STAGE: Ώρα να τιμωρήσουμε την αυθαιρεσία

Μια απλή επισκόπηση των όσων λέγονται και γράφονται για το θέμα των stage τις τελευταίες μέρες αρκεί για να επισημάνει κανείς μια θεμελιώδη και πολύ ουσιαστική αντίφαση: οι απασχολούμενοι στα προγράμματα αυτά παρουσιάζονται από τη μια ως θύματα, ως σύγχρονοι σκλάβοι, ως άνθρωποι που εξαπατήθηκαν και έπεσαν θύματα εκμετάλλευσης και την ίδια στιγμή ως παιδιά που είχαν μέσο, που χάρη σε κάποιον «μπάρμπα στην Κορώνη» κατάφεραν να καπαρώσουν τις πολυπόθητες θέσεις αφήνοντας έξω χιλιάδες άλλους που δεν είχαν τις ανάλογες διασυνδέσεις.

Είναι προφανές πως δε μπορούν να ισχύουν ταυτόχρονα και τα δύο. Πώς θα ήταν ποτέ δυνατό να μοιράζονται ως δείγμα εύνοιας από τα βουλευτικά γραφεία εισιτήρια για τις γαλέρες της καταναγκαστικής εργασίας; Πιστεύουμε πως μια απλή παράθεση γεγονότων είναι σε θέση να δώσει απάντηση στο αίνιγμα και να θέσει επιτέλους το ζήτημα στις πραγματικές του διαστάσεις.

Τα προγράμματα stage έχουν ιστορία πάνω από 10 χρόνων στην Ελλάδα. Και κατά τη διάρκεια της μακράς αυτής περιόδου δεν υπήρξε σε καμία περίπτωση έλλειψη ενδιαφερομένων για την άμεση πλήρωση των δεκάδων χιλιάδων θέσεων που άνοιξαν σε διάφορους φορείς. Η εξασφάλιση θέσης σε ένα stage ήταν ένα προνόμιο για το οποίο μέχρι χθες «σφάζονταν» οι ενδιαφερόμενοι και επιστρατεύονταν κάθε είδους γνωριμίες.

Τα προγράμματα stage ξεκίνησαν τη δεκαετία του ’90 ως μη ανανεούμενα προγράμματα μαθητείας 6μηνης διάρκειας και τα τελευταία χρόνια φτάσαμε να μιλάμε για ανανεούμενα 18μηνα. Σε όλη αυτήν την πορεία δεν είδαμε πουθενά την άρνηση των «γαλεριτών» να συμπράξουν στη διαιώνιση του μαρτυρίου τους. Όχι απλώς δεν αποχώρησαν απαυδισμένοι από τους επαχθείς όρους υπό τους οποίους «εργάζονταν», αλλά πίεζαν όσο το δυνατόν περισσότερο για την ανανέωση των συμβάσεών τους, πράγμα ούτως ή άλλως παράνομο και τυπικά ανεπίτρεπτο.

Δεν χωράει αμφιβολία πως η αγορά εργασίας στην Ελλάδα, ειδικά για τους νέους, είναι πάρα πολύ δύσκολη. Η ανεργία και η έλλειψη διεξόδων εύλογα θα μπορούσαν να οδηγήσουν κάποιους ακόμη και να επιθυμούν τα ανασφάλιστα 430€ μηνιαίως ενός stage. Σε κάθε περίπτωση όμως αυτοί που κατάφεραν να πάρουν τις θέσεις δεν ήταν ούτε οι καλύτεροι ούτε εκείνοι που είχαν τη μεγαλύτερη ανάγκη. Ήταν στην πλειοψηφία τους εκείνοι που είχαν μέσον. Τόσο απλά.

