Wednesday, March 21, 2012

Απ' τη γενιά των 700 στο πρεκαριάτο

Είναι υπαμειβόμενοι, περιστασιακά απασχολούμενοι ή άνεργοι. Τα συμφέροντα τους δεν εκπροσωπούνται από κόμματα και συνδικάτα. Δεν είναι απλά εργαζόμενοι φτωχοί. Είναι πρωτίστως καταδικασμένοι σε έναν αδιέξοδο εργασιακό βίο, χωρίς σταθερή επαγγελματική ταυτότητα και χωρίς ευκαιρίες για εισοδηματική και επαγγελματική ανέλιξη. Είναι νέοι, γυναίκες, εθνοτικές ομάδες και μετανάστες που ζουν στο ημίφως μεταξύ παρανομίας και νομιμότητας. Όλοι τους βιώνουν την οικονομική ανασφάλεια σε όλες της τις μορφές. Ζουν σε καθεστώς επισφάλειας.

Είναι το «Πρεκαριάτο». Μια νέα, υπό διαμόρφωση κοινωνική τάξη που βρίσκεται στο τέλος της οικονομικής και κοινωνικής διαστρωμάτωσης σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες του πλανήτη.

Οι επισφαλείς δεν ανήκουν στη μεσαία τάξη. Ούτε έχουν κάποια σχέση με το παραδοσιακό προλεταριάτο και την εργατική τάξη, η οποία σε πολλές ανεπτυγμένες οικονομίες έχει εκφυλιστεί σε κλειστά κλαμπ προνομιούχων που υποστηρίζουν κεκτημένα μέσα από τη συνδικαλιστική δράση.

Στην πλειονότητά τους, οι «πρεκάριοι» απορρίπτουν τον εργατισμό και τον κρατικό πατερναλισμό της παραδοσιακής σοσιαλδημοκρατίας και των σοσιαλιστών, όπως ακριβώς απορρίπτουν τον κορπορατισμό και τον ανεξέλεγκτο καπιταλισμό καζίνο των φιλελεύθερων και συντηρητικών πολιτικών χώρων.

Αναζητάνε περισσότερη οικονομική ασφάλεια και ευκαιρίες για κοινωνική άνοδο. Απαιτούν περισσότερη ελευθερία. Χαρακτηρίζονται από ελεύθερο πνεύμα και αντισυμβατική προσέγγιση της πολιτικής και της κοινωνίας.

Το πρεκαριάτο γεννήθηκε πριν την κρίση, κατά τη διάρκεια της οικονομικής και κοινωνικής προσαρμογής στις ανάγκες της παγκοσμιοποίησης. Με το άνοιγμα των αγορών, την όξυνση του οικονομικού ανταγωνισμού με χώρες της Ασίας, την αύξηση της κινητικότητας και των μεταναστευτικών ροών, τη σταδιακή κατάτμηση και απορρύθμιση των αγορών εργασίας.

Η οικονομική κρίση έχει διογκώσει το πρεκαριάτο, καθώς μεγάλα τμήματα του πληθυσμού της μεσαίας και της εργατικής τάξης έχουν διολισθήσει σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα, ενώ η θέση όσων ήδη βρίσκονταν στο οικονομικό και κοινωνικό περιθώριο πριν το ξέσπασμα της κρίσης έχει γίνει ακόμα χειρότερη.

Το πρεκαριάτο αποτελείται από τους «αναλώσιμους» του συστήματος,

- αυτούς που βρίσκονταν στο οικονομικό και κοινωνικό περιθώριο ακόμα και στα χρόνια της επίπλαστης ευημερίας,

- αυτούς που στα χρόνια της κρίσης έγιναν τα γρήγορα, εύκολα και βολικά θύματα της προσαρμογής (νέοι, γυναίκες, μετανάστες που «εκδιώχθηκαν» από την αγορά εργασίας) αυτούς που μόνιμα βρίσκονται εκτός των τειχών του συστήματος κοινωνικής προστασίας,

- αυτούς που έχουν αφεθεί στο διάτρητο πλεον οικογενειακό δίχτυ ασφαλείας και στερούνται αυτονομίας και οποιουδήποτε σχεδίου ζωής,

- αυτούς που δεν εκπροσωπούνται από τα εργατικά συνδικάτα και είναι τελείως απροστάτευτοι απέναντι στην εργοδοτική αυθαιρεσία,

- αυτούς που δεν έχουν ισχύ για να ασκήσουν πολιτική και εκλογική επιρροή και υποεκπροσωπούνται στο πολιτικό σύστημα,

- αυτούς που βρίσκονται εκτός των επίσημων θεσμών και κινούνται συχνά στην παρανομία και στην μαύρη οικονομία.

