Οι εκλογές του «Καλλικράτη»

Εδώ και αρκετές βδομάδες οι αντιπολιτευόμενες πολιτικές δυνάμεις καλλιεργούν συστηματικά τη λογική της ψήφου ενάντια στο Μνημόνιο στις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές. Οι δυνάμεις του δημοψηφίσματος για το μνημόνιο στις 7 Νοεμβρίου εκτείνονται από την παραδοσιακή Αριστερά, που από την πρώτη στιγμή τάσσεται κατά του μνημονίου, μέχρι την αξιωματική αντιπολίτευση που με τον δήθεν φερετζέ του αντι-μνημονίου επιχειρεί να συσπειρώσει εκλογικά τον χώρο της.

Και στις δύο περιπτώσεις η προσέγγιση αυτή είναι λανθασμένη. Όχι γιατί το μνημόνιο είναι κάτι το εγγενώς καλό που πρέπει να χειροκροτήσουμε, αλλά διότι οι επερχόμενες περιφερειακές και δημοτικές εκλογές είναι οι εκλογές του «Καλλικράτη» και όχι του «Μνημονίου». Σε δύο περίπου μήνες από σήμερα δεν κρίνεται η οικονομική πολιτική. Κρίνεται μία από τις μεγαλύτερες και πιο ουσιαστικές προσπάθειες αποκέντρωσης του ελληνικού κράτους. Από το προβληματικό καθεστώς αποσυγκέντρωσης αρμοδιοτήτων προς τα κάτω που υπήρξε και λειτούργησε μέχρι σήμερα, περνάμε σ’ ένα νέο μοντέλο ενδυνάμωσης των δήμων και των περιφερειών το οποίο έχει θεσμοθετηθεί, πλην όμως μένει να κριθεί στην πράξη. Η εξέλιξη αυτή, ανεξαρτήτως μνημονίου ή όχι, εκκρεμούσε να γίνει εδώ και χρόνια.

Ο «Καλλικράτης» μεταφέρει εξουσίες σε δημοτικό και περιφερειακό επίπεδο. Από τη μία δημιουργεί μεγαλύτερα μεγέθη Δήμων με περισσότερες αρμοδιότητες και διακριτικές εξουσίες, δίνοντας τη δυνατότητα στις τοπικές κοινωνίες να κάνουν πράξη το σύνθημα «σκέψου παγκόσμια δράσε τοπικά». Από την άλλη μεριά εντάσσει την Ελλάδα για πρώτη φορά με αξιώσεις στην Ευρώπη των Περιφερειών (Europe of the Regions) με ό,τι αυτό συνεπάγεται ειδικά στο κομμάτι των αναπτυξιακών προγραμμάτων και των επενδύσεων.

Επειδή οι πολίτες έχουν ταλαιπωρηθεί από την κομματικοποίηση της ατζέντας των αυτοδιοικητικών εκλογών και εν συνεχεία από την παρουσία σε θέσεις ευθύνης προσώπων, τα οποία όχι μόνο δεν έχουν σχέση με την τοπική αυτοδιοίκηση, αλλά δεν έχουν καν ατζέντα ή όραμα για την περιοχή τους, καλό θα ήταν με αφορμή τις φετινές εκλογές και το φιλόδοξο σχέδιο «Καλλικράτης», αντί για ένα κομματικό ματς μποξ, να διεξαχθεί πλέον μια συζήτηση με όρους ουσίας. Μια συζήτηση πολιτικοποιημένη στο σωστό επίπεδο και με τη σωστή δοσολογία.

Ποια η πολιτισμική και αναπτυξιακή ταυτότητα της Θεσσαλονίκης; Πώς μπορεί να προωθηθεί; Τι πόροι διατίθενται έξω από το κεντρικό κράτος για ανάπτυξη; Μπορεί το ιστορικό κέντρο της Αθήνας να αντέξει άλλο τη γκετοποίηση; Πώς μπορούν να συνεργαστούν κεντρική διοίκηση και περιφερειακή αυτοδιοίκηση; Τι σημαίνει η φράση «περιφερειάρχης ένας μικρός πρωθυπουργός» για τα δικαιώματα των τοπικών κοινωνιών; Πώς μπορούν να ξεπεραστούν λογικές «όχι στην αυλή μου» (not in my back yard) στο ζήτημα της διαχείρισης των απορριμάτων; Πώς θα χτυπηθεί η διαφθορά και η υπερχρέωση στο τοπικό επίπεδο; Πώς θα πετύχουμε την ομαλή ενσωμάτωση των μεταναστών στις τοπικές κοινωνίες; Με ποιες δράσεις μπορεί η τοπική αυτοδιοίκηση να ενισχύσει το αίσθημα ασφάλειας των πολιτών; Με ποιες πολιτικές μπορούν να απελευθερωθούν δημόσιοι χώροι. Uα υπάρξει χωροταξικός σχεδιασμός και θα δουλέψει επιτέλους η πολεοδομία χωρίς να τα παίρνει;

Προσπαθώντας να απαντήσουμε σε τέτοιου τύπου ερωτήματα, είναι βέβαιο ότι θα ανακαλύψουμε ότι ο «Καλλικράτης» έχει πολλά τρωτά σημεία και αλλά τόσα στραβά. Το σύστημα για παράδειγμα με τις αντιπεριφέρειες είναι δαιδαλώδες και δεν ανταποκρίνεται σε κάποια εμφανή λειτουργική λογική. Επίσης ο «Καλλικράτης» από τη μία περικόπτει δαπάνες, από την άλλη κοστίζει ακριβά.

Η ουσία ωστόσο είναι μία. Μόνο απαντώντας σε ερωτήματα όπως τα παραπάνω θα μπορέσουμε να κρίνουμε πιο δίκαια τους υποψηφίους όλων των κομμάτων και να δείξουμε ότι σεβόμαστε τις τοπικές κοινωνίες. Οι εκλογές του «Καλλικράτη» είναι μια καλή ευκαιρία να απαλλάξουμε την τοπική κοινωνια από την κομματική κοκορομαχία που διεξάγεται σ’ επίπεδο κεντρικής πολιτικής σκηνής.