Και για να προχωρήσουμε ένα ακόμη βήμα παραπέρα καλό θα ήταν να συλλογιστούμε πως όσο καλύτερο το μέσον, τόσο καλύτεροι και οι όροι «εργασίας». Όχι βέβαια από άποψη αποδοχών ή ασφάλισης. Αυτά ήταν δεδομένα και κοινά για όλους. Αλλά μόνο αυτά. Από εκεί και πέρα οι ανισότητες μεταξύ των stagers ήταν τεράστιες: ενώ η «πλέμπα» αφέθηκε βορά στα χέρια των παλιών και μόνιμων υπαλλήλων να βγάζει όλη τη δουλειά σε κάποιες υπηρεσίες, σαφώς πέρα από τις υποχρεώσεις της, η «αφρόκρεμα» κατάφερε να εξασφαλίσει θέσεις χωρίς πρακτικά καμία υποχρέωση μαθητείας ή εργασίας. Δεν είναι καθόλου λίγοι οι stagers που το μόνο που κάνουν είναι να εμφανίζονται στην υπηρεσία τους για 3-4 ώρες ημερησίως, διάστημα το οποίο αφιερώνουν κατά κύριο λόγο για να πιουν το καφεδάκι τους και να κάνουν τα τηλεφωνήματά τους με έξοδα του ελληνικού δημοσίου.

Και ερχόμαστε τώρα στο δια ταύτα. Γιατί να μπει κανείς στον κόπο να επιζητά μια θέση που του προσφέρει τόσα λίγα, όταν είναι σε θέση να διεκδικήσει (το μέσον είναι αποδεδειγμένα διαθέσιμο, ας μην το ξεχνάμε) κάτι καλύτερο; Μα ακριβώς γιατί η θέση σε ένα stage προσφέρει μακροπρόθεσμα ό,τι καλύτερο: μια θέση στο δημόσιο! Αυτό βέβαια δε γράφεται πουθενά. Το αντίθετο μάλιστα. Στα χαρτιά οι θέσεις αυτές δεν μπορούν να στοιχειοθετήσουν καμία τέτοια αξίωση. Εδώ όμως μιλάμε για ανθρώπους που ξέρουν καλά ότι ο αποφασιστικός παράγων για την επαγγελματική τους εξέλιξη δεν είναι ο νόμος, η αξία, τα προσόντα, αλλά το μέσον. Κι αυτό μπορεί να καταφέρει τα πάντα. Όπως ανανέωσαν παράνομα τις συμβάσεις τους, έτσι θα τους διορίσουν κιόλας. Τόσο απλά.

Δεν είναι συνεπώς τυχαίο πως στο επίκεντρο της όλης συζήτησης που έχει ξεκινήσει για την κατάργηση των stage βρίσκεται το ύψος της μοριοδότησης των απασχολούμενων σε αυτά. Και όχι για παράδειγμα η αναγνώριση των χρόνων ασφάλισης πέρα της διετίας με ταυτόχρονη καταβολή των εισφορών στο ΙΚΑ, όπως εμείς πιστεύουμε θα ήταν κοινωνικά δίκαιο να συμβεί.

Αυτή τη στιγμή η κυβέρνηση φαίνεται αποφασισμένη να περικόψει τη λεγόμενη πριμοδότηση του 50%, το επιπλέον δηλαδή ποσοστό των μορίων που «δικαιούται» ένας stager έναντι οποιουδήποτε άλλου είχε τον ίδιο χρόνο προϋπηρεσίας σε μια θέση πραγματικής απασχόλησης του ιδιωτικού τομέα για διάστημα μεγαλύτερο των 24 μηνών. Με τις νομοθετικές ρυθμίσεις της προηγούμενης διακυβέρνησης οι stagers είχαν καταφέρει να αποκτήσουν ένα εντελώς παράλογο προνόμιο έναντι των ανταγωνιστών τους, που τους έδινε σαφές προβάδισμα διορισμού. Οι «μαθητευόμενοι» μοριοδοτούνταν κατά πολύ περισσότερο από τους πραγματικά εργαζόμενους! Δε σημαίνει άραγε αυτό ότι οι διορισμοί βρίσκονταν ήδη σε πλήρη εξέλιξη, χωρίς καμία αντίδραση από την κοινωνία και με υποτιθέμενη συμμόρφωση στις διαδικασίες του ΑΣΕΠ;