Στον πυρήνα του πρεκαριάτου βρίσκεται η νέα γενιά της επισφάλειας, οι σημερινοί νέοι της χώρας που βιώνουν μία ιστορικά μοναδική κατάσταση κοινωνικής στασιμότητας ή/και καθόδου συγκριτικά με την προηγούμενη γενιά, στο πλαίσιο ενός πρωτοφανούς χάσματος μεταξύ ατομικών προσδοκιών και πραγματικών ευκαιριών και δυνατοτήτων στην πραγματική οικονομία.

Είναι η πρώτη γενιά της σύγχρονης ιστορίας μας που ενώ συγκεντρώνει τα περισσότερα προσόντα και τις περισσότερες δεξιότητες είναι καταδικασμένη στην ανεργία, ή όταν την αποφεύγει είναι εγκλωβισμένη σε περιστασιακές θέσεις εργασίας που σπάνια ανταποκρίνονται στα τυπικά της προσόντα, με ελάχιστα δικαιώματα και χωρίς καμία προοπτική καριέρας. Είναι η γενιά που ξεκίνησε ως γενιά των 700 ευρώ την εποχή της επίπλαστης ευημερίας και πλέον χωνεύεται μέσα στο διογκουμενο πρεκαριάτο στην εποχή της κρίσης.

Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες έρευνες ο αριθμός των εργαζομένων με ελάχιστα δικαιώματα και προοπτικές στην αγορά εργασίας (στους οποίους περιλαμβάνονται εργαζόμενοι σε πολύ μικρές επιχειρήσεις, μετανάστες αλλά και πολλοί «ψευδο-αυτοαπασχολούμενοι» που δουλεύουν με μπλοκάκια) ξεπερνά το ένα εκατομμύριο.

Αν συνοπολογιστούν οι άνεργοι, η κρυφή ανεργία, η αδήλωτη εργασία και η διαρκώς αυξανόμενη τάση φυγής νέων στο εξωτερικό τότε αποκαλύπτεται το μεγάλο οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα της χώρας: σε συνθήκες κρίσης χρέους και προσπάθειας δημοσιονομικής και διαρθρωτικής προσαρμογής, το ποιοτικότερο και παραγωγικότερο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας βρίσκεται εκτός οικονομικού και παραγωγικού χάρτη ή υποαπασχολείται.

Ένα είναι βέβαιο. Αυτή η κατάσταση υπονομεύει την προσπάθεια εξόδου από την κρίση καθώς στερεί την οικονομία από παραγωγικές και οικονομικές δυνάμεις που μπορούν να οδηγήσουν στην ανάκαμψη. Επί της ουσίας, ένα από τα μεγαλύτερα, αν όχι το μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας είναι η παραγωγική και εργασιακή αδράνεια μεγάλου μέρους του πληθυσμού. Εξέλιξη που αποτυπώνεται στην αδυναμία βελτίωσης των δημοσιονομικών και λογιστικών μεγεθών.

Σε μεσομακροπρόθεσμη βάση, αν συνεχιστεί αυτή η τάση και στο βαθμό που συνδυάζεται με την εντεινόμενη δημογραφική ανισορροπία, τότε θα υπονομεύσει κάθε προσπάθεια οικονομικής προσαρμογής με τρομακτικές κοινωνικές συνέπειες και αποδόμηση όλων των βασικών οικονομικών και κοινωνικών θεσμών.

Είναι καιρός πια να συνειδητοποιήσουμε ότι το νέο κοινωνικό ζήτημα δεν αφορά αποκλειστικά στους νέους της γενιάς των 700 ευρώ, ούτε περιγράφεται με τους διόλου ευφάνταστους δημοσιογραφικούς όρους της γενιάς των 500 ή των 300. Παρότι το εργασιακό ζήτημα των νέων και η διαγενεακή ανισότητα συνεχίζουν να κυριαρχούν, το πρεκαριάτο αποτελεί το νέο πραγματικό κοινωνικό ζήτημα και συγχρόνως τη νέα μεγάλη πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσουμε με σκοπό την αποτελεσματική και δίκαιη επίλυση του ελληνικού προβλήματος.


