Οι ωδίνες του επόμενου βήματος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης

Το Φεβρουάριο του 2009, αρκετούς μήνες πριν την ένταξη της Ελλάδας στον άτυπο μηχανισμό στήριξης, είχαμε υποστηρίξει ότι η Γερμανία –μαθαίνοντας the hard way- θα ενέδιδε τελικά στην παροχή οικονομικής βοήθειας σε κράτη μέλη που βρίσκονται σε κρίση, με αντάλλαγμα μια αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία και εκτεταμένες διαρθρωτικές αλλαγές. Αυτή η εξέλιξη είχαμε εκτιμήσει τότε, θα έθετε τη βάση για το επόμενο βήμα στο εγχείρημα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, αυτό της σταδιακής δημιουργίας μιας δημοσιονομικής ένωσης στην ΕΕ.

Πράγματι, η Γερμανία πείστηκε το 2009 να παράσχει μαζί με τα υπόλοιπα κράτη μέλη οικονομική βοήθεια, αρχικά προς την Ελλάδα και στη συνέχεια προς την Ιρλανδία και την Πορτογαλία. Η πολιτική αυτή, ανέτρεψε ολόκληρη την αντίληψη πάνω στην οποία οικοδομήθηκε το Μάαστριχτ και στη συνέχεια το Άμστερνταμ, σύμφωνα με την οποία απαγορεύονταν τόσο στην ΕΚΤ, όσο και στα κράτη μέλη να παρέχουν οικονομική βοήθεια σε δεύτερο κράτος μέλος σε περίπτωση κακής δημοσιονομικής κατάστασης του τελευταίου. Μέσα σε είκοσι μήνες η Ευρώπη άρχισε να κάνει μεγάλα βήματα προς τη δημιουργία ενός μόνιμου κεντρικού μηχανισμού διαχείρισης οικονομικών κρίσεων, βασικό στοιχείο οποιασδήποτε δημοσιονομικής ένωσης. Από τον άτυπο μηχανισμό στήριξης που φτιάχτηκε για την Ελλάδα, περάσαμε στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (EFSM) και στη συνέχεια στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF), ενώ προβλέφτηκε ακόμα και η δυνατότητα ενός κράτους να προχωρήσει σε ελεγχόμενη αναδιάρθρωση των χρεών του εντός του EFSF από το 2013.

Το όποιο βήμα, βέβαια, υπήρξε αργό και ελλιπές. Σήμερα που το μέλλον της ίδιας της ευρωζώνης τίθεται σε αμφιβολία, λόγω των επιθέσεων των αγορών και των οίκων αξιολόγησης στην Ιταλία και την Ισπανία, κινδυνεύει να μείνει και μετέωρο. Οι εθνικοί εγωισμοί σε συνδυασμό με την ιδεολογική και πολιτική μυωπία των ευρωπαίων συντηρητικών, έχουν φροντίσει να ρίξουν την Ευρώπη και τον κόσμο σε μια διαρκή κρίση χωρίς τελειωμό. Πλέον το ενδεχόμενο να διαλυθεί το μαγαζί αποτελεί μαθηματική πιθανότητα. Όμως, και παρά τις Κασσάνδρες που φέρνουν με αναλύσεις τους την καταστροφή, δεν πιστεύουμε ότι αυτό τελικά θα συμβεί.

Όπως στην περίπτωση της ελληνικής κρίσης χρέους, έτσι και στην περίπτωση της ιταλικής, η Ευρώπη θα βρεθεί για μία ακόμη φορά αντιμέτωπη με τις θεμελιώδεις αδυναμίες της αρχιτεκτονικής της.

Της οικονομικής: η σταθεροποιητική λειτουργία ενός κεντρικού προϋπολογισμού σε περίοδο κρίσης, δεν μπορεί να αντικατασταθεί από την ασυντόνιστη δράση πολλών δημοσιονομικών πολιτικών, ούτε βέβαια από μηχανισμούς στήριξης που ανταλλάσουν τη διάσωση με την τιμωρία.

Της πολιτικής: ο πόλεμος ενάντια στους οίκους αξιολόγησης και το διεθνές χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο και το σινάφι των καταστροφολόγων που πλέον κλονίζει οικονομίες με πολύ πιο σοβαρή διάρθρωση και παραγωγή από της Ελλάδας, δεν μπορεί να κερδηθεί με έκτακτα Συμβούλια Κορυφής και διακηρύξεις καλών προθέσεων.

Αντιλαμβανόμενη το αδιέξοδο στο οποίο έχει βρεθεί, η Ευρώπη θα κοιτάξει τον εαυτό της στον καθρέφτη και πολύ σύντομα θα οδηγηθεί στο αυτονόητο: την έκδοση ευρωομολόγου σε συνδυασμό με τη θεσμοθέτηση ενός πιο στιβαρού συστήματος οικονομικής διακυβέρνησης. Ήδη, με μισόλογα και διαρροές το έχουν προανακοινώσει. Η ουσία, όμως, είναι η δημιουργία μιας πραγματικής οικονομικής και πολιτικής ένωσης.

