Μετά το κούρεμα, ο συνολικός μετασχηματισμός.

Το Νοέμβριο του 2008, με αφορμή την αδυναμία της τότε Κυβέρνησης ΝΔ να εισπράξει περίπου 35 δις ευρώ βεβαιωθέντων οφειλών προς το ελληνικό δημόσιο, είχαμε επισημάνει σε σχετικό post ότι «Χρεοκοπήσαμε. Το καταλάβαμε;» Τρία χρόνια και τρεις μήνες μετά, το βράδυ της Πέμπτης 8 Μαρτίου 2012, με την επιτυχή ολοκλήρωση της διαδικασίας εθελοντικής συμμετοχής Ελλήνων και ξένων ιδιωτών στην αναδιάρθρωση του ελληνικού ομολογιακού χρέους, χρεοκοπήσαμε και επισήμως.

Η κατάληξη της χώρας στην αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους της, παρά τα καμπανάκια που ηχούσαν εδώ και χρόνια προειδοποιώντας για τον κίνδυνο χρεοκοπίας, αποτελεί αναμφίβολα μια συλλογική αποτυχία μεγίστου βεληνεκούς. Πληρώσαμε την εύκολη ανάπτυξη των τελευταίων δεκαετιών -που βασίστηκε στις γενεακές αδικίες με κύρια την υπερχρέωση-, τον εθισμό του πολιτών στην κολακεία, τη δημοκοπία και συνάμα την ανεπάρκεια του πολιτικού συστήματος να αντιδράσει έγκαιρα και αποτελεσματικά στην κρίση.

Ευτυχώς, όμως, αποφύγαμε το μοιραίο. Φτάσαμε να μοιάζουμε με Αργεντινή, δεν γίναμε όμως Αργεντινή. Δεν πιστολάραμε το χρέος. Δεν επιστρέψαμε στη δραχμή και την γεωπολιτική απομόνωση. Παρά τις φαντασιώσεις ορισμένων, αποφύγαμε να μετατραπούμε σε μαύρη τρύπα στη Βαλκανική.

Η «επιτυχία» της Πέμπτης είναι ότι χρεοκοπήσαμε «τεχνικά», «συντεταγμένα» και «ελεγχόμενα». Ουσιαστικά δεν χρεοκοπήσαμε. Πετύχαμε τη μεγαλύτερη σε έκταση εθελοντική αναδιάρθρωση χρέους που έγινε ποτέ για χώρα σ’ ολόκληρο τον πλανήτη. Το οικονομικό όφελος μεγάλο. Όπως δήλωσε και ο Πρωθυπουργός, για πρώτη φορά αφαιρούμε χρέος από τις πλάτες των πολιτών και των επόμενων γενεών. Συγκεκριμένα, το χρέος που οι Έλληνες χρωστάμε σε ιδιώτες μειώνεται αυτόματα κατά 105 δις ευρώ, ενώ η εξοικονόμηση από τόκους ανέρχεται σε 4-5 δις ευρώ ετησίως. Η μείωση αυτή του χρέους συνοδεύεται από την επιμήκυνση του χρόνου πληρωμής του εναπομείναντος ομολογιακού χρέους μέχρι το 2042 και από τη μείωση του μεσοσταθμικού επιτοκίου καπό 4,5% σε 3,3% με 3,5%. Ακόμα πιο σημαντικά η αναδιάρθρωση του χρέους συνοδεύεται από ένα χρηματοδοτικό πρόγραμμα στήριξης ύψους 130 δις ευρώ.

Αποφύγαμε λοιπόν την τύχη της Αργεντινής. Κερδίσαμε μια μεγάλη μάχη. Ακόμη όμως η έκβαση του πολέμου δεν έχει κριθεί. Νίκη θ’ αποτελέσει ο ριζικός μετασχηματισμός της ελληνικής οικονομίας, του κράτους, των θεσμών και της κοινωνίας προς το καλύτερο: το γενεακά και κοινωνικά δίκαιο, το οικονομικά αποτελεσματικό, το οικολογικά ισόρροπο, το πολιτικά δημοκρατικό και συμμετοχικό.

Η ανάπτυξη, που πολλοί τις τελευταίες μέρες ονειρεύονται εν ίδει επιστροφής στις παλιές καλές εποχές της ρεμούλας, και που πολλοί πολιτικοί πιπιλίζουν λες και θα ξεχάσουμε τις προσωπικές και συλλογικές κομματικές ευθύνες τους στο πρόσφατο παρελθόν, δεν νοείται παρά ως μια διαδικασία συνολικού, ριζικού μετασχηματισμού της χώρας.

Αυτό προϋποθέτει ότι αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις και επιλύουμε τις εκκρεμότητες σε όλα τα ανοιχτά μέτωπα.

Στο μέτωπο του ελλείμματος, πρέπει να δημιουργήσουμε την επόμενη διετία πρωτογενές πλεόνασμα για να σταθούμε στα δικά μας πόδια.

Στο κοινωνικό μέτωπο, όπου ένας στους δύο νέους ηλικίας 19 με 24 είναι άνεργος, όπου οι άνεργοι ξεπέρασαν το 1,000,000 με έναν στους πέντε Έλληνες σ’ εργάσιμη ηλικία να βρίσκεται στην ανεργία, και όπου η μεσαία τάξη συμπιέζεται από τη μείωση του εισοδήματος και τους φόρους, απαιτείται η δημιουργία ενός διχτυού ασφάλειας για τα θύματα της κρίσης κατά τη μεταβατική αυτή περίοδο. Αυτό προϋποθέτει ότι αλλάζουμε προτεραιότητες στο που και γιατί ξοδεύεται το εξαιρετικά υψηλό ποσοστό του 25% του ΑΕΠ σε κοινωνικές δαπάνες.

