Γιατί λέμε όχι στα κλειστά επαγγέλματα και τι πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά το άνοιγμά τους

Τον περασμένο Μάιο, πολύ πριν τη φασαρία που προκλήθηκε με αφορμή την απεργία των ιδιοκτητών φορτηγών, είχαμε γράψει ότι το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων είναι ζήτημα προοπτικής και δικαιοσύνης για τη νέα γενιά. Ήταν η πολλοστή φορά που ασχοληθήκαμε με το θέμα. Είχαμε επισημάνει τότε ότι το άνοιγμα δεν πρέπει να γίνει άνευ προϋποθέσεων, αλλά με γνώμονα τρία θεμελιώδη κριτήρια, που αφορούν επιγραμματικά την επίτευξη των εξής: (1) διασφάλιση της ποιότητας των υπηρεσιών, (2) διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος, (3) προστασία του καταναλωτή.

Επειδή πολλά ακούγονται τις τελευταίες μέρες από πάσης φύσεως πολεμιστές του status quo, είναι αφρομή να ξεκαθαριστούν ορισμένες παρανοήσεις. Το κλείσιμο των επαγγελμάτων δεν έχει να κάνει αποκλειστικά και μόνο με τον αριθμό διαθέσιμων αδειών για τη λειτουργία ενός επαγγέλματος, ούτε μόνο με τον αριθμό των απασχολούμενων σε κάθε επαγγελματικό κλάδο. Το επιχείρημα αυτό που ευαγγελίζονται οι πρόεδροι διάφορων επαγγελματικών σωματείων είναι τουλάχιστον αφελές. Το κλείσιμο των επαγγελμάτων αντιθέτως έχει να κάνει με μια σειρά μέτρων που δημιουργούν ένα προστατευτικό πλαίσιο, το οποίο διατηρεί σε τεχνητά υψηλά επίπεδα τα εισοδήματα επαγγελματιών, χωρίς την αντίστοιχη ποιότητα, το χαμηλό κόστος για τον καταναλωτή, την προστασία και την ασφάλεια του. Τα προστατευτικά μέτρα αφορούν σε εισοδηματικά κριτήρια όπως τα κατώτατα όρια αμοιβών, γεωγραφικά κριτήρια όπως οι περιφερειακοί περιορισμοί, δημογραφικά κριτήρια όπως αναλογίες επαγγελματιών ανά χιλιάδες του πληθυσμού, άλλα κριτήρια όπως μη αναγνώριση ακαδημαϊκών προσόντων (πχ εμπόδια ΔΟΑΤΑΠ στην εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας) κλπ.

Από την αρχή λειτουργίας του blog έχουμε υποστηρίξει ότι το άνοιγμα των επαγγελμάτων αποτελεί αναγκαία διαρθρωτική μεταρρύθμιση με αναπτυξιακή προοπτική και αίσθημα διαγενεακής δικαιοσύνης. Αναγνωρίζουμε όμως επίσης ότι δεν πρέπει να περάσουμε από το άκρο του ενός δόγματος στο άλλο. Η συζήτηση που πρέπει να κάνουμε λοιπόν πρέπει να είναι ειλικρινής και καθήκον των κοινωνικών εταίρων κι επαγγελματικών σωματείων θα πρέπει να είναι η διερεύνηση τρόπων επαναρρύθμισης των επαγγελμάτων που επιτυγχάνουν τα τρία θεμελιώδη κριτήρια που αλλάζουν το κέντρο βάρους από τον επαγγελματία στον καταναλωτή και που περιστρέφονται γύρω από τα θέματα:
1. πιστοποίησης κι επαναπιστοποίησης βάσει διατήρησης επαγγελματικών δεξιοτήτων και ικανοτήτων
2. εκπαίδευσης και διά βίου κατάρτισης – διασφάλισης συνεχούς διατήρησης επαρκών ακαδημαϊκών κι επαγγελματικών προσόντων
3. τήρησης κι εφαρμογής κανόνων ηθικής / επαγγελματικής δεοντολογίας
4. σεβασμού της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ειδικότερα αυτή που αφορά στην προστασία του καταναλωτή αλλά και για στην ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων, αγαθών και υπηρεσιών

Σε τελική ανάλυση, τα ερωτήματα που καλούμαστε να απαντήσουμε ως κράτος κι ως κοινωνία με αφορμή το επερχόμενο νομοσχέδιο είναι εκτός των άλλων τα εξής:
1. Προωθείται η κινητικότητα αγαθών κι επαγγελματιών από την απορύθμιση των επαγγελμάτων?
2. Ενισχύεται η οικονομική δραστηριότητα κι η ανταγωνιστικότητα των κλάδων ευρύτερα ή μόνο συγκεκριμένων επαγγελματιών?
3. Επαρκεί το κανονιστικό πλαίσιο και πλαίσιο εφαρμογής που προστατεύει το δημόσιο συμφέρον και διασφαλίζει την ασφάλεια του καταναλωτή?
4. Υπάρχει διαφάνεια στη λειτουργία του συστήματος ελέγχου και διασφάλισης της ποιότητας των προσφερόμενων αγαθών και των υπηρεσιών?
5. Υποστηρίζει / προωθεί το ρυθμιστικό πλαίσιο ένα ευέλικτο και ανταποκρινόμενο εργατικό δυναμικό?

Υπό το πρίσμα όλων των παραπάνω το παρόν σύστημα των κλειστών επαγγελμάτων μάλλον ωφελεί τους λίγους παρά την πλειονότητα της ελληνικής κοινωνίας και του κράτους. Καιρός να αλλάξουμε σελίδα και μαζί με την αλλαγή να θέσουμε τα θεμέλια για ένα ποιοτικό αναπτυξιακό άλμα που σέβεται το δημόσιο συμφέρον και την ασφάλεια των πολιτών. Είναι καιρός για τη μετάβαση σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον επαγγελμάτων που λέει όχι σε συντεχνιακού τύπου διευθετήσεις και βάζει στο κέντρο το συμφέρον του πολίτη. Αναμένουμε με ενδιαφέρον.