Στη συνέχεια, ωστόσο, η Ευρώπη θα πρέπει να απαντήσει άλλα δύο θεμελιώδη ζητήματα. Πρώτον, τι είδους δημοκρατία έχουμε στην Ευρώπη της δημοσιονομικής ένωσης όπου τα ιερατεία θα αποφασίζουν (στις χώρες του μνημονίου ήδη αποφασίζουν) για τις δαπάνες σε παιδεία και υγεία. Δεύτερον, ποιος θα κληθεί να πληρώσει τη φούσκα του πιστωτικού χρήματος που πέρασε από τους ισολογισμούς των χρεοκοπημένων τραπεζών στο δημόσιο χρέος, που στην περίπτωση των ανεπτυγμένων χωρών αναμένεται να φτάσει στο 100% του ΑΕΠ σχετικά άμεσα . Η πρόχειρη απάντηση που ήδη έχουμε είναι τα άγρια μέτρα λιτότητας που εφαρμόζονται σε όλη την ευρωζώνη.

Από την πλατεία στο Σύνταγμα

Της G700
Hellenic Nexus
τ' 54 Ιούλιος '11

Τον Σεπτέμβριο του 1910 ο Ελευθερίος Βενιζέλος μιλά σε μεγάλη συγκέντρωση στην πλατεία Συντάγματος σε ένα πλήθος που φωνάζει και απαιτεί Συντακτική Βουλή. Ο Βενιζέλος αντιδρά “Επαναλαμβάνω: Διπλή Αναθεωρητική Βουλή”. Το πλήθος φωνάζει ξανά «θέλουμε Συντακτική Βουλή», για να πάρει κοφτή την απάντηση από τον Βενιζέλο: «Είπα! Αναθεωρητική». Και τότε το πλήθος σιγεί.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η πλατεία μετέχει στα γεγονότα. Είναι αυτή που διεκδίκησε για πρώτη φορά Σύνταγμα και βαπτίστηκε από αυτή την κατάκτηση. Είναι αυτή που σίγησε μπροστά στο Βενιζέλο. Και είναι αυτή που έγινε καταλύτης των εξελίξεων των περασμένων εβδομάδων.

Η πρωτοβουλία της κυβέρνησης να μοιραστεί την εξουσία της υπό την πίεση της πλατείας και τον κίνδυνο της χρεωκοπίας συμβολίζει το πραγματικό τέλος της μεταπολίτευσης. Όσο και αν αυτό έχει κηρυχθεί άπειρες φορές τα τελευταία χρόνια, είναι η πρώτη φορά τα τελευταία 35 χρόνια, που η πλατεία λειτουργεί όχι μόνο ως παράγοντας εξιρρόπησης αλλά ως φόβητρο της εξουσίας της παντοδύναμης παραδοσιακά πλειοψηφίας. Καλώς ή κακώς, είτε το θέλουμε είτε όχι, η πλατεία δυναμίτισε και προκάλεσε πολιτικά γεγονότα.

Τα συνθήματα της πλατείας είναι εύκολα, μασημένα, χιλιοειπωμένα, απλοϊκά και επικίνδυνα. Έχουν άγνοια κινδύνου και κόρδωμα του εφήβου που ανακαλύπτει το μπόι του. Δεν έχουν όμως μόνο χαρακτήρα εκτόνωσης αλλά και διεκδίκησης. Εκφράζουν απέχθεια πάνω απ’ όλα για το κομματικό σύστημα -παρότι στηρίζονται από ένα κομμάτι του- αλλά εκφράζουν και ανάγκη για κάτι νέο.

Η ένταση με την οποία εκφράζεται η ανάγκη για κάτι νέο δίνει στο πολιτικό σύστημα μία τελευταία ευκαιρία να ανανεωθεί. Η πλατεία διογκώθηκε εξαιτίας της διαπιστωμένης ατιμωρησίας και της αίσθησης ότι αυτοί που κυβερνούν είναι ανεξέλεγκτοι. Εξαιτίας της έλλειψης διαφάνειας και θεσμικών αντιβάρων στην εξουσία. Σε αυτό ήρθε η οικονομική κατάρρευση και πυρπόλησε τον αχυρώνα.

Η πλατεία εκφράζει ανάγκη, φόβο και αγωνία. Δεν διατυπώνει θέση, δεν έχει έμπνευση, ούτε καν την υποψία οράματος. Είναι κομμάτι της Δημοκρατίας παρότι συμπεριφέρεται συχνά αντιδημοκρατικά.

Η απάντηση της Δημοκρατίας στην απέχθεια, είναι το δυνάμωμα των θεσμών. Η λογοδοσία και η κατάργηση των διάφορων τύπων ασυλιών. Η διαφάνεια στους νόμους και η τιμωρία για την παραβίασή τους. Ο μηδενισμός αντιμετώπιζεται με πείσμα και όραμα. Με γερές θέσεις και σκληρή σύγκρουση. Για να πάμε από την πλατεία στο Σύνταγμα.

Μεσοπρόθεσμο. The day after

Έπειτα από δύο μήνες υψηλής πολιτικής με πρωταγωνιστές Κυβέρνηση, Αντιπολίτευση και Ευρωπαίους εταίρους, καθώς κι οξείας κοινωνικής έντασης με πρωταγωνιστή τους αγανακτισμένους της πλατείας, αλλά και συνεχούς μιντιακού βομβαρδισμού γύρω από το περιεχόμενο και την πιθανότητα ψήφισης του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής, το Πρόγραμμα τελικά ψηφίστηκε μετά δακρυγόνων, από 155 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και μία πρώην πλέον βουλευτή της ΝΔ.