Στο μέτωπο των μεταρρυθμίσεων, παρά τη διεθνή πρωτιά στην εφαρμογή διαρθρωτικών αλλαγών για την ανάπτυξη, η οποία καταγράφτηκε σε πρόσφατη έρευνα του ΟΟΣΑ, η αλήθεια είναι ότι έχουμε ακόμα τεράστιο δρόμο να διανύσουμε για να εκσυγχρονίσουμε τις δομές της οικονομίας και του κράτους. Η αναδιοργάνωση της κεντρικής διοίκησης, η ριζική αλλαγή του επιχειρηματικού περιβάλλοντος (ακόμα εκκρεμεί το πολυνομοσχέδιο Ελλάδα Φιλική προς τις Επιχειρήσεις), η αναδιάρθρωση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, η δεύτερη φάση μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού συστήματος, η ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης στην υγεία, είναι μερικές μόνο από τις βασικές αλλαγές που θα υλοποιηθούν από αύριο και τα επόμενα δύο χρόνια.

Στο αμιγώς αναπτυξιακό μέτωπο, όπου η ύφεση το 2011 έφτασε το 7%, χρειάζεται να υποστηριχθεί η αναθέρμανση της πραγματικής οικονομίας. Αυτή προϋποθέτει ότι:

- Ενισχύεται και διασφαλίζεται η ρευστότητα προς την πραγματική οικονομία μέσω της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, της παροχής κινήτρων για επαναπατρισμό καταθέσεων και της επιτάχυνσης των διαδικασιών δημιουργίας μιας δημόσιας επενδυτικής τράπεζας στο πρότυπο της γερμανικής KfW σε διασύνδεση με το ΕΣΠΑ και σκοπό την οικονομική ανοικοδόμηση σε συνθήκες αποκλεισμού από τις αγορές.

- Αξιοποιείται η δημόσια περιουσία και προχωράει το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων ως βασικός τρόπος αναδιάρθρωσης του ευρύτερου δημόσιου τομέα και αιχμή στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων.

- Ψηφίζεται η δέσμη κινήτρων προσέλκυσης Άμεσων Ξένων Επενδύσεων στο πλαίσιο του Πολυνομοσχεδίου για μια Ελλάδα Φιλική προς τις Επιχειρήσεις και επιταχύνεται η εφαρμογή της νομοθεσίας για το Fast Track.

- Συνεχίζεται η πολιτική εξωστρέφειας, διεθνοποίησης των ελληνικών επιχειρήσεων και δίνεται έμφαση και στην υποκατάσταση εισαγωγών.

- Οργανώνεται μια ευρωπαϊκή αναπτυξιακή πρωτοβουλία πέρα και έξω από τα συμβατικά πλαίσια του ΕΣΠΑ και της ΕΤΕΠ, με project bonds, ένα Αναπτυξιακό Ταμείο και διμερείς διακρατικές αναπτυξιακές και επενδυτικές πρωτοβουλίες.

Τέλος, στο θεσμικό-πολιτικό επίπεδο, όπου βασιλεύει ακόμα ο παλιός εκλογικός νόμος, οι παλιοί θεσμοί, τα παλιά κόμματα με το παλιό πολιτικό προσωπικό, απαιτείται μια σε βάθος επαναθέσμιση της πολιτείας και του εκλογικού συστήματος σε συνδυασμό με μια πολιτική ανανέωση κι έναν ριζικό πολιτικό μετασχηματισμό. Από τη μία πρέπει να στοχεύσουμε στην εμβάθυνση της δημοκρατίας, από την άλλη πρέπει να ξεφύγουμε από την εναλλαγή ρόλων ανάμεσα σε κυβέρνηση και αντιπολίτευση. Χρειάζεται συνεπώς να επαναπροσδιοριστούν οι πολιτικοί χώροι και σε ότι μας αφορά να τεθούν τα θεμέλια μιας νέας πολιτικής πρότασης με βαθιά ριζωμένο τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό και δέσμευση για συγκεκριμένο έργο βάση προγράμματος.

Τελικά, η ανάπτυξη που τόσο πολύ οι γνωστοί άγνωστοι των μίντια και της πολιτικής προτάσσουν μετά το κούρεμα, δεν είναι απλά η επιστροφή στο παρελθόν της ανεξέλεγκτης κατανάλωσης και της επιβίωσης του παρασιτισμού και της εσωστρέφειας. Είναι ο συνολικός μετασχηματισμός της Ελλάδας σε μια οικονομία εξωστρεφή και παραγωγική με ατμομηχανή τον αποδοτικό ιδιωτικό τομέα, σε μια κοινωνία ενισχυμένης συνοχής και γενεακής δικαιοσύνης, ένα κράτος με τεκμήριο αποτελεσματικότητας κι ένα μετά- μεταπολιτευτικό πολιτικό και θεσμικό σύστημα. Για να μην φτάσουμε ποτέ ξανά να πανηγυρίζουμε για μια χρεοκοπία. Μετά το κούρεμα, ο συνολικός μετασχηματισμός.