Ας είμαστε ξεκάθαροι. Τα stage όπως εφαρμόστηκαν δεν είχαν καμία σχέση με αυτό που τυπικά θα έπρεπε να είναι. Πρόκειται για ένα τεράστιο σκάνδαλο. Μια διαδικασία που καταπάτησε παράφορα τις επιταγές του Συντάγματος και τους νόμους. Η γενιά των 700€ υπήρξε θύμα αυτού του φαινομένου. Γιατί η γενιά των 700€ είναι αντίθετη και δεν καταδέχθηκε ποτέ να μπει στη λογική του ρουσφετιού και της φαυλοκρατίας. Η γενιά των 700€ απαιτεί να τηρηθούν οι νόμοι και το Σύνταγμα και να εισακουστεί αυτό που πραγματικά λέει το ΑΣΕΠ:

Καμία πριμοδότηση και μοριοδότηση σε εκείνους που συνέπραξαν στο τελευταίο επεισόδιο της φάρσας των ρουσφετολογικών διορισμών.

Καμία παραχώρηση σε όσους επέτρεψαν την ανομία όταν τους βόλευε και τώρα επιχειρούν να χρησιμοποιήσουν τα παράνομα αυτά κεκτημένα για να μονιμοποιηθούν στο δημόσιο.

Όπως έχει επισήμως εισηγηθεί το ΑΣΕΠ στις ετήσιες εκθέσεις του καμία απολύτως μοριοδότηση για προγράμματα που δεν ήταν προγράμματα απασχόλησης.

Άμεση αναζήτηση ποινικών και πειθαρχικών ευθυνών για όσους ευθύνονται για την ανανέωση των συμβάσεων και την μετατροπή τους από συμβάσεις μαθητείας σε συμβάσεις απασχόλησης.

Τα stage είναι ένα ακόμη παράδειγμα καταστρατήγησης των νόμων και δημιουργίας τετελεσμένων που χρησιμοποιούνται για τον εκβιασμό της κοινωνίας και την άλωση των δημόσιων πόρων. Όπως τα αυθαίρετα κτίσματα έτσι και οι αυθαίρετοι αυτοί εργαζόμενοι απαιτούν τη νομιμοποίηση και μονιμοποίησή τους επειδή, χωρίς τη θέληση ή τη συγκατάθεση της κοινωνίας, κατάφεραν να καταλάβουν μία θέση και να επιβάλλουν την παρουσία τους σε έναν ρόλο που ουδέποτε τους ανατέθηκε. Κάποτε θα πρέπει να δείξουμε έμπρακτα πως δεν ανεχόμαστε νέες γενιές αυθαιρέτων.

Σημείωση:
Εξυπακούεται πως η γενιά των 700€ θεωρεί το θεσμό των stage, όπως αυτός εφαρμόζεται στην υπόλοιπη Ευρώπη, ως ιδιαίτερα θετικό και χρήσιμο. Η παραπάνω κριτική μας απευθύνεται αποκλειστικά στη νεοελληνική, τριτοκοσμική εκδοχή του θεσμού. Έχουμε άλλωστε δημόσια εκφράσει τη θέση πως υπέρ των προγραμμάτων stage εφόσον αυτά χαρακτηρίζονται από:
1. περιορισμένη διάρκεια και απαγόρευση των αυτόματων ανανεώσεων.
2. υποχρεωτική ασφάλιση.
3. υπαγωγή στις διατάξεις-συλλογικές συμβάσεις περί κατώτατων αμοιβών.
4. Και φυσικά υπάρχει δεν περιλαμβάνουν θέσεις του δημόσιου τομέα