Η χώρα έφτασε για μία ακόμη φορά στο χείλος του γκρεμού, όμως δεν έπεσε παρά τα όνειρα όσων έχουν έτοιμο συνάλλαγμα σε Κύπρο κι Ελβετία για να αγοράσουν τη χώρα κοψοχρονιά στη χρεοκωπία και όσων ονειρεύονται την "επανάσταση". Η επόμενη μέρα βρίσκει την Ελλάδα με καλυμμένες τις ταμειακές της ανάγκες για τους επόμενους τέσσερις μήνες, αφού με την ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου εγκρίνεται πλέον η πέμπτη δόση του δανείου. Ταυτόχρονα, φαίνεται ότι στην Ευρώπη αναδεικνύεται σταδιακά μια κάποια περιορισμένου έστω βεληνεκούς λύση για το χρέος, στη λογική μιας εθελοντικής από πλευράς πιστωτών μετακύλισης της πληρωμής των ομολόγων που λήγουν την προσεχή διετία σε απώτερο χρονικό διάστημα. Χρέος της Κυβέρνησης είναι να προωθήσει περαιτέρω τα ελληνικά συμφέροντα μέσα από την περαιτέρω εμβάθυνση της οικονομικής ενοποίησης της ΕΕ. Τέλος, η χώρα φέρεται να λαμβάνει νέο δάνειο για την κάλυψη των ταμειακών της αναγκών την επόμενη τριετία, ενώ ψελλίζεται τελευταία κάτι περί δημιουργίας πακέτου τόνωσης των επενδύσεων μέσα από την εμπροσθοβαρή αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων.

Μπορεί λοιπόν να γλιτώσαμε την ανεξέλεγκτη χρεοκοπία. Μπορεί στο βάθος να διακρίνονται τα περιγράμματα κάποιων περισσότερο οριστικών λύσεων για το χρέος, όμως ο δρόμος που πρέπει να διανύσουμε σαν χώρα για να διασωθούμε είναι μακρύς ακόμα. Η επόμενη μέρα βρίσκει την Ελλάδα μπροστά σε μία ακόμη διαπραγμάτευση. Αυτή τη φορά για το λεγόμενο Μνημόνιο ΙΙ. Ελπίζουμε, το δεύτερο πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής που θα συμφωνήσει η Κυβέρνηση με τους εταίρους, αυτή τη φορά να αποτελέσει ένα ισορροπημένο πρόγραμμα ανάκαμψης και αναδιάρθρωσης της οικονομίας, ειδικά της πραγματικής παραγωγικής οικονομίας και του ιδιωτικού τομέα, όχι απλά ένα τιμωρητικό πακέτο λιτότητας άδικα επιμερισμένο ως υπήρξε μέχρι σήμερα το πρώτο, μαζί και το μεσοπρόθεσμο.

Επιπρόσθετα, ελπίζουμε τα πολιτικά κόμματα - που για μια ακόμα φορά αποδείχτηκαν ολίγιστα υπό τις παρούσες συνθήκες - να βρουν επιτέλους τρόπο συνεννόησης και υπέρβασης των αγκυλώσεών τους. Όχι τόσο τα κόμματα των πολιτικών άκρων που επιθυμούν να παραμείνουν μικρά, έχοντας το μονοπώλιο της εξωπραγματικής διαμαρτυρίας αλλά, τα λεγόμενα κόμματα εξουσίας.

Άλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η επόμενη μέρα βρίσκει τους Έλληνες σε καθεστώς συλλογικής κατάθλιψης, έχοντας εξαντλήσει τα αποθέματα ανοχής τους, και μην αντέχοντας άλλο το fast track ξεφούσκωμα χωρίς να βλέπουν έστω αμυδρά ένα φως στο τούνελ. Η επόμενη μέρα γέρνει συναισθηματικά προς το όχι σε όλα και τη στείρα άρνηση. Υπ' αυτή την έννοια η επόμενη μέρα θα είναι μια μέρα δύσκολη πολιτικά, κοινωνικά, ατομικά. Θα είναι επιρρεπής στο λαϊκισμό και εχθρική απέναντι σε δύσκολες αποφάσεις. Για να υπάρξει επόμενη μέρα, όμως, πρέπει να περάσουμε μέσα από το σταδιακό, ριζικό μετασχηματισμό της οικονομίας, της οικονομίας και της πολιτικής. Εμείς επιμένουμε εδώ και χρόνια πως το οικονομικο μοντέλο της χώρας ξόφλησε. Η κρίση απέδειξε πως το ίδιο συμβαίνει και με το πολιτικό. Ως εκ τούτου θα είναι επίσης εποχή έντονων πολιτικών και κοινωνικών διεργασιών.

Οι ωδίνες της γέννας της νέας εποχής θα είναι ανυπόφορες.

Κύριε Μάκη...το φάρμακο τελείωσε

"Εντάξει, αγορίνα μου, θα σου φέρω εγώ. Πότε θέλεις εσύ άλλο;"

"Τώρα θέλω για τους τελικούς".

"Πότε θέλεις αγόρι μου;"

"Μέσα Μαΐου"

"Ε καλά ρε παιδάκι μου, έχεις τρελαθεί; Θα σου έχω ετοιμάσει να πούμε, εντάξει. Θα σου έχω φτιάξει αγόρι μου".

Ο σπαρταριστός διάλογος του διεθνή σέντερ του Ολυμπιακού, Γιάννη Μπουρούση, ο οποίος φέρεται να παραγγέλνει ντόπα, από τον παράγοντα του ποδοσφαίρου και νονού της νύχτας Μάκη Ψωμιάδη, αποτελεί απλώς ένα μικρό ανέκδοτο μέσα στη μνημιώδη ιλλαροτραγωδία που παίζεται αυτές τις μέρες με τίτλο η "παράγκα του ελληνικού ποδοσφαίρου". Βρώμα, ντόπα, στημένα παιχνίδια, εκβιασμοί και στο φως πλέον ένα οργανωμένο εγκληματικό δίκτυο με ηγέτες κάποιους μεγαλοπαράγοντες του ποδοσφαίρου και πλοκάμια μέχρι τις φυλακές του Κορυδαλλού και πιθανώς έως την αντιεισαγγελεία του Αρείου Πάγου.