*G700, G500, G300 και στο βάθος πρεκαριάτο. Στην εκπομπή "κι εσύ σηκώθηκες νωρίς" των Γιώργου Σμυρνή και Αγγελικής Αγγουρίδη (85ο με 90ο λεπτό) μπορείτε να ακούσετε σύντομη ραδιοφωνική παρέμβαση της G700 για το θέμα του πρεκαριάτου.

18 comments:

  1. Αυτό που περιγράφετε ως "precariat" υπήρχε και πριν. Όχι πριν την κρίση, πολλούς αιώνες πριν. Τότε ονομάζονταν σκλάβοι και είχαν μαυριδερό χρώμα. Θάλασσες φτωχών αναλώσιμων εργατών, σε αυτο-οργανωμένες κοινωνίες, υπό τον απόλυτο έλεγχο λιγοστών εύπορων οικογενειών.

    Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πλέον ότι το νέο μοντέλο "ανάπτυξης" που επιβάλλεται σε ολόκληρη τη νότια Ευρώπη δεν είναι αυτό μια ανεπτυγμένης οικονομίας αλλά μιας αναπτυσσόμενης τριτοκοσμικής: η οικονομία της πινέζας.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Αυτό ήταν οι δούλοι ή οι υποτελείς σε φεουδαρχικές κοινωνίες, μετά ήρθε το προλεταριάτο και μετά το πρεκαριάτο.

      Delete
    2. Και πριν το πρεκαριάτο, ο προάγγελος της g700 :)

      Delete
  2. Από τον Ιούνιο και μετά, η νεοταξική precariat κλάση θα έχει και ταμπελάκι με τιμή: 293 ευρώ το 4ωρο για τους νέους, ίσως κάτι παραπάνω για τους λίγο μεγαλύτερους.

    Ξεχάστε τα ολόκληρα 8ωρα. Κάνουν κακό στα καταγεγραμμένα ποσοστά ανεργίας. Και ξεχάστε επίσης τις αποζημιώσεις απόλυσης. Κάθε 12-18 μήνες, το "ζευγάρι" που καλύπτει ένα κανονικό 8ωρο απολύεται και ξεκινάμε με φρέσκους σκλάβους.

    Αυτό είναι το μοντέλο που εφαρμόζεται εδώ και 2 χρόνια ως πείραμα καην Ελλάδα και που, όπως δείχνουν τα πράγματα, προχωράει με απόλυτη επιτυχία και ελάχιστες αποκλίσεις. Γι' αυτό και συνεχίζουν να μας μπουκώνουν με δανεικά (αλλά όχι αγύριστα).

    ReplyDelete
  3. Και μια ερώτηση-απορία:

    Αλήθεια, τι γίνεται με την Πορτογαλία; Ναι, αυτούς που μέχρι τον περασμένο Οκτώβριο-Νοέμβριο ήταν τα καλύτερα μαθητούδια του "μηχανισμού στήριξης", που δεν είναι τεμπέληδες ανεπρόκοποι ελληναράδες και που εκεί η τρόικα δεν επαναλαμβάνει τα ίδια λάθη και που όλα πήγαιναν καλά;

    Πόσο πήγε το έλλειμμά τους στο πρώτο δίμηνο του 2012, μετά από όλες αυτές τις "επιτυχίες"; Μήπως τριπλασιάστηκε;

    Πως γίνεται κάθε φορά που πάνε όλα κατά διαόλου, ως δια μαγείας οι κάμερες στρέφονται αλλού και βαφτίζουν την κατάρρευση μια ακόμα "εξαίρεση"...

    ReplyDelete
    Replies
    1. Μόνο οι Ιρλανδοί ήταν "καλοί μθητές" κι αυτό γιατί έχουν μια οικονομία με διεξόδους ανάπτυξης λόγω εξωστρέφειας και προέλκυσης ξένων επενδύσεων. Οι πορτογάλοι την είχαν γλιτώσει λόγω του ελληνικού ζητήματος αν και χειρότερη οικονομία από Ελλάδα με χειρότερο ανθρώπινο δυναμικό χωρίς δυναμικούς κλάδους ατμομηχανές στην οικονομία πχ τουρισμό, ναυτιλία. Τώρα θα φανει και η δική τους διαρθρωτική αδυναμια. Η διαφορά σ' αυτούς μέχρι σήμερα υπήρξε η πολιτικη συνενόηση και η κοινωνική ανοχή.

      Delete
  4. Ας βάλουμε τα πράγματα σε μία σειρά: Κράτος δικαίου - κλειστά επαγγέλματα - πρεκαριάτο.

