Οι εκλογές τον Σεπτέμβριο δεν έχουν πολιτικό περιεχόμενο

Στις 1 Ιουλίου 2007 από τη μόνιμη στήλη του στην εφημερίδα Καθημερινή ο δημοσιογράφος Αντώνης Καρκαγιάννης έγραφε:

"Ισως ο πρωθυπουργός, ο κ. Κώστας Καραμανλής, θα πρέπει να σκεφθεί στα σοβαρά και να αποφασίσει τη διενέργεια των εκλογών με τη λήξη της συνταγματικής προθεσμίας, τον Μάρτιο του 2008. Και αφού το αποφασίσει, με λόγια και με πράξεις, να πείσει πρώτα τους υπουργούς του και το διάσπαρτο στη διοίκηση κομματικό προσωπικό, έπειτα τους πολιτικούς αντιπάλους και, τέλος, τον λαό, ότι η απόφασή του είναι σταθερή και οριστική. Για πολλούς λόγους, ο ίδιος και οι ψηφοφόροι έχουν ανάγκη κάποιας εύλογης προθεσμίας, πριν από τις εκλογές.

Μετά τα τελευταία γεγονότα (γεγονότα θεωρούμε την καταπόνηση και τη δυσφορία από τον καύσωνα, που μπορεί να επαναληφθεί, την ασυγχώρητη ανεπάρκεια της ΔΕΗ, την ανετοιμότητα του κρατικού μηχανισμού σε έκτακτες περιστάσεις και, τέλος, τις φωτιές, που μας βύθισαν όλους στη θλίψη), έπειτα από όλα αυτά, ο Σεπτέμβριος του 2007 δεν φαίνεται κατάλληλη περίοδος για τη διενέργεια ήρεμων και γόνιμων εκλογών.

Το κριτήριο δεν είναι αν θα χάσει το ένα από τα δύο κόμματα, τα επιλεγόμενα και «εξουσίας» και θα κερδίσει το άλλο. Θα έλεγα μάλιστα το ακριβώς αντίθετο: ότι για μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης, αν θα χάσει το ένα και κερδίσει το άλλο, γίνεται συνεχώς και πιο αδιάφορο και αντιμετωπίζει τις επερχόμενες εκλογές σαν «μια από τα ίδια». Αυτό ισχύει περισσότερο για το ΠΑΣΟΚ, που μόνο από πολιτική αμηχανία κρύβεται πίσω από το σύνθημα «εκλογές τώρα».

Μέσα σε αυτό το κλίμα της κουρασμένης αδιαφορίας, το μόνο που μπορούμε να περιμένουμε από τις πρόωρες εκλογές είναι να μετακινηθεί ένα μικρό τμήμα ψηφοφόρων προς τη μία ή την αντίθετη κατεύθυνση και να διαμορφώσει αυτό το μικρό τμήμα τη «νέα πλειοψηφία», οπωσδήποτε ασθενέστερη από την προηγούμενη και κυρίως χωρίς πολιτικό μήνυμα. (Η προηγούμενη πλειοψηφία ήταν κατάφορτη πολιτικού μηνύματος, το οποίο οι διαχειριστές του γρήγορα το ξέχασαν και πήγε χαμένο).

Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, η Ν.Δ. και η πλειοψηφία της δεν φαίνεται ότι θα διακινδυνεύσουν στις επόμενες εκλογές, οποτεδήποτε και αν διενεργηθούν, τον προσεχή Σεπτέμβριο ή τον Μάρτιο του 2008. Αλλά αυτό είναι το πολιτικό ζητούμενο στις σημερινές περιστάσεις; Την υπεροχή της, μικρή πλέον, η Ν.Δ. δεν την οφείλει στο δικό της έργο και την ιδιαίτερη πολιτική της φυσιογνωμία (η συνήθως πολιτική αντιπαράθεση με το ΠΑΣΟΚ είναι για το ποιο κόμμα, ως κυβέρνηση, διέπραξε τα περισσότερα λάθη ή ασχημίες!). Η Ν.Δ. οφείλει την υπεροχή της στη σχεδόν παντελή έλλειψη αντιπολιτευτικού λόγου από την πλευρά του ΠΑΣΟΚ και την απουσία πειστικής εναλλακτικής πρότασης εξουσίας. Συνεπώς, η εκλογική αντιπαράθεση αυτή την περίοδο εκ των πραγμάτων στερείται πολιτικού αντικειμένου, στερείται νέου πολιτικού μηνύματος και μοιραία θα εξαντληθεί σε μετωπική οξύτητα και σε αμοιβαίες ύβρεις ή σε αμοιβαία καταμέτρηση λαθών και ασχημιών. Ολα γνωστά από το παρελθόν και βαρετά πλέον, σε μεγάλη μερίδα του πληθυσμού.

Στον πρωθυπουργό προσωποποιείται η πολιτική δύναμη και η θέληση της Ν.Δ., αλλά και η προσδοκία όλων των πολιτών ότι θα αναλάβει πρωτοβουλίες που θα ανοίξουν νέους δρόμους και θα αναδείξει το ήθος και το ύφος της νέας διακυβέρνησης. Σ’ αυτόν ανήκει το προνόμιο της πρωτοβουλίας.