Μπροστά στα όχι και τόσο έκπληκτα μάτια των Ελλήνων πολιτών, όμως, δεν αποκαλύπτεται απλά και με τον πιο θεαματικό και ξεκαρδιστικό τρόπο η σαπίλα που έκρυβε μέσα του το ελληνικό ποδόσφαιρο όλα αυτά τα χρόνια. Αποκαλύπτεται η άλλη πλευρά της ελληνικής φούσκας. Ο κραταιός υπόκοσμος με τις αρρωστημένες πρακτικές, η λαμογιά, η απατεωνιά, το συνεχές κυνήγι της χλιδής, η λογική του ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, το σταριλίκι χωρίς ουσιαστικό υπόβαθρο, η εκτεταμένη φοροκλοπή. Ούτε ένα, ούτε δύο, αλλά 550 εκατομμύρια ευρώ φέρεται να βρέθηκαν σε λογαριασμό μεγαλοπαράγοντα που βρίσκεται στη δικογραφία για τα στημένα παιχνίδια. Όσο ακριβώς θα κόψει φέτος η κυβέρνηση από το εθνικό σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων για να πετύχει τους στόχους της δημοσιονομικής προσαρμογής. Ψάχνει κανείς για ένοχους που μας οδήγησαν στην κρίση για να τους τιμωρήσει; Νάτοι, πολλοί απ' αυτούς. Παρελαύνουν σήμερα με χειροπέδες μπροστά μας!

Το φάρμακο για την Ελλάδα πραγματικά τελείωσε. Μαζί και το πάρτι. Κάθε μέρα που περνάει η ντοπαρισμένη ανάπτυξη ξεφουσκώνει όλο και περισσότερο, δημιουργώντας έντονο πονοκέφαλο στους εθισμένους οπαδούς της. "Κύριε Μάκη... το φάρμακο τελείωσε". "Δεν μπορώ να κοιμηθώ, κύριε Μάκη". Η απεξάρτηση θα είναι οδυνηρή. Την αντέχουμε;

Εκλογές με στόχο τον πολιτικό μετασχηματισμό

Στη δημοκρατία υπάρχουν πολλά αδιέξοδα και αρκετά απ’ αυτά έχει αποφασίσει να μας τα επιδείξει λεπτομερώς η γενιά πολιτικών που έχουμε στείλει με τις ψήφους μας στη Βουλή, είτε ως κυβερνώντες και συμπολιτευόμενους, είτε ως αντιπολίτευση. Ύστερα από τις πρόσφατες εξελίξεις, το πρόβλημα της χώρας μετατράπηκε πλέον σε κυρίως πολιτικό και οι παρόντες κομματικοί σχηματισμοί που διεκδικούν με αξιώσεις την εξουσία αποδεικνύεται ότι είναι ανίκανοι να το επιλύσουν στην παρούσα μορφή τους.

Το ΠαΣοΚ και η ΝΔ ήταν και παραμένουν ετερόκλητα μείγματα στελεχών με διαφορετικές ιδεολογίες τα οποία δεν εκφράζουν άποψη για την πολιτική, αλλά κοντράρονται για την κατάκτηση της έδρας/κυβέρνησης/υπουργείου και το επακόλουθο βραβείο της διανομής δημοσίου χρήματος και προσόδων. Το μοντέλο ήταν μια χαρά όσο κατάφερνε να χρηματοδοτεί την – πολύ ακριβή – ύπαρξή του. Η οικονομική κρίση, όμως, σκληραίνει το παιχνίδι, αφαιρεί την υλική βάση αναπαραγωγής και κυριαρχίας του συγκεκριμένου μοντέλου, και σε συνδυασμό με την παντελή απουσία στιβαρού και υπεύθυνου πολιτικού λόγου των κομμάτων οδηγεί τους πολίτες σε απελπισία και απολίτικες εκρήξεις και την κοινωνία σε αποσταθεροποίηση.

Επιπρόσθετα, η ανάγκη για ριζική αναδιάρθρωση της οικονομίας με σκοπό την αποφυγή της χρεοκοπίας και τη δημιουργία ενός νέου αναπτυξιακού προτύπου προκαλεί μια νέα και αναγκαία διαίρεση του πολιτικού κόσμου και των απόψεων του λαού. Υπάρχει μια μερίδα Ελλήνων (πολιτών και πολιτικών) που θέλει να πληρωθεί το βαρύ κόστος παραμονής στον Ευρωπαϊκό πυρήνα, να περιοριστεί το πελατειακό κράτος δίνοντας τη θέση του σ' ένα επιτελικό κράτος και να απελευθερωθεί περισσότερο η αγορά και η υγιής επιχειρηματικότητα. Υπάρχει μια άλλη μερίδα που επιμένει στην έντονη κρατική παρέμβαση στην οικονομία, όχι γιατί το πιστεύει ιδεολογικά, αλλά πρωτίστως συμφεροντολογικά, γιατί έτσι εξασφαλίζονται πρόσοδοι σε αεριτζίδικα εισοδήματα και υπερεξουσίες. Εμείς, ως G700, έχουμε σαφή θέση υπέρ του πρώτου, αλλά η πλειοψηφία του λαού μπορεί να έχει άλλη άποψη. Και η άποψη αυτή πρέπει να εκφραστεί δημοκρατικά και να αποτελέσει οδηγό των μελλοντικών πολιτικών εξελίξεων.