    Δεν χρειάζεται να είσαι φιλελεύθερος ή "νέο"-φιλελεύθερος για να καταλάβεις ότι οι απαιτήσεις των Θύμιων σε αυτή τη χώρα δεν έχουν να καμία σχέση με την προστασία των αδυνάτων. Δεν χρειάζεται να είσαι συνταγματολόγος για να καταλάβεις πως η προστασία που παρέχει ο νομοθέτης σε αυτές τις επαγγελματικές ομάδες είναι αντισυνταγματική. Δεν χρειάζεται να είσαι οικονομολόγος για να κατανοήσεις τις στρεβλώσεις που προκαλούν τέτοιες πρακτικές στην οικονομία.


    Το πρεκαριάτο θα βρίσκεται στο περιθώριο όσο θα υπάρχουν οι Θύμιοι. Η επόμενη βουλή θα αποτελείται κυρίως από Θύμιους, διαχειριστές της συλλογικής μας μιζέριας και όχι εκφραστές της ελπίδας.

    Σε μία χώρα που βαπτίσαμε ένα διαφορετικό business model Κίνημα τι άλλο θα μπορούσαμε να περιμένουμε;

    Θα ήθελα τα πράγματα να ήταν διαφορετικά, σε αυτή την χώρα όμως πρέπει πρώτα να πάθουμε και μετά να μάθουμε.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Δηλαδή κατά τη γνώμη σου όλο το πρόβλημα της χώρας και όλο το μακελειό που ζούμε σήμερα είναι αποτέλεσμα των κλειστών επαγγελμάτων;

      Και στις υπόλοιπες χώρες τι γίνεται; Εκεί που μέχρι τώρα υπήρχε ακριβώς άκρατη "ελευθερία" σε αυτό τον τομέα;

      Η δικαιολογία της κακής, τεμπέλικης, βολεμμένης στο δημόσιο Ελλάδας, δεν αποτελεί πλέον ούτε καν πρόφαση, πόσο μάλλον επιχείρημα.

      Το σύγχρονο δυτικογενές οικονομικό μοντέλο καταρρέει με πάταγο, ακριβώς γιατί έγινε τόσο αρρύθμιστο που τελικά δεν τιμωρεί την απάτη, την απληστία και την εκμετάλλευση. Αν δεν το συνειδητοποιήσουμε αυτό, θα συνεχίσουμε να ψάχνουμε αν το πρόβλημα είναι το έλλειμμα, η ρευστότητα, το χρέος, η εργασιακή "κινητικότητα", οι Θύμιοι, οι τσιχλόφουσκες φράουλα ή και εγώ δεν ξέρω τι άλλο.

      Delete
    2. Χιλιάδες έλληνες μετανάστες ξεκίνησαν την καριέρα τους ως οδηγοί ταξί και αργότερα κάποιοι απ' αυτούς απέκτησαν τις δικές τους εταιρίες ταξί. Ας σκεφτούμε λοιπόν έναν νέο έλληνα ή μετανάστη οδηγό ταξί στην Ελλάδα να ακολουθεί μία παρόμοια πορεία.

      Δεν σε συγκινεί η παραπάνω αφήγηση και συγκινεί η αφήγηση του θύμιου; Γίνεσαι υποστηρικτής μίας επαγγελματικής κάστας που εκμεταλλεύεται με τον χειρότερο τρόπο τον εργαζόμενο μόνο και μόνο για να δηλώσεις την αντίθεση σου στο "δυτικογενές οικονομικό μοντέλο".

      Να απαντάς επί του θέματος σε παρακαλώ.

      Delete
    3. Ναι, είναι πράγματι συγκινητικό: Όποιος διαφωνεί με τη μονοδιάστατη μνημονιακή σκέψη να βαφτίζεται αυτομάτως είτε ακροαριστερός, είτε ανίδεος, είτε υποστηρικτής του κάθε βαψομαλλιά συνδικαλιστή. Που σύντομα θα γίνει εκλεκτός συνομιλητής του επόμενου "καταλληλότερου" μνημονιακού κυβερνήτη-τοποτηρητή, ως παλιοί γνώριμοι.

      Ρίξε μια ματιά στο Σύνταγμα σήμερα και αύριο στην παρέλαση. Η εικόνα της πριβέ φιέστας με τη σιδηρόφρακτη Βουλή τα λέει όλα. Τουλάχιστον το '67 είχαν την τσίπα να λένε τα πράγματα με το όνομά τους.

      Delete
    4. Πολύ θα ήθελα να ακούσω την δική σου πολυδιάστατη άποψη για το θέμα των κλειστών επαγγελμάτων.

