη γενιά των παιδιών μας. Τόσο απλά.
Κανένα σύστημα κοινωνικής ασφάλισης στην Ευρώπη δεν είναι τόσο χρεωκοπημένο και κυρίως τόσο άδικο, όσο το ελληνικό. Εάν σε κάτι χρωστά τη μακροημέρευσή του, αυτό δεν είναι η κοινωνική νομιμοποίησή του -ρωτήστε τα παιδιά της γενιάς των 700 ευρώ τι συντάξεις προσδοκούν ότι θα πάρουν στο μέλλον:
Είναι ο ακραίος κοινωνικός εγωισμός των ομάδων που σήμερα ωφελούνται από το σύστημα σε βάρος όλων των υπολοίπων.
Είναι η ροπή των μίντια προς την εύκολη καταγγελία και η αποστροφή τους προς τα «δύσκολα» θέματα.
Είναι η -όχι και τόσο κρυφή- ελπίδα των κυβερνήσεων ότι θα καταφέρουν να ολοκληρώσουν τη θητεία τους, χωρίς να χρειαστεί να αγγίξουν την καυτή πατάτα του ασφαλιστικού.
Κυρίως το τελευταίο.
Η εμπειρία της κυβέρνησης Σημίτη, είναι διδακτική. Ο τότε πρωθυπουργός ήξερε το πρόβλημα (είχε γράψει γι' αυτό). Μόλις ανέλαβε τα καθήκοντά του, ανέθεσε στον καθηγητή Σπράο να το μελετήσει. Η έκθεση του τελευταίου (Οκτώβριος 1997), περιέγραφε απλώς την κατάσταση -πράγμα που δεν εμπόδισε τον «προοδευτικό» τύπο, τα συνδικάτα, την αντιπολίτευση (με επικεφαλής τον κ. Έβερτ) και το 90% του ΠΑΣΟΚ, να της επιτεθεί με τόση βιαιότητα, που ο Σημίτης έκανε πίσω.
Μετά τη νίκη του στις εκλογές του 2000, επανήλθε, αναθέτοντας στον Τάσο Γιαννίτση να επεξεργαστεί σχέδιο μεταρρύθμισης. Οι προτάσεις του τελευταίου (Απρίλιος 2001), ανεπαρκώς εξυγιαντικές και εξισωτικές σε σύγκριση με όσα ισχύουν σε χώρες όπου το κοινωνικό κράτος αξίζει το όνομά του, εδώ πολεμήθηκαν ως «ανάλγητες» -με την ίδια μανία, αλλά και με την ίδια ιδιοτέλεια και ανευθυνότητα, από τον ίδιο διακομματικό συνασπισμό που κατασυκοφάντησε την έκθεση Σπράου.
Ο νόμος Ρέππα γράφτηκε από τη ΓΣΕΕ και την ΑΔΕΔΥ, γι' αυτό τα προνόμια των τραπεζών και των ΔΕΚΟ παρέμειναν άθικτα και ο θεσμός των «βαρέων και ανθυγιεινών» (που ανθεί, παρότι η χώρα δεν διαθέτει βαριά βιομηχανία), επεκτάθηκε και στο δημόσιο. Η ειρήνη με τα συνδικάτα δεν έσωσε το ΠΑΣΟΚ από την ήττα στις εκλογές του 2004, επιβεβαίωσε όμως την ηγεμονία των πιο ιδιοτελών και ανεύθυνων απόψεων περί ασφαλιστικού, σε μια δύσπιστη και φοβισμένη κοινή γνώμη. Επιβεβαίωσε επίσης ότι οι μεταρρυθμίσεις δεν γίνονται στα γραφεία, αλλά μετά από σκληρή μάχη ιδεών με έπαθλο «το μυαλό και την καρδιά» των πολιτών.