Η απογοήτευση που ακολούθησε την τηλεφωνική φάρσα μεταξύ των αρχοντόπαιδων συμφοιτητών έδειξε μεγαλειωδώς πώς το πολιτικό προσωπικό ακόμα και σε επίπεδο κορυφής αδυνατεί να ιεραρχήσει σωστά τις πολιτικές προτεραιότητες που θέτει για να εξυπηρετήσει το μέλλον της χώρας. Έχοντας χάσει τον μπούσουλα των αρχών που το συγκροτούν, το πολιτικό μας σύστημα χρειάζεται επειγόντως format. Πώς, όμως, θα γίνει αυτό;

Απαιτείται ο επαναπροσδιορισμός του περιεχομένου των πολιτικών χώρων. Κι αυτό δεν μπορεί να γίνει μέσα από το υπεραπλουστευτικό δίλημμα ενός δημοψηφίσματος ως πρότεινε σήμερα από το βήμα της Βουλής ο Πρωθυπουργός. Εδώ που μας έφεραν οι ερασιτεχνικοί πολιτικοί χειρισμοί της κυβέρνησης, αθροιζόμενοι με την ανεύθυνη δημοσκοπική πολιτική της ΝΔ το διακύβευμα αυτό πρέπει να τεθεί στο λαό μέσα από εκλογές.

Ο ΓΑΠ, με τις κινήσεις τακτικής στην εσωτερική πολιτική σκακιέρα εξάντλησε γρήγορα το πολιτικό κεφάλαιο που του έδωσε η ευρεία νίκη στις εκλογές, και με τον προχτεσινό του ανασχηματισμό απλά ξαναμοίρασε εξουσία στις ενδοΠαΣοΚικές βαρονίες. Μακάρι το νέο σχήμα να αποδειχτεί αποτελεσματικό τόσο στο μέτωπο της οικονομικής αντιμετώπισης της κρίσης, όσο και στην πολιτική και κοινωνική διαχείρισή της. Επειδή όμως ένα τέτοιο εγχείρημα είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιτευχθεί δεδομένου ότι οι αντικειμενικές οικονομικές παράμετροι του προγράμματος παραμένουν οι ίδιες, καλό θα ήταν ο ΓΑΠ αντί να επιχειρεί ασκήσεις συμμετοχικής δημοκρατίας εν μέσω κρίσης, να πετύχει την καταβολή της πέμπτης δόσης και να ψηφίσει το Μεσοπρόθεσμο προκειμένου να έχει το χρόνο να διεξάγει σύντομα εκλογές. Οι Ευρωπαίοι εταίροι θα του δώσουν το απαιτούμενο τρίμηνο καθώς έχουν καταλάβει και εκείνοι την κοινωνική ένταση που βράζει στην Ελλάδα. Ο δε Σαμαράς καλό είναι να προετοιμαστεί, γρηγορότερα απ' ότι θα το περιμένε και θα το ήθελε, να κατέβει για πρώτη φορά ως Νέα Δημοκρατία στο λαό και να εξετάσει τι απίδια πιάνει ο σάκος του νεο- λαϊκισμού.

Ο πολιτικός κόσμος είναι καιρός να αντιληφθεί και να εκθέσει τα υπέρ και τα κατά της κάθε επιλογής στο λαό. Ξέρουμε ότι, πλην εξαιρέσεων, αδυνατεί να το κάνει. Ο λαός όμως, ας πάρει, επιτέλους κι αυτός, την ευθύνη της ενημέρωσής του! Να απαιτήσει και να μάθει από τους υποψήφιους βουλευτές του τα πραγματικά στοιχεία, τις διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας, το όφελος και, επιτέλους, το κόστος της όποιας επιλογής και να πάρει εκλογικά την απόφαση για το πού θα πάει η χώρα.

Οι εκλογές απαιτούν τόλμη από πολίτες και πολιτικούς καθώς ενδέχεται να αποτελέσουν μια μακρά και οδυνηρή διαδικασία. Είναι πιθανό οι εκλογές να μην δώσουν τη μαγική λύση της αυτοδύναμης κυβέρνησης και τα κόμματα μάλλον δεν θα καταφέρουν να συνεννοηθούν καθώς δυσκολεύονται πολύ με τις τηλεφωνικές επικοινωνίες, όπως φάνηκε πριν λίγες μέρες.

Το σύστημά μας όμως είναι, ακόμα, κοινοβουλευτικό. Η Βουλή που θα προκύψει, μιας κι η παρούσα είναι πολιτικά ανάπηρη, θα έχει τη λαϊκή εμπιστοσύνη για να πάει τη χώρα παραπέρα. Η κυβέρνηση που θα βγάλει η Βουλή προφανώς θα αντικατοπτρίσει τον πολιτικό συσχετισμό αλλά, όχι στον επίπλαστο άξονα ΠαΣοΚ – ΝΔ, αλλά στον ουσιωδέστερο άξονα που περιγράφουμε πιο πάνω. Οι τότε εκλεγμένοι βουλευτές θα χρειαστεί να επανατοποθετηθούν έξω από τις κομματικές τους στέγες ανασυγκροτώντας νέες γύρω από σαφέστερους πολιτικούς στόχους και διατηρώντας την πρωτοβουλία των κινήσεων πριν αυτές περάσουν στα χέρια της κοινωνικής μηχανικής και φέρουν την απώλεια όλων των πραγματικών δημοκρατικών και υλικών κεκτημένων της μεταπολίτευσης που η πτώχευση θα επιφέρει.