      Delete
    5. Ανοικτά επαγγέλματα, με πάρα πολύ αυστηρό έλεγχο αδειοδότησης, ειδικά όταν πρόκειται για συναναστροφή με κόσμο και ασφάλεια ανθρώπινης ζωής.

      Πως σου φαίνεται αυτό;

      Προσωπικά δεν θα ήθελα να μπω σε ταξί ψυχοπαθούς ή να μου κάνει μελέτη μηχανικός με καταδίκη για απάτη.

      Εμείς εδώ στην Ελλάδα, όπως σε όλα, πιάνουμε τις άκρες. Η παρανόηση είναι στο "ελεύθερα". Κανονικά προσδιορίζει τη ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ασκήσεως, όχι ότι όποιος θέλει το εξασκεί.

      Delete
    6. Άρα συμφωνείς μαζί μου.

      Delete
    7. Δεν ξέρω ποιος συμφωνεί με ποιον ή τι ακριβώς πιστεύεις εσύ. Το θέμα είναι ότι όλοι όσοι φανατικά υπερμάχονται για το άνοιγμα των εαγγελμάτων, αποφεύγουν να βάλουν οποιεσδήποτε προϋποθέσεις (δεν ξέρω αν ανήκεις σε αυτούς).

      Το ίδιο έγινε με τους φορτηγατζήδες, μετά με τους φαρμακοποιούς, μετά με τα ταξί. Λες και είναι πιο σημαντικό το ΠΟΣΑ "μαγαζάκια" θα στηθούν και όχι ΤΙ θα "πουλάνε".

      Delete
    8. Το άνοιγμα πρέπει να γίνει, είμαστε σκληρά υπέρ, αλλά και προϋποθέσεις πρέπει να μπουν. Το άνοιγμα πρέπει να αφορά στην είσοδο και έξοδο στο επάγγελμα, τον καθορισμό αμοιβών και γενικά τη λειτουργία του ανταγωνισμού. Οι προϋοθέσεις πρέπει να αφορούν ζητήματα ποιότητας, ασφάλειας, δημόσιας υγείας, προστασίας του καταναλωτή κοκ.

      Delete
  5. Βρέθηκε ένας Ραγκούσης σε ολόκληρη κυβέρνηση για να υποστηρίξει το ν/σ για την απελευθέρωση των Ταξί.

    Ο κόσμος πρέπει να ξεπεράσει τα στάδια της άρνησης και της οργής και να αποφασίσει με κριτήριο την ελπίδα για το αύριο.

    ReplyDelete
  6. Το άχρηστο γομάρι δήλωσε ότι αποσύρεται από την πολιτική. Αυτός και οι όμοιοι του την βρώμισαν και ωφελήθηκαν από αυτήν.

    Το πρεκαριάτο ? Αν τον ρωτήσετε θα σας διαβεβαιώσει πως σε όλη του την πολιτική σταδιοδρομία αγωνιζόταν για κοινωνική δικαιοσύνη.....

    ReplyDelete
    Replies
    1. Στις προηγούμενες βουλευτικές μπήκε στη Βουλή 4ος από τους 6 του ΠΑΣΟΚ στην περιφέρεια Αττικής.

      "Εθνικές εκλογές 2009 | Οι σταυροί των υποψήφιων Βουλευτών Αττικής" (6/10/2009):

      >> http://tinyurl.com/75nuc6n

      ΠΑ.ΣΟ.Κ = 43.13% (138,693 ψήφοι) / έδρες: 6 (σύνολο: 12)

      04. Παγκαλος Θεοδωρος του Γεωργιου : 27,995 ψήφοι

      4 έδρες στις 12 = 33%+

      Οι σχεδόν 28.000 ψήφοι που έλαβε πριν δυόμισι χρόνια αντιστοιχούν μόλις στο 20.18% των ψηφοφόρων του κόμματος, δηλαδή 1 στους 5.

      Για να ξαναβγει 4ος (έστω τελευταίος) στην περιφέρεια Αττικής, πρέπει είτε το ΠΑΣΟΚ να πάρει 33% εκεί, είτε με (αισιόδοξο) 12% στο κόμμα ή μόλις 38,588 ψήφους ο Θόδωρος να ανεβάσει τη δημοφιλία του εντός ΠΑΣΟΚ τόσο ώστε να πάρει τη μία από τις 1,44 έδρες του κόμματος (πάνω από 69%).

      Επομένως είναι απόλυτα σίγουρος ότι δεν θα βγει ούτε αναπληρωματικός. Όπου φύγει φύγει.

      Delete