Ευελιξία με ανασφάλεια

Προ 10ημέρου το ΔΝΤ, η ΕΚΤ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησαν εμμέσως από το Υπουργείο Εργασίας τη μείωση του κατώτατου μισθού στην Ελλάδα στα επίπεδα της Πορτογαλίας. Μιλάμε για μείωση του κατώτατου μισθού κατά 200 ευρώ με παράλληλη συρρίκνωση του 13ου και 14ου μισθού στον ιδιωτικό τομέα, όπως έγινε και στο Δημόσιο.

Για τους νέους κάτω των 25 ετών δεν το συζητάμε. Ο βασικός έπεσε ήδη στα 592 ευρώ πριν ένα χρόνο, τη στιγμή που αποδεδειγμένα από άλλα ευρωπαϊκά παραδείγματα (πχ Φινλανδία 1995-1996), τέτοιες ρυθμίσεις δεν οδήγησαν σε αύξηση της απασχόλησης των νέων.

Πρόκειται για μια ακατανόητη εμμονή της Τρόικα με το μισθολογικό κόστος του ιδιωτικού τομέα, όταν για το βασικό πρόβλημα της αγοράς εργασίας στη χώρα μας ευθύνονται δύο αιτίες:

α) Η rigid-anomy. Είναι η συνύπαρξη αρτηριοσκληρωτικών ρυθμίσεων σε επίπεδο εργατικής νομοθεσίας (rigidity) που αυξάνουν το μη-μισθολογικό κόστος, με την εκτεταμένη ανομία (anomy) στην πράξη.

β) Η υπερφορολόγηση της εργασίας. Σύμφωνα με έρευνα του Foundation for European Reform, σ’ ένα ακαθάριστο κόστος εργασίας ύψους 30,000 ευρώ το χρόνο, ο εργαζόμενος παίρνει καθαρά 18,000 περίπου ευρώ. Τα υπόλοιπα είναι εργοδοτικές εισφορές συν φορολογία και κοινωνικές εισφορές του μισθωτού. Εάν δε προστεθεί και ο ΦΠΑ, τότε οι καθαρές απολαβές πέφτουν στις 17,000 ευρώ, γεγονός που σημαίνει πραγματικό συντελεστή φορολόγησης ύψους 44,4%.

Σήμερα λοιπόν, κι ενώ σωστά προχωράει η μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας προς την κατεύθυνση της μεγαλύτερης ευελιξίας (flexibility), δεν γίνεται τίποτα για να ενισχυθεί η οικονομική ασφάλεια (security). Επιχειρείται απλά το ξεφούσκωμα των εργασιακών με προσαρμογή του κανονιστικού πλαισίου και των αμοιβών στη νέα υφεσιακή πραγματικότητα και την πολιτική ευρύτερης λιτότητας. Βρισκόμαστε συνεπώς αντιμέτωποι με την ευελιξία και την ανασφάλεια.

Διαφωνούμε ριζικά.

Πρώτον, χρειάζεται να συνεχιστεί με αμείωτη ένταση η μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας προς την κατεύθυνση του εξορθολογισμού και της μεγαλύτερης ευελιξίας με παράλληλη ενσωμάτωση της μαύρης εργασίας και της παραοικονομίας στον επίσημο τομέα.

Δεύτερον, πρέπει να δοθεί έμφαση στην απαλλαγή της εργασίας από πλεονάζοντα κόστη, δηλαδή δυσβάσταχτους φόρους και εισφορές.

Τρίτον, χρειάζεται να θεσπιστεί ένα ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Η λιτότητα πρέπει να συμβαδίσει με την ενίσχυση του κοινωνικού διχτυού ασφαλείας για τις ομάδες με χαμηλά εισοδήματα και τις ευπαθείς ομάδες. Χρειάζεται εδώ να τεθεί επί τάπητος το ζήτημα του κοινωνικού μισθού κι ενός ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος που να εξασφαλίζει στον κάθε εργαζόμενο είτε σε ρευστό, είτε σε παροχή υπηρεσιών, ποσό που αντιστοιχεί τουλάχιστον σε 1000 με 1200 ευρώ το μήνα καθαρά. Όσο δηλαδή απαιτούν οι ανάγκες επιβίωσης σ' ένα αστικό κέντρο της Ελλάδας.

Αυτό το ποσό, ακόμα και την προηγούμενη περίοδο των παχιών αγελάδων –προ κρίσης-, δεν μπορεί να αποτελέσει το θεσμικά συμφωνημένο όριο ενός βασικού μισθού ανάμεσα σε εργαζόμενους και επιχειρήσεις. Μπορεί όμως να αποτελέσει αντικείμενο μιας νέας εθνικής κοινωνικής πολιτικής, η οποία προσαρμόζεται στις νέες ανάγκες της κρίσης.