Τα νέα, απαλλαγμένα από βαρίδια και ιδεολογήματα της προ-κρίσης εποχής, κόμματα εξουσίας θα είναι οι μόνοι φορείς που θα μπορούν να οδηγήσουν σε μια νέα πολιτική και κοινωνική σταθερότητα απαραίτητη για να πάμε παρακάτω. Είναι, μάλλον, δεδομένο πως ο τρίτος πόλος που από κοινού συγκροτούν τα πολιτικά άκρα θα παραμείνει ούτως ή άλλως στο παιχνίδι αλλά, προϊόντος του χρόνου θα αποδυναμωθεί και πιθανώς θα απορροφηθεί από τα νέα σχήματα όπως συνέβη και στις περιόδους της πολιτικής σταθερότητας του παρελθόντος.

Το παρών πολιτικό σκηνικό, όπως προέκυψε από τις τελευταίες εκλογές της Μεταπολίτευσης το 2009, έπαιξε την τελευταία πράξη του δράματος με μέτριες ερμηνείες σε μια τηλεφωνική φάρσα. Θα τελειώσει την καριέρα του με ήπιο τρόπο δίνοντας ομαλά τόπο σε μια διάδοχη κατάσταση ή θα ωθήσει τη χώρα σε αστάθεια παρασύροντάς την στην πτώση του; Εκλογές λοιπόν σύντομα με στόχο τον πολιτικό μετασχηματισμό. Είναι το μόνο πράγμα που μπορεί να μας οδηγήσει παρακάτω.

Το μανιφέστο της αγανάκτησης

Είμαστε αγανακτισμένοι.

Γιατί απ’ το 2007 που προειδοποιούσαμε ότι η Ελλάδα κινδυνεύει να καταλήξει σε δουλοπαροικία του χρέους κανείς δεν μας άκουγε. Πολιτικό σύστημα και πολίτες, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, πορεύτηκαν στη λογική του “λεφτά υπάρχουν”. Ουδείς απ’ αυτούς που τώρα κόπτονται για το χρέος έβγαινε τότε να αναδείξει τον ολισθηρό δρόμο της υπερχρέωσης. Οι ισχυρότερα οργανωμένοι πολίτες-πελάτες είχαν πάντα δίκιο σε ότι κι αν ζητούσαν. Οι πολιτικοί-πολιτικάντηδες έχτιζαν καριέρες μοιράζοντας στους ημέτερους τα λεφτά των μελλοντικών γενεών, υποθηκεύοντας όμως καθημερινά το μέλλον της χώρας.

Είμαστε αγανακτισμένοι. Γιατί τα Μέσα Μαζικής Εξημέρωσης που τόσο εύκολα ποντάρουν στο κίνημα των αγανακτισμένων πολιτών, υπήρξαν πρωτεργάτες της υπερχρέωσης. Τόσο με το δημοκοπικό περιεχόμενο των εκπομπών τους και την προπαγάνδα που έκαναν υπέρ των χυδαίων δημαγωγών της πολιτικής, όσο και την κρατικοδίαιτη συμπεριφορά τους, ζώντας από την κρατική διαφήμιση που μοίραζε η διαπλοκή και οι εκβιασμοί της, επιβιώνοντας από τη μη πληρωμή φόρων και εισφορών.

Είμαστε αγανακτισμένοι. Γιατί θυμόμαστε ακόμη την προσπάθειά μας να πείσουμε τηλεσχολιαστές και δημοσιογράφους, όλους αυτούς που ξαφνικά σήμερα κόπτονται για το καλό της χώρας, για το τι διακυβεύεται για τη νέα γενιά και εκείνοι απλά μας αντιμετώπιζαν όπως οι ιθαγενείς τα καθρεφτάκια. Όταν μιλούσαμε για χρέος, ελλείμματα, αγορά εργασίας, ασφαλιστικό, παραγωγικό μοντέλο, περιβάλλον και δημόσια αγαθά εκείνοι μας ρωτούσαν όλο "λύπη": μα καλά, πώς ζείτε με 700ευρώ;

Είμαστε αγανακτισμένοι. Γιατί τώρα που ξέσπασε η κρίση χρέους, τώρα που ήρθε η ώρα να πληρωθούν τα “δάνεια από το μέλλον”, το πολιτικό σύστημα εξακολουθεί να ασχολείται με τις δημοσκοπήσεις της εβδομάδας. Αντί να αποδεχτεί την εμπόλεμη κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε, να αναλάβει τις ευθύνες του και σύσσωμο να ενεργήσει ώστε να βγούμε από την κρίση, επιχειρεί να διασωθεί κάνοντας μικροπολιτική και περισώζοντας ό,τι μπορεί απ’ το πελατειακό τερατούργημα της μεταπολίτευσης.

Είμαστε αγανακτισμένοι. Γιατί μαζί με το πολιτικό σύστημα που δίνει μάχες οπισθοφυλακής, οι αργυρώνητοι τραπεζίτες, βασικοί συνένοχοι στην παγκόσμια κρίση χρέους, δεν θέλουν να αναλάβουν το κόστος της αλλαγής που τους αναλογεί. Με νύχια και με δόντια επιχειρούν να περισώσουν τα εθνικά τους περίπτερα νομίζοντας κι αυτοί σαν τους πολιτικούς ότι το τέλος της καταιγίδας θα τους βρει να στέκονται ακόμα όρθιοι και νικητές.