Τώρα, η κυβέρνηση δηλώνει ότι «θα ανοίξει το ασφαλιστικό». Ελπίζουμε να το εννοεί. Η μεταρρύθμιση πρέπει να γίνει τώρα και να είναι ριζική. Η συναίνεση που τώρα απολαμβάνει η κυβέρνηση, δεν θα κρατήσει πάρα πολύ. Εάν δεν περάσει τώρα η πλήρης εξίσωση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων (προς τα κάτω, για να έχουν συντάξεις και τα παιδιά μας), αύριο θα είναι αργά. Όσοι σήμερα έχουν εξασφαλίσει προνομιακή μεταχείριση, θα οργανωθούν και θα αντιδράσουν. Και αυτοί δεν είναι μόνο η ΓΣΕΕ (που ελέγχεται από τα συνδικάτα των τραπεζών και των ΔΕΚΟ) και η ΑΔΕΔΥ -παρότι λόγω της ισχύος τους μέσα στο ΠΑΣΟΚ θα είναι η αιχμή του δόρατος της αντιμεταρρύθμισης.
Είναι επίσης τα «ευγενή» ταμεία των ιατρών, δικηγόρων και μηχανικών, που εισπράττουν απίθανα ποσά από τον κρατικό προϋπολογισμό, συνήθως με τη μορφή «κοινωνικών πόρων».
Είναι οι στρατιωτικοί, που κατά κανόνα συνταξιοδοτούνται σε ηλικία που άλλοι αρχίζουν να δουλεύουν.
Είναι οι δικαστικοί, που απονέμουν οι ίδιοι ιλιγγιώδεις αυξήσεις στις ήδη σκανδαλώδεις «αποζημιώσεις» τους.
Είναι οι βουλευτές, που νομοθετούν το ίδιο σκανδαλώδεις «εξυπηρετήσεις» για τον εαυτό τους.
Είναι οι τράπεζες και οι ΔΕΚΟ, που η προηγούμενη κυβέρνηση θεώρησε καλό να απαλλάξει από το βάρος των συνταξιοδοτικών υποχρεώσεων τους, εντάσσοντας τα ταμεία τους (με τους ισχύοντες προνομιακούς όρους συνταξιοδότησης!) στο δύσμοιρο ΙΚΑ.
Ας μην έχει αυταπάτες η νέα κυβέρνηση. Η ασφαλιστική «ατζέντα» δεν συνίσταται στη διευκόλυνση των 140,000 γυναικών δημοσίων υπαλλήλων, που ελέω ευρωπαϊκού δικαστηρίου, «κινδυνεύουν» να συνταξιοδοτηθούν έως και 17 χρόνια αργότερα απ' ό,τι σήμερα (κάντε μόνοι σας το λογαριασμό για το πότε συνταξιοδοτούνται τώρα). Συνίσταται στη μοναδική ευκαιρία που της παρουσιάζεται να διασώσει το σύστημα συντάξεων από τη βέβαιη χρεωκοπία, αποδίδοντας ταυτόχρονα δικαιοσύνη.
Δίνοντας δηλαδή ελπίδα σε όσους αδικούνται από αυτό σήμερα, ή κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς σύνταξη αύριο. Ο κατάλογος όσων θα βρεθούν απέναντί της εάν το αποτολμήσει, είναι μεγάλος, το ίδιο και η ισχύς τους. Κάτι τέτοια όμως ξεχωρίζουν τις κυβερνήσεις παρακμής από τις κυβερνήσεις πνοής. Και όπως όλοι γνωρίζουμε, εκείνες που μένουν στην ιστορία, είναι μόνο οι τελευταίες.
*Ο Μάνος Ματσαγγάνης διδάσκει Κοινωνική Πολιτική στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Καταπληκτικός ο Ματσαγγάνης.Για το Ασφαλιστικό ισχύει το "ή τώρα ή ποτέ".Ο τρόπος που επιχειρείται η λύση του,ΜΕ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ,με κάνει να πιστεύω ότι είμαστε κοντά στη λύση του.