Μέχρι τώρα γνωρίσαμε τη διακυβέρνηση που προσπαθεί να μας πείσει ότι απλώς είναι καλύτερη από τη διακυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Και αν πράγματι συμβαίνει δεν μας αφορά, το κέρδος είναι ασήμαντο. Μας ενδιαφέρει να γνωρίσουμε τη «νέα διακυβέρνηση» που θα μας ξεκολλήσει από το παρελθόν και θα ανοίξει δρόμους για το μέλλον. Το χρονικό διάστημα ώς τον Μάρτιο είναι αρκετό για να ανασυντάξει ο πρωθυπουργός τις δυνάμεις του και να αναπτύξει τις πρωτοβουλίες του, ώστε οι εκλογές να μην είναι «μία από τα ίδια», αλλά να αποκτήσουν πολιτικό περιεχόμενο και πολιτικό μήνυμα.

Αλήθεια τι είναι δυνατό να συμβεί αν στις επόμενες εκλογές η Ν.Δ. διατηρήσει την πλειοψηφία (που είναι και το πιθανότερο) αλλά με μικρή διαφορά ψήφων και εδρών στο κοινοβούλιο; Οι εκλογολόγοι και οι δημοσκοπήσεις όχι μόνο δεν το αποκλείουν, αλλά το θεωρούν και πολύ πιθανό. Το πώς θα κυβερνήσει σε μια τέτοια περίπτωση ασφαλώς θα το σκέφτεται ο κ. Κ. Καραμανλής και θα έχει καταστρώσει τα σχέδιά του. Εμείς οι άλλοι προσπαθούμε να διερευνήσουμε τις επιλογές που από τα πράγματα διαγράφονται.

Η πρώτη διαγραφόμενη επιλογή είναι να προσπαθήσει να κυβερνήσει τη χώρα έστω με μικρή κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Η κοινοβουλευτική ιστορία γνώρισε τέτοιες ανάλογες περιπτώσεις. Γνώρισε ακόμα και αποδοτικές κυβερνήσεις μειοψηφίας. Αυτές οι περιπτώσεις εκτός από την ενότητα και την ομοψυχία της κυβερνητικής παράταξης προϋποθέτουν και κυβερνητικό πρόγραμμα ευρύτερα αποδεκτό από τον πολιτικό κόσμο και από συμπαγείς μερίδες της κοινής γνώμης. Προϋποθέτει ακόμη σταθερή, ικανή και ακομμάτιστη δημόσια διοίκηση, που δυστυχώς μας λείπει διαχρονικά. Τέλος, προϋποθέτει ήρεμο πολιτικό βίο χωρίς οξύτητες και ανταγωνισμούς σε καταγγελίες. Και αυτό το στοιχείο μας λείπει, αντιθέτως καλλιεργείται συστηματικά, όχι η ουσιώδης πολιτική διαφορά, αλλά η ρητορική πολιτική οξύτητα. Με τις σημερινές συνθήκες το οποιοδήποτε κυβερνητικό πρόγραμμα θα είναι αιχμάλωτο των διαθέσεων, των φιλοδοξιών και των προσωπικών επιδιώξεων του κάθε βουλευτή. Το χειρότερο, θα το σφυροκοπεί καθημερινά η αντιπολίτευση στην προσπάθειά της να εισπράξει τη δυσαρέσκεια που αναπότρεπτα συνοδεύει κάθε κυβερνητικό πρόγραμμα, ιδιαίτερα εκείνο που θα επιχειρήσει τομές και ρήξεις, από το οποίο έχει ανάγκη η χώρα.

Δεύτερη επιλογή είναι η «μεγάλη συμμαχία», η συγκυβέρνηση ή οποιασδήποτε άλλης μορφής συνεργασία μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, ο κ. Γ. Παπανδρέου, σε σημερινή του συνέντευξη προς την «Κ» την αποκλείει. Είναι φυσικό και αναμενόμενο σε εποχή που οι «αρχηγοί» προσπαθούν να πετύχουν τη μεγαλύτερη συσπείρωση των κομμάτων τους. Ομως κανείς δεν ξέρει ποιες πολιτικές ανάγκες είναι δυνατό να προκύψουν.

Εκείνο που είναι βέβαιο: Κανένα από τα δύο μεγάλα κόμματα δεν είναι σε θέση να επιχειρήσει τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται η χώρα (ασφαλιστικό, εργασιακό, παιδεία, υγεία, δημόσια διοίκηση κ.λπ.) χωρίς ένα νέο «πολιτικό συμβόλαιο» που θα συσπειρώσει γύρω του όσο το δυνατό περισσότερες πολιτικές δυνάμεις. Αυτό ίσως είναι και το δίδαγμα από τη μέχρι τώρα διακυβέρνηση της Ν.Δ. Ολες οι μεγάλες παρεμβάσεις έχουν πολιτικό κόστος και κανένα κόμμα δεν τις επιχειρεί όταν γνωρίζει ότι το κόστος θα το εισπράξει ως κέρδος το αντίπαλο κόμμα. Αυτή η σχέση κυρίως τροφοδοτεί και συντηρεί την πόλωση και το δικομματισμό."

Αυτά έγραφε λοιπόν ο Αντώνης Καρκαγιάννης πριν από ενάμιση περίπου μήνα. Κατά την άποψή μας οι πρόωρες εκλογές είναι "αντισυνταγματικές" και άνευ ουσιαστικού πολιτικού διακυβεύματος. Μάλιστα η συμπιεσμένη χρονικά προεκλογική περίοδος τις καθιστά και αντιδημοκρατικές. Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι οι μεταρρυθμίσεις που επικαλείται η Κυβέρνηση δεν συνιστούν επείγον ζήτημα εθνικής σημασίας, αλλά διαχρονικό κοινωνικό αίτημα και εθνική υποχρέωση της κάθε Κυβέρνησης. Οι μεταρρυθμίσεις απαιτούν διακυβέρνηση και σταθερό εκλογικό κύκλο, όχι εκλογές κάθε τρεις και λίγο. Θα επανέλθουμε.