Είμαστε αγανακτισμένοι. Γιατί έχει φθαρεί πλέον ανεπανόρθωτα το ελληνικό brand name. Γίναμε οι διεφθαρμένοι και τεμπέληδες Έλληνες. Όλοι οι εργαζόμενοι που δουλεύαμε απλήρωτες υπερωρίες, σε ανασφάλιστες δουλειές, κολλήσαμε τη ρετσινιά επειδή επιτρέψαμε σε πολλούς συμπολίτες μας να τεμπελιάζουν οχυρωμένοι πίσω από το βόλεμά τους. Αφήσαμε την πολιτική ηγεσία να μας διασύρει για να καλύψει τα δικά της κενά και τώρα χρειάζεται να ξαναπείσουμε τους υπόλοιπους Ευρωπαίους ότι δεν είμαστε ελέφαντες.

Είμαστε αγανακτισμένοι. Γιατί τη νύφη καλείται να πληρώσει για μία ακόμη φορά η νέα γενιά και ο ιδιωτικός τομέας της οικονομίας. Με μειώσεις μισθών, απολύσεις, ανεργία, εκτεταμένη ανασφάλεια και έλλειμμα προοπτικής. Ο κρατικός καπιταλισμός ανθίσταται τη στιγμή που αυτός έπρεπε να είναι ο κεντρικός αποδέκτης των μέτρων εξυγίανσης και περιστολής. Με απολύσεις του πλεονάζοντος προσωπικού στο Δημόσιο και αποκρατικοποιήσεις για να δημιουργηθεί επιτέλους πρωτογενές πλεόνασμα, να αποκτήσουμε έτσι ισχύ έναντι των δανειστών μας, και να ανασάνει επιτέλους η παραγωγική οικονομία από φόρους και έκτακτες εισφορές.

Είμαστε αγανακτισμένοι. Γιατί οι δυνάμεις της αλλαγής είναι περιορισμένες, κατακερματισμένες και χωρίς φωνή. Στην κοινωνία ενεργοποιούνται τα πλέον συντηρητικά αντανακλαστικά. Ένας αμυντικός ψευτοπατριωτισμός με κύριο αίτημα τη στάση πληρωμών και την τιμωρία των ενόχων και εκφραστές τα πάσης φύσεως ραμολιμέντα της μεταπολίτευσης. Όσους ποντάρουν στην “επιστροφή στη δραχμούλα” και οραματίζονται την πλήρη εξαγορά της πτωχευμένης Ελλάδας με τις καταθέσεις που “πέταξαν” το τελευταίο δωδεκάμηνο...

Τα πραγματικά ζητούμενα, όμως, είναι ο δημοσιονομικός ορθολογισμός, το άνοιγμα των αγορών εργασίας στους παραδοσιακούς outsiders του σάπιου συστήματος που μας χρέωσε δηλαδή τους νέους, τις γυναίκες και τους μετανάστες, η μετατροπή του κράτους από δεσμοφύλακα και τρόφιμο της πραγματικής οικονομίας σε αποτελεσματική κι ευέλικτη διοικητική μηχανή και η δημιουργία ενός βιώσιμου παραγωγικού προτύπου με έμφαση στην παραγωγή και την εξωστρέφεια και εκφραστές τους νέους εργάτες γνώσης.

Είμαστε αγανακτισμένοι. Γιατί η Κυβέρνηση σέρνεται και καθυστερεί να πάρει αποφάσεις. Δεν διαπραγματεύεται με στρατηγικό στόχο και δεν εμπνέει στην κοινωνία αίσθημα ασφάλειας και εμπιστοσύνη. Στήνει σκηνικά τρόμου με σκοπό να δικαιολογήσει αυτονόητα μέτρα ενάντια στο πλαδαρό πελατειακό κράτος και, επιχειρώντας ανανέωση της εντολής της μέσα από επικοινωνιακά δημοψηφίσματα, επιτείνει και διαιωνίζει την κρίση.

Είμαστε αγανακτισμένοι. Ναι είμαστε. Δεν είμαστε όμως απαισιόδοξοι. Ούτε παραιτούμαστε από το φυσικό μας δικαίωμά να διαμορφώσουμε το μέλλον μας σ' αυτή τη χώρα. Εκτιμούμε ότι το τέλος της κρίσης θα μας βρει νικητές. Το καθεστώς που στήθηκε μεταπολιτευτικά καταρρέει χάνοντας την υλική βάση στην οποία στηρίχτηκε παραδοσιακά. Οι ταμπέλες των βασικών θεσμών, κόμματα, μίντια, συνδικάτα, μπορεί να μην αλλάξουν, το περιεχόμενο τους όμως θα υποστεί δραστική αλλαγή. Είναι ζήτημα χρόνου.

Τολμήστε!

Κείμενο 32 Προσωπικοτήτων των Γραμμάτων, της Τέχνης και των Επιστημών*

Θέλουμε να εκφράσουμε με τον πιο σαφή τρόπο την αγωνία μας για τη δραματική κατάσταση του τόπου. Η ισότιμη ένταξή μας στην Ευρώπη, αναγκαία για την επιβίωση της Ελλάδας ως σύγχρονης προηγμένης χώρας, αλλά και οι σημαντικές πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές κατακτήσεις που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της, απειλούνται σήμερα σοβαρά.

Ως υπεύθυνοι πολίτες νοιώθουμε την ανάγκη να μιλήσουμε, καθώς οι φωνές του λαϊκισμού και της ανευθυνότητας κυριαρχούν στο δημόσιο λόγο, κρύβοντας από τους περισσότερους Έλληνες τη σοβαρότητα της κατάστασης και προτείνοντας λύσεις καταστροφικές, ανεδαφικές ή εξωπραγματικές σε στιγμή κρίσης.

Απευθύνουμε έκκληση σε όλες τις πολιτικές δυνάμεις του τόπου, σε όποια θέση και αν βρίσκονται: στον πρωθυπουργό, την κυβέρνηση και τους βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος, αλλά και τον αρχηγό και τους βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης και τους αρχηγούς και τους βουλευτές των άλλων κομμάτων. Τους καλούμε όλους να αλλάξουν νοοτροπία, να παραμερίσουν τις ιδιοτέλειες, τις προσχηματικές αντιμαχίες, εσωκομματικές και εξωκομματικές, τους υπολογισμούς, τους συμψηφισμούς, καθώς και τις αγκυλωμένες στο παρελθόν ιδεολογικές και πολιτικές περιχαρακώσεις και να αναλάβουν επιτέλους στο ακέραιο τις ευθύνες τους. Τους ζητούμε να μιλήσουν με ειλικρίνεια στους Έλληνες πολίτες για τους κινδύνους που απειλούν τη χώρα, για τον αγώνα και τις θυσίες που απαιτεί η σωτηρία και η ανάκτηση της αξιοπρέπειάς της, και να εργαστούν σκληρά και συστηματικά για τη νέα στροφή.

Ο τόπος χρειάζεται μια ηγεσία ευθύνης και εθνικής ανασυγκρότησης που, σε συνεργασία με τους ευρωπαίους εταίρους μας, θα κάνει τα απαραίτητα για τη σωτηρία. Η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο και μόνο συντονισμένες ενέργειες, βασισμένες σε ένα νέο πνεύμα ομοψυχίας, μπορούν να αποτρέψουν πλέον την καταστροφή.

Όσοι αγνοούν προκλητικά τα σημεία των καιρών και, επιδεικνύοντας ασυγχώρητη ιδιοτέλεια, επιμένουν να επενδύουν στην κατάρρευση με οδηγό το δικό τους προσωπικό ή κομματικό συμφέρον, θα χρεωθούν στο ακέραιο την καταστροφή της χώρας.

Υπάρχει ακόμη καιρός να σωθούμε, αν αυτοί που εκπροσωπούν τον λαό και παίρνουν τις αποφάσεις για λογαριασμό του, όπου κι αν βρίσκονται, είτε στην κυβέρνηση είτε στην αντιπολίτευση, είτε σε άλλους συλλογικούς φορείς ή όργανα, τολμήσουν να κάνουν το καθήκον τους.

Οι κατακτήσεις της σημερινής Ελλάδας στηρίχθηκαν σε κόπους και θυσίες γενεών. Δεν έχουμε δικαίωμα, πολιτικοί και πολίτες, να τις εγκαταλείψουμε ούτε να αφήσουμε κανέναν να τις καταστρέψει. Δεν έχουμε δικαίωμα να υποθηκεύσουμε το μέλλον και τα όνειρα των νέων και των επερχόμενων γενεών.


*Ο Νίκος Αλιβιζάτος είναι συνταγματολόγος· ο Νάσος Βαγενάς είναι κριτικός λογοτεχνίας· ο Θανάσης Βαλτινός είναι συγγραφέας· ο Γιάννης Βούλγαρης είναι πολιτικός επιστήμονας· ο Γιώργης Γιατρομανωλάκης είναι κλασικός φιλόλογος· ο 'Αγγελος Δεληβοριάς είναι αρχαιολόγος· ο Γιώργος Δερτιλής είναι πολιτικός επιστήμονας· η Κική Δημουλά είναι ποιήτρια· ο Απόστολος Δοξιάδης είναι μαθηματικός και συγγραφέας· ο Αρίστος Δοξιάδης είναι οικονομολόγος· ο Τάκης Θεοδωρόπουλος είναι συγγραφέας· η Αθηνά Κακούρη είναι συγγραφέας· ο Ορέστης Καλογήρου είναι φυσικός· ο Στάθης Καλύβας είναι πολιτικός επιστήμονας· η Βάσω Κιντή είναι φιλόσοφος· ο Μένης Κουμανταρέας είναι συγγραφέας· ο Γιάννης Κουνέλης είναι ζωγράφος· ο Ανδρέας Κούρκουλας είναι αρχιτέκτονας· ο Πέτρος Μάρκαρης είναι συγγραφέας· ο Νίκος Μουζέλης είναι κοινωνιολόγος· ο Χαράλαμπος Μ. Μουτσόπουλος είναι ιατρός· ο Τάσος Μπουλμέτης είναι σκηνοθέτης· ο Γιώργος Παγουλάτος είναι πολιτικός επιστήμονας· ο Βασίλης Παπαβασιλείου είναι ηθοποιός και σκηνοθέτης· ο Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου είναι εικαστικός· ο Διονύσης Σαββόπουλος είναι μουσικοσυνθέτης και στιχουργός· ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης είναι συγγραφέας· ο Παύλος Σούρλας είναι νομικός· ο Γιάννης Στουρνάρας είναι οικονομολόγος· ο Σταύρος Τσακυράκης είναι συνταγματολόγος· ο Χαρίδημος Τσούκας είναι καθηγητής οργανωσιακής θεωρίας · ο Αλέκος Φασιανός είναι εικαστικός.