ReplyDeleteΗ διαβούλευση είναι το δημοκρατικό ισοδύναμο της επανάστασης.Χιλιάδες πολιτών αφυπνίζονται και παίρνουν την υπόθεση στα χέρια τους.Ετσι περιορίζεται η δύναμη των οργανωμένων σε συντεχνίες μειοψηφιών.Από τις 4 Οκτωβρίου του 2009 συντελέστηκε μιά καθεστωτική μεταβολή.Κυβερνάει η κοινωνία των πολιτών.Η κυβέρνηση απλά οργανώνει, συντονίζει, θεσμοποιεί και εφαρμόζει τις αποφάσεις των πολιτών.Αυτό το πολιτικό μοντέλο θα καταπολεμηθεί με λύσσα απο εγχώριες και εξωχώριες δυνάμεις.Μπορεί και να επιβιώσει.Αλλά αν συμβεί δεν θα έχει ιστορικό προηγούμενο.
ReplyDeleteΤο πολιτικό προσωπικό του ΠΑΣΟΚ δεν ήταν έτοιμο να υπηρετήσει ένα τέτοιο μοντέλλο αλλά μαθαίνει γρήγορα.Παράδειγμα ο Λοβέρδος.Που οργάνωσε με υποδειγματικό τρόπο το διάλογο για το Ασφαλιστικό.Και που οι δηλώσεις του τον τελευτίο καιρό είναι στο ύψος των περιστάσεων σε αντίθεση με αυτά που έλεγε τις πρώτες μέρες που πρωτοφόρεσε το μολυβί κοστούμι.
ReplyDeleteΤο ασφαλιστικό είναι αναπόσπαστο μέρος του δημοσιονομικού. Αν δεν γίνουν μειώσεις στις μεγάλες συντάξεις, δεν υπάρχει περίπτωση να βρεθεί λύση στο δημοσιονομικό.
ReplyDeleteΔεν βλέπω κανένας να μιλάει για αυτό.
http://www.market-talk.net/index.php/essay/article/7651/
Περικοπές στις μεγάλες συντάξεις και τις χρυσές εθελούσιες εξόδους της εργατικής αριστοκρατίας των ΔΕΚΟ. Το συνταξιοδοτικό πρέπει να γίνει σκληρά ανταποδοτικό για τα ρετιρέ και ενισχυτικό για τους χαμηλοσυνατιξιούχους. Και αυτό πιστεύω ότι μόνο το μικτό σύστημα που προτείνουν πολλοί όπως οι G700, ο Τήνιος και πολλοί άλλοι μπορεί να το πετύχει.
ReplyDeleteΚαι ο κομφούκιος
ReplyDeleteΕπτά χρόνια ασφαλιστής στην Ελλάδα και τέσσερα στις ΗΠΑ, με επίσημες εξετάσεις εδώ για τα κρατικά ασφαλιστικά ταμεία κλπ, με πείρα ακόμα και σε τοπικά απόλυτα διαφανή ταμεία στις ΗΠΑ (μικρά και τοπικά με ισολογισμούς στην εφημερίδα κάθε τρίμηνο) και τα συμπεράσματά μου είναι τα εξής:
ReplyDeleteα) Όπου και να βάλεις τα ασφάλιστρα (είτε τα πληρώνει η ΔΕΗ απευθείας είτε το ΙΚΑ), θα καταλήξουν στο λογαριασμό του πολίτη με τον ένα ή άλλο τρόπο.
β) Τα σημερινά ασφαλιστικά συστήματα της Δύσης είναι σαν Ponzi schemes. Το κύριο όφελος καρπίζονται τα συνδικάτα κι όσοι έχουν "διεκδικήσει δικαιώματα" (δηλαδή έχουν αποκτήσει πρόσθετα δικαιώματα σε βάρος των υπολοίπων).
Ακόμα όμως και χωρίς αυτούς, το κόστος των ταμείων όπως είναι φτιαγμένα, αυξάνεται κάθε χρόνο ακόμα κι αν δεν αυξάνονται τα άμεσα έξοδά τους.
γ) Από την άλλη πλευρά, το να θέσουμε την ασφάλιση στα χέρια του καθενός (όπως ισχυρίζονται οι ενθουσιώδεις φιλελεύθεροι) δεν είναι καθόλου σωστό, μια και οι περισσότεροι άνθρωποι δεν ξέρουν πώς να το κάνουν σωστά και δεν θα το κάνουν καθόλου.
δ) Ένα καλό βήμα είναι το μεγάλο εκπιπτόμενο ποσό. Να σταματήσει ο καθένας να πηγαίνει στο δημόσιο γιατρό για ένα συνάχι κλπ κι αν θέλει να πηγαίνει για ένα συνάχι, να πληρώνει. Η ασφάλιση πρέπει να καλύπτει από ένα ποσό και πάνω ώστε να αποφεύγεται η κατάχρησή της.
Το 90% των περιπτώσεων είναι υποθέσεις με κόστος κάτω των 1000 ευρώ, οι οποίες είναι τόσες πολλές, που επιβαρύνουν άσκοπα το όλο σύστημα.
Ακούω συχνά σήμερα τους νέους στις ΗΠΑ να λένε "δεν πρέπει να ανησυχούμε για την ασφάλισή μας και την υποθήκη μας".
Και απαντάω: "μπα; γιατί;". Με δυο λόγια, η νέα γενιά έχει μάθει από κάποιους ότι δεν πρέπει να ανησυχεί για τίποτα και όλα πρέπει να παρέχονται από κάποιον "θεό". Προσγειωθείτε λίγο. Υπερβολικές οι απαιτήσεις. Παθαίνουν γρίπη 100 άτομα και επιβαρύνουν τόσο πολύ το σύστημα, που δεν μένουν χρήματα για μια σοβαρή περίπτωση την επόμενη ημέρα.
Aπό τη συνάντηση Καραμανλή Θάτσερ σύμφωνα με τα Αρχεία του Φοριν όφις:
ReplyDelete{"Η Μάργκαρετ Θάτσερ διαβεβαίωσε ότι η χώρα της θα υποστηρίξει ανεπιφύλακτα την ελληνική ένταξη. Στις συνομιλίες τους για τις διμερείς σχέσεις, η Μάργκαρετ Θάτσερ, όπως αποκαλύπτεται στη σχετική εμπιστευτική έκθεση του «Φόρεϊν Όφις», εξέφρασε στον Έλληνα πρωθυπουργό τη μεγάλη της επιθυμία, όπως βρετανικές εταιρίες να έχουν συμμετοχή στην κατασκευή μεγάλων έργων στην Ελλάδα, και αναφέρθηκε συγκεκριμένα στην κατασκευή σταθμών ενέργειας με άνθρακα και στον εκσυγχρονισμό των ελληνικών ηλεκτρικών σιδηροδρόμων. Η βρετανική πλευρά εξέφρασε επίσης το ενδιαφέρον να πουλήσει στην Ελλάδα στρατιωτικά άρματα τύπου "Τσόμπαμ"}.
"στρατιωτικά άρματα..." και ΕΘΝΙΚΗ σιωπή για το Ελληνικό ολοκαύτωμα απο τους Γερμανούς, ήταν τα μέσα που χρησιμοποίησε ο "Εθνάρχης" για να μας εντάξει στην Ευρώπη.Βαρύ το τίμημα.Και τώρα οι Βαυαροί μας εγκαλούν για το χρέος,που στην πραγματικότητα δημιουργήθηκε απο υποχρεωτικά δάνεια για να αγοράζουμε τα προιόντα τους.
Ας ξέρουμε ποιά είναι η αλήθεια τουλάχιστο.
Εχει σχέση αυτό με το Ασφαλιστικό; Εχει και παρά έχει.Το Ασφαλιστικό είναι παιδί ενος συγεκριμένου πολιτικού συστήματος.ΑΡΑ,ΓΙΑ ΝΑ ΛΥΘΕΊ ΤΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ.ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ.